ECLI:CY:AD:2019:B314
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 81/19
(σχ. με 82/19 και 83/19)
16 Ιουλίου, 2019
[ΝΙΚΟΛΑΤΟΥ, Π., ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΥ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.Δ]
ΜΕΤΑΞΥ:
xxxx MEMIC
Εφεσείοντα
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης
…………………….
ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 82/19
(σχ. με 81/19 και 83/19)
ΜΕΤΑΞΥ:
xxxx ΠΑΥΛΟΥ
Εφεσείοντα
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης
ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 83/19
(σχ. με 81/19 και 82/19)
ΜΕΤΑΞΥ:
xxxx ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ
Εφεσείοντα
ΚΑΙ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης
…………………
Α. Δημητρίου, Ρ. Καραμανή (κα) και Μ. Καούλλας για Δημητρίου, Δημητρίου ΔΕΠΕ, για τους εφεσείοντες στις εφέσεις 81 και 82/2019
Μ. Αρμεύτης, για τον εφεσείοντα στην έφεση 83/2019
Χ. Καραολίδου (κα), για Γενικό Εισαγγελέα, για εφεσίβλητη και στις τρεις εφέσεις
……………
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Χριστοδούλου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.: Οι έξι κατηγορούμενοι της Ποιν. Υποθ. 10006/2019 – μεταξύ των οποίων και οι εφεσείοντες ως κατηγορούμενοι 1, 5 και 6 – αντιμετωπίζουν ενώπιον του Μόνιμου Κακουργιοδικείου Λευκωσίας κατηγορίες (α) συνωμοσίας προς διάπραξη κακουργήματος κατά παράβαση των άρθρων 370 και 20 του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154, (β) εισαγωγής στη Δημοκρατία 82 κιλών και 627 γραμμαρίων ελεγχόμενου φαρμάκου Τάξεως Β (κάνναβη) και (γ) κατοχής του εν λόγω φαρμάκου με σκοπό την προμήθεια του σε άλλα πρόσωπα, κατά παράβαση των σχετικών προνοιών του περί Ναρκωτικών Φαρμάκων και Ψυχοτρόπων Ουσιών Νόμου του 1977 (Ν.29/1977, όπως τροποποιήθηκε).
Οι κατηγορίες απαγγέλθηκαν στους κατηγορούμενους στις 24.5.2019 και ενόψει της μη παραδοχής τους, η υπόθεση ορίστηκε για ακρόαση στις 18 και 19.9.2019. Ακολούθως το Κακουργιοδικείο ικανοποίησε αίτημα της Κατηγορούσας Αρχής για κράτηση όλων των κατηγορουμένων μέχρι τη δίκη στη βάση του κινδύνου φυγοδικίας, κρίνοντας αφενός ότι ικανοποιούνταν τα τρία αντικειμενικά κριτήρια που διαμόρφωσε η νομολογία για εγγενή κίνδυνο φυγοδικίας – σοβαρότητα αδικήματος, πιθανότητα καταδίκης και ενδεχόμενο αυστηρής τιμωρίας – και αφετέρου ότι ο δεσμός τους με την Κύπρο δεν εξάλειφε τον κίνδυνο φυγοδικίας.
Οι εφεσείοντες, οι οποίοι είναι και οι μόνοι που έφεραν πρωτοδίκως ένσταση στην κράτησή τους, θεωρούν ότι αμφότερα τα πιο πάνω συμπεράσματα του Κακουργιοδικείου είναι εσφαλμένα και προς τούτο οι μεν εφεσείοντες των Ποιν. Εφ. 81 και 82/2019 (κατηγορούμενοι 1 και 6 πρωτοδίκως), προσβάλλουν το διάταγμα κράτησης με επτά (7) Λόγους Έφεσης, έκαστος, ο δε εφεσείων της Ποιν. Εφ. 83/2019 (κατηγορούμενος 5 πρωτοδίκως), με ένα (1) Λόγο Έφεσης. Βασικά όμως τα παράπονά τους περιστρέφονται γύρω από δύο άξονες. Ο πρώτος, ότι το συμπέρασμα του Κακουργιοδικείου περί ύπαρξης πιθανότητας καταδίκης είναι εσφαλμένο αφού η εμπλοκή τους στην υπόθεση δεν υποστηρίζεται από το μαρτυρικό υλικό που είχε ενώπιον του το Κακουργιοδικείο και εν πάση περιπτώσει η δύναμη του εν λόγω υλικού είναι πτωχή και, ο δεύτερος, ότι το Κακουργιοδικείο για έκδοση του προσβαλλόμενου διατάγματος περιορίστηκε ουσιαστικά στην εκτίμηση των τριών αντικειμενικών κριτηρίων, χωρίς να λάβει σοβαρά υπόψιν τη νομολογία τόσο του Ανωτάτου Δικαστηρίου όσο και του ΕΔΔΑ βάσει της οποίας - σε περιπτώσεις κράτησης - πρέπει να δίδεται η δέουσα βαρύτητα στις προσωπικές και οικογενειακές συνθήκες ενός κατηγορουμένου για εκτίμηση του κινδύνου φυγοδικίας οι οποίες, σ΄ ό,τι αφορά τους εφεσείοντες, είναι τέτοιες που εξαλείφουν τον κίνδυνο φυγοδικίας. Συναφώς, επέσυραν την προσοχή του Εφετείου στους ισχυρούς δεσμούς που έκαστος των εφεσειόντων έχει με την Κύπρο και επί τούτου παρέπεμψαν και στην πρωτόδικη απόφαση, σύμφωνα με την οποία το Κακουργιοδικείο δέχτηκε ότι και οι τρεις εφεσείοντες έχουν δεσμούς με την Κύπρο. Σημειώνεται επί του προκειμένου ότι όντως το Κακουργιοδικείο αναγνώρισε τους εν λόγω δεσμούς, αλλά τόνισε πως το στοιχείο αυτό «δεν είναι ικανός λόγος για να αποτρέψει τη σκέψη διαφυγής και τον κίνδυνο, συνεπώς φυγοδικίας των Κατηγορουμένων, ενόψει της σοβαρότητας αυτής της υπόθεσης. Πρόκειται για ιδιαίτερα μεγάλη ποσότητα ναρκωτικών και οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν όλοι οι Κατηγορούμενοι είναι πολύ σοβαρές. Είναι αρκετό να υποδειχθεί ότι σε περίπτωση καταδίκης, τα αδικήματα που αντιμετωπίζουν επισύρουν ποινές μέχρι και δια βίου φυλάκισης».
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των εφεσειόντων, αφού αναγνώρισαν ότι οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν οι πελάτες τους είναι πολύ σοβαρές και σε περίπτωση καταδίκης ανάλογες θα είναι και οι ποινές, ανέπτυξαν τους Λόγους Έφεσης με εκτεταμένες γραπτές αγορεύσεις, αλλά και δια ζώσης κατά την επ΄ ακροατηρίω συζήτηση της υπόθεσης. Το ίδιο έπραξε και η ευπαίδευτη συνήγορος της εφεσίβλητης η οποία υποστήριξε την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης για κράτηση των εφεσειόντων σε όλες της τις πτυχές.
Έχουμε εξετάσει την πρωτόδικη απόφαση υπό το πρίσμα των εκατέρωθεν θέσεων των ευπαιδεύτων συνηγόρων των διαδίκων και να επισημάνουμε καταρχάς ότι οι εφεσείοντες συμφωνούν ότι οι κατηγορίες που τους καταλογίστηκαν είναι σοβαρές και σε περίπτωση καταδίκης ανάλογη θα είναι και η τιμωρία τους. Κατά συνέπεια ικανοποιούνται τα δύο από τα τρία αντικειμενικά κριτήρια που διαμόρφωσε η νομολογία επί του ζητήματος του κινδύνου φυγοδικίας και προς εξέταση τίθεται μόνο το αντικειμενικό στοιχείο της πιθανότητας καταδίκης, το οποίο εξετάζεται στη βάση του μαρτυρικού υλικού που τίθεται ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου και της πιθανολόγησης καταδίκης. Επί του προκειμένου υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τη νομολογία, κατ΄ εξοχήν σε θέση να εξετάσει τη δύναμη του αποδεικτικού υλικού είναι το πρωτόδικο Δικαστήριο και το Εφετείο επεμβαίνει εκεί και όπου καταδεικνύεται ότι το μαρτυρικό υλικό που είχε ενώπιον του στερείται αποδεικτικής δύναμης ή η δύναμη του είναι έκδηλα πτωχή (βλ. Georgi Tasev v. Αστυνομίας, Ποιν. Εφ. 72/2016 ημερ. 26.5.2016 και Μαρκίδη κ.α. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 50/2017 και 51/2017 ημερ. 22.3.2017). Και αυτό χωρίς να υπεισέρχεται σε αξιολόγησή του η οποία ανάγεται σε μεταγενέστερο στάδιο (βλ. Ευριπίδου ν. Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 337, Μαλά ν. Αστυνομίας (2008) 2 Α.Α.Δ. 135 και Μαρκίδη κ.α. ανωτέρω).
Το μαρτυρικό υλικό που είχε τεθεί ενώπιον του Κακουργιοδικείου στην παρούσα υπόθεση, παρατίθεται σε συντομία στην πρωτόδικη απόφαση και το Κακουργιοδικείο, αφού το εξέτασε, κατέληξε ως ακολούθως:
«Έχουμε εξετάσει το μαρτυρικό υλικό που τέθηκε ενώπιον μας και έχουμε ικανοποιηθεί ότι πιθανολογείται η καταδίκη όλων των Κατηγορουμένων. Διαφωνούμε με τις θέσεις των συνηγόρων Υπεράσπισης πως δεν υπάρχει επαρκής μαρτυρία στην κατάθεση του Κατηγορούμενου 4, Τεκμήριο Α(8), σε σχέση με τους Κατηγορουμένους 1, 5 και 6. Εκείνο που διαπιστώνουμε είναι πως οι συνήγοροι απομόνωσαν κάποιες αναφορές από την κατάθεση του Κατηγορούμενου 4, υποστηρίζοντας πως δεν έχουν συνδεθεί επαρκώς με τη διάπραξη των αδικημάτων. Είναι αρκετό να παραπέμψουμε σε ένα μέρος της κατάθεσης του Κατηγορούμενου 4, Τεκμήριο Α(8), από όπου προκύπτει, στην όψη της εξεταζόμενη η μαρτυρία πάντοτε, εμπλοκή των Κατηγορουμένων 1, 5 και 6. Αναφέρει, συγκεκριμένα, ότι ο …, αναφερόμενος προφανώς στον Κατηγορούμενο 5, του εξήγησε, όπως αναφέρει, ότι επρόκειτο για ένα εμπόρευμα με ναρκωτικά συγκεκριμένα κάνναβη, το οποίο θα ερχόταν από το εξωτερικό στην Κύπρο. Ανάλογη αναφορά γίνεται στην ίδια σελίδα, ότι τα ίδια του είπε και ο Κατηγορούμενος 1, ενώ εν συνεχεία αναφέρεται και στον Κατηγορούμενο 6. Υπάρχουν και άλλες παρόμοιες αναφορές και εάν η κατάθεση του Κατηγορούμενου 4 ιδωθεί στην ολότητα της, σφαιρικά, πιστεύουμε ότι μέσα από αυτήν προκύπτει η εμπλοκή στη διάπραξη των αδικημάτων από όλους τους Κατηγορούμενους. Όσον αφορά το γεγονός ότι ο Κατηγορούμενος 4 είχε δώσει 2 αρχικά καταθέσεις, τα Τεκμήρια Α(12) και (13), στις οποίες δεν ενέπλεξε τους Κατηγορουμένους, τούτο δεν προσθέτει οτιδήποτε στην υπόθεση της Υπεράσπισης. Εάν ο Κατηγορούμενος 4 αποφάσισε να ομολογήσει σε μεταγενέστερο στάδιο και το έπραξε, αυτό δεν συνιστά οποιοδήποτε εμπόδιο στην αποτίμηση της μαρτυρίας στο παρόν στάδιο που αφορά το αίτημα για κράτηση. Επαναλαμβάνουμε την πάγια νομολογιακή αρχή, ότι η κατάθεση συγκατηγορούμενου μπορεί να ληφθεί υπόψη στο στάδιο αυτό και να προσμετρήσει στην πιθανολόγηση της καταδίκης των Κατηγορουμένων.
Πέραν βέβαια από την κατάθεση του Κατηγορούμενου 4, υπάρχει και άλλη μαρτυρία που προέρχεται από τα Τεκμήρια Α(2) ως Α(10) που εμπλέκει τους Κατηγορουμένους 1, 2, 3 και 4 στη διάπραξη των αδικημάτων.
Καταλήγουμε συνεπώς, πως από το σύνολο του μαρτυρικού υλικού, αποτιμώμενο στην όψη του, πιθανολογείται η καταδίκη όλων των Κατηγορουμένων.»
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των εφεσειόντων, προς υποστήριξη της θέσης τους ότι το πιο πάνω συμπέρασμα του Κακουργιοδικείου είναι λανθασμένο, εφοδίασαν το Εφετείο με αντίγραφα των πιο πάνω τεκμηρίων. Τα έχουμε μελετήσει και καταλήξαμε ότι δεν παρέχεται περιθώριο επέμβασης του Εφετείου στην πρωτόδικη κρίση εφόσον δεν έχει καταδειχθεί, ως απαιτεί η νομολογία (ανωτέρω), ότι το υπό αναφορά μαρτυρικό υλικό στερείται αποδεικτικής δύναμης ή η δύναμη του είναι έκδηλα πτωχή. Αντίθετα, θεώρηση του εν λόγω μαρτυρικού υλικού στην όψη του – όπως ορθώς αποφάνθηκε το Κακουργιοδικείο – εμπλέκει επαρκώς τους εφεσείοντες στη διάπραξη των πολύ σοβαρών αδικημάτων που τους καταλογίζονται και το επί τούτου συμπέρασμα του Κακουργιοδικείου είναι ορθό, όπως ορθή είναι και η προσέγγιση στην οποία προέβηκε χωρίς να υπεισέρχεται σε αξιολόγηση του μαρτυρικού υλικού που ανάγεται σε μεταγενέστερο στάδιο.
Για τους πιο πάνω λόγους το παράπονο των εφεσειόντων ότι το μαρτυρικό υλικό που είχε ενώπιον του το Κακουργιοδικείο δεν τους εμπλέκει επαρκώς στη διάπραξη των αδικημάτων που αντιμετωπίζουν ή ότι η δύναμη του εν λόγω υλικού είναι πτωχή και δεν ικανοποιεί το κριτήριο της πιθανολόγησης καταδίκης δεν μας βρίσκει σύμφωνους και κατά συνέπεια το υπό αναφορά παράπονο δεν ευσταθεί και απορρίπτεται.
Παρέμεινε προς εξέταση το δεύτερο παράπονο των εφεσειόντων. Σχετικά, αφού το Κακουργιοδικείο αποφάνθηκε ότι ικανοποιούνται τα προαναφερθέντα αντικειμενικά κριτήρια, έστρεψε – και ορθώς - την προσοχή του στο κατά πόσο οι δεσμοί των εφεσειόντων με την Κύπρο συνηγορούσαν προς την κατεύθυνση να αφεθούν ελεύθεροι με όρους, ως ήταν η θέση τους και ειδικά των εφεσειόντων/κατηγορουμένων 1 και 6 που δήλωσαν ετοιμότητα να δεσμεύσουν ακίνητη περιουσία συγγενικών τους προσώπων μέχρι 1 εκατομμυρίου ευρώ, που θα εξάλειφε κάθε πιθανότητα φυγοδικίας.
Εξετάσαμε και αυτό το παράπονο και θεωρούμε ότι και επί τούτου η προσέγγιση του Κακουργιοδικείου (ανωτέρω) είναι ορθή. Με μόνη την προσθήκη ότι οι προσωπικές συνθήκες ενός κατηγορουμένου και οι δεσμοί που αυτός έχει με την Κύπρο, καθώς επίσης και η οικονομική του δυνατότητα για παροχή εγγυήσεων, δεν μπορούν να επενεργούν ως ασπίδα για υπερφαλάγγιση της σοβαρότητας των αδικημάτων και κατ΄ επέκταση να θεωρούνται ότι εξαλείφουν τον κίνδυνο φυγοδικίας. Παραπέμπουμε επί του προκειμένου στις επισημάνσεις που έγιναν στις Φλεριανού ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 13/2016 ημερ. 3.3.2016, ECLI:CY:AD:2016:B136 και Πολυδώρου ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 114/2016 ημερ. 7.7.2016.
Για τους πιο πάνω λόγους και οι τρεις εφέσεις απορρίπτονται.
Μ.Μ. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Π.
Λ. ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ.
Μ. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Δ.
/κβπ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο