ECLI:CY:AD:2020:D284
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Aίτηση Αρ. 96/2020)
11 Αυγούστου 2020
[Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.]
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟΝ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΚΑΙ
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟΝ 3 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ 33/1964 ΩΣ ΕΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΗ
ΚΑΙ
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ 1. xxx ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ, 2. xxx ΜΑΣΙΑ ΚΑΙ 3. SEMENAL INVESTMENTS LTD, ΔΙ΄ΑΔΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΔΙ΄ΕΚΔΟΣΙΝ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ CERTIORARI
ΚΑΙ
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΥΠΟΘΕΣΗ ΥΠ΄ΑΡ. 2275/2020 ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ
ΚΑΙ
ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΑΡΧΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 31.7.2020
--------------
Χρίστος Μ. Τριανταφυλλίδης, για τους Αιτητές
--------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Οι Αιτητές ζητούν την άδεια του Δικαστηρίου για την καταχώρηση αίτησης με κλήση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος certiorari που να ακυρώνει την απόφαση του Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου ημερ. 31.7.2020 στην Ποινική Υπόθεση Αρ.2275/2020.
Οι Αιτητές είναι οι κατηγορούμενοι στην πιο πάνω ποινική υπόθεση η οποία εκδικάζεται ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Αμμοχώστου, στη συνέχεια το κατώτερο Δικαστήριο. Η υπόθεση αφορούσε δέκα συνολικά κατηγορίες. Με την επίδικη απόφαση οι κατηγορούμενοι κλήθηκαν να προβάλουν την υπεράσπιση τους σε εννέα κατηγορίες. Η κατηγορία 3 απορρίφθηκε. Οι κατηγορίες 1, 2, 6 και 10 αφορούν στη λειτουργία κέντρου χωρίς άδεια κατά παράβαση του περί Κέντρων Αναψυχής Νόμου του 1985. Δεν αφορούν την παρούσα Αίτηση, που περιορίζεται στο μέρος της απόφασης με το οποίο οι κατηγορούμενοι κλήθηκαν να προβάλουν την υπεράσπιση τους στις κατηγορίες 4, 5, 7, 8 και 9.
Στην Έκθεση Αδικήματος των κατηγοριών αυτών αναφέρεται το εξής:
«Καθορισμός μέτρων, με σκοπό την παρεμπόδιση της εξάπλωσης της ασθένειας του κορωνοϊου, COVID-19, κατά παράβαση των άρθρων 1, 2, 3, 6(α)(β)(γ)(δ)(ε)(ζ), 6(Α) και 7 του περί Λοιμοκαθάρσεως Νόμου Κεφ. 260 όπως έχει τροποποιηθεί και κανονισμών 1, 2, 2.11 και 2.13 του περί Λοιμοκαθάρσεως (Καθορισμών Μέτρων και Παρεμπόδισης της Εξάπλωσης του Κορωνοϊού Covid 19) Διατάγματος (Αρ. 24) του 2020, Κ.Δ.Π. 219/2020 και άρθρο 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ.154».
Στις Λεπτομέρειες Αδικήματος αναφέρεται ότι οι Αιτητές σε συγκεκριμένη για κάθε κατηγορία ημερομηνία και ώρα:
«… στην περιοχή Περνέρα στο Παραλίμνι της Επαρχίας Αμμοχώστου ενώ ήταν υπεύθυνοι υποστατικού υπηρεσιών εστίασης ήτοι του εστιατορίου NAVA SEA SIDE εξυπηρετούσαν το κοινό εκτός τραπεζοκαθισμάτων μη τηρώντας τις κατευθυντήριες οδηγίες του Υπουργείου Υγείας ήτοι πλήθος κόσμου βρισκόταν εκεί χορεύοντας και καταναλώνοντας ποτά εφαπτόμενοι ο ένας πάνω στον άλλο μη τηρώντας τις αποστάσεις».
Είναι η θέση των Αιτητών ότι οι πιο πάνω Λεπτομέρειες δεν αποκαλύπτουν ποινικό αδίκημα γνωστό στη νομοθεσία γιατί οι σχετικές νομοθετικές πρόνοιες δεν απαγορεύουν όπως οι Αιτητές προβαίνουν στις ενέργειες που αναφέρονται στις Λεπτομέρειες Αδικήματος. Έτσι, με την κλήση τους σε απολογία στις κατηγορίες αυτές καλούνται να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους αναφορικά με ανύπαρκτα αδικήματα κατά παράβαση του Άρθρου 12 του Συντάγματος και των άρθρων 6 και 7 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Πρόκειται για την αρχή nullum crimen, nulla poena sine lege (κανένα αδίκημα, καμία ποινή χωρίς νόμο).
Καλώντας το κατώτερο Δικαστήριο τους Αιτητές σε απολογία και κατόπιν δικού τους αιτήματος, ανάβαλε την υπόθεση για συνέχιση της ακρόασης την 6.8.2020. Η υπό κρίση Αίτηση καταχωρίστηκε την 7.8.2020. Ο δικηγόρος των Αιτητών έχει επιβεβαιώσει την πληροφόρηση του Δικαστηρίου ότι κατά την 6.8.2020 συνεχίστηκε η ακρόαση της ποινικής υπόθεσης. Ακούστηκαν δύο μάρτυρες υπεράσπισης και η υπεράσπιση έκλεισε την υπόθεση της. Η υπόθεση ορίστηκε για τελικές αγορεύσεις την 1.9.2020. Είναι ωστόσο η θέση των Αιτητών ότι η παρούσα Αίτηση μπορεί να συνεχίσει να προωθείται και ότι το Δικαστήριο μπορεί να παραχωρήσει την αιτούμενη άδεια.
Απώτερος σκοπός της παρούσας Αίτησης είναι, μέσω της αίτησης με κλήση, η έκδοση προνομιακού εντάλματος certiorari που να ακυρώνει την απόφαση ημερ. 31.7.2020. Όμως κατ’ ακολουθία της απόφασης η ακρόαση της υπόθεσης συνεχίστηκε την 6.8.2020 και ολοκληρώθηκε η παράθεση της μαρτυρίας. Οι Αιτητές επιφύλαξαν τα δικαιώματα τους, όμως αυτό δεν ανατρέπει την εξέλιξη που είχε η υπόθεση.
Σε κάθε περίπτωση, η απόφαση του κατώτερου Δικαστηρίου να καλέσει τους Αιτητές σε απολογία στις κατηγορίες 4, 5, 7, 8 και 9 μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο της έφεσης που οι Αιτητές θα μπορούν να καταχωρήσουν εάν καταδικαστούν σε οιαδήποτε από τις κατηγορίες αυτές. Αλλά και η προσβολή αποκλειστικά της τυχών καταδικαστικής απόφασης θα επαρκεί για να εξεταστεί το ζήτημα (ΧΧΧ Αντωνίου ν. Αστυνομίας, Ποιν Έφ.74/2020, ημερ. 31.7.2020).
Στη Base Metal Trading Ltd v. Fastact Developments Ltd κ.ά. (2004) 1Γ Α.Α.Δ.1535, 1541-2, αναφέρθηκε ότι:
«Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, άδεια για καταχώρηση αίτησης για έκδοση προνομιακού εντάλματος παρέχεται μόνο όταν καταδεικνύεται από τον αιτητή ότι υπάρχει, στην ουσία, συζητήσιμο ζήτημα και, περαιτέρω, στην περίπτωση όπου προσφέρεται άλλο ένδικο μέσο ή άλλη θεραπεία, ότι συντρέχουν επαρκώς εξαιρετικές περιστάσεις οι οποίες να καθιστούν συζητήσιμο το ότι πρέπει να γίνει παρέκκλιση από τον κανόνα ότι, εφόσον προσφέρεται άλλο ένδικο μέσο ή άλλη θεραπεία, ο αιτητής δεν θεωρείται ότι απέδειξε συζητήσιμο ζήτημα. (Βλ., μεταξύ άλλων, R. v. Secretary of State [1986] 1 All ER 717, Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41, Στ. Μεστάνας (2000) 1 Α.Α.Δ. 1469 και xxx Μιχαήλ και xxx Μιχαηλίδη (2001) 1 Α.Α.Δ. 247). Στη Hellenger Trading Ltd (2000) 1 Α.Α.Δ. 1965, διευκρινίστηκε, ορθά, ότι η αρχή αυτή “ισχύει γενικά, ανεξάρτητα από το λόγο για τον οποίο επιδιώκεται το διάταγμα”. Έστω, δηλαδή, και αν ο προβαλλόμενος λόγος είναι έλλειψη ή υπέρβαση δικαιοδοσίας. (Βλ., επίσης, xxx Μαρκίδης κ.ά. (2004) 1 Α.Α.Δ. 552). Αν δε, παρά τη μη ύπαρξη εξαιρετικών περιστάσεων, χορηγηθεί άδεια για καταχώρηση αίτησης για certiorari, η μη ύπαρξη τέτοιων περιστάσεων συνιστά, a fortiori, λόγο απόρριψης της αίτησης.»
Αυτή η προσέγγιση ακολουθήθηκε από την πλειοψηφία της Ολομέλειας στην Τράπεζα Κύπρου Δημόσια Εταιρεία Λτδ κ.ά. (2012) 1Α Α.Α.Δ. 878, 887-90. Η εμβέλεια της απόφασης αναδύεται μέσα από το πιο κάτω απόσπασμα στη Καμηλάρης (2013) 1Β Α.Α.Δ. 1001,1005-6:
« … η διαπίστωση εκ πρώτης όψεως συζητήσιµης υπόθεσης δεν είναι αρκετή. Σύµφωνα µε την πάγια νοµολογία του Ανωτάτου ∆ικαστηρίου, όπου φαίνεται ότι υπάρχει εναλλακτικό ένδικο µέσο ή άλλη θεραπεία, δεν δίδεται άδεια για καταχώρηση αίτησης, εκτός εάν αποδειχθεί από τον Αιτητή, ο οποίος έχει το σχετικό βάρος, ότι υπάρχουν εξαιρετικές περιστάσεις που να δικαιολογούν την παρέκκλιση από το γενικό κανόνα. Η συγκεκριµένη αρχή επιβεβαιώθηκε πρόσφατα από την Ολοµέλεια στην υπόθεση Τράπεζα Κύπρου Δηµόσια Εταιρεία Λτδ (Αρ. 2) (2012) 1 Α.Α.Δ. 878, στην οποία έγινε ανασκόπηση της νοµολογίας επί του θέµατος και των διαφόρων νοµολογιακών τάσεων που επικρατούν. Ζητήθηκε από την Ολοµέλεια να αναγνωρίσει µια ευρύτερη προσέγγιση όταν το θέµα που τίθεται είναι δικαιοδοτικό. Σύµφωνα µε την προσέγγιση αυτή, ακόµη και αν υπήρχε άλλο διαθέσιµο εναλλακτικό µέσο όπως αυτό της έφεσης, δεν υπάρχει ανάγκη να διακριβώνονται εξαιρετικές περιστάσεις. Η πλειοψηφία της Ολοµέλειας απέρριψε την εισήγηση, επιβεβαιώνοντας την πάγια θέση της νοµολογίας, ότι όταν υπάρχουν άλλα ένδικα µέσα θα πρέπει απαραίτητα να αποδεικνύεται η ύπαρξη εξαιρετικών περιστάσεων. Η Ολοµέλεια διαφοροποιήθηκε από τις θέσεις που εκφράζονται στο Σύγγραµµα Halsbury’ s Laws of England, 3η Έκδοση, Τόµος 11, σελ. 140, παρ. 265 και επιβεβαίωσε επί του θέµατος την αυστηρότερη άποψη της δικής µας νοµολογίας, όπως εκφράστηκε στις υποθέσεις Ανθίµου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41, Μεστάνα (2000) 1 Α.Α.Δ. 1469, Hellenger Trading Ltd (2000) 1 A.A.Δ. 1965 και Base Metal Trading Ltd v. Fastact Developments Ltd κ.ά. (2004) 1 Α.Α.Δ. 1535.»
Το πιο πάνω απόσπασμα στη Base Metal υιοθετήθηκε με επιδοκιμασία πιο πρόσφατα στην Αίτηση των Junport International Limited, Πολ. Έφ.321/2018, ημερ. 2.4.2018, όπου σημειώνεται εμφαντικά ότι η νοµολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου αναφορικά µε την έκδοση προνοµιακών ενταλµάτων είναι αποκρυσταλλωµένη και πως η εξουσία του Δικαστηρίου σε τέτοιες περιπτώσεις αφορά στο κατάλοιπο εξουσίας και δεν αποσκοπεί στο να αντικαταστήσει τη διαδικασία της έφεσης.
Είναι η κατάληξη του Δικαστηρίου ότι δεν έχουν καταδειχτεί ότι συντρέχουν εξαιρετικές περιστάσεις ώστε, με δεδομένη την ευχέρεια να εφεσιβληθεί η υπό έλεγχο απόφαση όπως εξηγήθηκε πιο πάνω, να χορηγηθεί προνομιακό ένταλμα. Η Αίτηση θα πρέπει να απορριφθεί.
Συνεπώς, δεν θα επιχειρηθεί να δοθεί η απάντηση σε αυτό που το πρωτόδικο Δικαστήριο ή το Εφετείο ενδεχομένως θα κληθούν να αποφασίσουν. Σημειώνεται ωστόσο παρενθετικά ότι σύμφωνα με τον καν.2.11 του περί Λοιμοκαθάρσεως (Καθορισμών Μέτρων και Παρεμπόδισης της Εξάπλωσης του Κορωνοϊού Covid 19) Διατάγματος (Αρ.24) του 2020:
«Επιτρέπεται η λειτουργία υπηρεσιών εστίασης που συμπεριλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις πιο κάτω επιχειρήσεις, υπό τους όρους που καθορίζονται κατωτέρω και τηρουμένων των κατευθυντήριων οδηγιών του Υπουργείου Υγείας:
(α) εστιατόρια
...
Οι υπηρεσίες προς το κοινό στις ανωτέρω επιχειρήσεις παρέχονται υπό τους ακόλουθους όρους:
…
(ii) η εξυπηρέτηση του κοινού γίνεται αποκλειστικά και μόνο σε τραπεζοκαθίσματα, τηρουμένων των κατευθυντήριων οδηγιών του Υπουργείου Υγείας.
…»
Το Διάταγμα προνοεί ότι συνιστά πρόσθετο μέτρο:
«… πέραν των Κανονισμών που έχουν εκδοθεί με τα περί Λοιμοκαθάρσεως (Καθορισμός Μέτρων για Παρεμπόδιση της Εξάπλωσης του Κορωνοϊού COVID – 19), Διατάγματα (Αρ. 1) έως (Αρ.23) του 2020, και χωρίς επηρεασμό όσων εκ των Κανονισμών εκείνων συνεχίζουν να ισχύουν,»
Επομένως, κατά πόσο υφίσταται αδίκημα θα πρέπει ίσως να εξεταστεί με αναφορά στους σχετικούς Κανονισμούς που ίσχυαν κατά τους ουσιώδης χρόνους και κατά πόσο ό,τι επιτρέπεται από τον καν.2.11 του Διατάγματος (Αρ.24) συνιστά εξαίρεση γενικότερης απαγόρευσης. Η απουσία από την Έκθεση Αδικήματος των κατηγοριών τυχών σχετικών προνοιών μπορεί να εγείρει ζήτημα ελαττωματικότητας του κατηγορητηρίου, δεν αγγίζει όμως τη θέση ότι δεν υπάρχει αδίκημα στο νόμο. Σημειώνεται λοιπόν πως την 8.4.2020, με το περί Λοιμοκαθάρσεως (Καθορισμών Μέτρων και Παρεμπόδισης της Εξάπλωσης του Κορωνοϊού Covid 19) Διάταγμα (Αρ.14) του 2020, καν.2(ε)(ii), αναστάλθηκε, μεταξύ άλλων, η λειτουργία «όλων των επιχειρήσεων εστίασης με εξαίρεση τις υπηρεσίες που προσφέρουν ή που θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν κατ’ οίκον διανομή», ενώ την 30.4.2020, με το Διάταγμα (Αρ.20) καν.2.14(γ), προστέθηκε «και υπηρεσίες ταχείας εξυπηρέτησης από το παράθυρο». Οτιδήποτε άλλο δεν επιτρεπόταν, μέχρι και την 20.5.2020 που επιτράπηκε και η λειτουργία εστιατορίων περιοριζόμενη στην εξυπηρέτηση του κοινού σε τραπεζοκαθίσματα τηρουμένων των κατευθυντήριων οδηγιών του Υπουργείου Υγείας. Οιαδήποτε άλλη δραστηριότητα παρέμεινε ενδεχομένως απαγορευμένη από τους Κανονισμούς με τη παράβαση των Κανονισμών να συνιστά ποινικό αδίκημα δυνάμει του άρθρου 7 του Κεφ.260.
Η Αίτηση απορρίπτεται.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο