ECLI:CY:AD:2023:A187
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση αρ. 380/2014)
4 Mαΐου, 2023
[ΓΙΑΣΕΜΗΣ, ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, ΣΑΝΤΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΑΙΛΗΣ
Εφεσείων/Εναγόμενος 2,
ν.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Εφεσίβλητου/Ενάγοντα
…………………..
Στ. Βασιλακκας με κα Ε. Κάζη για Ε. Φλουρέντζου και Σία ΔΕΠΕ, για τον εφεσείοντα
Ν. Δαμιανός για Δαμιανού και Λάρκου, για τον εφεσίβλητο
…………………..
ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει
η Δ. Σωκράτους, Δ.
……………………
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΣΩΚΡΑΤΟΥΣ, Δ: Εργατικό ατύχημα το οποίο επεσυνέβη στις 12/5/2008 κατά τη διαδικασία εκφόρτωσης παλέτων κεραμιδιών, είχε ως συνέπεια το σοβαρό τραυματισμό του εφεσίβλητου. Αμφότεροι, εφεσείων και εφεσίβλητος εργοδοτούντο κατά τον ουσιώδη χρόνο από την εταιρεία Αδελφοί Δημητρίου & Συνεργάτες Λτδ (στο εξής η εταιρεία), η οποία ασχολείτο με την πώληση υλικών οικοδομής και διατηρούσε προς τούτο κατάστημα και αποθήκη στο Αλεθρικό.
Την ανωτέρω ημερομηνία, εφεσείων και εφεσίβλητος μετέφεραν με φορτηγό της εταιρείας πέντε παλέτα κεραμίδια σε οικία πελάτη τους στο συνοικισμό Καλού Χωριού. Μετά την εκφόρτωση του τελευταίου παλέτου επεσυνέβηκε το ατύχημα για το οποίο ο εφεσίβλητος επέρριψε ευθύνη στην εταιρεία και τον εφεσείοντα καταχωρώντας την αγωγή 1800/2008 εναντίον τους ως εναγομένους 1 και 2 αντίστοιχα.
Σε κάποιο στάδιο, συμφωνήθηκαν οι αποζημιώσεις του εφεσίβλητου επί ποσοστού πλήρους ευθύνης στο ποσό των €700.000 με τόκο 5 ½ ετησίως από 20/4/2010, έναντι του οποίου καταβλήθηκε προς αυτόν στις 5/3/2014 από την ασφαλιστική εταιρεία της εργοδότριας εταιρείας το ποσό των €85.430.
Την ίδια ημερομηνία και πριν την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας, οι δικηγόροι της εταιρείας απεσύρθησαν μετά από άδεια του Δικαστηρίου και στο εξής η εργοδότρια εταιρεία παρέμεινε χωρίς εκπροσώπηση. Έτσι το μοναδικό επίδικο θέμα που παρέμεινε ήταν αυτό της ευθύνης για το οποίο προσφέρθηκε, αρκετή μαρτυρία.
Ήταν η κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου πως η εταιρεία υπείχε ευθύνη για τον τραυματισμό του εφεσίβλητου, όπως επίσης και ο εφεσείων. Απέδωσε επίσης ποσοστό συντρέχουσας ευθύνης στον εφεσίβλητο. Κατέληξε ως προς την ευθύνη εκάστου, ως ακολούθως:
«Η κατανομή της ευθύνης γίνεται κάτω από ευρεία σκοπιά, με γνώμονα τη λογική και την κοινή εμπειρία (βλ. Charalambous v. Kasapis (1988) 1 CLR 25). To σύστημα εργασίας εμπεριείχε πολλούς κινδύνους. Για να εκδηλωθεί ο συγκεκριμένος απαιτείτο η συνδρομή των εργαζομένων που ήταν και ουσιαστικής σημασίας. Καταλήγω πως το ήμισυ της ευθύνης θα πρέπει να αποδοθεί στην Εναγόμενη 1 και το υπόλοιπο να καταμεριστεί στους εργαζόμενους. Η ευθύνη του Ενάγοντα θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από αυτή του Εναγόμενου 2. Καθορίζω την ευθύνη του Εναγόμενου 2 στο 20% και του Ενάγοντα στο 30%. Η Εναγόμενη 1 επωμίζεται και το μέρος της ευθύνης του Εναγόμενου 2. Επομένως η συνολική ευθύνη της Εναγόμενης 1 ανέρχεται σε ποσοστό 70%.»
Ως εκ της ανωτέρω κατανομής ποσοστού ευθύνης εξέδωσε απόφαση υπέρ του ενάγοντα/εφεσίβλητου και εναντίον του εφεσείοντα και της εταιρείας αλληλέγγυα και κεχωρισμένα για το ποσό των €140,000 πλέον τον συμφωνηθέντα τόκο.
Περαιτέρω εξέδωσε απόφαση υπέρ του εφεσίβλητου και εναντίον της εταιρείας «για το επιπλέον ποσό των €404.570 (€490.000 μείον €85.430 που πληρώθηκαν για λογαριασμό της εναγόμενης 1 από την Ασφαλιστική της Εταιρεία)» πλέον τον συμφωνηθέντα τόκο.
Με τέσσερεις λόγους έφεσης ο εφεσείων προσβάλλει την ορθότητα της πρωτόδικης κρίσης, με κύριο επιχείρημα, τον εσφαλμένο, κατά τη θέση του, καταμερισμό της ευθύνης τόσο μεταξύ του ιδίου και του εφεσίβλητου, όσο και την απόδοση ευθύνης στον ίδιον αφού θεωρεί ότι συμμορφώθηκε με τις οδηγίες του εφεσίβλητου να μετακινήσει την πήγα του γερανού. Μέμφεται επίσης την κρίση για απόδοση συντρέχουσας αμέλειας στον εφεσίβλητο σε ποσοστό μόνον 30%. Ειδικότερα με το δεύτερο λόγο έφεσης διατείνεται πως λανθασμένα και αντινομικά το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέτασε το θέμα της κατανομής ευθύνης μεταξύ ενάγοντα και εναγομένων, με αποτέλεσμα, ο «εν λόγω τρόπος κατανομής ευθύνης επηρεάζει αρνητικά και άδικα το τελικό ποσοστό οποιασδήποτε ευθύνης ήθελε κατανεμηθεί προς τον εναγόμενο αρ. 2»
Ο εφεσίβλητος καταχώρησε αντέφεση αμφισβητώντας την απόδοση συντρέχουσας αμέλειας σε αυτόν σε ποσοστό 30% και χαρακτηρίζοντας ως εσφαλμένη την απόδοση ποσοστού 20% μόνο, στον εφεσείοντα. Την ημερομηνία ακρόασης της έφεσης, ο συνήγορος του εφεσίβλητου απέσυρε την αντέφεση, για τούτο προς εξέταση παραμένει μόνον η έφεση.
Με δεδομένο πως τα ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου για τις συνθήκες πρόκλησης του ατυχήματος δεν πλήττονται, αλλά η, με αναφορά σε αυτά, απόδοση ευθύνης, τα παραθέτουμε για καλύτερη παρακολούθηση της απόφασης.
«Η μεταφορά των πέντε παλέτων κεραμιδιών στην οικία του Χριστοδούλου έγινε με το φορτηγό της εταιρείας με αρ. εγγραφής ΗΖΡ169, μάρκας Iveco. Πρόκειται για μεγάλο φορτηγό με επίπεδη κάσα χωρίς κάγκελο. Μεταξύ της κάσας και του κουβούκλιου του οδηγού υπάρχει εγκατεστημένος γερανός. Η βάση του γερανού βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του φορτηγού ενώ στην αριστερή πλευρά δίπλα από τη βάση υπάρχει θέση για το χειριστή του γερανού, δηλαδή μικρή πλατφόρμα περιτριγυρισμένη από προστατευτικό κάγκελο. Οι μοχλοί χειρισμού του γερανού βρίσκονται στην πλευρά προς την κάσα. Ο χειριστής στέκεται πάνω στη μικρή πλατφόρμα έχοντας πίσω του το κουβούκλιο, αριστερά του τη βάση του γερανού και μπροστά του τους μοχλούς χειρισμού. Σε αυτή τη θέση ο χειριστής έχει θέαση προς την κάσα και τα μεταφερόμενα εμπορεύματα, τα οποία με τον γερανό μπορεί να εκφορτώσει στην αριστερή ή στη δεξιά πλευρά του φορτηγού. Το προστατευτικό κάγκελο της πλατφόρμας του χειριστή, στην αριστερή πλευρά του φορτηγού, είναι πτυσσόμενο. Κατεβαίνει προς τα κάτω και εξυπηρετεί ως σκάλα για να ανέβει ο χειριστής στην θέση χειριστή. Αφότου ανεβεί ο χειριστής, το πτυσσόμενο κάγκελο κλείνει. Ο γερανός μπορούσε να υπερίπταται της κάσας και να προεκτείνεται κατά μήκος της και αριστερά και δεξιά του φορτηγού, έφερε στην άκρη της πήγας του μεταλλικό γάντζο.»
Για τη μέθοδο εκφόρτωσης των εμπορευμάτων, ανέφερε τα ακόλουθα:
«Ο τρόπος εκφόρτωσης των παλέτων των κεραμιδιών από το φορτηγό ήταν συγκεκριμένος. Από μεταλλικούς κοχλίες που επικρέμονταν στο γάντζο του γερανού κρέμονταν τέσσερα περιλάβια, κοινώς σαμπάνια, που κατέληγαν το καθένα σε θηλιά. Τα σαμπάνια είναι πλατιές υφασμάτινες λωρίδες μεγάλης αντοχής. Για να ανυψωθεί, μετακινηθεί και εκφορτωθεί ένα παλέτο χρησιμοποιούνταν δύο μεταλλικές δοκίδες μήκους 120 εκατ.. Αυτές τοποθετούνταν στο παλέτο μια σε κάθε υποδοχή, όπως δηλαδή θα εισέρχετο η περόνη περονοφόρου ανυψωτικού οχήματος εάν χρησιμοποιείτο τέτοιο. Εφόσον το πλάτος του παλέτου ήταν 80 εκατ. οι δοκίδες τοποθετούνταν κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προεξέχουν 20 εκατ. περίπου σε κάθε πλευρά. Στις τέσσερεις προεξοχές των δοκίδων περνιόνταν οι τέσσερεις θηλιές. Με την ανύψωση της πήγας του γερανού και του γάντζου τα σαμπάνια τεντώνονταν και σήκωναν το παλέτο από την κάσια. Με τους κατάλληλους χειρισμούς η πήγα κινείτο προς την πλευρά του φορτηγού όπου θα εκφορτωνόταν το παλέτο μέχρι το επιθυμητό σημείο και χαμήλωνε μέχρι που το παλέτο να επικαθήσει στο έδαφος. Με περαιτέρω χαμήλωμα της πήγας τα σαμπάνια χαλάρωναν, καθιστώντας ευχερή την αφαίρεση και απομάκρυνση των δοκίδων. Έτσι, οι θηλιές των σαμπανιών απελευθερώνονταν και με την ανύψωση και μετακίνηση της πήγας του γερανού οδηγούνταν πίσω στην κάσα του φορτηγού ώστε με την ίδια διαδικασία να εκφορτωθεί το επόμενο παλέτο.
Η εργασία διεκπεραιωνόταν από ένα ή δύο πρόσωπα. Όταν ήταν δύο, ο ένας χειριζόταν το γερανό και ο άλλος κατέβαινε στο χώρο εναπόθεσης των παλέτων.»
Ο τρόπος εργασίας των διαδίκων και η πρόκληση του ατυχήματος περιγράφεται ως ακολούθως από το πρωτόδικο Δικαστήριο:
«Ο εναγόμενος 2 ανέλαβε το χειρισμό του γερανού γιατί συνήθως όταν εργαζόταν μαζί με τον Ενάγοντα, έτσι γινόταν.
……………………………………..
Για την εκφόρτωση του πρώτου παλέτου τις δοκίδες σε αυτό τοποθέτησε ο Εναγόμενος 2 και πέρασε τις θηλιές των σαμπανιών. Προχώρησε στη συνέχεια προς τους μοχλούς χειρισμού του γερανού και χειρίστηκε τον γερανό από όρθια θέση, βρισκόμενος στην κάσα του φορτηγού.
…………………………………………………….
Ο Ενάγοντας κατεύθυνε τον Εναγόμενο 2 ώστε να εναποθέσει το πρώτο παλέτο στο πεζοδρόμιο. Στη συνέχεια ο Ενάγοντας αφαίρεσε τις δύο δοκίδες και τις κρατούσε. Ο Εναγόμενος 2 επανέφερε το γερανό στην κάσα του φορτηγού και ο Ενάγοντας τοποθέτησε τις δύο δοκίδες στο δεύτερο παλέτο αγκιστρώνοντας τα δύο σαμπάνια στις προεξοχές που ήταν προς την πλευρά του. Τα άλλα δύο σαμπάνια στην εσωτερική πλευρά της κάσας αγκίστρωσε ο Εναγόμενος 2. Με αυτό τον τρόπο ξεφορτώθηκαν όλα τα παλέτα.»
Προέκυψε από την αποδεκτή μαρτυρία πως το πέμπτο παλέτο τοποθετήθηκε πάνω στο τρίτο και τέταρτο παλέτο δηλαδή περίπου το μισό στο τρίτο και το μισό πάνω στο τέταρτο και προκλήθηκαν τα εξής:
«Μετά την εναπόθεση του πέμπτου παλέτου πάνω στα άλλα, ο γερανός θα έπρεπε, όπως σε κάθε περίπτωση, να αποχωρήσει. Ο Ενάγοντας αφαίρεσε την μια δοκίδα. Στη συνέχεια άρχισε να αφαιρεί και τη δεύτερη. Προκύπτει πως προτού την αφαιρέσει εντελώς και πριν η θηλιά του σαμπανιού απεγκλωβιστεί από την προέκταση της στο πίσω μέρος του παλέτου, έδωσε εντολή στον Εναγόμενο 2 να ανυψώσει το γερανό. Με την ανύψωση του γερανού και εφόσον η θηλιά του σαμπανιού ήταν ακόμα αγκιστρωμένη στην προέκταση της μιας δοκίδας, το παλέτο ανασηκώθηκε μονόπλευρα, από την πλευρά της κατοικίας, και έγειρε προς την πλευρά του δρόμου καταπλακώνοντας τον Ενάγοντα που στεκόταν στο χώρο μεταξύ των παλέτων και της κάσας του φορτηγού.»
Υπήρχε μαρτυρία της οποίας δεν προσβάλλεται η αποδοχή της, (ΜΕ3 Πατέρας, Επιθεωρητής στο Γραφείο Εργασίας) πως ο ασφαλής τρόπος εκφόρτωσης παλέτων είναι με ανυψωτικό περονοφόρο όχημα το οποίο μπορεί να ακολουθήσει το φορτηγό στο χώρο εκφόρτωσης ή να μεταφερθεί με το ίδιο το φορτηγό στο χώρο. Η εταιρεία, όμως χρησιμοποιούσε τέτοιο όχημα όταν η παραγγελία ήταν μεγάλη, ενώ για μικρότερες παραγγελίες, όπως συνέβη στην επίδικη περίπτωση χρησιμοποιούσε το φορτηγό με τον γερανό. Υπήρχε όμως και με τη χρήση γερανού ένας ασφαλέστερος από τον χρησιμοποιηθέντα τρόπο εκφόρτωσης ήτοι να χρησιμοποιούνται δύο μεγαλύτερα σαμπάνια που έχουν θηλιές και στις δύο άκρες. Εξήγησε ο Πατέρας ότι τα σαμπάνια περνούν κάτω από το παλέτο όπως οι δοκίδες και οι θηλιές στις άκρες τους κρεμάζονται στο γάντζο του γερανού. Όταν εκφορτωθεί το παλέτο και τα σαμπάνια χαλαρώσουν οι τέσσερεις θηλιές αφαιρούνται από το γάντζο και ο γερανός είναι πλήρως ελεύθερος, χωρίς να επικρέμονται σε αυτό σαμπάνια, για να απομακρυνθεί. Τα σαμπάνια δεν μεταφέρονται πίσω με τον γερανό αλλά χειρονακτικά. Με αυτή τη μέθοδο, η εργασία μπορεί να διεκπεραιωθεί από ένα μόνο άτομο, δηλαδή ο χειριστής αναλαμβάνει και τα σαμπάνια. Σημειώνεται πως και με τη μέθοδο των δοκίδων μπορεί και πάλιν η εργασία να διεκπεραιωθεί από ένα μόνο άτομο, το οποίο μετά την εκφόρτωση του παλέτου θα εγκαταλείπει το χώρο χειριστή του γερανού, θα αποσυνδέει τα σαμπάνια από το παλέτο αφαιρώντας τις δοκίδες, θα επιστρέφει στο χώρο χειριστή και θα οδηγεί το γερανό για να αναλάβει το επόμενο παλέτο.
Κρίθηκε επίσης - χωρίς αμφισβήτηση - πως οι εργαζόμενοι στην εταιρεία, εφεσείων και εφεσίβλητος δεν έτυχαν ουσιώδους εκπαίδευσης ούτε η εταιρεία ετοίμασε κάποιο σύστημα εκτίμησης κινδύνου, ώστε να γνωρίζει η ίδια αφενός και αφετέρου να προειδοποιεί τους εργαζόμενους της για τους κινδύνους ώστε να τους αποφεύγουν. Οι κίνδυνοι ήταν προβλεπτοί και μεγάλοι, και ως τέτοιοι θα έπρεπε να αποφευχθούν ή να ελαχιστοποιηθούν.
Οι εργοδότες υπέχουν ρητή και απόλυτη εκ του Νόμου υποχρέωση να προστατεύουν τους εργοδοτούμενους τους από κινδύνους που η κάθε εργασία εγκυμονεί και να τους παρέχουν ασφαλές και υγιές σύστημα εργασίας. Η υποχρέωση αυτή έχει και νομολογιακά εδραιωθεί και ρητά ορίζεται από τον περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμο του 1996-2003 (Ν. 89(1)/1996) άρθρο 13(2)(γ) το οποίο καθορίζει τις ευθύνες και υποχρεώσεις του εργοδότη για εκτίμηση των κινδύνων που η εργασία ελλοχεύει καθώς και για παροχή ασφαλούς συστήματος εργασίας.
Όπως εξηγήθηκε στην απόφαση Κυριάκου ν. Caramondani Bros Ltd (2001) 1 AAΔ 219, 223:
«Ένα από τα πιο σημαντικά καθήκοντα του εργοδότη, που είναι απόλυτο, απέναντι στους υπαλλήλους του, είναι να τους παρέχει ασφαλή τόπο ή ασφαλές σύστημα εργασίας. Η τάση της νομολογίας τα τελευταία χρόνια ήταν η πλήρης εμπέδωση αυτής της προστασίας των εργαζομένων. Άλλωστε όπως τόνισε ο Πικής, Δ., στην υπόθεση United Brick Works Ltd v. Ευαγγέλου 1992) 1 ΑΑΔ 123:
"Στην Κύπρο η προστασία των εργαζομένων αποτελεί διακηρυγμένο συνταγματικό στόχο (Άρθρο 9) στο πλαίσιο εξασφάλισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου που αναμφίβολα περιλαμβάνουν και την ασφάλειά του στον τόπο της εργασίας του."
Ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο, εξετάζοντας το θέμα ευθύνης της εταιρείας αποφάσισε ότι αυτή παρέλειψε να εφαρμόσει ασφαλές σύστημα εργασίας, απέτυχε να εξασφαλίσει προς τον εφεσίβλητο ασφαλή εξοπλισμό για την εκφόρτωση των παλέτων των κεραμιδιών υποδεικνύοντας πως «ο πιο ασφαλής εξοπλισμός ήταν το περονοφόρο ανυψωτικό όχημα που δεν ήταν διαθέσιμο στον ενάγοντα κατά την επίδικη εκφόρτωση.» Ούτε υπήρχαν διαθέσιμα για χρήση μεγαλύτερα σαμπάνια με θηλιές και στις δύο άκρες ώστε να ακολουθείται, με δεδομένο ότι χρησιμοποιείτο γερανός, η ανωτέρω υπαλλακτική μέθοδος.
Ελλόχευε ο κίνδυνος ο οποίος και εκδηλώθηκε, κατά την αποχώρηση του γερανού μετά την εκφόρτωση του παλέτου με τα κεραμίδια, ένα ή περισσότερα σαμπάνια να μην απελευθερωθούν από το φορτίο με αποτέλεσμα κατά την ανύψωση της πήγας του γερανού να ανυψωθεί το παλέτο με τα κεραμίδια μονόπλευρα και να ανατραπεί.
Υπήρξε μη συμμόρφωση της εταιρείας με το Άρθρο 13(2)(γ) του περί Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Νόμου του 1996 έως 2003 για παροχή επαρκούς κατάρτισης στους εργοδοτούμενους της, όπως και εκτίμηση κινδύνων κατ’ απαίτηση του Άρθρου 5(1)(α) των περί Διαχείρισης Θεμάτων Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία Κανονισμούς του 2002.
Με αυτά ως δεδομένα, το πρωτόδικο Δικαστήριο, κατέληξε πως η ευθύνη της εταιρείας ανερχόταν σε ποσοστό 50% και καταλόγισε ποσοστό ευθύνης 20% στον εφεσείοντα για την αποτυχία του να διαπιστώσει κατά πόσο η δεύτερη δοκίδα είχε πλήρως αφαιρεθεί και απομακρυνθεί από το πέμπτο παλέτο, να προβεί σε λεπτό χειρισμό του γερανού για να διαπιστώσει ότι όλα τα σαμπάνια είχαν απαγκιστρωθεί. Κρίθηκε επίσης ότι ενήργησε αμελώς, παραλείποντας να διαπιστώσει ότι ο εφεσίβλητος είχε απομακρυνθεί, συμμορφούμενος με το φωνητικό σήμα του εφεσίβλητου, χωρίς να είναι βέβαιος για την ασφαλή απομάκρυνση της πήγας. Όμως ο εφεσείων ήταν εργοδοτούμενος της εταιρείας και όπως το ίδιο το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε, οι παραλείψεις αυτές του εφεσείοντα οφείλοντο εν πολλοίς στην απουσία εκπαίδευσης του από την εταιρεία, η οποία και ευθύνεται, ως εκ προστήσεως για τις πράξεις και παραλείψεις του, για τούτο και η συνολικά αποδιδόμενη ευθύνη στην εταιρεία εκτιμήθηκε σε ποσοστό 70%. Σημαντικό είναι και το εύρημα του Δικαστηρίου, το οποίο δεν αμφισβητήθηκε πως «η μέθοδος εκφόρτωσης παλέτων από το επίδικο φορτηγό ήταν επιλογή της εναγόμενης 1 και ούτε ο ενάγοντας αλλά ούτε και εναγόμενος 2 είχαν επιλογή ή δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν κάποιο άλλο τρόπο.»
Με αυτές τις διαπιστώσεις και ευρήματα, και κυρίως της απουσίας οιασδήποτε κρίσης από το πρωτόδικο Δικαστήριο για αυθαίρετη και χωρίς την έγκριση ή οδηγία της εργοδότριας εταιρείας, διάπραξη αμελούς πράξης από τον εφεσείοντα, ο οποίος ως εργοδοτούμενος, έπραξε ως εδιδάχθηκε στα πλαίσια των καθηκόντων του, η έκδοση απόφασης εναντίον του, δεν συνείδε με το εύρημα του, πως οι πράξεις του βάρυναν ως εκ προστήσεως υπεύθυνη την εργοδότρια εταιρεία σε ποσοστό 70%. (Στυλιανού & Αnother ν. Πέτρου (1984) 1 ΑΑΔ 362).
Eίναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε πως η εκ προστήσεως ευθύνη μπορεί να εκληφθεί ότι αποτελεί μια μορφή αυστηρής ευθύνης, εφόσον είναι η ευθύνη που βαραίνει τον εργοδότη έναντι τρίτων προσώπων για τις πράξεις ή παραλείψεις των εργοδοτουμένων τους οι οποίες τελέστηκαν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους ακόμη και εάν δεν εξουσιοδοτήθηκαν από τον εργοδότη (Dubai Aluminium Co Ltd ν. Salaam (2003) 2 AC 366).
Περαιτέρω παρά το γεγονός πως το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάσισε πως η συνολική ευθύνη της εταιρείας ανέρχεται σε ποσοστό 70%, ωστόσο, ως εντόπισε ο συνήγορος του εφεσείοντα, κατά την ανάπτυξη του δεύτερου λόγου έφεσης, η κατάληξη του με την έκδοση απόφασης, δεν αντικατοπτρίζει το προηγούμενο εύρημα του αφού εξέδωσε απόφαση και για το ποσοστό 20% που απέδωσε στον εφεσείοντα και για το 70% που απέδωσε στην εταιρεία.
Παρά το γεγονός ότι δεν προσβάλλονται αυτοτελώς με λόγο έφεσης οι καταλήξεις αυτές, όμως κρίνουμε πως δεδομένης της ύπαρξης λόγου έφεσης για λανθασμένη κατανομή ευθύνης η οποία έχει άμεση συνέπεια στο ύψος του ποσού των αποζημιώσεων και των εκδοθέντων αποφάσεων, το εξετάζουμε ώστε να ανταποκρίνεται η απόφαση στα ευρήματα τα οποία εξήχθησαν, με δεδομένη την ευρεία εξουσία του Εφετείου να εξετάζει την ουσία της πρωτόδικης απόφασης και να επιλύει τα πραγματικά επίδικα ζητήματα έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η πλήρης και ουσιαστική απονομή της δικαιοσύνης (Άρθρο 25(3) του περί Δικαστηρίων Νόμου 14/1960 (14/60) και Δ.35, θ.8 των περί Πολιτικής Δικονομίας Κανονισμών (Ζερβός ν. Hellenic Bank Public Co. Ltd (2013) 1 (Γ) ΑΑΔ 2357, Ι. Μουσουπέτρου ν. Ανδρέα Σκορδή ως διαχειριστή της περιουσίας του αποβιώσαντα Νίκου Ψαθά, Πολ. Εφ. 335/2013, ημερ. 16/6/2021), ECLI:CY:AD:2021:A256.
Συγκεκριμένα, δηλώθηκε ως αποζημίωση του εφεσίβλητου το ποσό των €700.000 επί πλήρους ευθύνης. Δεδομένου ότι ο εφεσείων κρίθηκε υπαίτιος συντρέχουσας αμέλειας σε ποσοστό 30%, το ποσό για το οποίο δικαιούτο σε απόφαση ήταν εκείνο των €490.000 (αφού το 30% των €700.000 υπολογίζεται στις €210.000, το οποίο όταν αφαιρεθεί από τις €700.000 δίδει το ανωτέρω ποσό).
Όπως εξεδόθη η απόφαση επιδικάστηκε στον εφεσίβλητο ποσό €140.000 και το ποσό των €404.570 (αφού αφαιρέθηκε από το ποσό των €490.000 εκείνο των €85.430 που πληρώθηκε στην εταιρεία από την ασφαλιστική της εταιρεία) ήτοι επιδικάστηκε ποσό €630.000 (€140.000 και €490.000) αντί €490.000 γι’ αυτό και προβαίνουμε κατωτέρω στην αναγκαία διαφοροποίηση, αφού εξετάσουμε τον τρίτο λόγο έφεσης, με τον οποίο ο εφεσείων διατείνεται πως λανθασμένα αποδόθηκε συντρέχουσα αμέλεια στον εφεσίβλητο σε ποσοστό 30% μόνον, ενώ θα έπρεπε να ήταν μεγαλύτερο.
Στην απόφαση A. Vrondis & Sons (Constructions) Ltd v. Σ. Παπαλεοντίου, Πολ. Εφ. 189/11, ημερ. 15/5/2017, ECLI:CY:AD:2017:A177, η οποία υιοθετήθηκε από την Στ. Αντωνίου v. A. Panayides Contracting Ltd, Πολ. Εφ. 259/11 ημερ. 4/10/2017, ECLI:CY:AD:2017:A333 και Εργοληπτική Εταιρεία Αμφιάραος Λτδ. ν. Mikeilov, Πολ. Εφ. 173/12 ημερ. 28/9/2018, ECLI:CY:AD:2018:A421 και E. Sakkas & Sons Developers Ltd. V. Hendy Haq Gazim, Πολ. Έφ. 173/2014, ημερ. 15/9/2021, επαναλήφθηκε η θέση της νομολογίας ως προς την απόδοση συντρέχουσας αμέλειας ως ακολούθως:
«Η συντρέχουσα αμέλεια που έχει ως αποτέλεσμα τον επιμερισμό της ευθύνης αποτελεί ζήτημα πραγματικό και αποφασίζεται στη βάση της αξιολόγησης της μαρτυρίας και των δεδομένων της κάθε υπόθεσης. Η εναπόθεση συντρέχουσας αμέλειας αποτιμάται στο σύνολο των γεγονότων, ως θέμα νομικής και λογικής συνέπειας. Έχει σημασία η γενεσιουργός αιτία ενός ατυχήματος, η αιτιώδης συνάφεια της επιδεικνυόμενης αμέλειας και του συμβάντος και ο βαθμός φροντίδας και προσοχής που θα πρέπει να επιδειχθεί και από το άλλο εμπλεκόμενο μέρος. (Παναγή ν. Παναγιώτου (2008) 1 ΑΑΔ 1267 και Σαμαρά ν. Πιπονίδου (2013) 1 ΑΑΔ 629). Το Εφετείο δύναται να επέμβει στον καταμερισμό ευθύνης όπου διαφαίνεται ότι ο καταμερισμός ήταν εμφανώς λανθασμένος. Η συντρέχουσα αμέλεια δεν εδράζεται σε καθήκον επιμέλειας που φέρει ο ενάγων έναντι των εναγομένων, αλλά στο καθήκον περί αυτοπροστασίας, με βάρος απόδειξης που φέρει ο εναγόμενος (Charlesworth & Berry on Negligence 7η έκδ. σελ. 146-147 παρ. 3-11 και Γεωργική Εταιρεία Πλατώνια Λτδ. ν. Sharif (2012) 1 ΑΑΔ 28).»
Υπέδειξε το πρωτόδικο Δικαστήριο εξετάζοντας το ζήτημα τούτο υπό τις περιστάσεις που το περιβάλλουν πως ο εφεσίβλητος υπήρξε αμελής, αφού είχε επιλέξει την εναπόθεση του πέμπτου παλέτου σε ανασφαλές μέρος, έδωσε σήμα για απόσυρση του γερανού προτού αφαιρέσει εντελώς τη δεύτερη δοκίδα και προτού βεβαιωθεί ότι όλα τα σαμπάνια είχαν απαγκιστρωθεί από το πέμπτο παλέτο και παρέλειψε να απομακρυνθεί από το χώρο, παραμένοντας κοντά στα παλέτα.
Κρίνουμε πως ορθά, υπό τις δεδομένες συνθήκες αποδόθηκε ευθύνη στον εφεσίβλητο, η οποία δεν θα μπορούσε να ήταν μεγαλύτερη, όπως εισηγείται ο εφεσείων, καθόσον σε τέτοια περίπτωση θα εναπόθετε ψηλό βαθμό ευθύνης για ασφαλές σύστημα εργασίας στους εργοδοτούμενους αντί στους εργοδότες. (Υπενθυμίζουμε πως αντέφεση την οποίαν καταχώρησε ο εφεσίβλητος παραπονούμενος για το ποσοστό συντρέχουσας αμέλειας που του αποδόθηκε, αποσύρθηκε).
Συνεπώς με όσα ανωτέρω κρίθηκαν, η απόφαση διαφοροποιείται, με την ακύρωση της εκδοθείσας εναντίον του εφεσείοντα απόφασης και παραμένουσας εκείνης εναντίον της εργοδότριας εταιρείας ως ακολούθως:
Εκδίδεται εναντίον της εναγομένης 1 εταιρείας και υπέρ του εφεσίβλητου απόφαση για ποσό €404.570 (€490.000 μείον €85.430 που πληρώθηκαν για λογαριασμό της εναγομένης 1 από την ασφαλιστική της εταιρεία) με τόκο 5,5% ετησίως από 20/4/2011 μέχρις εξοφλήσεως.
Συνακόλουθα με την εν λόγω διαφοροποίηση η έφεση πετυχαίνει μερικώς. Επιδικάζονται επομένως μειωμένα έξοδα ύψους €1.500, πλέον ΦΠΑ, εάν υπάρχει, υπέρ του εφεσείοντα και εναντίον του εφεσίβλητου.
Γ. Ν. Γιασεμής, Δ.
Δ. Σωκράτους, Δ.
Ν. Γ. Σάντης, Δ.
/ΚΑς
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο