(2013) 1 ΑΑΔ 313
[*313]13 Φεβρουαρίου, 2013
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΠΑΝΑΓΗ, Δ/στές]
ΛΟΥΚΗΣ ΛΟΥΚΑΪΔΗΣ,
Εφεσείων - Ενάγων,
ν.
1. ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ Α.Ε.,
2. ΘΕΜΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ,
3. ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΠΟΚΑ,
Εφεσιβλήτων - Εναγομένων.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 172/2009)
Αστικά Αδικήματα ― Δυσφήμιση ― Αγωγή λιβέλου από Κύπριο Δικαστή του ΕΔΑΔ εναντίον εντύπου το οποίο τον επέκρινε σε δημοσίευμα για την έκδοση αποφάσεων που προκαλούσαν σύμφωνα με το δημοσίευμα, βλάβη στα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας ― Εκρίθη πρωτοδίκως ότι δεν ήταν δυσφημιστικό και η αγωγή απορρίφθηκε ― Επικυρώθηκε κατ’ έφεση ― Ο χαρακτηρισμός του Εφεσείοντα ως «εφιάλτη» ή «προδότη» ή «δήμιου της Ελλάδας» ή «σύμμαχου των Τούρκων», δεν μπορούσε να ιδωθεί μεμονωμένα αλλά με αναφορά στο σύνολο του δημοσιεύματος, το οποίο εκρίθη ότι δεν περιείχε οτιδήποτε ως προς αλλότρια κίνητρα του Εφεσείοντα έναντι της Ελλάδας.
Ο Εφεσείων αμφισβήτησε την ορθότητα πρωτόδικης απόφασης με την οποία απορρίφθηκε πρωτοδίκως αγωγή που είχε προωθήσει εναντίον των εφεσιβλήτων με την οποία διεκδικούσε αποζημιώσεις για δυσφήμηση.
Κατά τον ουσιώδη χρόνο ο Εφεσείων ήταν ο Κύπριος Δικαστής στο ΕΔΑΔ και καταχώρησε την αγωγή λιβέλου κατά των Εφεσιβλήτων σε σχέση με δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» την 21.10-2007.
Το δημοσίευμα υπογραφόταν από τον Εφεσίβλητο 3.
Στην έκθεση απαίτησης παρατίθετο ολόκληρο το δημοσίευμα με τίτλο «Έλληνας Υπουργός σε ρόλο “Εφιάλτη”, δικαίωσε Σκόπια-[*314]Τουρκία και καταδίκασε την Ελλάδα» και υπότιτλο «Με την υπογραφή του Χρήστου Ροζάκη αλλά και του Κύπριου Λουκή Λουκαΐδη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατακεραυνώνει τη χώρα μας για θέματα που σχετίζονται με τη “μακεδονική” και την “τουρκική” μειονότητα».
Το δημοσίευμα ήταν εκτενές και ο Εφεσείων επιχειρηματολόγησε ότι με αυτό του αποδόθηκαν τα εξής:
(α) Όνειδος.
(β) Εφιάλτης υπέρ Σκοπίων και Τουρκίας.
(γ) Δικαίωσε Σκόπια-Τουρκία και καταδίκασε την Ελλάδα.
(δ) Κατακεραύνωσε την Ελλάδα για θέματα που σχετίζονται με την «Μακεδονική και τουρκική Μειονότητα».
(ε) Αγάπησε την προδοσία.
(στ)Ο καλύτερος σύμμαχος των Τούρκων.
(ζ) Δήμιος της Ελλάδας.
(η) Προδότης.
(θ) Διετήρησε ανθελληνική στάση που επηρεάζει τη στάση άλλων κρατών στα ελληνικά εθνικά ζητήματα.
(ι) Με την απόφαση του έδωσε προστασία στα όργανα της ελληνικής προπαγάνδας.
(κ) Σαν αποτέλεσμα της απόφασης πανηγυρίζουν οι Τούρκοι.
(λ) Θρίαμβος των Τούρκων της δυτικής Θράκης με τη βοήθεια Λουκαΐδη.
Οι Εφεσίβλητοι δεν καταχώρησαν εμφάνιση και η αγωγή προχώρησε σε απόδειξη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, εξέτασε ως πρώτο θέμα το κατά πόσο το δημοσίευμα ήταν ή όχι δυσφημιστικό, το οποίο και συνιστά υποχρέωση του ενάγοντα να αποδείξει. Αναφερόμενο στη νομολογία και εκφράζοντας την αρχή ότι το κριτήριο είναι ο αντικειμενικός αναγνώστης τοποθετούμενος στο σύνολο των περιστάσεων, κατέληξε ότι το δημοσίευμα δεν ήταν δυσφημιστικό.
Παρατηρώντας ότι το δημοσίευμα αναφερόταν κατά κύριο λόγο στον Έλληνα Δικαστή του ΕΔΑΔ κατά το χρόνο εκείνο, κύριο Ροζάκη, υπέδειξε ότι δεν προέκυπτε ότι, στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ στις οποίες γινόταν αναφορά, ο Εφεσείων είχε ενεργήσει μη δικαστικώς για αλλότριους ως προς την Ελλάδα σκοπούς.
Ουσιαστικά, έκρινε, το δημοσίευμα εξέφραζε την απαρέσκεια του για το γεγονός ότι ένας Ελληνοκύπριος Ευρωδικαστής συνέβαλε στην καταδίκη της Ελλάδας.
[*315]Δεν παραβλέπω σημείωσε το πρωτόδικο Δικαστήριο ότι στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας υπάρχει ο τίτλος «ΧΡ. ΡΟΖΑΚΗΣ, Λ. ΛΟΥΚΑΪΔΗΣ, ΟΝΕΙΔΟΣ, Έλληνες Ευρωδικαστές – εφιάλτες υπέρ Σκοπίων και Τουρκίας». Ωστόσο υπέδειξε, ένας αντικειμενικός αναγνώστης διαβάζοντας το κείμενο, δεν μπορεί να εκλάβει ότι ο Ενάγων πρόδωσε την Ελλάδα όπως τον γνωστό Εφιάλτη της αρχαιότητας, ή ότι αυτός είναι ανθέλληνας ή και τα δύο.
Κατ’ επέκταση, ο αντικειμενικός αναγνώστης δεν θα εκλάβει πως είναι ανθέλληνας ή προδότης ή σύμμαχος των Τούρκων κάθε Έλληνας ή Ελληνοκύπριος Ευρωδικαστής ο οποίος κατά την εκτέλεση των δικαστικών του καθηκόντων, καταδικάζει ή επιβάλλει κυρώσεις στην Ελλάδα για παραβάσεις που βρίσκει ότι αυτή διέπραξε.
Με την έφεση υποστηρίχθηκε μεταξύ άλλων ότι:
α) Ήταν εσφαλμένη η κρίση ότι το δημοσίευμα δεν ήταν δυσφημιστικό.
β) Είναι άσχετο με το δυσφημιστικό του δημοσιεύματος το κατά πόσο ο Εφεσείων δεν είχε αποφασίσει όπως απεφάσισε στις εν λόγω υποθέσεις του ΕΔΑΔ για αλλότριους λόγους και σκοπούς.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Δεν εντοπιζόταν οτιδήποτε στους λόγους έφεσης που να ανέτρεπε την ορθότητα της πρωτόδικης κατάληξης.
2. Όπως ορθώς αντελήφθη το πρωτόδικο Δικαστήριο, ο κάθε Δικαστής του ΕΔΑΔ, ενεργώντας κατά την εκτέλεση των δικαστικών του καθηκόντων, μπορεί να εκδώσει αποφάσεις εναντίον της χώρας η οποία τον υπέδειξε. Για να συνιστούν λίβελο χαρακτηρισμοί ότι, όπως εδώ, ενήργησε ως προδότης ή ανθέλλην, θα πρέπει να αποδίδονται στον Ευρωδικαστή κίνητρα αλλότρια ως προς την Ελλάδα αλλά και ως προς το καθήκον του, που στην προκειμένη ασφαλώς δεν μπορούσε να θεωρηθεί ότι αποδίδονταν.
3. Αναφορικά με τα όσα ο εφεσείων επιχειρηματολόγησε ότι του αποδίδονταν με το επίδικο δημοσίευμα - εκτός βεβαίως του ότι στην έκθεση απαίτησης δεν γίνονταν τέτοιες αναφορές, πέραν της γενικής αναφοράς ότι ο Εφεσείων χαρακτηριζόταν ως ανθέλλην και προδότης - δεν μπορούσε να τίθετο θέμα απόδοσης δυσφημιστικών χαρακτηρισμών στον Εφεσείοντα.
4. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι οι υποχρεώσεις της θέσης του [*316]Ευρωδικαστή επεκτείνονται και στην ευθύνη να αποφασίσει κατά της χώρας του ή άλλης φίλης προς αυτή χώρας, και θα ήταν στην αντίθετη περίπτωση, που θεωρεί ότι πρέπει πάντοτε να αποφασίζει υπέρ της χώρας του, που θα ετίθετο θέμα προσήλωσης του στο καθήκον του.
5. Το επίδικο δημοσίευμα εξέφραζε βεβαίως την απαρέσκεια των Εφεσιβλήτων για τα αποτελέσματα των αποφάσεων του Εφεσείοντα όσον αφορά στα συμφέροντα της Ελλάδας, αλλά ουδόλως μπορούσε να ερμηνευθεί ως δυσφημιστικό όπως ισχυρίζετο ο Εφεσείων στην αντίληψη του αντικειμενικού αναγνώστη τοποθετούμενου στο σύνολο των περιστάσεων.
6. Ο χαρακτηρισμός του Εφεσείοντα ως «εφιάλτη» ή «προδότη» ή «δήμιου της Ελλάδας» ή «σύμμαχου των Τούρκων», δεν μπορούσε να ιδωθεί μεμονωμένα αλλά με αναφορά στο σύνολο του δημοσιεύματος, το οποίο σαφώς δεν περιείχε οτιδήποτε ως προς αλλότρια κίνητρα του Εφεσείοντα έναντι της Ελλάδας πέραν της έντονης απαρέσκειας των Εφεσιβλήτων και της αντίληψης τους ότι οι εν λόγω αποφάσεις βλάπτουν τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδος όπως αυτοί τα αντιλαμβάνονταν.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση από τον Ενάγοντα εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Ιωαννίδης, Π.Ε.Δ.), (Αγωγή Αρ. 10994/2007), ημερομ. 7/5/2009.
Χρ. Κληρίδης, για τον Εφεσείοντα.
Γ. Κορφιώτης, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Δ. Χατζηχαμπή.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Ο Εφεσείων, ο οποίος κατά το σχετικό χρόνο ήταν ο Κύπριος Δικαστής στο ΕΔΑΔ, κατεχώρησε αγωγή λιβέλου κατά των Εφεσιβλήτων σε σχέση με δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» την 21.10-2007. Στην πρώτη σελίδα εδημοσιεύθησαν υπό μορφή λεζάντας τα εξής:
[*317]«ΧΡ. ΡΟΖΑΚΗΣ, Λ. ΛΟΥΚΑΪΔΗΣ
Έλληνες ευρωδικαστές
-εφιάλτες υπέρ Σκοπίων
και Τουρκίας ●ΣΕΛ. 24-25»
Στις σελίδες 24-25 υπό τον τίτλο «ΠΟΛΙΤΙΚΗ» εδημοσιεύθη εκτενές άρθρο υπογραφόμενο από τον Εφεσίβλητο 3. Στην έκθεση απαίτησης παρατίθεται ολόκληρο το δημοσίευμα με τίτλο «Έλληνας Υπουργός σε ρόλο “Εφιάλτη”, δικαίωσε Σκόπια-Τουρκία και καταδίκασε την Ελλάδα» και υπότιτλο «Με την υπογραφή του Χρήστου Ροζάκη αλλά και του Κύπριου Λουκή Λουκαΐδη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατακεραυνώνει τη χώρα μας για θέματα που σχετίζονται με τη “μακεδονική” και την “τουρκική” μειονότητα». Το μεταφέρουμε:
«Ένας Έλληνας που στο παρελθόν είχε διατελέσει υφυπουργός Εξωτερικών πρωταγωνιστεί τα τελευταία χρόνια στο μπαράζ καταδικαστικών αποφάσεων εις βάρος της χώρας μας για θέματα που σχετίζονται με τη «μακεδονική» και την «τουρκική» μειονότητα στην Ελλάδα. Μια σειρά καταδικαστικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων «ΕΔΑΔ», οι οποίες κατακεραυνώνουν την Ελλάδα για την άρνησή της να αναγνωρίσει «μακεδονικούς» και «τουρκικούς» συλλόγους στην Ελλάδα, φέρει φαρδιά πλατιά την υπογραφή του κ. Χρήστου Ροζάκη, εκλεκτού του κ. Κώστα Σημίτη, ο οποίος το 1996 τον έχρισε υφυπουργό Εξωτερικών στην κυβέρνησή του. Ο άνθρωπος που υποτίθεται ότι ως κυβερνητικό στέλεχος προάσπιζε τα εθνικά μας συμφέροντα και έδινε μάχη για τις ελληνικές θέσεις στο εξωτερικό σήμερα ως αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου πρωταγωνιστεί στις καταδίκες της Ελλάδας, για θέματα μάλιστα για τα οποία και ο ίδιος διαμόρφωνε πολιτική ως υφυπουργός Εξωτερικών. Με την ψήφο του, αλλά και με αυτή του Κύπριου προέδρου του ΕΔΑΔ κ. Λουκή Λουκαΐδη, το Δικαστήριο του Στρασβούργου δικαίωσε ομόφωνα τους «Μακεδόνες» της Φλώρινας και τους «Τούρκους» της Θράκης σε τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις. Οι συγκεκριμένες αποφάσεις μάλιστα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου δεν είναι μια απλή, τυπική διαδικασία, καθώς, σύμφωνα με έγκυρους νομικούς επηρεάζουν άμεσα τη στάση άλλων κρατών στα ελληνικά εθνικά ζητήματα. Χαρακτηριστική, άλλωστε, είναι η περίπτωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών (Στέιτ Ντιπάρτμεντ), το οποίο όλα τα προηγούμενα χρόνια στις αναφορές του για την Ελλάδα χαρακτήριζε τη μειονότητα της Θράκης «μουσουλμανική», ενώ τώρα «τουρκική», παραπέμποντας, μεταξύ άλλων, και στις συγκεκρι[*318]μένες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
«Μακεδονική μειονότητα»
Οκτώβριος του 2005 και η οκταμελής σύνθεση του 1ου τμήματος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, του οποίου προεδρεύει ο Κύπριος ευρωδικαστής κ. Λουκαΐδης και στο οποίο συμμετέχει ως μέλος και εισηγητής ο έλληνας ευρωδικαστής κ. Ροζάκης, εκδικάζει την υπόθεση του σωματείου «Ουράνιο Τόξο», το οποίο δραστηριοποιείται κυρίως στην περιοχή της Φλώρινας και μάχεται για την αναγνώριση «μακεδονικής» μειονότητας στην Ελλάδα. Το «Ουράνιο Τόξο» προσέφυγε στο ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατηγορώντας το ελληνικό κράτος, επειδή οι ελληνικές αρχές υποχρέωσαν την οργάνωση να κατεβάσει επιγραφή που είχε αναρτηθεί στη λεγόμενη «μακεδονική» γλώσσα και η οποία έγραφε «Βινο-Ζιτο-Λερίνσκι Κομπέτ». Η φράση αυτή, σύμφωνα με τις επίσημες παρατηρήσεις του υπουργείου Εξωτερικών που κατατέθηκαν στο ΕΔΑΔ για τη συγκεκριμένη υπόθεση «χρησιμοποιήθηκε κατά την εποχή του εμφυλίου πολέμου στη Μακεδονία από τους επιδιώκοντες να στραφούν κατά της ελληνικής επικράτειας και να καταλάβουν τη Φλώρινα. Η έκφραση «Βίνο-Ζίτο» προκαλεί άμεσους συνειρμούς στους κατοίκους της περιοχής, καθώς υπήρξε σύνθημα μιας εποχής που οδήγησε σε διχασμό και δεινά». Αν και με βάση με όλες τις διεθνείς συνθήκες δεν τίθεται θέμα «μακεδονικής» μειονότητας στην Ελλάδα, ο κ. Ροζάκης, ο κ. Λουκαΐδης και οι υπόλοιποι δικαστές δικαιώνουν ομόφωνα το «Ουράνιο Τόξο»! Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε ομόφωνα τη χώρα μας (με την υπογραφή του πρώην Έλληνα υφυπουργού Εξωτερικών φαρδιά πλατιά στην απόφαση), σημειώνοντας παράλληλα ότι «το “Ουράνιο Τόξο” είναι νόμιμο σωματείο που ως στόχο έχει την υπεράσπιση της “μακεδονικής” μειονότητας που ζει στην Ελλάδα»! Αυτό ακριβώς ήταν και το σημείο της απόφασης που ανησύχησε τους Έλληνες διπλωμάτες, οι οποίοι αναφέρουν ότι «με αυτό τον τρόπο επικυρώνεται η ύπαρξη “μακεδονικής” μειονότητας στην Ελλάδα». Ενδεικτικό επίσης της στάσης των κυρίων Λουκαΐδη και Ροζάκη στη συγκεκριμένη υπόθεση είναι και το γεγονός ότι υποχρέωσαν την Ελλάδα να καταβάλει αποζημίωση στους εκπροσώπους του «Ουράνιου Τόξου» ύψους 35.000 ευρώ, γεγονός που προκάλεσε την αντίδραση δύο εκ των μελών του δικαστηρίου.
Προστασία στα όργανα ανθελλινικής προπαγάνδας
Οι συγκεκριμένοι ευρωδικαστές όμως έχουν στο βιογραφικό [*319]τους και άλλες καταδικαστικές αποφάσεις για τη χώρα μας. Συγκεκριμένα, στις 13 Ιουλίου του 2006 το Ευρωπαϊκό δικαστήριο, στο οποίο προήδρευε ο κ. Λουκαΐδης και συμμετείχε ως μέλος ο κ. Ροζάκης, αποφάσισε ομόφωνα ότι η χώρα μας παραβίασε το Άρθρο 9 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης (δικαίωμα ελευθερίας στη συνείδηση και στην θρησκευτική πίστη). Η υπόθεση αφορούσε την περίπτωση του αποκαλούμενου «ψευδομουφτή» Ξάνθης Μεχμέτ Εμίν Αγά, ο οποίος είχε εκλεγεί μουφτής από το μειονοτικό σώμα, αλλά δεν είχε αναγνωριστεί από το ελληνικό κράτος.
Τα ελληνικά δικαστήρια είχαν διώξει ποινικά επτά φορές τον «ψευδομουφτή» για αντιποίηση αρχής και τον είχαν καταδικάσει επειδή εξέδωσε ανακοινώσεις θρησκευτικού περιεχομένου χωρίς να έχει επίσημα την ιδιότητα του μουφτή. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όμως, είχε αντίθετη άποψη και καταδίκασε την Ελλάδα. Όπως αναφέρουν διπλωμάτες του υπουργείου Εξωτερικών, ο κ. Ροζάκης από την εμπειρία του ως υφυπουργός στο ίδιο υπουργείο θα έπρεπε να γνωρίζει ότι «οι “ψευδομουφτήδες” της Ξάνθης και της Κομοτινής, όπως και οι περισσότεροι “τουρκικοί” σύλλογοι της Θράκης συντάσσονται στη γραμμή του τουρκικού προξενείου της περιοχής προβάλλοντας την τουρκική προπαγάνδα, χωρίς να έχουν καμία σχέση με θρησκευτικά και πνευματικά καθήκοντα». Χαρακτηριστικός είναι άλλωστε ο πύρινος λόγος του σημερινού «ψευδομουφτή» Ξάνθης Αχμέτ Μετέ όπως παρουσιάζεται στο βίντεο που έφερε στη δημοσιότητα το «ΘΕΜΑ», στο οποίο αποκαλεί τους Έλληνες “γκιαούρηδες”, υποδεικνύει προς τη μειονότητα πως «ο Τούρκος μόνο με Τούρκο μπορεί να γίνει φίλος» και την καλεί να ακολουθήσει το σύνθημα «τουρκική ψήφος σε Τούρκο».
ΠΑΝΗΓΥΡΙΖΟΥΝ ΟΙ «ΤΟΥΡΚΟΙ»
«Θρίαμβος των (σ.σ.: αυτοαποκαλούμενων) Τούρκων της Δυτικής Θράκης με τη βοήθεια του κ. Ροζάκη και του κ. Λουκαΐδη»: αυτό αναφέρει στην ανακοίνωσή της η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τούρκων Δυτικής Θράκης (ΕΟΤΔΘ) μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου να δικαιώσει τον «Σύλλογο Νεολαίας Μειονότητας Έβρου». Προσθέτουν μάλιστα ότι «η Ελλάδα θα αναγκαστεί να αναγνωρίσει την τουρκική μειονότητα της Δυτικής Θράκης», καθώς και ότι «η απόφαση ανοίγει τον δρόμο για τη δικαίωση και άλλων μειονοτήτων σε όλη την Ελλάδα». Εντυπωσιακές επίσης είναι και οι δηλώσεις του προέδρου της ΕΟΤΔΘ κ. Χαλίτ Χαμπίπογλου που ευχαριστεί τον κ. Χρή[*320]στο Ροζάκη και τον κ. Λουκή Λουκαΐδη, αναφέροντας ότι «το γεγονός ότι οι πρωταγωνιστές της απόφασης ήταν ένας Έλληνας και ένας Ελληνοκύπριος ευρωδικαστής δείχνει ξεκάθαρα το πόσο δίκιο έχουν οι Τούρκοι της Δυτικής Θράκης». Συμπληρώνει μάλιστα πως «η Ελλάδα πλέον είναι υποχρεωμένη να αναγνωρίσει την τουρκική ταυτότητα της μειονότητας».
Οι καλύτεροι σύμμαχοι των… Τούρκων
Το δίδυμο των ευρωδικαστών, όμως, φαίνεται ότι έχει εξελιχθεί σε… δήμιο για την Ελλάδα. Πριν από λίγες εβδομάδες η επταμελής σύνθεση του 1ου Τμήματος, του οποίου προήδρευε ο κ. Λουκαΐδης και συμμετείχε ο κ. Ροζάκης, καταδίκασε την Ελλάδα για παραβίαση του δικαιώματος του «συνεταιρίζεσθαι» (Άρθρο 11 της Ε.Σ.), επειδή τα δικαστήρια της χώρας μας αρνούνται από το 1995 να αναγνωρίσουν τη νόμιμη σύσταση του σωματείου «Σύλλογος Νεολαίας Μειονότητας Έβρου».
Τα ελληνικά δικαστήρια είχαν επικαλεστεί ότι ο σκοπός της ίδρυσης του συλλόγου, όπως αναφέρεται στο καταστατικό του, είναι «η εκπαίδευση των νέων στις παραδόσεις της “τουρκικής” μειονότητας». Το γεγονός αυτό και σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λοζάνης που μιλά για θρησκευτική-μουσουλμανική και όχι εθνική-τουρκική μειονότητα προκαλεί σύγχυση και δημιουργεί την εντύπωση ότι υπήκοοι ξένης χώρας, και συγκεκριμένα τουρκικής εθνικότητας, κατοικούν μόνιμα στην Ελλάδα. Οι ευρωδικαστές όμως είχαν και πάλι αντίθετη άποψη. Το σκεπτικό της καταδικαστικής απόφασης αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι αληθινός σκοπός του σωματείου είναι να προωθήσει την ιδέα ότι υπάρχει εθνική τουρκική μειονότητα στην Ελλάδα, αυτό δεν αποτελεί απειλή προς τη δημοκρατική κοινωνία». Τα μέλη μάλιστα του συγκεκριμένου συλλόγου υποστήριξαν ενώπιον του ΕΔΑΔ ότι η συνθήκη της Λοζάνης δεν απαγορεύει στα μέλη των μειονοτήτων να αυτοπροσδιορίζονται με το επίθετο «Τούρκοι». Η απόφαση αυτή, όμως, σύμφωνα με έγκυρους νομικούς, θέτει ευθέως θέμα συλλογικού και όχι μόνο ατομικού εθνικού προσδιορισμού. Με άλλα λόγια, ανοίγει τον δρόμο για την επίσημη αναγνώριση εθνικής «τουρκικής» μειονότητας στην Ελλάδα.
Επιπλέον, προσθέτουν, δείχνει και την πορεία που θα έχει η εκδίκαση της προσφυγής μουσουλμάνων κατοίκων της Ξάνθης κατά των αποφάσεων ελληνικών δικαστηρίων που αρνήθηκαν να εγγράφουν ως νόμιμη την «Τουρκική Ένωση Ξάνθης». Ότι [*321]δηλαδή το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα δικαιώσει την «Τουρκική Ένωση Ξάνθης».
ΧΡΗΣΤΟΣ ΡΟΖΑΚΗΣ
Ο Εκλεκτός του Σημίτη που «κρέμασε» την Ελλάδα
________________________
Κι όμως, στον άνθρωπο που υποστηρίζει ότι η μειονότητα της Θράκης πρέπει να αναγνωριστεί είχαμε αναθέσει να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της χώρας μας διεθνώς ως υφυπουργός εξωτερικών
________________________
Εμφανίστηκε στο προσκήνιο της πολιτικής στις 25 Σεπτεμβρίου του 1996, όταν ο τότε πρωθυπουργός κ. Κώστας Σημίτης τον έχρισε υφυπουργό Εξωτερικών. Η αμοιβαία εκτίμηση των δύο ανδρών καθώς και η ιδιότητά του ως καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αποτέλεσαν το εισιτήριο για την ανάρρησή του στον υπουργικό θώκο. Διέγραψε, όμως, σύντομη σταδιοδρομία, καθώς η «ασυμφωνία» χαρακτήρων με τον τότε υπουργό κ. Θεόδωρο Πάγκαλο τον οδήγησε σε παραίτηση έπειτα από πέντε μήνες. Ωστόσο δεν έμεινε χωρίς δουλειά, καθώς λίγους μήνες μετά η κυβέρνηση τον έστειλε στο Στρασβούργο ως ευρωδικαστή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Ο λόγος για τον κ. Χρήστο Ροζάκη, τον Έλληνα ευρωδικαστή και αντιπρόεδρο σήμερα του ΕΔΑΔ, ο οποίος ως φαίνεται έχει εξελιχθεί σε δήμιο της χώρας μας, ιδιαίτερα σε θέματα μειονοτήτων.
Πώς όμως δικαιολογείται το γεγονός ένας άνθρωπος που έχει διατελέσει στο παρελθόν υφυπουργός Εξωτερικών, επιφορτισμένος με την προάσπιση των εθνικών ζητημάτων της χώρας και γνώστης της μειονοτικής πραγματικότητας, να καταδικάζει την Ελλάδα η οποία δεν αναγνωρίζει «μακεδονικούς» συλλόγους στη Φλώρινα και «τουρκικούς» στη Θράκη; Ή τουλάχιστον – όπως αναρωτιούνται νομικοί και διπλωματικοί κύκλοι -, γιατί ο κ. Ροζάκης δεν ασκούσε το δικαίωμα της εξαίρεσής του από τις συγκεκριμένες υποθέσεις ώστε όσοι «βλέπουν» «τουρκική» και «μακεδονική» μειονότητα στην Ελλάδα να μην επικαλούνται αποφάσεις που τους δικαιώνουν, και μάλιστα από έναν άνθρωπο που έχει διατελέσει υφυπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας;
Καθολική άποψη είναι ότι «ο κάθε ευρωδικαστής σκέπτεται και συμπεριφέρεται ως πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Σύμ[*322]φωνα όμως με όσους γνωρίζουν τις απόψεις του κ. Ροζάκη δεν θα περίμεναν διαφορετική τοποθέτηση από τον Έλληνα ευρωδικαστή και υπέρμαχο του σχεδίου Ανάν για το Κυπριακό. Ο ίδιος είχε άλλωστε δηλώσει πως η υπουργοποίησή του είχε και ένα αρνητικό επακόλουθο, ότι δηλαδή του αφαιρέθηκε η δυνατότητα κριτικής παρέμβασης σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Παρέμβασης, όπως η δημοσίευση μελέτης σε ξένο επιστημονικό έντυπο με τίτλο «Η διεθνής προστασία των μειονοτήτων στην Ελλάδα», στο οποίο εκφράζει τις απόψεις του για την κατάσταση των μειονοτήτων στη χώρα μας. Ορισμένες από τις προσωπικές απόψεις του κ. Ροζάκη που παραθέτονται στο συγκεκριμένο άρθρο αναφέρουν: «Όσον αφορά τους τουρκόφωνους μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης είναι σαφές ότι πληρούν τους όρους για να χαρακτηριστούν εθνοτική ομάδα». Με άλλα λόγια δηλαδή, ο κ. Ροζάκης θεωρεί πως η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης πρέπει να αναγνωριστεί ως «τουρκική». Για να στηρίξει μάλιστα τη συγκεκριμένη του άποψη, επιχειρηματολογεί λέγοντας ότι «η Συνθήκη της Λοζάνης δεν καθορίζει κατ’ ανάγκη τη φύση της μειονότητας της Θράκης ως θρησκευτικής»· επιχείρημα όμοιο με αυτό που προβάλλουν τα τελευταία χρόνια οι «τουρκικοί» σύλλογοι της Ξάνθης και της Κομοτηνής για να υπερασπιστούν τη νομιμότητά τους.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον συγγραφέα του άρθρου και ενάντια στην κρατούσα αντίληψη, «στην Ελλάδα υπάρχει σλαβόφωνη μειονότητα». Προσθέτει μάλιστα ότι «οι Σλαβόφωνοι μοιράζονται κοινή εθνοτική καταγωγή με τους γειτονικούς πληθυσμούς στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας».»
Οι ισχυρισμοί του Εφεσείοντα ως προς το δυσφημιστικό του δημοσιεύματος περιέχονται στις παραγράφους 9 και 10 της έκθεσης απαίτησης, τις οποίες και παραθέτουμε:
«9. Ο Ενάγοντας θα ισχυριστεί ότι τα πιο πάνω δημοσιεύματα αποτελούν υπό τας περιστάσεις και επιζήμια και κακόβουλη ψευδολογία και δημοσιεύθηκαν κακόβουλα.
ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ
(1) Το ύψος και περιεχόμενο από μόνα τους αποδεικνύουν κακοβουλία.
(2) Ουδεμία έρευνα.
(3) Δεν κλήθηκε ο ενάγων και δεν ρωτήθηκε να σχολιάσει το πρόσφατο δημοσίευμα.
(4) Καμία επιστημονική ανάλυση ή κριτική.
(5) Εμπάθεια/μίσος και πολιτικές σκοπιμότητες.
(6) Ανεύθυνη Δημοσιογραφία.
(7) Απαράδεκτος χαρακτηρισμός και απόδοση εθνικής μειοδοσίας και προδοσίας.
10. Οι Εναγόμενοι επιτέθησαν στον Ενάγοντα στα επίδικα δημοσιεύματα τόσο προσωπικά όσο και υπό την ιδιότητα του ως Ευρωδικαστού και με σκανδαλώδεις, υπέρμετρους και δυσανάλογους χαρακτηρισμούς και ή σαφείς υπαινιγμούς τον παρουσιάζουν σαν ανθέλληνα και προδότη. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος του επίδικου δημοσιεύματος ο οποίος τον χαρακτηρίζει ως «Εφιάλτη» με σαφή υπαινιγμό προς το γνωστό Εφιάλτη ο οποίος πρόδωσε τους Σπαρτιάτες στις Θερμοπύλες.»
Οι Εφεσίβλητοι δεν καταχώρησαν εμφάνιση και η αγωγή προχώρησε σε απόδειξη. Ο ευπαίδευτος πρωτόδικος δικαστής ενώπιον του οποίου ετέθη η αγωγή, εξέτασε ως πρώτο θέμα που προέκυπτε το κατά πόσο το δημοσίευμα είναι ή όχι δυσφημιστικό, το οποίο και συνιστά υποχρέωση του ενάγοντα να αποδείξει. Αναφερόμενος στη νομολογία και εκφράζοντας την αρχή η οποία προκύπτει ότι το κριτήριο είναι ο αντικειμενικός αναγνώστης τοποθετούμενος στο σύνολο των περιστάσεων, ο ευπαίδευτος πρωτόδικος δικαστής κατέληξε ότι το δημοσίευμα δεν είναι δυσφημιστικό. Παρατηρώντας ότι το δημοσίευμα αναφέρεται κατά κύριο λόγο στον κ. Ροζάκη, υπέδειξε ότι δεν προέκυπτε ότι, στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ στις οποίες γίνεται αναφορά, ο Εφεσείων είχε ενεργήσει μη δικαστικώς για αλλότριους ως προς την Ελλάδα σκοπούς. «Ουσιαστικά», είπε, «εκφράζει την απαρέσκεια του για το γεγονός ότι ένας Ελληνοκύπριος Ευρωδικαστής συνέβαλε στην καταδίκη της Ελλάδας». Και, συμπλήρωσε:
«Δεν παραβλέπω ότι στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας υπάρχει ο τίτλος «ΧΡ. ΡΟΖΑΚΗΣ, Λ. ΛΟΥΚΑΪΔΗΣ, ΟΝΕΙΔΟΣ, Έλληνες Ευρωδικαστές – εφιάλτες υπέρ Σκοπίων και Τουρκίας». Ένας αντικειμενικός αναγνώστης διαβάζοντας το κείμενο τις σελίδες 24 και 25 της εφημερίδας στις οποίες παραπέμπει ο τίτλος, δεν μπορεί να εκλάβει ότι ο Ενάγων πρόδωσε την Ελλάδα όπως τον γνωστό Εφιάλτη* ή ότι αυτός είναι ανθέλληνας ή και τα δύο. Κατ’ επέκταση, ο αντικειμενικός αναγνώστης δεν θα εκλάβει [*324]πως είναι ανθέλληνας ή προδότης ή σύμμαχος των Τούρκων κάθε Έλληνας ή Ελληνοκύπριος Ευρωδικαστής ο οποίος κατά την εκτέλεση των δικαστικών του καθηκόντων, καταδικάζει ή επιβάλλει κυρώσεις στην Ελλάδα για παραβάσεις που βρίσκει ότι αυτή διέπραξε.»
Ο ευπαίδευτος πρωτόδικος δικαστής παρετήρησε περαιτέρω τα ακόλουθα:
«Ο κ. Λουκαΐδης ισχυρίσθηκε ότι από το επίδικο δημοσίευμα ένοιωσε απερίγραπτη θλίψη, αγωνία και ντροπή και ότι φίλοι του Δικηγόροι και Δικαστές του τηλεφώνησαν αναστατωμένοι και του ζητούσαν διευκρινίσεις και εξηγήσεις. Ο Ενάγων όμως, δεν θα πρέπει να νοιώθει τέτοια συναισθήματα. Τουναντίον θα πρέπει να νοιώθει περήφανος αφού ως ανεξάρτητος και αμερόληπτος δικαστής έπραξε αυτό που η δικαστική του συνείδηση του επέβαλλε ως ορθό και δίκαιο. Αυτό θα μπορούσε να γίνει αντιληπτό και από έναν αντικειμενικό αναγνώστη του επίδικου δημοσιεύματος.
Η άποψή μου είναι ότι το πιο πάνω δημοσίευμα, δεν είναι δυσφημιστικό για τον Ενάγοντα. Δεν ήταν βέβαια αρεστό στον Ενάγοντα. Όμως θεωρώ πως, στα πλαίσια της άσκησης του δικαιώματος της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης του τύπου σε μια δημοκρατική χώρα, τέτοια δημοσιεύματα θα πρέπει να γίνονται ανεκτά από ένα δημόσιο πρόσωπο, όπως ήταν τότε ο Ελληνοκύπριος Ευρωδικαστής κ. Λουκαΐδης. Σταθμίζοντας από τη μια το δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της έκφρασης, και από την άλλη το δικαίωμα προάσπισης της φήμης, θεωρώ πως με βάση τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης υπερέχει το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης.»
Δεν εντοπίζουμε οτιδήποτε στους λόγους έφεσης που να ανατρέπει την ορθότητα της πρωτόδικης κατάληξης. Ο Εφεσείων εισηγείται ότι είναι άσχετο με το δυσφημιστικό του δημοσιεύματος το κατά πόσο ο Εφεσείων δεν είχε αποφασίσει όπως απεφάσισε στις εν λόγω υποθέσεις του ΕΔΑΔ για αλλότριους λόγους και σκοπούς. Απεναντίας, όμως, τούτο θα ήταν και το κατ’ εξοχήν κριτήριο του δυσφημιστικού του δημοσιεύματος, αφού μάλιστα ο αποδιδόμενος στην παράγραφο 4 λίβελος είναι ότι ο Εφεσείων παρουσιάζεται ως ανθέλλην και προδότης. Η έννοια όμως του ανθέλληνα και του προδότη εμπεριέχει τη μισαλλοδοξία και την επιδίωξη πρόκλησης ζημιάς στα συμφέροντα της Ελλάδας για αλλότριους σκοπούς. Όπως ορθώς αντελήφθη ο ευπαίδευτος πρωτό[*325]δικος δικαστής, ο κάθε Δικαστής του ΕΔΑΔ, ενεργώντας κατά την εκτέλεση των δικαστικών του καθηκόντων, μπορεί να εκδώσει αποφάσεις εναντίον της χώρας η οποία τον υπέδειξε. Για να συνιστούν λίβελο χαρακτηρισμοί ότι, όπως εδώ, ενήργησε ως προδότης ή ανθέλλην, θα πρέπει να αποδίδονται στον Ευρωδικαστή κίνητρα αλλότρια ως προς την Ελλάδα αλλά και ως προς το καθήκον του, που εδώ ασφαλώς δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποδίδονται. Ο Εφεσείων επιχειρηματολογεί ότι του αποδίδονται:
«(α) Όνειδος.
(β) Εφιάλτης υπέρ Σκοπίων και Τουρκίας.
(γ) Δικαίωσε Σκόπια-Τουρκία και καταδίκασε την Ελλάδα.
(δ) Κατακεραύνωσε την Ελλάδα για θέματα που σχετίζονται «Μακεδονική και τουρκική Μειονότητα».
(ε) Αγάπησε την προδοσία.
(στ) Ο καλύτερος σύμμαχος των Τούρκων.
(ζ) Δήμιος της Ελλάδας.
(η) Προδότης.
(θ) Διετήρησε ανθελληνική στάση που επηρεάζει τη στάση άλλων κρατών στα ελληνικά εθνικά ζητήματα.
(ι) Με την απόφαση του έδωσε προστασία στα όργανα της ελληνικής προπαγάνδας.
(κ) Σαν αποτέλεσμα της απόφασης πανηγυρίζουν οι Τούρκοι.
(λ) Θρίαμβος των Τούρκων της δυτικής Θράκης με τη βοήθεια Λουκαΐδη.»
Εκτός βεβαίως του ότι στην έκθεση απαίτησης δεν γίνονται τέτοιες αναφορές, πέραν της γενικής αναφοράς ότι ο Εφεσείων χαρακτηρίζεται ως ανθέλλην και προδότης, για τους λόγους που εξηγήσαμε δεν μπορεί να τίθεται θέμα απόδοσης δυσφημιστικών χαρακτηρισμών στον Εφεσείοντα. Όλα όσα λέγονται από τον Εφεσείοντα και προκύπτουν από το δημοσίευμα έχουν ως άξονα την αντίληψη ότι, καθ’ όσον οι αποφάσεις του Εφεσείοντα δεν δικαιώνουν αλλά καταδικάζουν την Ελλάδα, ο Εφεσείων υπέχει θέση «Εφιάλτη», δηλαδή προδότη, ακριβώς διότι οι αποφάσεις του αντιστρατεύονται τα ελληνικά συμφέροντα. Αυτή όμως, στην περίπτωση ενός Ευρωδικαστή, δεν είναι η έννοια του ανθέλληνα και προδότη, αφού το καθήκον του είναι να αποφασίζει με αναφορά στις αρχές και τη νομολογία του ΕΔΑΔ, ασχέτως αν οι αποφάσεις του απολήγουν να είναι καταδικαστικές για την Ελλάδα με την οποία συνδέεται ως ο δικαστής της Κύπρου. Είναι προς τούτο που απευθύνεται και η παρατήρηση του ευπαιδεύτου πρωτόδικου δικαστή ότι ο Εφεσείων «θα πρέπει να νοιώθει περήφανος αφού ως ανεξάρτητος και αμερόληπτος δικαστής έπραξε αυτό που η δι[*326]καστική του συνείδηση επέβαλλε ως ορθό και δίκαιο». Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι οι υποχρεώσεις της θέσης του Ευρωδικαστή επεκτείνονται και στην ευθύνη να αποφασίσει κατά της χώρας του ή άλλης φίλης προς αυτή χώρας, και θα ήταν στην αντίθετη περίπτωση, που θεωρεί ότι πρέπει πάντοτε να αποφασίζει υπέρ της χώρας του, που θα ετίθετο θέμα προσήλωσης του στο καθήκον του. Το επίδικο δημοσίευμα εκφράζει βεβαίως την απαρέσκεια των Εφεσιβλήτων για τα αποτελέσματα των αποφάσεων του Εφεσείοντα όσον αφορά τα συμφέροντα της Ελλάδας, αλλά ουδόλως μπορεί να ερμηνευθεί ως δυσφημιστικό όπως ισχυρίζεται ο Εφεσείων στην αντίληψη του αντικειμενικού αναγνώστη τοποθετούμενου στο σύνολο των περιστάσεων. Ο χαρακτηρισμός του Εφεσείοντα ως «εφιάλτη» ή «προδότη» ή «δήμιου της Ελλάδας» ή «σύμμαχου των Τούρκων», δεν μπορεί να ιδωθεί μεμονωμένα αλλά με αναφορά στο σύνολο του δημοσιεύματος, το οποίο σαφώς δεν περιέχει οτιδήποτε ως προς αλλότρια κίνητρα του Εφεσείοντα έναντι της Ελλάδας πέραν της έντονης απαρέσκειας των Εφεσιβλήτων και της αντίληψης τους ότι οι εν λόγω αποφάσεις βλάπτουν τα συμφέροντα της Ελλάδος όπως αυτοί τα αισθάνονται, εξηγώντας πλήρως τους λόγους για αυτή την αντίληψη με λεπτομερή αναφορά στις αποφάσεις και στα θέματα που αυτές αφορούν ως «εθνικά» θέματα.
Η έφεση απορρίπτεται. Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ των Εφεσιβλήτων και εναντίον του Εφεσείοντα όπως θα υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Δικαστήριο.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο