(2012) 1 ΑΑΔ 2725
[*2725]10 Δεκεμβρίου, 2012
[ΚΡΑΜΒΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ,
ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ/στές]
GUO SHUYING,
Εφεσείουσα,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
1. ΑΡΧΗΓΟΥ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
2. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,
3. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ (ΑΡ. 2),
Εφεσιβλήτων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 351/2012)
Προνομιακά εντάλματα ― Habeas Corpus ― Έφεση εναντίον πρωτοβάθμιας απόφασης με την οποία απορρίφθηκε αίτηση Habeas Corpus ― Απόφανση Εφετείου ότι μόνο με αίτηση Habeas Corpus μπορεί να ελεγχθεί η νομιμότητα της κράτησης αλλοδαπού από πλευράς της διάρκειας της, συμφώνως των προνοιών του Άρθρου 18ΠΣΤ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου Κεφ. 105 ως έχει τροποποιηθεί.
Απαγορευμένοι μετανάστες ― Διαδικασίες επιστροφής ― Το Άρθρο 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, οι πρόνοιες της οποίας ενσωματώθηκαν στον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο Κεφ. 105 ως έχει τροποποιηθεί, αποτελεί το νομικό πλαίσιο το οποίο διέπει το θέμα της κράτησης υπηκόου τρίτης χώρας υποκείμενου σε διαδικασίες επιστροφής ― Οποιαδήποτε κράτηση πρέπει να έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και να διατηρείται μόνο καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με τη δέουσα επιμέλεια.
Η έφεση στράφηκε εναντίον πρωτοβάθμιας απόφασης με την οποία απορρίφθηκε αίτηση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus που η εφεσείουσα είχε προωθήσει.
Η τελευταία, είχε αμφισβητήσει τη νομιμότητα της κράτησης της, αφού ύστερα από μια σειρά διοικητικών διαδικασιών, κατά την ημερομηνία κατά την οποία έληγε ο κατά κανόνα μέγιστος χρόνος κράτησης [*2726]των έξι μηνών σύμφωνα με τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο, συνέχισε να βρίσκεται υπό κράτηση για σκοπούς απέλασης χωρίς να της είχε κοινοποιηθεί ο,τιδήποτε αναφορικά με επανεξέταση της κράτησης της ή με παράταση της.
Η εφεσείουσα πληροφορήθηκε για πρώτη φορά, στις 13.7.2012, (δεκαέξι ημέρες μετά τη λήξη του μέγιστου χρόνου κράτησης της και μετά την καταχώρηση της αίτησης για Habeas Corpus) με επιστολή του γενικού διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών ότι η Υπουργός είχε αποφασίσει να παρατείνει την κράτησή της σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου 18 ΠΣΤ(8)(α) επειδή όπως αναφερόταν μεταξύ άλλων στο λεκτικό της επιστολής, αρνείτο να συνεργαστεί με τις αρμόδιες αρχές για την επιστροφή της στην Κίνα.
Σε πρώτο βαθμό η αίτηση για έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus, απορρίφθηκε με αναφορά στην απόφαση Bondar αρ. 2 (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2075. Σύμφωνα με την πρωτοβάθμια κρίση, ο σχετικός έλεγχος δεν μπορούσε να ασκηθεί με διαδικασία Habeas Corpus.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Σύμφωνα με τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο το διάταγμα κράτησης υπόκειται σε προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ενώ η διάρκεια της κράτησης, βάσει του Άρθρου 18ΠΣΤ του εν λόγω νόμου υπόκειται σε αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος.
2. Στην παρούσα υπόθεση η εφεσείουσα ζήτησε, ως είχε εκ του νόμου δικαίωμα, να ελεγχθεί η νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης της με τη διαδικασία του Habeas Corpus.
3. Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου σταθερά αποδέχεται ότι μόνο με αίτηση Habeas Corpus μπορεί να ελεγχθεί η νομιμότητα της κράτησης αλλοδαπού από πλευράς της διάρκειας της συμφώνως των προνοιών του Άρθρου 18ΠΣΤ του νόμου.
4. Η απόφαση της Υπουργού Εσωτερικών δεν προσκομίστηκε στο δικαστήριο για να διαπιστωθεί κατά πόσο έφερε τα στοιχεία της νομιμότητας.
5. Και αν ακόμη θεωρείτο ότι υπήρχε απόφαση της Υπουργού για παράταση κατά την έννοια του νόμου, αυτή εξωτερικεύθηκε μετά την καταχώρηση της αίτησης για Habeas Corpus.
[*2727]6. Οι λόγοι έφεσης ήταν βάσιμοι. Εκδόθηκε ένταλμα Habeas Corpus με το οποίο διατάχθηκε η άμεση απόλυση της εφεσείουσας.
Η έφεση επιτράπηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Bondar αρ. 2 (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2075,
Haghilo (2011) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2219,
Bochorishvilli (2012) 1 Α.Α.Δ. 806,
Eazadi (2012) 1 Α.Α.Δ. 2553,
Mourad (2012) 1 Α.Α.Δ. 2677,
Maniengo (2012) 1 Α.Α.Δ. 716.
Έφεση.
Έφεση από την εφεσείουσα εναντίον της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Παμπαλλής, Δ.), (Αίτηση Αρ. 108/12), ημερομηνίας 30/7/2012.
Ν. Χαραλαμπίδου, για την Εφεσείουσα.
Κ. Σταυρινός, για τους Εφεσίβλητους.
Ex tempore
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Με την παρούσα έφεση επιδιώκεται ο παραμερισμός της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου με την οποία απορρίφθηκε αίτηση της εφεσείουσας για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus.
Για τους σκοπούς της παρούσας διαδικασίας ενδιαφέρουν τα πιο κάτω γεγονότα τα οποία, κατόπιν ελέγχου, διαπιστώσαμε ότι αποτελούν τα πραγματικά γεγονότα της υπόθεσης ήτοι, η εφεσείουσα, πολίτις της Κίνας, ήρθε νομίμως στην Κύπρο το 2000. Στις 28.12.2011 εκδόθηκαν εναντίον της διατάγματα απέλασης και κράτησης. Η εφεσείουσα δεν επεδίωξε την ακύρωση τους με προσφυγή. Η εκτέλεση του διατάγματος απέλασης αναστάληκε την ίδια [*2728]ημέρα που εκδόθηκε, «μέχρι νεωτέρων οδηγιών». Το εν λόγω διάταγμα ουδέποτε αποσύρθηκε όπως λανθασμένα αναφέρεται στην εκκαλούμενη απόφαση και η εφεσείουσα έκτοτε τελεί υπό κράτηση, παρά την αναστολή της εκτέλεσης του διατάγματος απέλασης. Στις 21.2.2012 δόθηκαν οδηγίες για την προώθηση της εκτέλεσης του διατάγματος απέλασης. Αυτό όμως δεν έγινε και η εφεσείουσα παρέμεινε υπό κράτηση. Στις 21.5.2012 δόθηκαν εκ νέου οδηγίες για αναστολή της εκτέλεσης του διατάγματος απέλασης και πάλιν «μέχρι νεωτέρων οδηγιών», η εφεσείουσα όμως συνέχισε να βρίσκεται υπό κράτηση. Στις 7.6.2012 διαπιστώθηκε ότι τα προαναφερόμενα διατάγματα ημερομηνίας 28.12.2011 εκδόθηκαν παράνομα και ενόψει τούτου έγινε εισήγηση για την ακύρωσή τους και έκδοση νέων. Στις 8.6.2012 το διάταγμα κράτησης εναντίον της εφεσείουσας ακυρώθηκε. Παρόλο ότι δεν προκύπτει κατά πόσο ακυρώθηκε και το διάταγμα απέλασης ημερομηνίας 28.12.2011, η εκτέλεση του οποίου είχε στο μεταξύ ανασταλεί, εντούτοις την ίδια ημέρα (8.6.2012), ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών εξέδωσε νέο διάταγμα απέλασης και νέο διάταγμα κράτησης. Η έκδοση των εν λόγω διαταγμάτων κοινοποιήθηκε στην εφεσείουσα στις 11.6.2012 ενώ αυτή βρισκόταν υπό κράτηση στα αστυνομικά κρατητήρια. Η εφεσείουσα άσκησε προσφυγή εναντίον των νέων διαταγμάτων απέλασης και κράτησης. Ο γενικός διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών με επιστολή ημερ. 14.6.2012 διαβίβασε τις αποφάσεις της Υπουργού Εσωτερικών αναφορικά με τις κρατήσεις διαφόρων αλλοδαπών, μεταξύ των οποίων και της εφεσείουσας. Η απόφαση της Υπουργού για την εφεσείουσα δεν προσκομίστηκε ενώπιον του Δικαστηρίου. Σύμφωνα με την επιστολή του γενικού διευθυντή η απόφαση για την εφεσείουσα ήταν «να παραμείνει υπό κράτηση και να προωθηθεί άμεσα η απέλασή της». Η εν λόγω επιστολή του γενικού διευθυντή κοινοποιήθηκε στην εφεσείουσα στις 13.7.2012, μετά την καταχώρηση αίτησης Habeas Corpus. Στις 27.6.2012, ημερομηνία κατά την οποία έληγε ο κατά κανόνα μέγιστος χρόνος κράτησης των έξι μηνών σύμφωνα με τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο, η εφεσείουσα συνέχισε να βρίσκεται υπό κράτηση χωρίς να της είχε κοινοποιηθεί ο,τιδήποτε αναφορικά με επανεξέταση της κράτησης της ή με παράταση της κράτησης της. Όπως έχει ειπωθεί, η εφεσείουσα πληροφορήθηκε για πρώτη φορά, στις 13.7.2012 με επιστολή του γενικού διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών ότι η Υπουργός αποφάσισε να παρατείνει την κράτησή της σύμφωνα με τις διατάξεις του Άρθρου 18 ΠΣΤ(8)(α) επειδή «αρνείται να συνεργαστεί με τις αρμόδιες αρχές για την επιστροφή της στην Κίνα».
Το Άρθρο 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ, οι πρόνοιες της οποί[*2729]ας ενσωματώθηκαν στον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο Κεφ. 105, αποτελεί το νομικό πλαίσιο το οποίο διέπει το θέμα της κράτησης υπηκόου τρίτης χώρας υποκείμενου σε διαδικασίες επιστροφής κλπ. Σύμφωνα με την πιο πάνω διάταξη οποιαδήποτε κράτηση πρέπει να έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και να διατηρείται μόνο καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με τη δέουσα επιμέλεια. Το ίδιο άρθρο περιέχει πρόνοιες η εφαρμογή των οποίων αποτελεί τις ασφαλιστικές δικλείδες για την προστασία των δικαιωμάτων του υποκειμένου σε κράτηση για τους σκοπούς του νόμου, υπηκόου τρίτης χώρας. Μεταξύ άλλων προβλέπεται ότι κάθε κράτος μέλος καθορίζει περιορισμένη περίοδο κράτησης η οποία δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι μήνες. Τα κράτη μέλη δεν μπορούν να παρατείνουν το προαναφερόμενο χρονικό διάστημα των έξι μηνών παρά μόνο για περιορισμένο χρόνο που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρόλες τις εύλογες προσπάθειές τους, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανό να διαρκέσει περισσότερο επειδή «(α) ο συγκεκριμένος υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί ή (β) καθυστερεί η λήψη εγγράφων από τρίτες χώρες.»
Σύμφωνα με τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο το διάταγμα κράτησης υπόκειται σε προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος ενώ η διάρκεια της κράτησης, βάσει του Άρθρου 18ΠΣΤ του εν λόγω νόμου υπόκειται σε αίτηση για έκδοση εντάλματος Habeas Corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Στην παρούσα υπόθεση η εφεσείουσα ζήτησε, ως είχε εκ του νόμου δικαίωμα, να ελεγχθεί η νομιμότητα της διάρκειας της κράτησης της με τη διαδικασία του Habeas Corpus. Ο συνάδελφος μας που εκδίκασε την αίτηση παραγνώρισε αυτή τη δυνατότητα και με αναφορά στη Bondar αρ. 2 (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2075 διαπίστωσε ότι ο σχετικός έλεγχος δεν μπορεί να ασκηθεί με διαδικασία Habeas Corpus. Αυτή η προσέγγιση είναι λανθασμένη. Προδήλως θα διέφυγε της προσοχής του συναδέλφου μας ότι η εφεσείουσα με την αίτησή της δεν επεδίωξε την αμφισβήτηση της νομιμότητας του διατάγματος της κράτησης της. Τη νομιμότητα του εν λόγω διατάγματος καθώς και του διατάγματος απέλασης, αμφισβήτησε η εφεσείουσα με προσφυγή η εκδίκαση της οποίας εκκρεμεί. Αυτό που η εφεσείουσα επεδίωξε με την αίτηση της ήταν ο έλεγχος της νομιμότητας της κράτησης της από πλευράς διάρκειας.
Η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου σταθερά αποδέχεται ότι μόνο με αίτηση Habeas Corpus μπορεί να ελεγχθεί η νομιμότητα της κράτησης αλλοδαπού από πλευράς της διάρκειας της συμ[*2730]φώνως των προνοιών του Άρθρου 18ΠΣΤ του νόμου. (Βλ. μεταξύ άλλων, Haghilo (2011) 1(Γ) Α.Α.Δ. 2219, Bochorishvilli (2012) 1 Α.Α.Δ. 806, Eazadi (2012) 1 Α.Α.Δ. 2553 και Mourad (2012) 1 Α.Α.Δ. 2677. Στην επιστολή η οποία, κατά τα προαναφερόμενα κοινοποιήθηκε στην εφεσείουσα στις 13.7.2012 δηλαδή, μετά την καταχώρηση της αίτησης Habeas Corpus, γίνεται αναφορά στην απόφαση της Υπουργού για την παράταση της κράτησης της εφεσείουσας για περαιτέρω περίοδο έξι μηνών και σ’ αυτή καταγράφεται, ως απόφαση της Υπουργού, «οι πιο πάνω αλλοδαποί να παραμείνουν υπό κράτηση και να προωθηθεί άμεσα η απέλασή τους». Ανάμεσα στα ονόματα που παρατίθενται στη συνέχεια στο σχετικό κείμενο της απόφασης της Υπουργού συμπεριλαμβάνεται και το όνομα της εφεσείουσας. Τα πάρα πάνω στοιχεία δεν αποκαλύπτουν ότι η απόφαση της Υπουργού αφορά στην παράταση κράτησης κατά την έννοια του νόμου ούτε και αναφέρονται οποιοιδήποτε λόγοι παράτασης, η διάρκεια της παράτασης ούτε αν όντως πρόκειται για απόφαση για παράταση. Η απόφαση της Υπουργού δεν προσκομίστηκε στο δικαστήριο για να διαπιστωθεί κατά πόσο φέρει τα στοιχεία της νομιμότητας. Βλ. Maniengo (2012) 1 Α.Α.Δ. 716. Και αν ακόμη θεωρηθεί ότι υπήρχε απόφαση της Υπουργού για παράταση κατά την έννοια του νόμου, αυτή εξωτερικεύθηκε μετά την καταχώρηση της αίτησης για Habeas Corpus.
Οι λόγοι έφεσης που άπτονται των θεμάτων που έχουμε πραγματευθεί είναι βάσιμοι.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ της εφεσείουσας. Εκδίδεται ένταλμα Habeas Corpus με το οποίο διατάσσεται η άμεση απόλυση της εφεσείουσας.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο