ECLI:CY:AD:2021:B522
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ. 185/2021)
23 Νοεμβρίου 2021
[ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ/στές]
xxx ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Εφεσείοντας
ΚΑΙ
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
Εφεσίβλητη
---------------
Ν. Δημητρίου, για Νίκος και Χριστόφορος Δημητρίου για τον Εφεσείοντα.
Γ. Σταύρου εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.
--------------
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Μαλαχτό, Δ.
---------------
ΑΠΟΦΑΣΗ
(Ex tempore)
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Ο Εφεσείων και ο συγκατηγορούμενος του παραπέμφθηκαν σε δίκη ενώπιον του Κακουργιοδικείου Λάρνακας-Αμμοχώστου που θα συνεδριάσει την 7.12.2021, αναφορικά με υπόθεση κατοχής και μεταφοράς πυροβόλου όπλου κατηγορίας Α, τον περασμένο μήνα στην Λάρνακα. Στον Εφεσείοντα καταλογίζεται ότι παρείχε συνδρομή στον συγκατηγορούμενο του να κατέχει και μεταφέρει παράνομα το όπλο και τον υποκίνησε να το μεταφέρει με σκοπό την ρίψη πυροβολισμών σε αυτοκίνητο τρίτου προσώπου.
Αναφορικά με την εμπλοκή του Εφεσείοντα στα υπόψη αδικήματα, το πρωτόδικο Δικαστήριο παρέπεμψε στην κατάθεση του συγκατηγορούμενου του. Κρίνουμε απαραίτητο να αναφερθούμε σε αυτή για να αναδειχτεί ο χαρακτήρας της υπόθεσης. Σύμφωνα λοιπόν με το μαρτυρικό υλικό, ο Εφεσείων, έχοντας πληροφορηθεί ότι ο συγκατηγορούμενος του βρισκόταν σε δεινή οικονομική κατάσταση, συναντήθηκε μαζί του και έναντι χρηματικής αμοιβής του ανέθεσε να συναντήσει συγκεκριμένο πρόσωπο το οποίο θα του παρέδιδε ένα όπλο για να το μεταφέρει και να το παραδώσει σε κάποιο άλλο συγκεκριμένο πρόσωπο. Το όπλο θα χρησιμοποιείτο για να προκληθεί ζημιά σε συγκεκριμένο αυτοκίνητο τρίτου προσώπου. Ο συγκατηγορούμενος συνελήφθηκε στο χώρο που θα παρέδιδε το όπλο που είχε ήδη παραλάβει από το πρώτο στο δεύτερο συγκεκριμένο πρόσωπο.
Η απόφαση όπως ο Εφεσείων παραμείνει μέχρι τότε υπό κράτηση, προς το σκοπό εξασφάλισης της παρουσίας του κατά τη δίκη του, προσβάλλεται με ένα λόγο έφεσης, στη βάση ότι υπήρξε εσφαλμένη αξιολόγηση των νομολογιακών αρχών που διέπουν την κράτηση κατηγορούμενου μέχρι τη δίκη του. Καταλογίζεται στο πρωτόδικο Δικαστήριο ότι δεν αιτιολόγησε επαρκώς την απόκλιση του από τη θεμελιακή αρχή ότι ο υπόδικος παραμένει ελεύθερος, εκτός όπου οι περιστάσεις δικαιολογούν την υποχώρηση του ατομικού του δικαιώματος για λόγους δημοσίου συμφέροντος και υποδεικνύονται τρία σημεία στα οποία, κατά τον Εφεσείοντα, το πρωτόδικο Δικαστήριο υπέπεσε σε σφάλμα. Αποφάσισε αυθαίρετα ότι ο Εφεσείων δεν είχε δεσμούς με τη Δημοκρατία, παρέλειψε να τοποθετηθεί επί των εισηγήσεων του σε ό,τι αφορούσε την επιβολή όρων εναλλακτικά της κράτησης του και δεν έδωσε καμιά βαρύτητα στις συνθήκες σύλληψης του.
Ο Εφεσείων δεν αμφισβήτησε τη σοβαρότητα των κατηγοριών που αντιμετωπίζει, ούτε την πιθανότητα καταδίκης του, αλλά ούτε και ότι σε περίπτωση που καταδικαστεί ενδέχεται να του επιβληθεί ποινή φυλάκισης. Ό,τι επί του προκειμένου αρκέστηκε να εισηγηθεί ο δικηγόρος του ήταν πως για το αδίκημα της μεταφοράς πυροβόλου όπλου κατηγορίας Α, που τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι 15 χρόνια, ό,τι αναδύεται από τη νομολογία είναι ότι συνήθως επιβάλλονται ποινές φυλάκισης 2-3 χρόνια. Η βασική θέση που ο Εφεσείων προώθησε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου ήταν ότι οι προσωπικές του περιστάσεις και η συμπεριφορά του όταν αναζητήθηκε από την Αστυνομία, δεν αναδείκνυαν πρόσωπο που, στις περιστάσεις της υπόθεσης θα φυγοδικούσε και επομένως, η παρουσία του κατά τη δίκη του μπορούσε να εξασφαλιστεί με την επιβολή όρων.
Ο Εφεσείων είναι κύπριος, ηλικίας 22 χρόνων και διαμένει μαζί με την οικογένεια του σε χωριό της επαρχίας Λάρνακας. Πληροφορήθηκε τηλεφωνικά ότι εκκρεμούσε εναντίον του ένταλμα σύλληψης για την υπόθεση αυτή και παρουσιάστηκε οικειοθελώς στην Αστυνομική Διεύθυνση Λάρνακας, όπου και διενεργήθηκε η σύλληψη του.
H κράτηση ενός υποδίκου μέχρι τη δίκη ή η επιβολή όρων για σκοπούς εξασφάλισης της παρουσίας του στο Δικαστήριο εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του πρωτόδικου Δικαστηρίου, με αφετηρία την ατομική ελευθερία και η κράτηση είναι μέτρο κατ΄ εξαίρεση. Επέμβαση του Εφετείου χωρεί εφόσον διαπιστωθεί ότι αυτή η εξουσία δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό, είτε διότι εμφιλοχώρησαν εξωγενή στοιχεία, είτε γιατί παραγνωρίστηκαν κριτήρια που καθορίστηκαν από τη νομολογία ως προαπαιτούμενα. (Dydi κ.ά. v. Δημοκρατίας Ποιν. Έφ. Αρ.103/2020 και 104/2020, ημερ.3.9.2020).
Διαπιστώνουμε ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν αποδόθηκε η δέουσα σημασία στο γεγονός ότι ο Εφεσείων είναι κύπριος που διαμένει μόνιμα στην Κύπρο με την οικογένεια του. Το πρωτόδικο Δικαστήριο ανάφερε ότι: «Οι κατηγορούμενοι είναι μεν κάτοικοι Κύπρου, όμως οι δεσμοί τους ως έχουν παρατεθεί από τους δικηγόρους τους δεν αποκαλύπτουν τέτοια συνοχή ούτε και είναι αδιάτρητοι στο βαθμό που να χαρακτηριστούν ισχυροί και να εξανεμίζουν την πιθανότητα φυγοδικίας». Ακόμα ότι: «δεν μπορώ να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι το γεγονός ότι οι κατηγορούμενοι είναι Κύπριοι και κάτοικοι Κύπρου ανατρέπουν την πιθανότητα οι κατηγορούμενοι να μην εμφανιστούν στο Δικαστήριο», για να καταλήξει ότι: «κρίνω ότι υπάρχει κίνδυνος μη προσέλευσης των κατηγορουμένων στη δίκη τους».
Κίνδυνος υπάρχει, σχεδόν πάντα, όταν ο κατηγορούμενος αφήνεται ελεύθερος και είναι εδώ που υπεισέρχεται το κριτήριο της αναλογικότητας και της στάθμισης του ατομικού δικαιώματος στην ελευθερία, έναντι του δημοσίου συμφέροντος στην εξασφάλιση της παρουσίας του κατηγορούμενου στη δίκη του (Γεωργίου ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. Αρ.131/2021, ημερ.1.9.2021).
Στην Ιακωβίδης ν. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. Αρ.185/2020, ημερ.25.11.2020, ECLI:CY:AD:2020:B405, επισημάνθηκε ότι ο δεσμός που υπάρχει όταν ο κατηγορούμενος είναι πολίτης της Δημοκρατίας και μόνιμος κάτοικος Κύπρου έχει τη σημασία του και ότι λογικά, επενεργεί ενάντια στην τυχόν επιθυμία του κατηγορούμενου να φυγοδικήσει.
Επιπλέον, επισημάνθηκε και η ενδεικτική συμπεριφορά του Εφεσείοντα όταν έμαθε ότι τον αναζητούσε η Αστυνομία, καθότι εκκρεμούσε εναντίον του ένταλμα σύλληψης, που έπρεπε να προσμετρήσει υπέρ της απόλυσης του με όρους. Η προσέγγιση του κατηγορούμενου στη δυνατότητα να αποφύγει τη σύλληψη ή να αποδράσει όταν έχει την ευκαιρία, αναδεικνύει την τάση που έχει και πως ενδεχομένως θα αντιδράσει στην περίπτωση που στη συνέχεια αφεθεί ελεύθερος (Ιακωβίδης). Καταγράφεται στην πρωτόδικη απόφαση στο στάδιο που περιγράφονται οι θέσεις του δικηγόρου του ότι ο Εφεσείων παραδόθηκε ο ίδιος στην Αστυνομία, αλλά δεν φαίνεται στη συνέχεια η παράμετρος να είχε την όποια επίδραση στην κρίση του πρωτόδικου Δικαστηρίου, το οποίο δεν την αναφέρει στους συλλογισμούς του.
Τα δύο αυτά δεδομένα της περίπτωσης του Εφεσείοντα, εφόσον είχαν δεόντως εκτιμηθεί, θα έπρεπε, στις περιστάσεις της παρούσας υπόθεσης, να είχαν οδηγήσει το πρωτόδικο Δικαστήριο στην επιλογή της απόλυσης του με όρους.
Τέλος επιθυμούμε να προβούμε σε μια περαιτέρω επισήμανση. Ανάφερε το πρωτόδικο Δικαστήριο: «Λαμβάνω επίσης υπόψη μου το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι τις 07/12 που έχει οριστεί η παρούσα υπόθεση για εκδίκαση ενώπιον του Κακουργιοδικείου». Όμως το γεγονός ότι η κράτηση θα διατασσόταν για μικρή, όπως εκτιμήθηκε, περίοδο δεν μπορούσε να έχει την οποιαδήποτε επίδραση στη διαταγή για να παραμείνει ο Εφεσείων υπό κράτηση. Η κράτηση υπόδικου πρέπει να είναι δικαιολογημένη στη βάση των καθιερωμένων από τη νομολογία παραμέτρων, όσο μικρή και αν είναι η περίοδος που ο υπόδικος θα στερηθεί της ελευθερίας του. Εφόσον έτσι μπορεί να δικαιολογηθεί η κράτηση, στη συνέχεια υπεισέρχεται το ζήτημα του χρόνου της κράτησης. Και εφόσον διαπιστώνεται ότι, η κατά τα άλλα δικαιολογημένη κράτηση, απολήγει σε στέρηση της ελευθερίας του υπόδικου για αδικαιολόγητα μεγάλο χρονικό διάστημα, διατάσσεται η απελευθέρωση του με όρους που το δικαστήριο θα κρίνει ως τους καταλληλότερους για την, κατά το δυνατό, διασφάλιση της παρουσίας του στη δίκη του. Το αντίθετο δεν επιτρέπεται ποτέ να συμβεί, δηλαδή ότι η κράτηση θα είναι για μικρό χρονικό διάστημα να συνηγορήσει υπέρ τέτοιας κατάληξης. Γι’ αυτό και το ότι ο Εφεσείων παραπέμφθηκε σε δίκη ενώπιον του Κακουργιοδικείου που θα συνεδρίαζε σε σχετικά σύντομη ημερομηνία δεν θα έπρεπε να αφεθεί να επηρεάσει ή να φαίνεται ότι επηρέασε την απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου.
Καταλήγουμε ότι η έφεση επιτυγχάνει και διατάσσεται η απόλυση του Εφεσείοντα υπό τους κάτωθι όρους, όπως είχαν προταθεί εκ μέρους του κατά την πρωτόδικη διαδικασία:
- Να υπογράψει εγγύηση €100.000 με ένα αξιόχρεο εγγυητή και επιπλέον να καταθέσει ως περαιτέρω εγγύηση το ποσό των €20.000 για να εμφανιστεί στο Κακουργιοδικείο Λάρνακας-Αμμοχώστου την 7.12.2021 και ώρα 09:00 π.μ. για τη δίκη του,
- να εμφανίζεται τρεις φορές την εβδομάδα, Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, στον Κεντρικό Αστυνομικό Σταθμό Λάρνακας μεταξύ των ωρών 20:00 και 22:00,
- να παραδώσει όλα τα ταξιδιωτικά του έγγραφα στην Αστυνομία και το όνομα του να τεθεί στον κατάλογο των προσώπων των οποίων η έξοδος από την Δημοκρατία απαγορεύεται.
- Περαιτέρω του απαγορεύεται από του να μεταβεί στις κατεχόμενες περιοχές.
Κ. Σταματίου, Δ.
Χ. Μαλαχτός, Δ.
Λ. Δημητριάδου-Ανδρέου, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο