(2001) 2 ΑΑΔ 801
[*801]21 Δεκεμβρίου, 2001
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΝΔΡΕΑ ΨΥΛΛΑΣ,
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
(Ποινική Έφεση Αρ. 7211)
Διάταγμα προσωποκράτησης ― Έφεση εναντίον σχετικού διατάγματος ― Κίνδυνος διάπραξης άλλων ή παρόμοιων αδικημάτων ― Πιθανότητα καταδίκης ― Ρόλος που διαδραματίζει το χρονικό διάστημα της κράτησης ― Το Εφετείο δεν επενέβη στη διακριτική ευχέρεια του Κακουργιοδικείου.
Διάταγμα προσωποκράτησης ― Προσωπικές περιστάσεις ― Πως αντιμετωπίζονται από το Δικαστήριο.
Εφετείο ― Παρατηρήσεις Εφετείου ― Αναφορικά με τη διάρκεια διατάγματος προσωποκράτησης υποδίκου.
Ο εφεσείων, ο οποίος αντιμετώπιζε 10 κατηγορίες για διάρρηξη κατοικίας και κλοπή ενώπιον του Κακουργιοδικείου, διατάχθηκε να παραμείνει υπό κράτηση μέχρι τη δίκη του, κυρίως για να αποφευχθεί ο κίνδυνος διάπραξης παρόμοιων ή άλλων αδικημάτων, ενόψει των προηγούμενων καταδικών του για ακριβώς παρόμοια αδικήματα. Εφεσίβαλε το διάταγμα κράτησής του υποστηρίζοντας ότι:
1) Το χρονικό διάστημα που θα παρέμενε υπό κράτηση μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης του δηλαδή από 28.9.01 μέχρι 15.4.02 ήταν πολύ μεγάλο.
2) Δεν υπήρχε το ενδεχόμενο να μη παρουσιαστεί στη δίκη αφού σε όλες τις ποινικές υποθέσεις εναντίον του ήταν συνεπής ως προς την προσέλευσή του στο Δικαστήριο.
[*802]3) Δόθηκε υπέρμετρη βαρύτητα στις προηγούμενές του καταδίκες με αποτέλεσμα να οδηγηθεί το Δικαστήριο σε διαπίστωση πιθανότητας διάπραξης άλλων αδικημάτων.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το χρονικό διάστημα που αναμένεται να παραμείνει υπό κράτηση ένας υπόδικος μέχρι τη δίκη του λαμβάνεται υπόψη στην αξιολόγηση των υπόλοιπων παραγόντων, δηλαδή τη σοβαρότητα των αδικημάτων που αντιμετωπίζει και το ενδεχόμενο διάπραξης άλλων ή παρόμοιων αδικημάτων. Σε περίπτωση καταδίκης του η περίοδος που ήταν υπό κράτηση μετρά σαν χρόνος έκτισης της ποινής που επιβάλλεται, εκτός αν το Δικαστήριο διατάξει διαφορετικά. Η κρίση του Δικαστηρίου πως υπήρχε ενδεχόμενο μη προσέλευσης του εφεσείοντος στη δίκη ήταν εύλογα επιτρεπτή.
2. Η κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου περί πιθανότητας καταδίκης του εφεσείοντος είναι ορθή, ενόψει του μαρτυρικού υλικού που είχε παρουσιασθεί εναντίον του.
3. Οι προσωπικές συνθήκες του εφεσείοντος λήφθηκαν υπόψη. Όμως τα Δικαστήρια, οφείλουν να ακολουθούν την ενδεδειγμένη πορεία της δικαιοσύνης για το δημόσιο καλό.
Η έφεση απορρίφθηκε.
Αναφερόμενη υπόθεση:
Ψύλλας ν. Αστυνομίας (2001 2 Α.Α.Δ. 731.
Έφεση εναντίον διατάγματος κράτησης.
Έφεση από τον κατηγορούμενο εναντίον της απόφασης του Κακουργιοδικείου Λάρνακας, Υπόθεση Αρ. 15145/01, ημερομηνίας 15/4/02 με την οποία διατάχθηκε η παραμονή του από κράτηση μέχρι την ημερομηνία της δίκης του στις 15/4/02.
Ο εφεσείων παρουσιάζεται προσωπικά
Ι. Λουκαΐδου, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα με τη Barbara Loyal - ασκούμενη δικηγόρο, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
[*803]ΠΙΚΗΣ, Π.: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο δικαστής Χρ.Αρτεμίδης.
ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Δ.: Στις 28.9.01 ο εφεσείων παραπέμφθηκε σε δίκη ενώπιον του μόνιμου κακουργιοδικείου, που θα συνερχόταν στη Λάρνακα στις 6.11.01. Ο δικαστής που επελήφθη της παραπομπής διέταξε όπως μέχρι την πιο πάνω ημερομηνία παραμείνει υπό κράτηση. Εφεσιβλήθη η πιο πάνω απόφαση αλλά το Εφετείο απέρριψε την έφεση στις 25.10.01 (Μιχάλης Ανδρέα Ψύλλας ν. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 731). Ο εφεσείων αρνήθηκε τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν ενώπιον του κακουργιοδικείου στις 6.11.01, το οποίο και όρισε την εκδίκαση της υπόθεσης στις 15.4.02. Η κατηγορούσα αρχή έφερε ένσταση στην απόλυση του εφεσείοντα με οποιουσδήποτε όρους. Ζήτησε να παραμείνει υπό κράτηση μέχρι τη δίκη του. Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει είναι 10 και αφορούν διάρρηξη κατοικίας και κλοπή, σε δυο απ΄αυτές σύμφωνα με το κατηγορητήριο η διάρρηξη έγινε κατά τη διάρκεια της νύκτας. Ο δικηγόρος του εφεσείοντα έφερε ένσταση στο αίτημα της κατηγορούσας αρχής και το κακουργιοδικείο προχώρησε στη συζήτησή του.
Η δικηγόρος της Δημοκρατίας υποστήριξε πως σε περίπτωση που ο εφεσείων παρέμενε ελεύθερος υπήρχε ο κίνδυνος να μην εμφανιστεί στο Δικαστήριο την ημέρα της δίκης του. Επιπλέον, εισηγήθηκε, ήταν ορατό το ενδεχόμενο ο εφεσείων να διαπράξει παράμοια ή άλλα αδικήματα. Να σημειώσουμε πως μετά το πέρας των αγορεύσεων, και όταν το κακουργιοδικείο επεφύλαξε την απόφασή του, ο εφεσείων τερμάτισε τις υπηρεσίες του δικηγόρου του λόγω διαφωνίας και ζήτησε την άδεια του Δικαστηρίου, η οποία και δικαστική προνοία του δόθηκε, να αναπτύξει και ο ίδιος τις θέσεις του πάνω στο αίτημα της κατηγορούσας αρχής.
Το κακουργιοδικείο, αφού προέβη σε ανασκόπηση της νομολογίας, συνόψισε ορθά τους λόγους που μετρούν, ο καθένας ξεχωριστά, στην απόφαση για κράτηση ατόμου που αναμένει τη δίκη του, και τούτο μόνο για να διασφαλιστεί η προσέλευσή του στη δίκη:
(α) ο κίνδυνος να μην παρουσιαστεί στο Δικαστήριο κατά τη δίκη του,
(β) η διάπραξη άλλων αδικημάτων,
(γ) ο επηρεασμός μαρτύρων.
Ο κίνδυνος να μην παρουσιαστεί ο κατηγορούμενος στο Δικαστήριο δεν καταδεικνύεται μόνο από στοιχεία που μπορεί να διαθέτει η κατηγορούσα αρχή. Θεωρείται πως ελλοχεύει ένεκα της σο[*804]βαρότητας των αδικημάτων που αντιμετωπίζει. Στην υπόθεση που εξετάζουμε αυτό το στοιχείο υπάρχει. Τα αδικήματα που αντιμετωπίζει ο εφεσείων, εκτός από το γεγονός ότι αναφέρονται σε 10 συνολικά κατηγορίες, είναι και άκρως σοβαρά. Δεν υπήρξε οποιαδήποτε εισήγηση πως ο εφεσείων, αν αφηνόταν ελεύθερος, θα επηρέαζε μάρτυρες. Είναι φανερό όμως από το περιεχόμενο της υπό συζήτηση απόφασης του κακουργιοδικείου πως η κρίση του έκλινε κατά κύριο λόγο προς τον ενδεχόμενο κίνδυνο διάπραξης παρόμοιων ή άλλων αδικημάτων, ενόψει των προηγούμενων καταδικών του εφεσείοντα. Πράγματι ο εφεσείων καταδικάστηκε σε 3 προηγούμενες περιπτώσεις για ακριβώς παρόμοια αδικήματα. Συγκεκριμένα στις 2.7.84 καταδικάστηκε για διαρρήξεις σε 4 χρόνια φυλάκιση. Στις 2.6.97 για το ίδιο αδίκημα σε 18 μήνες φυλάκιση και στις 15.10.96 επίσης για διαρρήξεις καταστημάτων κατά την διάρκεια της νύκτας σε 12 μήνες φυλάκιση με τριετή αναστολή. Η περίοδος αναστολής έληγε στις 15.10.99. Τα αδικήματα που αντιμετωπίζει ενώπιον του κακουργιοδικείου διαπράχθηκαν, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, μεταξύ 10.2.2001 και 24.8.2001.
Ο εφεσείων παρουσίασε ενώπιόν μας ο ίδιος την υπόθεσή του. Υπέβαλε τις εισηγήσεις του με καθαρότητα σαφήνεια και ειρμό σκέψης. Άγγιξε όλα τα ζητήματα που μπορούσαν να εξεταστούν. Για να αντικρούσει τη θέση της εισαγγελικής αρχής έκανε ουσιαστικά δυο προτάσεις, ομολογουμένως σοβαρές για να μας απασχολήσουν. Εισηγήθηκε πως είναι πολύ μεγάλο το χρονικό διάστημα που θα παραμείνει υπό κράτηση μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσής του, δηλαδή από 28.9.01 μέχρι 15.4.02. Αναφέρθηκε στη θεμελιακή αρχή πως ο κατηγορούμενος είναι αθώος μέχρι της καταδίκης του από το Δικαστήριο, αρχή που εμπεδώνεται στα άρθρα 12 και 30 του Συντάγματός μας, για να υποδείξει πως μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσής του θα παραμείνει υπό κράτηση για 6 μήνες. Σχολίασε επίσης ως αρνητικό στοιχείο το γεγονός πως η κράτηση ενός υπόδικου γίνεται στον ίδιο χώρο που εκτίουν την ποινή τους οι φυλακισμένοι, ενώ η κράτηση του υπόδικου γίνεται με μοναδικό λόγο να διασφαλιστεί η προσέλευσή του στη δίκη. Γι΄αυτό το τελευταίο πιστεύομε πως η επισήμανση είναι εύλογη και η πολιτεία πρέπει να μεριμνήσει αναλόγως. Δεν είναι όμως του παρόντος για να πούμε περισσότερα.
Αναφορικά με το ενδεχόμενο να μην παρουσιαστεί στο Δικαστήριο μας είπε, και δεν αμφισβητήθηκε, πως σε όλες ανεξαίρετα τις ποινικές υποθέσεις εναντίον του τήρησε απόλυτα τις υποχρεώσεις που του επιβάλλονταν και ήταν πάντοτε συνεπής στην προσέλευσή του στο Δικαστήριο. Σχετικά με τον πιο σοβαρό λόγο της κράτησής του, δηλαδή της πιθανότητας διάπραξης παρόμοιων ή άλλων [*805]αδικημάτων, υποστήριξε πως το Δικαστήριο έδωσε υπέρμετρη βαρύτητα στις προηγούμενες καταδίκες του, η τελευταία από τις οποίες, εν πάση περιπτώσει, έγινε μερικά χρόνια πριν από την ισχυριζόμενη διάπραξη των αδικημάτων για τα οποία αναμένεται η δίκη του.
Να πούμε αμέσως πως μας ανησυχεί ο χρόνος που μεσολαβεί από την εμφάνιση του εφεσείοντα στο κακουργιοδικείο, δηλαδή 6.11.01, και της δίκης του που ορίστηκε στις 15.4.02, έχοντας μάλιστα υπόψη ότι ο εφεσείων είναι υπόδικος από 28.9.01, όταν παραπέμφθηκε από επαρχιακό δικαστή σε δίκη ενώπιον του κακουργιοδικείου. Για το μεγάλο χρονικό διάστημα που θα παραμείνει υπό κράτηση ο εφεσείων δεν ευθύνεται ο ίδιος αλλά η πολιτεία στο σύνολό της, περιλαμβανομένου βεβαίως και του μεριδίου ευθύνης γι΄αυτή την κατάσταση που έχουν και τα δικαστήρια μας. Καταβάλλονται σύντονες προσπάθειες βελτίωσης της κατάστασης. Να ευχηθούμε πως αν οι εργασίες του κακουργιοδικείου λειτουργήσουν απροσδόκητα με ταχύτερο ρυθμό η ακρόαση της υπόθεσης του εφεσείοντα να μεταφερθεί σε πιο σύντομη ημερομηνία.
Αφού κάναμε την πιο πάνω γενική παρατήρηση να σημειώσουμε πως το χρονικό διάστημα που αναμένεται να παραμείνει υπό κράτηση ένας υπόδικος μέχρι τη δίκη του λαμβάνεται υπόψη στην αξιολόγηση των υπόλοιπων παραγόντων, τη σοβαρότητα δηλαδή των αδικημάτων που αντιμετωπίζει και το ενδεχόμενο διάπραξης άλλων ή παρόμοιων αδικημάτων. Να υπενθυμίσουμε επίσης πως στην περίπτωση καταδίκης του η περίοδος που ήταν υπό κράτηση μετρά σαν χρόνος έκτισης της ποινής που επιβάλλεται, εκτός αν διατάξει το Δικαστήριο διαφορετικά. Όπως είπαμε πιο πριν το Δικαστήριο έδωσε βαρύτητα στις προηγούμενες καταδίκες του εφεσείοντα, βάσει των οποίων συμπέρανε πως τέτοιο ενδεχόμενο υπήρχε. Δεν μπορούμε να διαφωνήσουμε με την κρίση αυτή, που ήταν εύλογα επιτρεπτή στο Δικαστήριο.
Ο εφεσείων διαφώνησε επίσης με την αναφορά του κακουργιοδικείου στο αποδεικτικό υλικό της υπόθεσης εναντίον του, σύμφωνα με το οποίο αναδεικνυόταν μαρτυρία εις βάρος του, σε βαθμό που να μην καθίσταται η υπόθεση της κατηγορούσας αρχής τόσο ισχνή με ορατό ενδεχόμενο να αθωωθεί. Ο εφεσείων αναφέρθηκε στο υλικό αυτό σχολιάζοντας λεπτομέρειες της μαρτυρίας, για να μας υποδείξει πως δεν υπάρχει καθόλου υπόθεση εναντίον του. Κατά τη γνώμη μας δεν ευσταθεί η εισήγηση. Κρίνοντας μάλιστα από τη μαρτυρία που ο ίδιος σχολίασε είμαστε της γνώμης πως και επ΄αυτού του σημείου η θέση του κακουργιοδικείου είναι ορθή.
[*806]
Ο εφεσείων έδωσε έμφαση στις προσωπικές του περιστάσεις, με ειδική αναφορά στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μικρή του κόρη που επιθυμεί την παρουσία του στο σπίτι. Τα δικαστήρια νιώθουν σε όλες τις υποθέσεις την προσωπική ταλαιπωρία των κατηγορουμένων και των προσφιλών τους προσώπων, οφείλουν όμως να ακολουθούν την ενδεδειγμένη πορεία της δικαιοσύνης για το δημόσιο καλό.
Τέλος, να αναφέρουμε πως τους ίδιους ισχυρισμούς πρόβαλε ο εφεσείων και ενώπιον του Εφετείου που συζήτησε την έφεση του εναντίον της κράτησής του, για την περίοδο που αφορούσε η παραπομπή του από 28.9.01 μέχρι την παρουσίαση της υπόθεσής του ενώπιον του κακουργιοδικείου στις 6.11.01. Βεβαίως η περίοδος της κράτησης που αφορούσε εκείνη η υπόθεση, που αναφέρεται στην αρχή της απόφασής μας, ήταν πολύ μικρότερη αυτής που μας αφορά. Οι νομικές όμως αρχές που συζητούνται εκεί, στη βάση των ίδιων επιχειρημάτων του εφεσείοντα, την καθιστούν χρήσιμη για παραπομπή.
Ενόψει των ανωτέρω η έφεση απορρίπτεται.
Η έφεση απορρίπτεται.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο