(2013) 1 ΑΑΔ 872
[*872]5 Απριλίου 2013
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΠΑΝΑΓΗ, Δ/στές]
1. ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΑΒΒΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
2. ΜΑΡΙΑ ΣΑΒΒΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
Εφεσειόντες - Εναγόντες,
ν.
A & G PROPERTY WISE DEVELOPMENT LTD,
Εφεσίβλητης - Εναγόμενης.
Και οΠωσ τροΠοΠοιηθηκε με διαταγμα του
Δικαστηριου ημερ.18.1.2012
1. ΜΙΧΑΛΗΣ ΣΑΒΒΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
2. ΜΑΡΙΑ ΣΑΒΒΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ,
Εφεσειόντες - Εναγόντες,
ν.
ΧΡΙΣΤΑΚΗ ΙΑΚΩΒΙΔΗ ΩΣ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ
A & G PROPERTY WISE DEVELOPMENT LTD,
Εφεσιβλήτου.
(Πολιτική Έφεση Αρ. 302/2008)
Εταιρείες ― Εκκαθάριση ― Συνέχιση αγωγής ή διαδικασίας μετά την έκδοση διατάγματος εκκαθάρισης εταιρείας και τον διορισμό εκκαθαριστή δυνάμει του Άρθρου 220 του περί Εταιρειών Νόμου Κεφ. 113 ― Απαραίτητη η άδεια του Δικαστηρίου για συνέχιση αγωγής ή διαδικασίας μετά την εκκαθάριση ― Αρμόδιο Δικαστήριο, το Δικαστήριο που εξέδωσε το Διάταγμα της εκκαθάρισης ― Κατά πόσον επηρεαζόταν η δυνατότητα των εφεσειόντων να προωθούν την έφεση, από τη μη εξασφάλιση άδειας του Δικαστηρίου για συνέχιση της διαδικασίας.
Κατά το στάδιο Ακρόασης έφεσης, η πλευρά του εφεσίβλητου έθεσε θέμα κατά πόσον ήταν επιτρεπτή η παράλειψη των εφεσειό[*873]ντων, να εξασφαλίσουν άδεια του Δικαστηρίου για συνέχιση της διαδικασίας, δεδομένης της έκδοσης διατάγματος με το οποίο η πρώην εφεσίβλητη εταιρεία ετέθη υπό εκκαθάριση και ο εφεσίβλητος κατέστη εκκαθαριστής της.
Οι εφεσείοντες δεν είχαν προβεί στην πιο πάνω ενέργεια παρά το ότι προώθησαν αίτηση για τροποποίηση του τίτλου της έφεσης.
Κατόπιν σχετικών οδηγιών του Εφετείου, καταχωρήθηκαν αγορεύσεις και ακούσθηκαν οι δύο πλευρές.
Από πλευράς εφεσίβλητου υποστηρίχθηκε ότι η σχετική άδεια πρέπει απαραιτήτως να λαμβάνεται από το Δικαστήριο το οποίο έχει δικαιοδοσία στην εκκαθάριση και έχει εκδώσει το διάταγμα εκκαθάρισης.
Οι εφεσείοντες προέβαλαν ότι η άδεια αυτή μπορεί να ληφθεί και από το Ανώτατο Δικαστήριο το οποίο στην προκείμενη περίπτωση, όπως υποστήριξαν, είχε εξυπακουόμενα δώσει την έγκριση του, χορηγώντας άδεια για τροποποίηση του τίτλου της έφεσης και με τις ταυτόχρονες οδηγίες για την καταχώρηση περιγραμμάτων.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Μόνο το Δικαστήριο ενώπιον του οποίου ευρίσκεται κατατεθειμένος ο φάκελος της υπό εκκαθάριση εταιρείας έχει ενώπιον του το απαραίτητο υλικό ώστε να μπορεί να αποφασίσει κατά πόσο ενδείκνυται ή όχι η χορήγηση άδειας για να προχωρήσει διαδικασία ή αγωγή εναντίον της υπό εκκαθάριση εταιρείας.
2. Ως εκ τούτου, η αναγκαία άδεια η οποία θα πρέπει να ληφθεί σε περίπτωση που εκδίδεται διάταγμα εκκαθάρισης – όπως στην προκείμενη περίπτωση – ή διορίζεται προσωρινός εκκαθαριστής, πρέπει να προέρχεται από το Επαρχιακό Δικαστήριο. Η αναφορά από τους Εφεσείοντες σε εξυπακουόμενη άδεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ουδόλως μπορούσε να γίνει δεκτή.
3. Οι Εφεσείοντες δεν είχαν εξασφαλίσει άδεια από το Επαρχιακό Δικαστήριο που εξέδωσε το διάταγμα εκκαθάρισης για τη συνέχιση της διαδικασίας της έφεσης και δόθηκαν οδηγίες από το Εφετείο όπως σχετική αίτηση καταχωρείτο εντός τριάντα ημερών.
Η διαδικασία της έφεσης ανεστάλη μέχρι την εξασφάλιση άδειας από το Επαρχιακό Δικαστήριο για συνέχισή της.
[*874]Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Stefanos & Andreas Cold Stores Trading Limited ν. ΚΕΑΝ Λίμιτεδ (1998) 1 Α.Α.Δ. 1806,
Τσαγγάρη (1999) 1(Α) Α.Α.Δ.326,
Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ ν. Ν. Χατζηρούσου κ.ά. (2001) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1526.
Έφεση.
Έφεση από τους Ενάγοντες εναντίον της απόφασης του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας (Παπαμιχαήλ, Α.Ε.Δ.), (Αγωγή Αρ. 10092/02), ημερομ. 26/6/2008.
Δ. Δημητρώ (κα) για κ. Α. Παπαντωνίου, για τους Εφεσείοντες.
Σ. Βασιλείου για Α. Ιωάννου (κα), για τον Εφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Δ. Χατζηχαμπή.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Το Επαρχιακό Δικαστήριο εξέδωσε απόφαση υπέρ των Εφεσειόντων-Εναγόντων και εναντίον της πρώην Εφεσίβλητης-Εναγομένης εταιρείας. Οι Εφεσείοντες-Ενάγοντες μη ικανοποιούμενοι με το ποσό το οποίο τους επιδικάσθηκε καταχώρησαν την έφεση. Στην πορεία η έφεση ετροποποιήθη, εφόσον εξεδόθη διάταγμα εκκαθάρισης της εταιρείας, ώστε Εφεσίβλητος πλέον να καταστεί ο εκκαθαριστής της.
Στο στάδιο της ακρόασης της έφεσης ο δικηγόρος του Εφεσίβλητου έθεσε θέμα κατά πόσο, η μη λήψη άδειας από τους Εφεσείοντες για συνέχιση της διαδικασίας μετά την έκδοση διατάγματος εκκαθάρισης και τον διορισμό εκκαθαριστή δυνάμει του Άρθρου 220 του περί Εταιρειών Νόμου Κεφ. 113, επηρεάζει τη δυνατότητα τους να προωθούν την έφεση. Το Δικαστήριο έδωσε τότε οδηγίες όπως καταχωρηθούν γραπτές αγορεύσεις επί του θέματος, όπως και έγινε, και ακούσθησαν περαιτέρω οι ευπαίδευτοι συνήγοροι.
Ο Εφεσίβλητος παραπέμπει στη νομολογία και δη στην υπόθεση Stefanos & Andreas Cold Stores Trading Limited ν. ΚΕΑΝ Λίμι[*875]τεδ (1998) 1 Α.Α.Δ. 1806, η οποία υποστηρίζει ότι η άδεια πρέπει απαραιτήτως να λαμβάνεται από το Δικαστήριο το οποίο έχει δικαιοδοσία στην εκκαθάριση και έχει εκδώσει το διάταγμα εκκαθάρισης.
Οι Εφεσείοντες υποστηρίζουν ότι η άδεια αυτή μπορεί να ληφθεί και από το Ανώτατο Δικαστήριο το οποίο στην προκείμενη περίπτωση έχει εξυπακουόμενα δώσει με την έγκριση του, χορηγώντας άδεια για τροποποίηση του τίτλου της έφεσης ώστε ο εκκαθαριστής να καταστεί διάδικος αντί της εταιρείας και με τις ταυτόχρονες οδηγίες για την καταχώρηση περιγραμμάτων. Υποστηρίζουν ακόμα ότι εν πάση περιπτώσει το Άρθρο 220 δεν τυγχάνει εφαρμογής καθότι αφορά στο στάδιο που διορίζεται προσωρινός εκκαθαριστής, το οποίο, στην προκείμενη περίπτωση, έχει ξεπεραστεί. Η δικηγόρος των Εφεσειόντων δεν αναφέρθηκε σε νομολογία για να υποστηρίξει οποιεσδήποτε από τις νομικές της εισηγήσεις.
Το Άρθρο 220 προβλέπει τα ακόλουθα:
«220. When a winding-up order has been made or a provisional liquidator has been appointed, no action or proceeding shall be proceeded with or commenced against the company except by leave of the Court and subject to such terms as the Court may impose.»
Και σε μετάφραση:
«220. Όταν έχει εκδοθεί διάταγμα εκκαθάρισης ή έχει διοριστεί προσωρινός εκκαθαριστής, καμιά αγωγή ή διαδικασία συνεχίζεται ή αρχίζει εναντίον της εταιρείας εκτός μετά από άδεια του Δικαστηρίου και με τέτοιους όρους που το Δικαστήριο δυνατό να επιβάλει.»
Τα ζητήματα που τίθενται στην παρούσα απασχόλησαν και στη Stefanos & Andreas Cold Stores Trading Limited ν. KΕΑΝ Λίμιτεδ (ανωτέρω) στην οποία γίνεται εμπεριστατωμένη ανάλυση της εν λόγω διάταξης, καθώς και άλλων σχετικών διατάξεων. Θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε τα ακόλουθα αποσπάσματα από την απόφαση:
«Είναι σαφές πως σύμφωνα με τις πρόνοιες του Άρθρου 220 του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ. 113, όταν έχει εκδοθεί διάταγμα εκκαθάρισης ή έχει διοριστεί προσωρινός εκκαθαριστής, αυτόματα καμιά αγωγή ή διαδικασία συνεχίζεται ή αρχίζει εναντίον της υπό εκκαθάριση εταιρείας, εκτός μετά από άδεια του Δικαστηρίου και με τέτοιους όρους που το Δικαστήριο δυνατό να επιβάλει.
[*876]Σχετικές και βοηθητικές στην ερμηνεία που επιδιώκεται, είναι οι πρόνοιες του Άρθρου 215 που αφορούν την εξουσία αναστολής ή περιορισμού διαδικασίας εναντίον εταιρείας στο στάδιο μετά την υποβολή αίτησης για την εκκαθάριση της, αλλά πριν από την έκδοση διατάγματος εκκαθάρισης. Οι πρόνοιες αυτές είναι οι εξής:
………
"215. Οποτεδήποτε μετά την υποβολή αίτησης για εκκαθάριση, και πριν από την έκδοση του διατάγματος εκκαθάρισης, η εταιρεία ή οποιοσδήποτε πιστωτής ή συνεισφορέας δύναται-
(α) όταν οποιαδήποτε αγωγή ή διαδικασία εναντίον της εταιρείας εκκρεμεί σε οποιοδήποτε Επαρχιακό Δικαστήριο ή στο Ανώτατο Δικαστήριο, να κάνει αίτηση στο Δικαστήριο στο οποίο εκκρεμεί η αγωγή ή διαδικασία για αναστολή διαδικασίας σε αυτή και
(β) όταν οποιαδήποτε άλλη αγωγή ή διαδικασία εναντίον της εταιρείας εκκρεμεί, να κάνει αίτηση στο Δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία εκκαθάρισης της εταιρείας για παρεμπόδιση της λήψης περαιτέρω επιπρόσθετης διαδικασίας στην αγωγή ή διαδικασία,
και το Δικαστήριο στο οποίο υποβάλλεται αίτηση δύναται, ανάλογα με την περίπτωση, να αναστείλει ή περιορίσει τη διαδικασία με τέτοιους όρους που ήθελε θεωρήσει σωστό."
Σκοπός των προνοιών αυτών για αναστολή, είναι η παροχή προστασίας στους πιστωτές και στην περιουσία της υπό διάλυση εταιρείας με στόχο την ίση πληρωμή των πιστωτών της ίδιας τάξης και την αποτροπή προώθησης διαδικασιών από ορισμένους πιστωτές προς απόκτηση ωφελημάτων. (Βλ. Bowkett v. Fullers United Electric Works Ltd [1923] 1 K.B. 160, In re Dynamics Corpn. (Ch. D.), [1973] 1 W.L.R. 63).
…………..
Ενόψει της προστασίας που επιδιώκεται και παρέχεται με την αναστολή και παρόλο που η λέξη "αγωγή" στα Άρθρα 215 και 220 υποδηλοί διαδικασία ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, εντούτοις η λέξη "διαδικασία" δεν μπορεί, κατά τη γνώμη μας, να ερμηνευθεί κατά τρόπο που να σημαίνει διαδικασία που [*877]συνεχίζει ή αρχίζει εναντίον της εταιρείας μόνο στο πρωτόδικο Δικαστήριο, αλλά θα πρέπει να καλύπτει και τη διαδικασία έφεσης ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου, άλλως η σκοπούμενη προστασία δεν θα είναι πλήρης και αποτελεσματική. Στην προκειμένη περίπτωση η έφεση που ασκήθηκε από την εφεσείουσα εταιρεία, αφορά προώθηση διαδικασίας που απορρέει από εγερθείσα εναντίον της αγωγή και επιδιώκεται από την εφεσείουσα εταιρεία ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης εναντίον της. Επομένως, η εκκρεμούσα διαδικασία ενώπιον μας δεν μπορεί να θεωρηθεί διαδικασία εναντίον της εφεσείουσας εταιρείας και κατά συνέπεια οι πρόνοιες του Άρθρου 220 περί αναστολής, δεν εφαρμόζονται στην παρούσα περίπτωση.
Παρόλο που με την κατάληξη αυτή ανοίγει ο δρόμος για την έκδοση της επιφυλαχθείσας απόφασης, εντούτοις κρίνουμε σκόπιμο να ενδιατρίψουμε και στο τελευταίο ερώτημα που αφορά την παροχή άδειας από το Εφετείο.
Στον περί Εταιρειών Νόμο Κεφ. 113 η λέξη "το Δικαστήριο" ερμηνεύεται στο Άρθρο 2 σαν το Δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία για τη διάλυση της εταιρείας σύμφωνα με το Άρθρο 209.
Το Άρθρο 209 προνοεί, μεταξύ άλλων, πως το Δικαστήριο που έχει δικαιοδοσία εκκαθάρισης οποιασδήποτε εταιρείας εγγεγραμμένης στη Δημοκρατία, είναι το Επαρχιακό Δικαστήριο της Επαρχίας που βρίσκεται το εγγεγραμμένο γραφείο της εταιρείας, που αποτελείται από τον Πρόεδρο του Δικαστηρίου αυτού και ένα ή δύο μέλη του. Κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο αυτό, αποκτά συντρέχουσα δικαιοδοσία ο Πρόεδρος ή οποιοσδήποτε Επαρχιακός Δικαστής του Δικαστηρίου αυτού και σε ορισμένες περιπτώσεις παρεμπιπτόντων διαταγμάτων, δίδεται δικαιοδοσία στον Πρόεδρο ή οποιοδήποτε Επαρχιακό Δικαστή.
Στον περί Εταιρειών Νόμο, ο νομοθέτης εκεί που χρειάζεται διαφοροποίηση κάνει και χρήση εκτός από "το Δικαστήριο" και της αναφοράς "σε οποιοδήποτε Επαρχιακό Δικαστήριο ή το Ανώτατο Δικαστήριο" για να διαφοροποιήσει την έννοια του "Δικαστηρίου" που απαντάται στο Άρθρο 2 του Νόμου. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το Άρθρο 215 που προαναφέρθηκε, στο οποίο γίνεται ειδική πρόνοια για αγωγή ή διαδικασία εναντίον της εταιρείας που εκκρεμεί σε οποιοδήποτε Επαρχιακό Δικαστήριο ή στο Ανώτατο Δικαστήριο και δίδεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης για αναστολή διαδικασίας στο Δικαστήριο [*878]στο οποίο εκκρεμεί η αγωγή ή η διαδικασία στο στάδιο μεταξύ της υποβολής αίτησης εκκαθάρισης και πριν από την έκδοση διατάγματος εκκαθάρισης.
Επομένως, μετά το διάταγμα εκκαθάρισης εξουσία άρσης της αναστολής, γίνεται φανερό πως έχει μόνο το Δικαστήριο που έχει εξουσία διάλυσης της εταιρείας, σύμφωνα με τα Άρθρα 2 και 209 του Νόμου.»
Συμφωνούμε πλήρως με το σκεπτικό αυτό το οποίο και υιοθετούμε. Πέραν των αυθεντιών που εκεί αναφέρονται, σχετικές είναι και οι υποθέσεις Τσαγγάρη (1999) 1(Α) Α.Α.Δ. 326 και Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ΑΕ ν. Ν. Χατζηρούσου κ.ά. (2001) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1526 στις οποίες υιοθετήθηκε παρόμοια προσέγγιση. Εξηγείται δε στην πρώτη ότι μόνο το δικαστήριο ενώπιον του οποίου ευρίσκεται κατατεθειμένος ο φάκελος της υπό εκκαθάριση εταιρείας έχει ενώπιον του το απαραίτητο υλικό ώστε να μπορεί να αποφασίσει κατά πόσο ενδείκνυται ή όχι η χορήγηση άδειας για να προχωρήσει η άλφα η βήτα διαδικασία ή αγωγή εναντίον της υπό εκκαθάριση εταιρείας. Ως εκ τούτου, η αναγκαία άδεια η οποία θα πρέπει να ληφθεί σε περίπτωση που εκδίδεται διάταγμα εκκαθάρισης – όπως στην προκείμενη περίπτωση – ή διορίζεται προσωρινός εκκαθαριστής, πρέπει να προέρχεται από το Επαρχιακό Δικαστήριο. Η αναφορά από τους Εφεσείοντες στο πρακτικό της 18.1.2012 σε εξυπακουόμενη άδεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ουδόλως μπορεί να γίνει δεκτή είτε ως προς το ότι τέτοια άδεια όντως εδόθη εξυπακουόμενα είτε ως προς το ότι η άδεια αυτή θα μπορούσε να είχε δοθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο.
Συνακόλουθα των πιο πάνω και με δεδομένο ότι οι Εφεσείοντες δεν έχουν εξασφαλίσει άδεια από το Επαρχιακό Δικαστήριο που εξέδωσε το διάταγμα εκκαθάρισης για τη συνέχιση της διαδικασίας της έφεσης, η διαδικασία της έφεσης αναστέλλεται μέχρι την εξασφάλιση της απαραίτητης άδειας από το Επαρχιακό Δικαστήριο. Η αίτηση να καταχωρηθεί εντός 30 ημερών από σήμερα. Η υπόθεση να αχθεί ενώπιον του Εφετείου στις 20.5.2013 για έλεγχο και περαιτέρω οδηγίες ως προς την τύχη της.
Η διαδικασία της έφεσης αναστέλλεται μέχρι την εξασφάλιση άδειας από το Επαρχιακό Δικαστήριο για συνέχισή της.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο