(1997) 2 ΑΑΔ 147
[*147]29 Μαΐου, 1997
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗΣ,
ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΗΣ, ΝΙΚΗΤΑΣ, ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΑΡΤΕΜΗΣ,
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ,
Εφεσείων,
ν.
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ (AΡ. 1),
Εφεσίβλητης.
(Ποινική Έφεση Aρ. 6195)
Δικαστικός έλεγχος — Ποινή — Αρχή της ίσης μεταχείρισης των παραβατών — Κατά πόσο οι λόγοι της άσκησης της εξουσίας του Προέδρου της Δημοκρατίας δυνάμει του Άρθρου 53.4 του Συντάγματος, για απονομή χάριτος σε καταδικασθέντα, ελέγχονται δικαστικά.
Ο Γενικός Εισαγγελέας ζήτησε να θέσει υπόψη του Εφετείου τους λόγους για τους οποίους αναστάληκε η έκτιση της ποινής του συγκατηγορούμενου του εφεσείοντα Α. Συμιλλίδη, ώστε να ληφθούν υπόψη στον καθορισμό της ποινής του εφεσείοντα, εφόσον κριθεί ότι ο λόγος της Καύκαρος, είναι ισχυρός.
Ο εφεσείων έφερε ένσταση στο αίτημα του Γενικού Εισαγγελέα και ισχυρίστηκε ότι εκείνο που αποτιμάται είναι η μεταχείριση του συγκαταδικασθέντος ως αντικειμενικό γεγονός και όχι οι λόγοι που οδήγησαν τον Πρόεδρο στην απόφασή του, η οποία δεν ελέγχεται δικαστικά.
Το Εφετείο απέρριψε κατά πλειοψηφία το αίτημα:
Αποφασίστηκε ότι:
Α) Υπό Πική, Π., συμφωνούντων και των Παπαδόπουλου, Χατζητσαγγάρη, Χρυσοστομή, Νικήτα, Αρτεμίδη, Αρτέμη, Νικολαΐδη, Καλλή, Κρονίδη και Ηλιάδη ΔΔ.:
Στην Καύκαρος, στην οποία αποφασίστηκε ότι χωρεί εξέταση [*148]των αποτελεσμάτων της άσκησης της εξουσίας του Προέδρου δυνάμει του Άρθρου 53.4 του Συντάγματος, διακρίνεται η απόφαση του Προέδρου κάτω από το εν λόγω άρθρο, από τα αποτελέσματά της. Στην παρούσα υπόθεση, το ερώτημα που τίθεται προς εξέταση, με αναφορά στην Καύκαρος, είναι κατά πόσο η θεώρηση των αποτελεσμάτων της άσκησης της εξουσίας του Προέδρου της Δημοκρατίας βάσει του Άρθρου 53.4, για σκοπούς ίσης μεταχείρισης των παραβατών, συνιστά επίσης έλεγχο της προνομίας του Προέδρου, πράγμα που συμβαίνει όταν τίθεται προς εξέταση η ίδια απόφαση.
Η απάντηση στο ερώτημα είναι καταφατική. Εξέταση των λόγων άσκησης της εξουσίας του Προέδρου, θα οδηγούσε στη θεώρηση αυτής τούτης της απόφασης, αντίθετα προς το ανέλεγκτο της προνομίας του, που δε γίνεται δεκτή κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες.
Β) Υπό Νικολάου Δ., συμφωνούντος και του Κωνσταντινίδη, Δ.:
Θα ήταν προτιμότερο να αφεθεί το θέμα ανοικτό μέχρι την ολοκλήρωση της συζήτησης εφ’ όλης της ύλης σχετικά με το λόγο της έφεσης περί ίσης μεταχείρισης με αναφορά στην Καύκαρος, και να εξεταστεί το κατά πόσο, ανάλογα με την έκβαση, σε ενδιάμεσο στάδιο, εγείρεται πλέον το ζήτημα για εξέταση στο πλαίσιο της έφεσης.
H ένσταση απορρίπτεται. Η ακρόαση της έφεσης συνεχίζεται.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Καύκαρος και Άλλος v. Δημοκρατίας (1995) 2 Α.Α.Δ. 51,
Georghiou and Others v. Republic (1986) 2 C.L.R. 109,
Παναγή v. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 115,
Κάττου και Άλλος v. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 498.
Προδικαστική Ένσταση.
Έγερση Προδικαστικής Ένστασης από τον εφεσείοντα Γεώργιο Iωάννου στην απόφαση του Γενικού Eισαγγελέα να καταθέσει τους λόγους στους οποίους θεμελιώνεται η απόφαση για άσκηση [*149]της εξουσίας του Προέδρου της Kυπριακής Δημοκρατίας, βάσει του Άρθρου 53.4, για απονομή χάριτος σε συγκατηγορούμενό του.
Μ. Τριανταφυλλίδης με Α. Μιλτιάδους και A. Στυλιανού, για τον Eφεσείοντα.
Π. Κληρίδης, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Eφεσίβλητη.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Η απόφαση αντανακλά εκτός από τη δική μου και τη θέση των υπολοίπων μελών του Δικαστηρίου, εκτός των Δικαστών Κωνσταντινίδη και Νικολάου, οι οποίοι θα εκδώσουν ξεχωριστή απόφαση.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Στην Καύκαρος και Άλλος ν. Δημοκρατίας (1995) 2 Α.Α.Δ. 51, αποφασίστηκε: (σελ. 64)
“Η άσκηση της εξουσίας που παρέχει το Άρθρο 53.4 δεν ελέγχεται δικαστικά. Συνιστά όμως μέτρο που άπτεται, όπως και η μη δίωξη ή αναστολή δίωξης από το Γενικό Εισαγγελέα, της μεταχείρισης των παραβατών. Επομένως λαμβάνεται υπόψη στον καθορισμό της ποινής συγκαταδικασθέντος, ο οποίος ευρίσκεται από την άποψη ποινικής ευθύνης στην ίδια θέση όπως και ο συγκατηγορούμενός του, του οποίου μειώθηκε η ποινή.”
Θέση του Γενικού Εισαγγελέα, ο οποίος εκπροσωπεί την Αστυνομία είναι ότι η Καύκαρος είναι εσφαλμένη γιατί έρχεται σε αντίθεση με το ανέλεγκτο της προνομίας που παρέχει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας το Άρθρο 53.4, του Συντάγματος να μειώσει, να αναστείλει ή να μετατρέψει ποινή η οποία επιβάλλεται από Δικαστήριο. Για τον εφεσείοντα η Καύκαρος αποτελεί το μοναδικό στήριγμα της έφεσής του κατά της ποινής, τη μείωση ή μετατροπή της οποίας επιδιώκει - (δεκαοχτώ μήνες φυλάκιση) - λόγω της μεταχείρισης της οποίας έτυχε ο συγκατηγορηθείς και συγκαταδικασθείς με αυτόν στην ίδια ποινή φυλάκισης, Αναστάσιος Συμιλλίδης. Με πράξη του Προέδρου της Δημοκρατίας βάσει του Άρθρου 53.4 του Συντάγματος, αναστάληκε κάτω από όρους, που καθορίζονται στο κείμενο της απόφασης η έκτιση της ποινής του Αναστάσιου Συμιλλίδη, με αποτέλεσμα την αποφυλάκισή του.
Η αρχή της ίσης μεταχείρισης των παραβατών καθιστά, σύμφωνα με τον εφεσείοντα, παραδεχτή την αναστολή που χορηγήθηκε στο Συμιλλίδη, ως στοιχείο σχετικό με τη δική του τιμωρία. (Άρθρο 28.1 του Συντάγματος).
[*150]Ενόψει της φύσης και σπουδαιότητας του θέματος το οποίο τίθεται, αποφασίστηκε η διεύρυνση του Εφετείου το οποίο επιλαμβάνετο της έφεσης. Αγορεύοντας, ο κ. Κληρίδης ζήτησε να θέσει υπόψη μας τους λόγους για τους οποίους αναστάληκε η έκτιση της ποινής του Αναστάσιου Συμιλλίδη, ώστε να ληφθούν υπόψη στον καθορισμό της ποινής του εφεσείοντα, εφόσον κριθεί ότι ο λόγος της Καύκαρος είναι ισχυρός. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξήγησε, δεν είναι υπόχρεος να εκθέσει τους λόγους στους οποίους βασίζει την απόφασή του, μπορεί όμως να το πράξει εφόσον το επιλέξει, όπως και στην προκείμενη περίπτωση.
Η κατάθεση των λόγων στους οποίους θεμελιώνεται η απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας συνιστά στην ουσία αντινομία προς τη βασική θέση του Γενικού Εισαγγελέα, ότι το ανέλεγκτο της εξουσίας του Προέδρου αποκλείει αναφορά στην επακόλουθη μεταχείριση της οποίας τυγχάνει παραβάτης, στο πλαίσιο του καθορισμού της ποινής συγκαταδικασθέντος.
Ο εφεσείων ενίσταται στην κατάθεση των λόγων που οδήγησαν στην άσκηση της εξουσίας του Προέδρου της Δημοκρατίας βάσει του Άρθρου 53.4, διότι τούτο θα προσέκρουε στο ανέλεγκτο της εξουσίας του Προέδρου, κάτω από το Άρθρο 53.4. Ό,τι αποτιμάται, σύμφωνα με τον κ. Τριανταφυλλίδη, είναι η μεταχείριση της οποίας τυγχάνει ο συγκαταδικασθείς ως αντικειμενικό γεγονός και όχι οι λόγοι που οδήγησαν τον Πρόεδρο στην απόφασή του, η οποία δεν ελέγχεται δικαστικά.
Πρέπει να επισημάνουμε ότι όχι μόνο στην περίπτωση του Άρθρου 53.4, αλλά και στις περιπτώσεις που αφορούν την άσκηση της εξουσίας του Γενικού Εισαγγελέα να μη προβεί ή να αναστείλει τη δίωξη συνεργού στο έγκλημα, επίσης συνταγματικά κατοχυρωμένης, Άρθρο 113.2 του Συντάγματος, γίνεται δεχτή η μεταχείριση της οποίας τυγχάνει ο ενεχόμενος στο έγκλημα, ως στοιχείο το οποίο άπτεται της αρχής της ίσης μεταχείρισης των παραβατών, χωρίς αναφορά στους λόγους που οδήγησαν στην απόφαση. (Βλ. Georghiou and Others v. Republic (1986) 2 C.L.R. 109. Παναγή ν. Δημοκρατίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 115. Κάττου και Άλλος ν. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 498.)
Ότι η απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας κάτω από το Άρθρο 53.4 δεν ελέγχεται δικαστικά, γίνεται γενικά παραδεχτό. Το ερώτημα το οποίο τίθεται στην παρούσα υπόθεση και σ’ αυτό επικεντρώνεται η έφεση, είναι κατά πόσο η θέση η οποία υιοθετείται στην Καύκαρος, ότι χωρεί εξέταση των αποτελεσμάτων της άσκησης της [*151]εξουσίας, προσκρούει άμεσα ή έμμεσα στο ανέλεγκτο της εξουσίας του Προέδρου.
Θεώρηση των λόγων για τους οποίους ασκείται η εξουσία από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με αναφορά στο εύλογο της απόφασης, θα οδηγούσε αναπόφευκτα στον έλεγχο αυτής τούτης της πράξης. Στην Καύκαρος διακρίνεται η απόφαση του Προέδρου κάτω από το Άρθρο 53.4, από τα αποτελέσματά της. Το ερώτημα το οποίο τίθεται από το Γενικό Εισαγγελέα σ’ αυτή την υπόθεση, με αναφορά στην Καύκαρος, και το οποίο θα εξετάσουμε, είναι κατά πόσο η θεώρηση των αποτελεσμάτων της άσκησης της εξουσίας του Προέδρου της Δημοκρατίας βάσει του Άρθρου 53.4, για σκοπούς ίσης μεταχείρισης του παραβάτη, συνιστά επίσης έλεγχο της προνομίας του Προέδρου. Εξέταση των λόγων για τους οποίους ασκείται η εξουσία του Προέδρου, θα οδηγούσε στη θεώρηση αυτής τούτης της απόφασης αντίθετα προς το ανέλεγκτο της προνομίας του, που δεν γίνεται δεκτή κάτω από οποιεσδήποτε περιστάσεις.
Αυτή είναι η απόφαση των Κωνσταντινίδη, Δ. και Νικολάου, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Έχουμε την άποψη ότι το ζήτημα που εγείρεται με την ένσταση του εφεσείοντα στην παρουσίαση από τη Δημοκρατία των εγγράφων που αφορούν στην απονομή χάριτος σε συγκατηγορούμενο του, ώστε να εξηγηθούν οι λόγοι για την προς τούτο απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας, δε θα μπορούσε να αποφασισθεί χωρίς αναφορά προς την ερμηνεία και νομολογιακή σημασία της απόφασης του Εφετείου στην υπόθεση Καύκαρος και Άλλος ν. Δημοκρατίας (1995) 2 Α.Α.Δ. 51 ως τον άξονα εξέτασης του τεθέντος λόγου έφεσης περί ίσης μεταχείρισης γιατί ανάλογα είναι, κατά την άποψή μας, που θα προσεγγισθεί το θέμα δεκτότητας των εγγράφων που επιθυμεί να παρουσιάσει η Κατηγορούσα Αρχή.
Γι’ αυτό θα προτιμούσαμε να αφήναμε το ζήτημα ανοιχτό μέχρις ότου παρασχεθεί η ευκαιρία να ολοκληρωθεί η έκθεση των απόψεων των μερών εφ΄ όλης της ύλης σχετικά με ό,τι αποκαλέσαμε ως τον άξονα και εν συνεχεία να εξετάσουμε το κατά πόσο, ανάλογα με την έκβαση, σε ενδιάμεσο στάδιο, εγείρεται πλέον το ζήτημα για εξέταση στο πλαίσιο συνέχισης της έφεσης. Όμως το πρόβλημα έχει λυθεί με την απόφαση της πλειοψηφίας που είναι βέβαια σεβαστή.
H ένσταση απορρίπτεται. Συνεχίζεται η ακρόαση της έφεσης.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο