(1997) 2 ΑΑΔ 342
[*342]23 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗΣ, ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στές]
ΜΙΧΑΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ,
Εφεσείων,
ν.
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
(Ποινική Έφεση Αρ. 6247)
Ποινή — Μεταφορά αντικειμένου που πιθανόν να χρησιμοποιηθεί σε πράξεις βίας μέσα σε αθλητικό χώρο, κατά παράβαση των Άρθρων 2 και 3 του περί Αντιμετώπισης της Βίας, της Ανάρμοστης Συμπεριφοράς και Συναφών Αδικημάτων στους Αθλητικούς Χώρους Νόμου του 1994, Ν. 5(I)/94 — Επιβολή ποινής φυλάκισης δύο μηνών με αναστολή και ΛΚ200,- πρόστιμο — Κρίθηκε νομικά εσφαλμένη και αντικαταστάθηκε με ΛΚ50,- πρόστιμο.
Ποινή — Εσκεμμένη πυροδότηση πυροτεχνήματος σε δημόσιο χώρο, κατά παράβαση του Άρθρου 374(ζ) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154 — Επιβολή ποινής φυλάκισης δύο μηνών με αναστολή και ΛΚ150.- πρόστιμο — Επιβολή ποινής πέραν της επιτρεπομένης από το νόμο — Δεν είναι επιτρεπτή — Ακύρωση της ποινής χωρίς επιβολή άλλης, λόγω του ότι εδράζεται στα ίδια γεγονότα με αυτά της πρώτης κατηγορίας.
Λέξεις και Φράσεις — “Αντί τέτοιας ποινής” στο Άρθρο 29 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154.
Ποινή — Αποτρεπτική ποινή — Πρέπει να επιβάλλεται στη διάπραξη αδικημάτων βίας και ανάρμοστης συμπεριφοράς, στα γήπεδα.
Ποινή — Αναστολή ποινής φυλάκισης — Η αναστολή δεν αλλοιώνει την επιλογή της φυλάκισης ως μέτρου τιμωρίας — Ποιος ο ενδεδειγμένος τρόπος εξέτασης του θέματος από το Δικαστήριο.
Ποινή — Επιμέτρηση — Αποτελεί πρωταρχική ευθύνη του πρωτόδικου Δικαστηρίου — Εφαρμοστέες αρχές για επέμβαση του Εφετείου.
[*343]Στις 11.5.1996 ο εφεσείων, που παρακολουθούσε τον ποδοσφαιρικό αγώνα στο Τσίρειο στάδιο μεταξύ ΑΡΗ και ΑΕΛ, κρατούσε αναμμένο πυροτέχνημα. Αυτό φάνηκε σε φωτογραφίες οι οποίες λήφθηκαν κατά τη διάρκεια του αγώνα, όταν ο διαιτητής απέβαλε ποδοσφαιριστή και οι φίλαθλοι στις κερκίδες άρχισαν να ασχημονούν.
Ο κατηγορούμενος παραδέχθηκε ότι κρατούσε το πυροτέχνημα το οποίο έσβησε χωρίς να ριχθεί ή να χρησιμοποιηθεί με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Ενώπιον του Δικαστηρίου δεν τέθηκε μαρτυρία ότι ο κατηγορούμενος ύβριζε ή ασχημονούσε.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε τον κατηγορούμενο ένοχο και του επέβαλε τις πιο πάνω ποινές, οι οποίες εφεσιβλήθηκαν ως εσφαλμένες και έκδηλα υπερβολικές.
Το Εφετείο αποδέχτηκε την έφεση και αποφάνθηκε ότι:
Δεν έχει δοθεί καμμιά μαρτυρία που να τεκμηριώνει τα συμπεράσματα του Δικαστηρίου. Η συμπεριφορά του κατηγορουμένου δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντικοινωνική ούτε και μπορεί να συσχετισθεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τα γεγονότα στα γήπεδα που το Δικαστήριο ανέφερε. Από ότι φαίνεται το πυροτέχνημα χρησιμοποιήθηκε μόνο για σκοπούς δημιουργίας εορταστικής ατμόσφαιρας.
Τα γεγονότα και οι περιστάσεις δε δικαιολογούν την επιβολή ποινής φυλάκισης. Η αναστολή ποινής, δεν αλλοιώνει την επιλογή της φυλάκισης ως μέτρου τιμωρίας. Τα δύο θέματα είναι ξεχωριστά και αναστολή ποινής φυλάκισης δεν αποτελεί εναλλακτικό μέτρο τιμωρίας παραβάτη.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν είχε νομοθετική εξουσιοδότηση να επιβάλει και ποινή προστίμου στην πρώτη κατηγορία. Ως εκ τούτου η επιβολή της ποινής στην κατηγορία αυτή ακυρώνεται.
Η εξουσία που έχει το Δικαστήριο, σύμφωνα με το Άρθρο 29 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, περιορίζεται στην επιβολή ποινής προστίμου, αντί της φυλάκισης. Η διατύπωση “αντί τέτοιας ποινής” στο πιο πάνω άρθρο, δείχνει ότι το Δικαστήριο, δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει και τις δύο ποινές.
Για τη διάπραξη του αδικήματος που είναι το αντικείμενο της δεύτερης κατηγορίας, η χρηματική ποινή που επιβάλλεται είναι μέχρι ΛΚ125.-, ενώ το Δικαστήριο διέπραξε σφάλμα επιβάλλοντας στον κατηγορούμενο εκτός της ποινής φυλάκισης και ποινή προστίμου ΛΚ150. [*344]Η ποινή στην κατηγορία αυτή ακυρώνεται. Δεν επιβάλλεται άλλη ποινή λόγω του ότι η εν λόγω κατηγορία βασίζεται στα ίδια γεγονότα με την πρώτη κατηγορία.
Η έφεση επιτυγχάνει. Οι επιβληθείσες ποινές ακυρώνονται. Ο κατηγορούμενος να πληρώσει ΛΚ50 πρόστιμο στην πρώτη κατηγορία.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Γενικός Εισαγγελέας v. Αντωνίου (1996) 2 A.A.Δ. 1,
Mathikoloni and Another v. Police (1988) 2 C.L.R. 22,
Λιασίδης v. Αστυνομίας (1997) 2 A.A.Δ. 94.
Έφεση εναντίον Ποινής.
Έφεση εναντίον της ποινής από το Mιχάλη Παναγιώτου Eυαγγέλου ο οποίος βρέθηκε ένοχος στις 7 Nοεμβρίου, 1996 από το Eπαρχιακό Δικαστήριο Λεμεσού (Ποινική Yπόθεση Aρ. 9438/96) στις κατηγορίες της χρήσης αντικειμένου που πιθανόν να χρησιμοποιηθεί σε πράξεις βίας μέσα σε αθλητικό χώρο κατά παράβαση των άρθρων 2 και 3 του περί της Aντιμετώπισης της Bίας, της Aνάρμοστης Συμπεριφοράς και Συναφών Aδικημάτων στους Aθλητικούς Xώρους Nόμου του 1994, (N. 5(I)/94) και της εσκεμμένης πυροδότησης πυροτεχνήματος σε δημόσιο χώρο κατά παράβαση του Άρθρου 374(ζ) του Ποινικού Kώδικα, Kεφ. 154 και καταδικάστηκε από Σταυρινίδη, A.E.Δ. σε φυλάκιση 2 μηνών με αναστολή και £200 πρόστιμο στην πρώτη κατηγορία και σε φυλάκιση 2 μηνών με αναστολή και £150 πρόστιμο στη δεύτερη κατηγορία..
Στ. Παύλου, για τον Eφεσείοντα.
Α. Μαππουρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Eφεσίβλητη.
ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗΣ, Δ.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα απαγγείλει ο Φρ. Νικολαΐδης, Δ.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Ο κατηγορούμενος ύστερα από δική του παραδοχή καταδικάστηκε για χρήση αντικειμένου που πιθανόν να χρησιμοποιηθεί σε πράξεις βίας μέσα σε αθλητικό χώρο, κατά παράβα[*345]ση των άρθρων 2 και 3 του περί της Αντιμετώπισης της Βίας, της Ανάρμοστης Συμπεριφοράς και Συναφών Αδικημάτων στους Αθλητικούς Xώρους Νόμου του 1994, Ν.5(I)/94 και για εσκεμμένη πυροδότηση πυροτεχνήματος σε δημόσιο χώρο, κατά παράβαση του άρθρου 374(ζ) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154. Αρχικά ο κατηγορούμενος αντιμετώπιζε και την κατηγορία μεταφοράς επιθετικού όπλου σε αθλητικό χώρο, η οποία όμως σε κάποιο στάδιο της διαδικασίας αποσύρθηκε από την κατηγορούσα αρχή. Στην πρώτη κατηγορία ο κατηγορούμενος καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης δύο μηνών και σε χρηματική ποινή £200, ενώ στη δεύτερη κατηγορία σε δύο μήνες φυλακή και £150 πρόστιμο. Οι ποινές φυλάκισης αναστάληκαν. Εναντίον των πιο πάνω ποινών ασκήθηκε η παρούσα έφεση.
Στις 11.5.1996 διεξαγόταν στο Τσίρειο στάδιο ποδοσφαιρικός αγώνας μεταξύ των ομάδων ΑΡΗ και ΑΕΛ. Όταν σε κάποιο σημείο ο διαιτητής απέβαλε ποδοσφαιριστή, φίλαθλοι στις κερκίδες άρχισαν να ασχημονούν. Εξέταση φωτογραφιών μετά τη λήξη του αγώνα αποκάλυψε τον κατηγορούμενο να κρατά αναμμένο πυροτέχνημα. Eντοπίστηκε και την ίδια ημέρα εκδόθηκε ένταλμα σύλληψής του.
O κατηγορούμενοςισχυρίστηκε ότι δε μετέφερε ο ίδιος στο γήπεδο το πυροτέχνημα αλλά παραδέκτηκε ότι το κρατούσε κατά τη συγκεκριμένη στιγμή. Ενώπιον του Δικαστηρίου δεν τέθηκε μαρτυρία ότι ο κατηγορούμενος ύβριζε ή ασχημονούσε καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Απλώς ότι κρατούσε το πυροτέχνημα το οποίο, εν πάση περιπτώσει, έσβυσε χωρίς να ριχθεί ή χρησιμοποιηθεί με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
Κατά την ενώπιόν μας διαδικασία ο ευπαίδευτος συνήγορος των εφεσιβλήτων δέχτηκε ότι οι δύο ποινές πάσχουν. Το Δικαστήριο επέβαλε στην κατηγορία της μεταφοράς αντικειμένου που πιθανόν να χρησιμοποιηθεί σε πράξεις βίας εντός αθλητικού χώρου την ποινή της φυλάκισης για περίοδο 2 μηνών, πλέον £200 πρόστιμο. Το άρθρο 3 του Νόμου 5(I)/94 προβλέπει για το αδίκημα αυτό ποινή φυλάκισης 2 ετών μόνο, χωρίς να προβλέπει και χρηματική ποινή. Το Δικαστήριο δεν είχε τη νομοθετική εξουσιοδότηση να επιβάλει και ποινή προστίμου. Βέβαια σύμφωνα με το άρθρο 29 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, αν κάποιο ποινικό αδίκημα, εκτός της περίπτωσης φόνου εκ προμελέτης, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης, το Δικαστήριο μπορεί αντί τέτοιας ποινής, να επιβάλει χρηματική ποινή. Όμως η εξουσία που έχει το Δικαστήριο σύμφωνα με το άρθρο 29 περιορίζεται στην επιβολή ποινής προστίμου αντί της ποινής φυλάκισης. Η διατύπωση “αντί τέτοιας ποινής” που χρησιμοποιείται στο [*346]άρθρο 29 δείχνει ότι το Δικαστήριο δεν έχει το δικαίωμα να επιβάλει και τις δύο ποινές. Γι’ αυτό το λόγο η επιβολή της ποινής στην κατηγορία αυτή θα πρέπει, εν πάση περιπτώσει να ακυρωθεί.
Όμως και η ποινή που επιβλήθηκε στην κατηγορία της εσκεμμένης πυροδότησης πυροτεχνήματος σε δημόσιο χώρο κατά παράβαση του άρθρου 374(ζ) του Ποινικού Κώδικα, θα πρέπει να ακυρωθεί γιατί το Δικαστήριο επέβαλε ποινή προστίμου πέραν της επιτρεπομένης από το νόμο. Το άρθρο 374(ζ) του Ποινικού Κώδικα, όπως τροποποιήθηκε με τον περί Αυξήσεως των Χρηματικών Ποινών Νόμο του 1987, Ν.166/87, προνοεί χρηματική ποινή μέχρι £125, ενώ το Δικαστήριο επέβαλε στον κατηγορούμενο, εκτός της ποινής φυλάκισης και ποινή προστίμου £150.
Πέραν όμως αυτών, ο ευπαίδευτος συνήγορος του κατηγορουμένου εισηγήθηκε ότι για διάφορους λόγους οι ποινές που επιβλήθηκαν ήταν έκδηλα υπερβολικές, θέση που δεν αμφισβητήθηκε από το δικηγόρο της εφεσίβλητης. Θα συμφωνήσουμε με τη θέση αυτή. Το Δικαστήριο στην προσπάθεια του να δείξει την αποφασιστικότητά του για πάταξη των πράξεων βίας στα γήπεδα, υπερέβαλε την κατάσταση. Δέκτηκε, χωρίς καμιά περί τούτου μαρτυρία, ότι ο κατηγορούμενος προέβη σε εκστόμιση ύβρεων οι οποίες μάλιστα ήταν τέτοιας μορφής που να προσβάλλουν το κοινωνικό επίπεδο της χώρας, χαρακτήρισε δε τη συμπεριφορά του ως αντικοινωνική. Δέκτηκε, επίσης χωρίς μαρτυρία, ότι το άναμμα του πυροτεχνήματος είναι επικίνδυνο και επιβλαβές για την υγεία γιατί αυτό περιέχει τέτοια στοιχεία που δυνατό να προκαλέσουν σωματική βλάβη στους παρισταμένους ή ακόμα και να δημιουργήσουν αναπνευστικά προβλήματα σε κάποιο που παρακολουθεί τον αγώνα. Στη συνέχεια κατέληξε σε αναφορά των πασίγνωστων, όπως τις αποκάλεσε, περιπτώσεων του γηπέδου Χέϊζελ, όπου αριθμός προσώπων βρήκαν το θάνατο στην Ολλανδία κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα, και του σταδίου Καραϊσκάκη στην Ελλάδα, όπου από την πρόκληση πανικού σημειώθηκαν 27 θύματα.
Όπως είπαμε και προηγουμένως καμιά μαρτυρία δεν έχει δοθεί που να τεκμηριώνει τα συμπεράσματα αυτά του Δικαστηρίου. Ο κατηγορούμενος δεν κατηγορείται για εκστόμιση ύβρεων ή άλλη αντικοινωνική συμπεριφορά. Αντίθετα υπάρχει μαρτυρία ότι κατά τη διάρκεια επεισοδίων που έλαβαν xώρα σε μεταγενέστερο στάδιο στον ίδιο αγώνα, επενέβη προς αποτροπή τους. Η συμπεριφορά του, που ας μη ξεχνούμε δεν ήταν τίποτε άλλο από το κράτημα ενός πυροτεχνήματος, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντικοινωνική, ούτε και μπορεί να συνδυαστεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τα γεγονότα στα [*347]γήπεδα που το Δικαστήριο ανέφερε. Δεν είναι του παρόντος να εξετάσουμε κατά πόσο το Δικαστήριο μπορούσε να λάβει δικανική γνώση των δύο περιστατικών στα γήπεδα αυτά του εξωτερικού, όμως σίγουρα οι δύο περιπτώσεις δεν είναι συγκρίσιμες. Ο κατηγορούμενος το μόνο που έκαμε ήταν να κρατά αναμμένο ένα πυροτέχνημα το οποίο, ναι μεν μπορεί να θεωρηθεί ως αντικείμενο που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε πράξεις βίας μέσα σε αθλητικό χώρο, αλλά και το οποίο δε χρησιμοποιήθηκε εν πάση περιπτώσει για κάτι τέτοιο. Από ό,τι φαίνεται χρησιμοποιήθηκε μόνο για σκοπούς δημιουργίας εορταστικής ατμόσφαιρας. Αναμφίβολα η πράξη του κατηγορούμενου δεν μπορεί να θεωρηθεί βανδαλισμός, ή ο κατηγορούμενος ταραξίας, όπως χαρακτηρίζεται στην απόφαση του Δικαστηρίου.
Αναμφίβολα στους αθλητικούς χώρους θα πρέπει να επικρατεί η ευπρέπεια και οι αθλητικοί αγώνες θα πρέπει να παύσουν να παρέχουν δικαιολογίες για βανδαλισμούς και εκδηλώσεις μισαλλοδοξίας (Γενικός Εισαγγελέας ν. Αντώνη Αντωνίου, Ποιν. Eφ. 6015, ημερ. 11.1.1996). Το Δικαστήριο επαναλαμβάνει την αποφασιστικότητα για την ανάγκη επιβολής σε αδικήματα αυτής της φύσης ποινών που θα αποθαρρύνουν πρόσωπα ανίκανα να ελέγξουν τη συμπεριφορά τους στους χώρους αθλοπαιδιών (βλ. Mathikoloni and Another v. The Police (1988) 2 C.L.R. 22).
Στην παρούσα όμως υπόθεση τα γεγονότα και οι περιστάσεις δε δικαιολογούν την επιβολή ποινής φυλάκισης. Το γεγονός ότι η ποινή αναστάληκε δεν αλλοιώνει την επιλογή της φυλάκισης ως μέτρου τιμωρίας. Τα δύο θέματα είναι ξεχωριστά και αναστολή ποινής φυλάκισης δεν αποτελεί εναλλακτικό μέτρο τιμωρίας του παραβάτη (Αντώνης Θεοδώρου Λιασίδης ν. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 6257, ημερ. 14.4.1997). Η δυνατότητα αναστολής θα πρέπει να εξετάζεται χωριστά και αφού προηγουμένως το Δικαστήριο καταλήξει στην απόφαση ότι η ποινή της φυλάκισης είναι η μόνη ενδεικνυόμενη υπό τις περιστάσεις ποινή για το συγκεκριμένο αδίκημα.
Είναι γνωστή η αρχή ότι η επιβολή ποινής είναι πρωταρχικά έργο του πρωτόδικου δικαστηρίου, ενώ το Εφετείο επεμβαίνει μόνο στις εξαιρετικές περιπτώσεις που αναλύονται στη νομολογία. Στην παρούσα υπόθεση το Δικαστήριο επέδειξε υπέρμετρη αυστηρότητα που δεν εδικαιολογείτο από τα περιστατικά της υπόθεσης. Η συμπεριφορά του κατηγορούμενου δεν ήταν τέτοια που να θεωρηθεί ως εκδήλωση βίας. Ούτε ο κατηγορούμενος μπορεί να θεωρηθεί πρόσωπο που χρήζει συνετισμού. Το μόνο παράπτωμα στο οποίο ουσιαστικά υπέπεσε ο κατηγορούμενος ήταν ότι κρατούσε στα χέρια [*348]του αναμμένο πυροτέχνημα που δε χρησιμοποίησε για οποιοδήποτε σκοπό. Το Δικαστήριο έδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην ανάγκη καταστολής των επεισοδίων στα γήπεδα και παρασύρθηκε στην επιβολή υπέρμετρα αυστηρής ποινής. Παραγνώρισε επίσης ότι ο κατηγορούμενος είναι νεαρό πρόσωπο, με λευκό ποινικό μητρώο, ενώ οι προσωπικές του συνθήκες ήταν τέτοιες που δικαιολογούσαν τη μεγαλύτερη δυνατή επιείκεια. Δε θεωρούμε ότι κάτω από τις περιστάσεις εδικαιολογείτο η επιβολή της ποινής της φυλάκισης, ενώ ένα μικρότερο πρόστιμο θα ήταν πολύ πιο κοντά στο μέτρο.
Κάτω από τις περιστάσεις ακυρώνουμε την ποινή που επιβλήθηκε στην κατηγορία της χρήσης αντικειμένου που πιθανόν να χρησιμοποιηθεί σε πράξεις βίας σε αθλητικό χώρο και επιβάλλουμε ποινή προστίμου £50, ενώ στην κατηγορία της εσκεμμένης πυροδότησης πυροτεχνήματος δεν επιβάλλουμε οποιαδήποτε ποινή, αφού εδράζεται ουσιαστικά στα ίδια γεγονότα.
Η έφεση επιτυγχάνει. Οι επιβληθείσες ποινές ακυρώνονται. Ο κατηγορούμενος θα πληρώσει £50 πρόστιμο στην πρώτη κατηγορία. Δεν επιβάλλεται ποινή στη δεύτερη κατηγορία.
Η έφεση επιτυγχάνει. Οι επιβληθείσες ποινές ακυρώνονται. Ο κατηγορούμενος να πληρώσει ΛΚ50 πρόστιμο στην πρώτη κατηγορία.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο