ECLI:CY:AD:2020:D104
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Πολιτική Αίτηση αρ. 23/2020
17 Mαρτίου, 2020
Τ.ΨΑΡΑ-ΜΙΛΤΙΑΔΟΥ, Δ.
Αναφορικά με το Άρθρο 155.4 του Συντάγματος και τα άρθρα 3 και 9 του περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμου του 1964 (Ν.33/1964)
Και
Αναφορικά με τον περί Ανωτάτου Δικαστηρίου (Δικαιοδοσίας Έκδοσης Ενταλμάτων Προνομιακής Φύσεως) Διαδικαστικός Κανονισμός του 2018.
Και
Αναφορικά με την Αίτηση του xxx Singh, για την έκδοση εντάλματος Habeas Corpus.
Και
Αναφορικά με το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον περί Δικαστηρίων Νόμο 14/60,των περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποικίλαι Διατάξεις) Νόμων του 1964 μέχρι 1991, την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., τον περί Προσφύγων Νόμο, την Οδηγία 2013/33/ΕΕ σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία, τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο (Κεφ. 105) και την Οδηγία 2008/115/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών
και
Αναφορικά με την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω:
1) Αρχηγού Αστυνομίας
2) Υπουργού Εσωτερικών,
Διά του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
οι οποίοι παράνομα συνεχίζουν να έχουν υπό κράτηση τον xxx SINGH κατά παράβαση του Άρθρου 11 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, του άρθρου 5 (1) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προάσπιση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, του άρθρου 6 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε, του άρθρου 9ΣΤ του περί Προσφύγων Νόμου και των άρθρων 8 και 9 της Οδηγίας 2013/33/ΕΕ σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία καθώς και του άρθρου 18ΠΣΤ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου και του άρθρου 15 της Οδηγίας 2008/115/ΕΚ σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών.
--------------
Νικ. Χαραλαμπίδου,(κα)για τον αιτητή.
Πην. Χαραλάμπους,(κα), για τον καθ΄ου η αίτηση.
----------------- -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής έχει μακρύ ιστορικό παραμονής στην Κύπρο και υποβολής διαφόρων αιτήσεων προς αρμόδια όργανα της Δημοκρατίας. Θα επικεντρωθώ στα πιο σημαντικά γεγονότα. Εισήλθε στη χώρα στις 15.6.2015 ως φοιτητής και στις 13.1.2017 υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία. Στις 10.4.2017 η Υπηρεσία Ασύλου απέρριψε την αίτηση του. Στις 23.12.2018 μέλη της ΥΑΜ Λεμεσού εντόπισαν τον αιτητή και ως εκ του παρανόμου της διαμονής του εξεδόθησαν διατάγματα απέλασης (ημερ.24.12.2018) και κράτησης δυνάμει του αρθ.14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ.105.
Στις 13.2.2019 ο αιτητής υπέβαλε αίτημα επανανοίγματος του φακέλου του για διεθνή προστασία και κατόπιν αξιολόγησης στις 20.3.2019 αποφασίστηκε συνέχιση της κράτησης. Αυτό συνέβαινε και στην επόμενη περίοδο. Εν τέλει στις 16.7.2019 η Υπηρεσία Ασύλου απέρριψε το αίτημα του για επανάνοιγμα.
Στις 4.9.2019 το διάταγμα κράτησης ημερ. 24.12.2018 ακυρώθηκε και εξεδόθη διάταγμα κράτησης δυνάμει του αρθ.9ΣΤ του περί Προσφύγων Νόμου. Το διάταγμα αυτό υπήρξε αντικείμενο προσφυγής ημερ. 15.10.2019 στο ΔΔΔΠ, το οποίο αποφάσισε σχετικώς.
Πρέπει ωστόσο να λεχθεί ότι πριν την έκδοση της απόφασης επί της προσφυγής, το εν λόγω διάταγμα αντικαταστάθηκε με νέο, ημερ. 23.10.2019.
Το ΔΔΔΠ αποφάσισε, στα πλαίσια εξέτασης επιμέρους σχετικών ενεργειών, πως το αίτημα του αιτητή για επανάνοιγμα υπήρξε καταχρηστικό. Όμως θεώρησε ότι ο τελευταίος διατηρεί την ιδιότητα του αιτητή διεθνούς προστασίας, 75 ημέρες μετά τις 16.7.2019, ημερομηνία κατά την οποία η Υπηρεσία Ασύλου απέρριψε το αίτημα επανανοίγματος. Δηλαδή από τις 30.9.2019 ο αιτητής δεν θεωρείτο πλέον αιτητής ασύλου. Το ΔΔΔΠ κατέληξε πως: «……δόθηκε προτεραιότητα στην αίτηση του Αιτητή, αφού ο ίδιος βρισκόταν υπό κράτηση. Η αίτηση του εξετάστηκε ταχέως από την διοίκηση και μετά την απόρριψη της, συνεχίζεται η κράτηση του Αιτητή ώστε να- εφαρμοστούν οι διαδικασίες απέλασής του. Οπόταν τα πιο πάνω δείχνουν καθυστέρηση μόνο από την πλευρά του αιτητή ο οποίος υπέβαλε το αίτημα του καθυστερημένα και η συμπεριφορά του αυτή δίνει έρεισμα στην πιθανότητα ότι μοναδικός σκοπός της αίτησης του ήταν να καθυστερήσει τη διαδικασία και να αποφύγει την επιστροφή του. Μεταξύ των παραγόντων που καθοδηγούν τη λήψη αποφάσεων κράτησης μπορεί να είναι το στάδιο που διανύει η εξέταση της αίτησης ασύλου, ο τελικός προορισμός του αιτούντος, οι οικογενειακοί/κοινωνικοί δεσμοί, η προηγούμενη καλή συμπεριφορά και ο χαρακτήρας του ατόμου, καθώς και ο κίνδυνος φυγής ή η προθυμία και η κατανόηση της ανάγκης για συμμόρφωση (Κατευθυντήριες Οδηγίες για την Κράτηση των Αιτούντων Άσυλο - Κατευθυντήρια Οδηγία 4, παράγραφος 19). Στην παρούσα περίπτωση, Θεωρώ ότι οι παράγοντες αυτοί, όπως αναλύθηκαν και ανωτέρω, επενεργούν υπέρ της απόφασης κράτησης που λήφθηκε εναντίον του Αιτητή, ώστε να την δικαιολογήσουν ως αντικειμενικώς αναγκαία για να αποτραπεί το ενδεχόμενο να αποφύγει οριστικά ο Αιτητής την επιστροφή του. Υπό το φως των όσων έχω αναφέρει ανωτέρω, η προσφυγή επιτυγχάνει μερικώς και η απόφαση για κράτηση του Αιτητή για το χρονικό διάστημα μεταξύ 30/9/19 και 23/10/19, κρίνεται παράνομη και αντίθετη με το Νόμο ενώ όσον αφορά το χρονικό διάστημα μεταξύ 4/9/19 και 29/9/19 η απόφαση για κράτηση του αιτητή ήταν νόμιμη, σύμφωνη με το Νόμο, εύλογη, αναγκαία και αναλογική του σκοπού που επιδιώκετο»
Μετά την απόφαση αυτή ημερομηνίας 28.11.2019 και την έκδοση του επομένου διατάγματος κράτησης ημερ. 23.10.2019, ο αιτητής προσέρχεται με την παρούσα αίτηση με την οποία καλεί το Ανώτατο Δικαστήριο να κηρύξει τη διάρκεια της κράτησης του παράνομη από το πρώτο διάταγμα ημερ. 24.12.2018 μέχρι σήμερα.
Για την έκδοση HabeasCorpus, τους σκοπούς και την εμβέλεια του σε συνάρτηση με τη διάρκεια κράτησης συναφείς με τον περί Προσφύγων Νόμο και του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, είχα την ευκαιρία προσφάτως να ασχοληθώ στην Πολιτική Αίτηση 18/20, αναφορικά με την αίτηση του Ali, ημερ.3.3.2020, ως εκ τούτου δεν χρειάζεται να επαναλάβω τις αρχές αυτές αφού παραπέμπω σχετικά στο κείμενο της ως άνω απόφασης μου και στη νομολογία που αυτή περιλαμβάνει.
Πρέπει να σημειωθεί πως ο αιτητής στις 4.12.2019 καταχώρησε νέα αίτηση για επανάνοιγμα του φακέλου του και ενόψει του νέου αιτήματος εξεδόθη νέο διάταγμα κράτησης ημερ.5.12.2019 δυνάμει και πάλι του αρθρ.9ΣΤ(2)(δ) του περί Προσφύγων Νόμου. Αυτό είναι και το τελευταίο εν ισχύ διάταγμα, στο οποίο αναφέρονται τα εξής: «επειδή ο αιτητής ……. είναι αιτητής διεθνούς προστασίας και επειδή πληρούνται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 9ΣΤ του περί Προσφύγων Νόμου και επειδή κατόπιν ατομικής αξιολόγησης θεώρησα ότι είναι αναγκαίο να παραμείνει υπό κράτηση βάσει του άρθρου 9ΣΤ(2) του περί Προσφύγων Νόμου για τον πιο κάτω λόγο. Το διάταγμα κράτησης το οποίο εκδόθηκε με βάση τον περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμο, Κεφ.105, όπως τροποποιήθηκε, έχει ακυρωθεί. Επειδή κρατείται στο πλαίσιο της διαδικασίας επιστροφής δυνάμει των άρθρων 18ΟΓ μέχρι 18ΠΘ του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, προκειμένου να προετοιμαστεί η επιστροφή ή και να διεξαχθεί η διαδικασία απομάκρυνσης και τεκμηριώνεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι το πρόσωπο είχε ήδη την ευκαιρία πρόσβασης στη διαδικασία χορήγησης ασύλου, ότι υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να θεωρείται ότι το πρόσωπο υποβάλλει αίτηση διεθνούς προστασίας, προκειμένου να καθυστερεί απλώς ή να εμποδίζει την εκτέλεση απόφασης επιστροφής. Για το σκοπό αυτό διατάσσεται η κράτηση του».(ο τονισμός είναι για να καταδείξει το συγκεκριμένο λόγο κράτησης).
Το αίτημα επανανοίγματος απορρίφθηκε στις 14.12.2019 και ο αιτητής, ευρισκόμενος εντός της προθεσμίας των 75 ημερών και έχοντος την ιδιότητα του αιτούντος διεθνούς προστασίας καταχώρησε την παρούσα αναφέροντας τα ακόλουθα:
«Λόγω των πιο πάνω, από ότι γνωρίζω πιστεύω και με συμβουλεύουν οι δικηγόροι μου, η κράτησή μου είναι παράνομη λόγω της παρατεταμένης της διάρκειας, αφού διαρκεί ένα χρόνο και δύο μήνες, χωρίς να λαμβάνονται οποιεσδήποτε ενέργειες από τις αρχές για απέλασή μου και χωρίς να λαμβάνεται οποιαδήποτε ενέργεια από πλευράς της διοίκησης προς οποιαδήποτε κατεύθυνση με αποτέλεσμα την παρατεταμένη κράτησή μου χωρίς να υπάρχει εύλογη προοπτική απομάκρυνσης μου.
Εξ όσων κάλλιον γνωρίζω, πιστεύω και πληροφορούμαι από τους δικηγόρους μου, η διάρκεια της κράτησής μου, είτε υπό την ιδιότητα μου ως αιτητής ασύλου, είτε για σκοπούς απέλασης, Θα πρέπει να έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και να διατηρείται μόνο για όσο διάστημα ισχύει ο λόγος για τον οποίον κρατούμαι και οι διοικητικές διαδικασίες που συνδέονται με τους λόγους κράτησης μου να εκτελούνται χωρίς περιττές καθυστερήσεις ή εφόσον λαμβάνονται πραγματικά ενέργειες για σκοπούς απέλασης, που στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν λαμβάνονται λόγω της ιδιότητας μου ως αιτητή ασύλου.»
Η κα Χαραλαμπίδου αγορεύοντας τόνισε πως οι Αρχές είχαν την ευκαιρία κατά διάφορα διαστήματα να απελάσουν τον αιτητή και δεν το έπραξαν. Αυτό καθιστά τη διάρκεια της κράτησης του παράνομη, ανεξάρτητα από τις δικές του ενέργειες.
Στην αντίπερα πλευρά, η κα Χαραλάμπους έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στο ιστορικό της περίπτωσης και στην ανάγκη της διοίκησης να τροποποιεί κατά καιρούς τα διατάγματα κράτησης και τη νομική τους βάση ενόψει των αιτημάτων που υποβάλλοντο από τον αιτητή. Μάλιστα τόνισε ότι το διάταγμα απέλασης ημερ. 28.12.2018 δεν μπόρεσε να εκτελεστεί το τελευταίο χρονικό διάστημα ενόψει της καταχώρησης της αίτησης.
Όπως ορθά υποδεικνύει η κα Χαραλαμπίδου η ερμηνεία της σχετικής νομολογίας του ΕΔΑΔ και ειδικά η συναφής με το άρθρο 5 της ΕΣΔΑ επιτάσσει όπως λαμβάνονται μέτρα για την απέλαση ατόμου, προκειμένου να δικαιολογείται η κράτηση. (Βλ. Chahalv. The United Kingdom, No.22414/93, 15 November 1996, para.112, Conka v. Belgium, No. 51564/99, 5.5.2002, para.38). ΄Εχει κριθεί ακόμη ότι οποιαδήποτε στέρηση της ελευθερίας πρέπει να συμβαδίζει με την προστασία του ατόμου από κάθε αυθαιρεσία βλ.(S.,V.AND A.ν. Denmark, no.35553/12, 36678/12 and 36711/12, 22 October 2018, para.74).
Στηνυπόθεση Keshmiri v. Turkey (no.2) Application no.22426/10 para.34, 17.1.2012 αναφέρθηκαν τα ακόλουθα: «…the fact that expulsion proceedings are provisionally suspended as a result of the application of an interim measure does not in itself render the detention of the person concerned unlawful, provided that the authorities still envisage expulsion at a later stage, so that “action is being taken” although the proceeding are suspended, and on condition that the detention must not be unreasonably prolonged….”
Στη βάση των πιο πάνω εξέτασα με προσοχή τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης. Με όλο το σεβασμό προς τη θέση της ευπαιδεύτου συνηγόρου για τον αιτητή, οι αρχές της Δημοκρατίας φάνηκε πως κατά πάντα χρόνο ήσαν προσανατολισμένες στο σκοπό της απέλασης του, σύμφωνα με το σχετικό διάταγμα. Προκύπτει από τις λεπτομέρειες των γεγονότων ότι ο σκοπός αυτός καθίστατο - κατά καιρούς - αδύνατος να εκτελεστεί και τα διατάγματα κράτησης αναγκαστικά λαμβάνουν ανάλογα άλλη νομική βάση προσαρμοζόμενα με τα αιτήματα του αιτητή, είτε δυνάμει του περί Προσφύγων Νόμου είτε δυνάμει του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου όπου βεβαίως οι προϋποθέσεις είναι διαφορετικές.
Ευθέως λοιπόν τίθεται το ερώτημα το οποίο θα καθορίσει και τη νομιμότητα ή μη της διάρκειας της κράτησης:
΄Ηταν αυτό αποφυγή του σκοπού της απέλασης ή ήταν προσαρμογή στα αιτήματα του αιτητή ο οποίος πλέον με τον μανδύα του αιτούντος διεθνή προστασία δεν μπορούσε εκ του Νόμου να απελαθεί;
Με τα δεδομένα που εξετέθησαν ως άνω, δεν μπορεί να κριθεί ως σχετικός ο συνολικός χρόνος κράτησης ο οποίος μάλιστα εν μέρει κρίθηκε και δικαστικά ως άνω, αφού το Δικαστήριο θεώρησε το αίτημα επανανοίγματος καταχρηστικό.
Όπως διαμορφώθηκε η κατάσταση, στην προσπάθεια των αρχών «να προσαρμοστούν» νομικά ανάλογα με τα αιτήματα του αιτητή, σημασία έχει πλέον το τελευταίο διάταγμα κράτησης, ημερ. 5.12.2019 το οποίο εξεδόθη σύμφωνα με το άρθρο 9ΣΤ(δ) ανωτέρω.
Αφ΄ης στιγμής το τελευταίο αίτημα επανανοίγματος του φακέλου του αιτητή απορρίφθηκε στις 14.12.2019 και εναντίον της απόρριψης είχε δικαίωμα προσφυγής 75 ημέρες μετά, και η παρούσα αίτηση κατεχωρήθη στις 25.2.2020, δεν μπορώ να θεωρήσω παράνομη τη διάρκεια της κράτησης του επειδή τα αρμόδια όργανα δεν προχώρησαν στην εκτέλεση του διατάγματος απέλασης, σεβόμενα βεβαίως τη διαδικασία της παρούσης για έκδοση προνομιακού εντάλματος και το αποτέλεσμα αυτής. Δεν διαγιγνώσκεται ούτε αλλότριος σκοπός, ούτε σκόπιμη καθυστέρηση.
Για τους λόγους που έχω εξηγήσει η αίτηση απορρίπτεται χωρίς διαταγή για έξοδα.
Τ.Ψαρά-Μιλτιάδου, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο