(2012) 1 ΑΑΔ 2390
30 Οκτωβρίου, 2012
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964,
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤOY DIAR HAGHSEN ΥΠΗΚΟΟΥ ΙΡΑΚ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΤΕΡΥΓΑ 10 ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΦΥΛΑΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ HABEAS CORPUS,
KAI
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ,
3. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
4. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜ. ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ
ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ.
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 138/2012)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus για την απελευθέρωση του αιτητή από την κράτηση του για σκοπούς απέλασης ― Το θέμα της κράτησης ενός προσώπου για σκοπούς απέλασης δεν εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στο οποίο ανήκει το προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus, αλλά στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου ― Ως διοικητική πράξη, μπορεί να ελεγχθεί δικαστικά μέσω της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος και όχι βάσει του Άρθρου 155.4.
Άσυλο ― Αιτητές ασύλου ― Κράτηση αιτητή ασύλου ― Δεν επηρεάζεται η κράτηση αιτητή πολιτικού ασύλου δυνάμει διατάγματος που εκδόθηκε για άλλους λόγους, όπως στην προκειμένη περίπτωση, που ο Αιτητής κηρύχθηκε ανεπιθύμητος μετανάστης, δυνάμει του Κεφ. 105 και μάλιστα πολύ πριν αναβιώσει η επανεξέταση του αιτήματος του για πολιτικό άσυλο.
Ο Αιτητής, ο οποίος κρατείτο κατόπιν σχετικού διατάγματος και με σκοπό την απέλαση, επιδίωξε με την αίτηση που καταχώρησε την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus με το οποίο να διατασσόταν η άμεση αποφυλάκισή του.
Από πλευράς της Καθ’ ης η Αίτηση Δημοκρατίας υποβλήθηκαν δύο προδικαστικές εξετάσεις:
α) ότι ο Αιτητής κωλυόταν από του να αιτηθεί την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, καθ’ ότι κρατείτο δυνάμει διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, τη νομιμότητα των οποίων δεν είχε προσβάλει με προσφυγή.
β) Από τη στιγμή που παρεχόταν στον Αιτητή άλλο ένδικο μέσο (δικαίωμα καταχώρησης προσφυγής κατά της νομιμότητας των διαταγμάτων κράτησης), δεν μπορούσε να παραχωρηθεί η αιτούμενη θεραπεία του προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Αν και ο Αιτητής αρνήθηκε να παραλάβει την επιστολή γνωστοποίησης των διαταγμάτων, τεκμαίρεται ότι έλαβε γνώση, αφού στη συνέχεια καταχώρησε την αίτηση 121/2012 για έκδοση Habeas Corpus την οποία στη συνέχεια απέσυρε. Από τη στιγμή που ο Αιτητής κρατείτο δυνάμει του πιο πάνω διατάγματος, όφειλε να προσβάλει τη νομιμότητα του με προσφυγή, δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κάτι που δεν έπραξε. Αντί αυτού, καταχώρησε αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, την οποία απέσυρε για να καταχωρήσει την παρούσα.
2. Το θέμα της κράτησης ενός προσώπου για σκοπούς απέλασης δεν εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στο οποίο ανήκει το προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus, αλλά στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου.
3. Από τη στιγμή που ο Αιτητής είχε άλλο ένδικο μέσο για να προσβάλει το διάταγμα κράτησής του, το οποίο εκδόθηκε δυνάμει του περί Αλλοδαπών Νόμου, Κεφ. 105, δεν ήταν δυνατό να του αποδιδόταν η αιτούμενη θεραπεία του προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus, εκτός αν υπήρχαν εξαιρετικές περιστάσεις, που στην προκειμένη περίπτωση δεν φαινόταν να υπήρχαν.
4. Ούτε ετίθετο θέμα παραβίασης των προνοιών της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αφού ο συνολικός χρόνος κράτησης δεν υπερέβαινε τον ανώτατο προβλεπόμενο από την Οδηγία.
5. Το γεγονός ότι ο Αιτητής κρατείτο με διάταγμα, δυνάμει του Κεφ. 105, για σκοπούς απέλασης, ενώ εκκρεμούσε η επανεξέταση της αίτησης του για άσυλο, δεν άλλαζε τα δεδομένα αφού τα διατάγματα κράτησης εκδόθηκαν πολύ πριν από την αναβίωση της αίτησης του για πολιτικό άσυλο η οποία προέκυψε από απόφαση του ιδίου του αρμοδίου οργάνου να την επανεξετάσει.
Η αίτηση απορρίφθηκε.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Oktru v. Δημοκρατίας (2004) 1(Α) Α.Α.Δ. 608,
Πολιτίδης ν. Αστυνομίας (1999) 1(Β) Α.Α.Δ. 1256,
Cazy v. Υπουργείου Εσωτερικών (2010) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1797,
Ahmed v. Δημοκρατίας (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1752,
Rahal v. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 741.
Αίτηση.
Α. Νεοκλέους με Ζ. Νικολαΐδη για Ε. Νεοκλέους, για τον Αιτητή.
Ζ. Κυριακίδου (κα), για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Ο Αιτητής, ο οποίος κατάγεται από το Ιράκ, ζητά την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus με το οποίο να διατάσσεται η άμεση αποφυλάκισή του.
Σύμφωνα με τα γεγονότα που αναφέρονται στην ένορκη δήλωσή του, η οποία συνοδεύει την αίτηση, ο Αιτητής αφίχθηκε στην Κύπρο διά θαλάσσης το 2003, χωρίς οποιαδήποτε ταξιδιωτικά έγγραφα. Ένα χρόνο μετά (5.11.2004) ζήτησε πολιτικό άσυλο, με αποτέλεσμα να του παραχωρηθεί άδεια προσωρινής παραμονής στη Δημοκρατία, καθώς και δικαίωμα περιορισμένης εργασίας. Επειδή η εξέταση της αίτησης του για πολιτικό άσυλο καθυστερούσε και το γεγονός αυτό του προκαλούσε ταλαιπωρία, προσπάθησε να εγκαταλείψει τη Δημοκρατία με πλαστά έγγραφα, καθότι δεν μπορούσε να εξασφαλίσει νόμιμα ταξιδιωτικά έγγραφα από τη χώρα καταγωγής του. Ως αποτέλεσμα της ενέργειας του αυτής, συνελήφθηκε στις 3.10.2011 και καταδικάστηκε σε πεντάμηνη φυλάκιση. Μετά τη λήξη της ποινής του, ενημερώθηκε ότι θα κρατείτο περαιτέρω μέχρι να εξεταστεί η αίτηση του για πολιτικό άσυλο.
Όμως στις 15.2.2012, άντρες της Αστυνομίας τον έπεισαν να υπογράψει έγγραφο σε άγνωστη σε εκείνο γλώσσα, με το οποίο απέσυρε την αίτηση του για πολιτικό άσυλο, για να διευκολυνθεί η άμεση επιστροφή του στο Ιράκ. Στις 19.2.2012 στάληκε στο Ιράκ μέσω Ιορδανίας. Όμως επειδή δεν είχε μαζί του οποιαδήποτε ταξιδιωτικά έγγραφα, δεν έγινε αποδεκτός στη χώρα καταγωγής του, οι αρχές της οποίας αφού τον κακοποίησαν, τον επέστρεψαν στις 20.2.2012 στην Κυπριακή Δημοκρατία. Με την άφιξη του εδώ, συνελήφθη και έκτοτε κρατείται στα αστυνομικά κρατητήρια, παράνομα, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται.
Βέβαια οι Καθ’ ων η αίτηση διαφωνούν με τον τρόπο που παρουσιάζει τα γεγονότα ο Αιτητής. Αντίθετα, ισχυρίζονται ότι στις 3.10.2011 ο Αιτητής προσήλθε στο αεροδρόμιο Λάρνακας με πρόθεση να ταξιδεύσει με την πτήση FR5766 για Dusseldorf (και όχι στη χώρα του όπως ισχυρίζεται ο Αιτητής), παρουσιάζοντας ρουμανικό δελτίο ταυτότητας. Συνελήφθη και κατηγορήθηκε στην Ποινική Υπόθεση 17640/2011 για κυκλοφορία πλαστού εγγράφου και για πλαστοπροσωπία και καταδικάστηκε σε 5 μήνες φυλάκιση. Οι Καθ’ ων η αίτηση ισχυρίζονται επίσης ότι προτού αποφυλακιστεί στις 5.2.2012, στις 30.1.2012 εκδόθηκαν εναντίον του διατάγματα κράτησης και απέλασης, καθότι θεωρήθηκε ανεπιθύμητος μετανάστης, δυνάμει του Άρθρου 6(α)(δ) του Κεφ. 105. Η εκτέλεση των ενταλμάτων αναστάληκε μέχρι την οριστική έκβαση της αίτησης του για άσυλο. Στη συνέχεια απέσυρε την αίτηση του και ακολούθησαν τα γεγονότα όπως τα ισχυρίζεται ο Αιτητής, δηλαδή η μετάβαση του στο Ιράκ όπου δεν του επετράπη η είσοδος και η επιστροφή του στην Κύπρο για να ακολουθήσει στις 20.2.2012 η έκδοση εναντίου του νέων διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, ώστε να καταστεί δυνατή η επανασύλληψή του στο αεροδρόμιο Λάρνακας. Όταν έγινε προσπάθεια να του επιδοθούν τα νέα διατάγματα κράτησης και απέλασης, ο ίδιος αρνήθηκε να τα παραλάβει και να υπογράψει την επιστολή γνωστοποίησης. Στις 5.3.2012 καταχωρήθηκε διοικητική προσφυγή κατά της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου να κλείσει το φάκελο του μετά την απόσυρση της αίτησης του για πολιτικό άσυλο. Όμως, στη συνέχεια απέσυρε τη διοικητική προσφυγή, με αποτέλεσμα να παύσει να θεωρείται αιτητής ασύλου.
Στις 10.8.2012 ο Αιτητής καταχώρησε αίτηση για έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus, την οποία όμως απέσυρε, μετά που πληροφορήθηκε ότι ο Υπουργός Εσωτερικών στις 26.7.2012 έλαβε απόφαση για ανανέωση της κράτησης του για άλλους έξι μήνες, δυνάμει του Άρθρου 18ΠΣΤ(8)(α) του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105, καθότι ο Αιτητής αρνείτο να συνεργαστεί με τις αρχές για επιστροφή στη χώρα του.
Στο μεταξύ, μετά από ενέργειες των δικηγόρων του, η Αναθεωρητική Αρχή Ασύλου διέταξε επανεξέταση της αίτησής του για την παροχή πολιτικού ασύλου, ο φάκελος της οποίας είχε κλείσει. Ο Αιτητής παραπονείται ότι με την επανεξέταση της αίτησής του από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, θα έπρεπε να θεωρηθεί εκ νέου αιτητής πολιτικού ασύλου και να αφεθεί ελεύθερος. Παρά ταύτα, συνέχισε η κράτησή του, με αποτέλεσμα να στερείται θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Τελικά η Αναθεωρητική Αρχή με επιστολή της ημερ. 26.9.2012 τον πληροφόρησε ότι ακύρωσε την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου και παρέπεμψε την υπόθεση στην Υπηρεσία Ασύλου για να εξεταστεί από την αρχή η αίτηση του ημερ. 5.11.2004 για πολιτικό άσυλο.
Οι Καθ’ ων η αίτηση καταχώρησαν γραπτή ένσταση με την οποία ήγειραν τέσσερις προδικαστικές ενστάσεις. Όμως στο στάδιο των αγορεύσεων η δικηγόρος των Καθ’ ων η αίτηση απέσυρε την τέταρτη και ζήτησε όπως η τρίτη θεωρηθεί ως λόγος ένστασης.
Με την πρώτη από τις εναπομείνασες δύο προδικαστικές ενστάσεις, η δικηγόρος των Καθ’ ων η αίτηση προβάλλει ότι ο Αιτητής κωλύεται από του να αιτηθεί την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, καθότι κρατείται δυνάμει διαταγμάτων κράτησης και απέλασης, τη νομιμότητα των οποίων δεν έχει προσβάλει με προσφυγή. Ως αποτέλεσμα, εισηγείται η κα Κυριακίδου, η συγκεκριμένη διοικητική πράξη τεκμαίρεται ότι είναι νόμιμη. Τα διατάγματα κράτησης και απέλασης, ως διοικητικές πράξεις, μόνο με προσφυγή μπορούν να προσβληθούν.
Με τη δεύτερη, αλλά συναφή προδικαστική ένσταση, οι Καθ’ ων η αίτηση προβάλλουν ότι από τη στιγμή που παρέχεται στον Αιτητή άλλο ένδικο μέσο (δικαίωμα καταχώρησης προσφυγής κατά της νομιμότητας των διαταγμάτων κράτησης), δεν μπορεί να παραχωρηθεί η αιτούμενη θεραπεία του προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus.
Έχω εξετάσει τις δύο προδικαστικές ενστάσεις οι οποίες κατά την άποψή μου ευσταθούν. Κατ’ αρχάς, ο ευπαίδευτος δικηγόρος για τον Αιτητή εστίασε την προσοχή του στα διατάγματα κράτησης και απέλασης, ημερ. 30.1.2012, ενώ αυτά είχαν εκτελεστεί με την απέλαση του Αιτητή στις 19.2.2012 στο Ιράκ. Καμιά αναφορά δεν γίνεται στα διατάγματα κράτησης και απέλασης που εκδόθηκαν στις 20.2.2012, μετά την επιστροφή του από το Ιράκ. Αν και ο Αιτητής αρνήθηκε να παραλάβει την επιστολή γνωστοποίησης των διαταγμάτων, τεκμαίρεται ότι έλαβε γνώση, αφού στη συνέχεια (10.8.2012) καταχώρησε την αίτηση 121/2012 για έκδοση Habeas Corpus την οποία στη συνέχεια απέσυρε. Από τη στιγμή που ο Αιτητής κρατείται δυνάμει του πιο πάνω διατάγματος, όφειλε να προσβάλει τη νομιμότητα του με προσφυγή, δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος. Δεν το έπραξε. Αντί αυτού, καταχώρησε αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus, την οποία απέσυρε για να καταχωρήσει την παρούσα. Όπως εξηγήθηκε στην Oktru v. Δημοκρατίας (2004) 1(Α) Α.Α.Δ. 608, το θέμα της κράτησης ενός προσώπου για σκοπούς απέλασης δεν εμπίπτει στη σφαίρα του ιδιωτικού δικαίου στο οποίο ανήκει το προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus, αλλά στη σφαίρα του δημοσίου δικαίου. Ως διοικητική πράξη, μπορεί αν ελεγχθεί δικαστικά μέσω της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, δυνάμει του Άρθρου 146.1 του Συντάγματος και όχι βάσει του Άρθρου 155.4 (βλ. Πολιτίδης ν. Αστυνομίας (1999) 1(Β) Α.Α.Δ. 1256 και Cazy v. Υπουργείου Εσωτερικών (2010) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1797).
Από τη στιγμή που ο Αιτητής είχε άλλο ένδικο μέσο για να προσβάλει το διάταγμα κράτησής του, το οποίο εκδόθηκε δυνάμει του περί Αλλοδαπών Νόμου, Κεφ. 105, δεν είναι δυνατό να του αποδοθεί η αιτούμενη θεραπεία του προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus, εκτός αν υπάρχουν εξαιρετικές περιστάσεις, που στην προκειμένη περίπτωση δεν φαίνεται να υπάρχουν.
Ούτε τίθεται θέμα παραβίασης των προνοιών της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αφού ο συνολικός χρόνος κράτησης δεν υπερβαίνει τον ανώτατο προβλεπόμενο από την Οδηγία.
Τέλος, το γεγονός ότι ο Αιτητής κρατείται με διάταγμα, δυνάμει του Κεφ. 105, για σκοπούς απέλασης, ενώ εκκρεμεί η επανεξέταση της αίτησης του για άσυλο, δεν αλλάζει τα δεδομένα της παρούσας αίτησης, αφού τα διατάγματα κράτησης εκδόθηκαν στις 20.2.2012, δηλαδή πολύ πριν την αναβίωση της αίτησης του για πολιτικό άσυλο που έγινε τον Σεπτέμβριο του 2012. Όπως νομολογήθηκε στην Ahmed v. Δημοκρατίας (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1752, από τον Κωνσταντινίδη, Δ., η σχετική πρόνοια του Άρθρου 7(4) του περί Προσφύγων Νόμου «απαγορεύει την κράτηση αιτητή, εκτός κατά τον τρόπο που εκεί ορίζεται, λόγω μόνο της ιδιότητας του ως αιτητή ασύλου». Δεν επηρεάζει όμως την κράτηση αιτητή πολιτικού ασύλου δυνάμει διατάγματος που εκδόθηκε για άλλους λόγους, όπως στην προκειμένη περίπτωση, που ο Αιτητής κηρύχθηκε ανεπιθύμητος μετανάστης, δυνάμει του Κεφ. 105 και μάλιστα πολύ πριν αναβιώσει η επανεξέταση του αιτήματος του για πολιτικό άσυλο. Τα νομολογηθέντα πρωτοδίκως στην Ahmed v. Δημοκρατίας, ανωτέρω, υιοθετήθηκαν από την Πλήρη Ολομέλεια στην υπόθεση Rahal v. Δημοκρατίας (2004) 3 Α.Α.Δ. 741 και επομένως αποτελούν δεσμευτική νομολογία.
Για τους πιο πάνω λόγους, η αίτηση απορρίπτεται. Υπό τις περιστάσεις που βρίσκεται σήμερα ο Αιτητής, δεν εκδίδω κανένα διάταγμα για τα έξοδα.
Η αίτηση απορρίπτεται.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο