(2007) 2 ΑΑΔ 468
[*468]20 Νοεμβρίου, 2007
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στές]
ΓΙΑΝΝΗΣ Χ”ΠΕΤΡΟΥ,
Εφεσείων,
v.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
(Ποινική Έφεση Αρ. 278/2006)
Ποινή ? Πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης κατά παράβαση του Άρθρου 228 (α) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ.154 ? Εφεσείων τραυμάτισε με μαχαίρι τον παραπονούμενο, φρουρό ασφαλείας σε κέντρο όταν ο τελευταίος, κατόπιν οδηγιών του εργοδότη του, απέβαλε τον πρώτο από το κέντρο ? Απουσία οργάνωσης και σχεδιασμού ? Αλλαγή απάντησης στην κατηγορία από μη παραδοχή σε παραδοχή ? Κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών πριν τη διάπραξη του αδικήματος ? Επιβολή ποινής φυλάκισης τριάμισι ετών ? Δεν κρίθηκε έκδηλα υπερβολική.
Ποινή ? Ελαφρυντικοί παράγοντες ? Πρόκληση ? Ποία η έννοια της πρόκλησης όπως περιγράφεται στην κλασσική καθοδήγηση του Devlin J. στην Duffy [1949] 1 All E.R.932 και στην σχετική Κυπριακή νομολογία.
Ο εφεσείων, πριν την ολοκλήρωση της υπόθεσης για την Κατηγορούσα Αρχή, άλλαξε την απάντησή του από μη παραδοχή σε παραδοχή, σε κατηγορία πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης, που αντιμετώπιζε ενώπιον του Κακουργιοδικείου Πάφου. Στο στάδιο της αγόρευσης για μετριασμό της ποινής, επειδή τα γεγονότα και οι περιστάσεις σε σχέση με το αδίκημα εμφανίζονταν από τον συνήγορο του εφεσείοντος κατά τρόπο διάφορο από ό,τι τα παρουσίαζε η Κατηγορούσα Αρχή, το Κακουργιοδικείο άκουσε μαρτυρία με σκοπό να διαπιστωθούν τα πραγματικά για την επιμέτρηση της ποινής στοιχεία.
Το Κακουργιοδικείο, για λόγους που εξηγεί σε ενδιάμεση από[*469]φασή του, προέβη σε διαπιστώσεις για τα γεγονότα που ο συνήγορος του εφεσείοντος εμφάνιζε διαφορετικά, τα οποία, μαζί με τα υπόλοιπα, συνοψίζονται στη συνέχεια:-
Τις πρωινές ώρες της 4/12/2005, ο παραπονούμενος, φρουρός ασφαλείας κέντρου, ζήτησε κατόπιν οδηγιών του εργοδότη του από τον εφεσείοντα να φύγει, επειδή ενάμισι περίπου μήνα προηγουμένως είχε εμπλακεί σε άλλο επεισόδιο. Ο εφεσείων, ο οποίος είχε καταναλώσει ποσότητα αλκοόλ, αλλά δεν βρισκόταν σε κατάσταση μέθης, αντέδρασε εξυβρίζοντας και απειλώντας με λόγια τον παραπονούμενο, ο οποίος χωρίς να ασκήσει βία, τον οδήγησε έξω από το κέντρο.
Ο εφεσείων έφυγε, για να επιστρέψει όμως, σε διάστημα 25, περίπου, λεπτών. Όταν ο παραπονούμενος πλησίασε στην είσοδο, να δει γιατί επέστρεψε, ο εφεσείων, ο οποίος κρατούσε μαχαίρι, τον κτύπησε στο στήθος με το μαχαίρι και έφυγε. Το Κακουργιοδικείο αποδέχτηκε ότι ο εφεσείων μετέφερε το μαχαίρι για δική του προστασία τη νύκτα του επεισοδίου. Από το κτύπημα με το μαχαίρι ο παραπονούμενος είχε υποστεί κάταγμα της πλευράς στο σημείο εισόδου και κάκωση του παρεγχύματος του πνεύμονα, τα οποία, τελικά, δεν του άφησαν μόνιμες βλάβες.
Η έφεση επικεντρώθηκε στην εισήγηση ότι η ποινή των τριάμισι ετών φυλάκισης που επιβλήθηκε στον εφεσείοντα, είναι έκδηλα υπερβολική. Ο συνήγορός του υποστήριξε πως δεν λήφθηκαν επαρκώς υπόψη η κατάσταση μέθης του εφεσείοντος, η πρόκληση που δέχθηκε από τον παραπονούμενο με την εκδίωξή του από το κέντρο, ο ξυλοδαρμός του, πριν από την επίθεση με το μαχαίρι, από τον παραπονούμενο και φίλους του και οι προσωπικές του συνθήκες.
Αποφασίστηκε ότι:
1. Το Κακουργιοδικείο κατέληξε στην επιβληθείσα ποινή αφού συνυπολόγισε κάθε παράγοντα που επιδρά στο μέτρο της. Στις προσωπικές περιστάσεις του εφεσείοντος έδωσε τη δέουσα βαρύτητα.
2. Ό,τι τελικά, αποκαλύπτεται από τον τρόπο που έδρασε ο εφεσείων, είναι η αποφασιστικότητά του για ανταπόδοση στον παραπονούμενο της προσβολής που αυτός δέχθηκε από την ενέργειά του να τον οδηγήσει έξω από το κέντρο, και όχι η ύπαρξη πρόκλησης από πλευράς του παραπονούμενου.
[*470]3. Το Κακουργιοδικείο δεν παρέλειψε να αξιολογήσει ούτε την κατάσταση στην οποία βρισκόταν ο εφεσείων λόγω της κατανάλωσης αλκοόλ, αφού την ενέταξε στο σύνολο των περιστατικών της υπόθεσης.
Η έφεση απορρίφθηκε.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Μιχαήλ v. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 213,
Souilmi v. Αστυνομίας (1992) 2 Α.Α.Δ. 248,
Γ. Εισαγγελέας v. Αθηνή (1993) 2 Α.Α.Δ. 154,
Πισκόπου v. Δημοκρατίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 342,
Γενικός Εισαγγελέας v. Τόκκαλλου (2001) 2 Α.Α.Δ. 95,
Philippou v. Republic (1983) 2 C.L.R. 245,
Γεωργίου v. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 525.
Έφεση εναντίον Καταδίκης και Ποινής.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης του Κακουργιοδικείου Πάφου (Υπόθ. Αρ. 12077/05), ημερομηνίας 12/12/06 και 14/12/06.
Ρ. Ερωτοκρίτου, για τον Εφεσείοντα.
Σ. Μάτσας, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.
Ο Εφεσείων είναι παρών.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Δικαστής Ε. Παπαδοπούλου.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Στον εφεσείοντα, ο οποίος, με δική του παραδοχή, βρέθηκε ένοχος για το αδίκημα της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης, επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης τριάμισι ετών.
[*471]Με την παρούσα, ο εφεσείων αμφισβητεί το ύψος της ποινής και εισηγείται ότι, υπό τις περιστάσεις του αδικήματος, αυτή είναι έκδηλα υπερβολική. Θα αναφερθούμε στους λόγους έφεσης, αφού πρώτα παραθέσουμε σε συντομία το ιστορικό της υπόθεσης:-
Ο εφεσείων, ο οποίος τις πρωινές ώρες της 4/12/2005, στην Κάτω Πάφο, σε χώρο νυκτερινού κέντρου, τραυμάτισε με μαχαίρι στο στήθος τον Αντρέα Ευσταθίου, παραπονούμενο, αντιμετώπισε ενώπιον του Κακουργιοδικείου Πάφου δύο κατηγορίες - της απόπειρας φόνου και της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης, κατά παράβαση των Άρθρων 214 και 228(α) του Ποινικού Κώδικα, ΚΕΦ. 154, αντίστοιχα. Σε κάποιο στάδιο και προτού η υπόθεση για την Κατηγορούσα Αρχή ολοκληρωθεί, η πρώτη κατηγορία αποσύρθηκε και ο εφεσείων προχώρησε σε παραδοχή της δεύτερης. Στο στάδιο της αγόρευσης για μετριασμό της ποινής, επειδή τα γεγονότα και οι περιστάσεις που περιέβαλλαν τη διάπραξη του αδικήματος εμφανίζονταν από το συνήγορο του εφεσείοντα κατά τρόπο διάφορο από ό,τι η Κατηγορούσα Αρχή τα παρουσίαζε, ακούστηκε, από το Κακουργιοδικείο, κατ’ εφαρμογή της υπόθεσης Μιχαήλ ν. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 213, μαρτυρία - (Newton Trial) - με σκοπό να διαπιστωθούν τα πραγματικά για την επιμέτρηση της ποινής στοιχεία.
Το Κακουργιοδικείο, για λόγους που εξηγεί σε ενδιάμεση απόφασή του, προέβη σε διαπιστώσεις για τα γεγονότα που ο συνήγορος του εφεσείοντα εμφάνιζε διαφορετικά, τα οποία, μαζί με τα υπόλοιπα, συνοψίζουμε στη συνέχεια:-
Τις πρωινές ώρες της 4/12/2005, ο παραπονούμενος, φρουρός ασφαλείας του κέντρου με την ονομασία «Ζικ Ζακ», όταν αντιλήφθηκε ότι ο εφεσείων βρισκόταν μέσα στο κέντρο, του ζήτησε να φύγει. Είχε γι’ αυτό οδηγίες από τον εργοδότη του, επειδή ενάμιση περίπου μήνα προηγουμένως, στο ίδιο μέρος, ο εφεσείων είχε εμπλακεί, χωρίς όμως να καταγγελθεί, σε άλλο επεισόδιο, με πρωταγωνιστή κάποιο φίλο του. Ο εφεσείων, ο οποίος στις προηγούμενες ώρες είχε καταναλώσει ποσότητα οινοπνευματωδών ποτών, αλλά δεν βρισκόταν σε κατάσταση μέθης, όταν του ζητήθηκε να φύγει, αντέδρασε. Εξύβρισε και απείλησε με λόγια τον παραπονούμενο, ο οποίος, χωρίς να ασκήσει βία, τον οδήγησε έξω από το κέντρο. Ο εφεσείων έφυγε, για να επιστρέψει, όμως, σε διάστημα 25, περίπου, λεπτών. Ο παραπονούμενος, ο οποίος τον αντιλήφθηκε να βρίσκεται έξω από το κέντρο, πλησίασε στην είσοδο, να δει γιατί επέστρεψε. Όταν τον προσέγγισε, πρόσεξε ότι αυτός κρατούσε μαχαίρι και του είπε: «εν μαχαίρι που κρατάς». Αμέσως, ο εφεσείων τον χτύπησε με το μαχαίρι στο στήθος και έφυγε. Το Κακουργιοδικείο αποδέχτηκε ότι, τη νύκτα του επεισοδίου, ο εφεσείων μετέφερε το μαχαίρι για δική του προστασία. Δε δέχθηκε, όμως, ότι η μεταφορά τέτοιου είδους μαχαιριού είναι ακίνδυνη και εξέφρασε την απορία του τι το χρειαζόταν ένας νέος, όπως ο εφεσείων. Μάρτυρες, που είδαν το περιστατικό, καταδίωξαν τον εφεσείοντα και τον ακινητοποίησαν, σε απόσταση περίπου 150 μέτρων, μέχρι που έφτασε στο μέρος η Αστυνομία και τον συνέλαβε. Ο παραπονούμενος μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Πάφου και κρατήθηκε στην Εντατική Μονάδα της Χειρουργικής Κλινικής. Από εξετάσεις, διαπιστώθηκε ότι έφερε κάταγμα της πλευράς στο σημείο εισόδου και κάκωση του παρεγχύματος του πνεύμονα, τα οποία, τελικά, δεν του άφησαν μόνιμες βλάβες.
Το Κακουργιοδικείο, καθοδηγούμενο από νομολογία*, στην οποία παραπέμπει, και επαναλαμβάνοντας την ανάγκη για επιβολή αποτρεπτικής ποινής για το αδίκημα της πρόκλησης βαριάς σωματικής βλάβης, το οποίο, ως εκ της διά βίου φυλάκισης την οποία επισύρει, είναι από τα σοβαρότερα του Ποινικού Κώδικα, ανέφερε, μεταξύ άλλων, τα εξής:-
«Όπως φαίνεται στην έκθεση του Τμήματος Κοινωνικής Ευημερίας, ο κατηγορούμενος που είναι ηλικίας σήμερα 22 ετών προέρχεται από διαλυμένη οικογένεια, από την οποία μετακινήθηκε για τρία χρόνια και τοποθετήθηκε στην Παιδική Στέγη Πάφου. Δεν κατάφερε να ολοκληρώσει την εκπαίδευση του στο σχολείο, παρουσίασε δυσκολίες προσαρμογής στο στρατό και απολύθηκε για προβλήματα ψυχικής υγείας. Εκείνο που τονίζεται ιδιαίτερα στην έκθεση είναι ότι η εισαγωγή του στην Παιδική Στέγη Πάφου στην ηλικία των 8 ετών, η πλήρης αδιαφορία του πατέρα του και η αδυναμία της μητέρας να τον στηρίζει σε συσχετισμό με την πρωτοβουλία των παππούδων του να αναλάβουν τη φροντίδα της αδελφής του, ενόχλησε και επηρέαζε πάντοτε ψυχοσυναισθηματικά τον κατηγορούμενο. Τόσο σύμφωνα με την έκθεση όσο και με την ιατρική έκθεση του Δρος Κυριάκου Βερεσιέ, ο κατηγορούμενος χρειάζεται άμεση θεραπεία λόγω της ψυχοσυναισθηματικής του κατάστασης, αλλά ο κατηγορούμενος όπως φαίνεται τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα παραμένει αδρανής ενώ ισχυρίζεται πως όταν καταναλώνει ποτό δεν μπορεί να ελέγχει τη συμπεριφορά του.
[*473]Αποδεχόμαστε πως μπορεί να υπήρξε κάποια χαλάρωση στους μηχανισμούς αυτοσυγκράτησης του κατηγορουμένου, ωστόσο ο κατηγορούμενος δεν ήταν σε κατάσταση μέθης και η επιλογή του να ανασύρει το μαχαίρι καταδεικνύει πως ο κατηγορούμενος οριοθέτησε το στόχο του, είχε πρόθεση να τραυματίσει τον παραπονούμενο αφού ήταν με βεβαιότητα αναμενόμενη η πρόθεση του παραπονούμενου να τον εμποδίσει να εισέλθει στο κέντρο και όπως εξάλλου δέχθηκε και ο συνήγορος του η κίνηση του κατηγορούμενου είχε την έννοια ‘εγώ θα προσπαθήσω να μπω έστω και αν με εμποδίσει’.
..........................................................................................................
Υποστηρίχθηκε από το συνήγορο υπεράσπισης ότι υπήρξε πρόκληση εκ μέρους του παραπονούμενου γιατί κατά την εκδίωξη του από το κέντρο ο κατηγορούμενος ένοιωσε την απόρριψη. Δεν θα συμφωνήσουμε με αυτή την εισήγηση. ... Η συμπεριφορά αυτή του παραπονούμενου δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πρόκληση με την έννοια πράξης ικανής να διεγείρει αντιδράσεις βίας. Τέτοια θεώρηση θα συνιστούσε απαράδεκτο συμβιβασμό με τη βία. Δεν αποδεχόμαστε πως συνιστά πρόκληση για ένα νεαρό να μαχαιρώνει ένα φρουρό ασφαλείας γιατί ο τελευταίος έστω και αναίτια αποφάσισε να τον αποβάλει από το νυκτερινό κέντρο. Ο κατηγορούμενος ψυχρά και για λόγους εκδίκησης επέστρεψε για να μαχαιρώσει και μαχαίρωσε τον παραπονούμενο με σκοπό να του επιφέρει βαριά σωματική βλάβη.
Η έννοια της πρόκλησης περιγράφεται στην υπόθεση Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας ν. Αεροπόρου (1997) 2 Α.Α.Δ. 17 όπου γίνεται αναφορά και στην υπόθεση Duffy [1949] 1 All E.R. 932. Σύμφωνα με την αναφορά αυτή στη σελίδα 23:
‘Η έννοια της πρόκλησης, όπως είναι γνωστή στο κοινό δίκαιο, περιγράφεται στην κλασσική, καθώς χαρακτηρίστηκε, καθοδήγηση του Devlin J. στην Duffy [1949] 1 All E.R. 932. Έχει ως εξής: ‘Provocation is some act, or series of acts, done by the (victim) to the accused which would cause in any reasonable person, and actually causes in the accused, sudden and temporary loss of self-control, rendering the accused so subject to passion as to make him or her for the moment not master of his mind’’
Ο κατηγορούμενος μετά τον τραυματισμό του παραπονούμενου απομακρύνθηκε ψύχραιμα από τη σκηνή με σκοπό να [*474]διαφύγει. Δεν ενδιαφέρθηκε να διαπιστώσει σε ποια κατάσταση βρισκόταν το θύμα.»
Η έφεση επικεντρώθηκε στην εισήγηση ότι η ποινή των τριάμισι ετών φυλάκισης, που επιβλήθηκε στον εφεσείοντα, είναι έκδηλα υπερβολική. Παραγνωρίστηκε, υπέβαλε ο κ. Ερωτοκρίτου, το γεγονός ότι δεν υπήρχε ανάγκη επιβολής αποτρεπτικής ποινής, αφού δεν παρατηρείται έξαρση στη διάπραξη αυτού του είδους των αδικημάτων. Από την τέλεση του αδικήματος ελλείπει η οργάνωση και ο σχεδιασμός. Επίσης, δε λήφθηκαν επαρκώς υπόψη η κατάσταση μέθης του εφεσείοντα, η πρόκληση που δέχθηκε από τον παραπονούμενο με την εκδίωξή του από το κέντρο, ο ξυλοδαρμός του, πριν από την επίθεση με το μαχαίρι, από τον παραπονούμενο και φίλους του και οι προσωπικές του συνθήκες.
Η επιβολή ποινής είναι καθήκον που βαρύνει το πρωτόδικο δικαστήριο και το εφετείο επεμβαίνει μόνο, όταν καταφαίνεται ότι η ποινή είναι αποτέλεσμα σφάλματος αρχής, ή έκδηλα υπερβολική, ή ανεπαρκής και δεν ικανοποιεί τους σκοπούς του νόμου - (βλ. Philippou v. Republic (1983) 2 C.L.R. 245· Γεωργίου ν. Αστυνομίας (1991) 2 Α.Α.Δ. 525· Πισκόπου ν. Δημοκρατίας, (πιο πάνω)).
Έχουμε εξετάσει όλα όσα ο συνήγορος συζήτησε ενώπιόν μας. Διαπιστώνουμε ότι τα ίδια τέθηκαν και ενώπιον του Κακουργιοδικείου, το οποίο τα εξέτασε με κάθε προσοχή, υπό το φως των όσων η νομολογία έχει, κατ’ επανάληψη, διακηρύξει για αδικήματα αυτού του είδους. Προτού το Κακουργιοδικείο καταλήξει στην επιβληθείσα ποινή, συνυπολόγισε κάθε παράγοντα που επιδρά στο μέτρο της. Στις προσωπικές περιστάσεις του εφεσείοντα έδωσε τη δέουσα βαρύτητα. Εάν τους έδιδε μεγαλύτερη, τότε θα εξουδετέρωνε το στοιχείο της αποτροπής, απαραίτητο για κάθε ποινή που επιβάλλεται σε σχέση με αδικήματα που στρέφονται εναντίον προσώπων, με στόχο να πλήξουν τη σωματική ακεραιότητα και υγεία τους.
Τα περιστατικά της υπόθεσης, κάθε άλλο, παρά την ύπαρξη πρόκλησης εκ μέρους του θύματος αποκαλύπτουν. Και αν ακόμη, υποθετικά, γίνει δεκτό ότι η συμπεριφορά του παραπονούμενου λειτούργησε ως πρόκληση, το αναμενόμενο και φυσιολογικό θα ήταν ο εφεσείων να αντιδράσει αμέσως και όχι να επιστρέψει αργότερα για να εκδικηθεί τον παραπονούμενο, όταν αυτός δεν το ανέμενε. Ό,τι, τελικά, αποκαλύπτεται, από τον τρόπο που έδρασε ο εφεσείων, είναι η αποφασιστικότητά του για ανταπόδοση στον παραπονούμενο της προσβολής που αυτός δέχθηκε από την ενέρ[*475]γειά του να τον οδηγήσει έξω από το κέντρο, γεγονός που συντείνει στην αύξηση της ποινής. Ούτε η κατάσταση στην οποία τελούσε ο εφεσείων, λόγω της κατανάλωσης οινοπνευματωδών ποτών, παραβλέφθηκε. Αξιολογήθηκε και αυτή, ενταγμένη στο σύνολο των περιστατικών της υπόθεσης.
Η έφεση απορρίπτεται.
Η έφεση απορρίπτεται.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο