ECLI:CY:AD:2022:B422
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ. 236/2022)
7 Νοεμβρίου, 2022
[ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ,
ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ/στές]
Χ. Σ.,
Εφεσείων,
ν.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητης.
Δ. Λοχίας, για τον Εφεσείοντα.
Χ. Καραολίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για την Εφεσίβλητη.
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.: Η Απόφαση είναι ομόφωνη, θα απαγγελθεί από τη Δικαστή Δημητριάδου-Ανδρέου.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
(EX TEMPORE)
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.: Ο Εφεσείων αντιμετωπίζει ενώπιον του Κακουργιοδικείου Λευκωσίας μαζί με άλλα τρία πρόσωπα, τους Κατηγορούμενους 1, 2 και 4 και αυτός ως Κατηγορούμενος 3, αριθμό κατηγοριών οι οποίες αφορούν στα αδικήματα της συνομωσίας προς διάπραξη κακουργήματος και συγκεκριμένα ότι μεταξύ των ημερομηνιών 1/8/2022 και 7/9/2022 συνωμότησαν να εισάγουν στη Δημοκρατία από την Ελλάδα κάνναβη βάρους 4 κιλών και 3332,2 γρ., της εισαγωγής, της κατοχής και της κατοχής με σκοπό την προμήθεια του πιο πάνω ελεγχόμενου φαρμάκου.
Εμφανιζόμενος ο Εφεσείων ενώπιον του Κακουργιοδικείου την 1/11/2022 μετά που η υπόθεση παραπέμφθηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο, ζήτησε χρόνο για απάντηση και η υπόθεση ορίστηκε στις 23/11/2022.
Μετά από αυτή την εξέλιξη ζητήθηκε από την εκπρόσωπο της Κατηγορούσας Αρχής η κράτηση του Εφεσείοντα επί τη βάσει του κινδύνου της φυγοδικίας.
Το Δικαστήριο, αφού έκρινε ότι ο πιο πάνω λόγος ευσταθούσε, διέταξε την κράτηση του Εφεσείοντα μέχρι την παρουσίαση του στο Δικαστήριο κατά την ορισθείσα ημερομηνία για απάντηση.
Ο Εφεσείων προσβάλλει με την παρούσα Έφεση την πιο πάνω Απόφαση με ένα Λόγο Έφεσης. Προβάλλει ότι αυτή ήταν εσφαλμένη γιατί το Δικαστήριο δεν απέδωσε τη δέουσα βαρύτητα στη συμμόρφωση που ο Εφεσείων είχε επιδείξει στους όρους εμφάνισης που του είχαν επιβληθεί από το παραπέμπον Δικαστήριο στις 29/9/2022 και στο γεγονός ότι αυτός εμφανίστηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου την 1/11/2022.
Οι αρχές είναι παγιωμένες. Η κράτηση ή μη εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου. Τα όρια επέμβασης του Εφετείου είναι περιορισμένα. Επέμβαση χωρεί αν διαπιστωθεί ότι η διακριτική ευχέρεια του πρωτόδικου δικαστηρίου δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό, είτε διότι εμφιλοχώρησαν εξωγενή στοιχεία, είτε διότι παραγνωρίστηκαν κριτήρια που καθορίστηκαν από τη νομολογία ως προαπαιτούμενα (βλ. Dydi ν. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση Αρ. 103/2020 [σχ. με 104/2020], ημερ. 3/9/2020). Αφετηρία είναι η ατομική ελευθερία. Η κράτηση αποτελεί μέτρο κατ’ εξαίρεση. Βασικό κριτήριο αποτελεί πάντοτε η θεμελιακή αρχή ότι ο κατηγορούμενος είναι αθώος μέχρι να αποδειχθεί ένοχος και, ως εκ τούτου, δικαιούται να παραμένει ελεύθερος εκτός αν το δικαστήριο για πειστικούς λόγους αποφασίσει την κράτηση του προς εξασφάλιση της παρουσίας του στη δίκη.
Ούτε πρωτοδίκως, ούτε με την έφεση αμφισβητήθηκε η σοβαρότητα των επίδικων αδικημάτων και ότι, σε περίπτωση καταδίκης, αναμένεται η επιβολή αυστηρών ποινών φυλάκισης.
Όπως προέκυψε από το μαρτυρικό υλικό που τέθηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου για σκοπούς πιθανολόγησης καταδίκης, κατόπιν πληροφορίας που είχε ληφθεί από την ΥΚΑΝ, σε συγκεκριμένη αποθήκη στην Αθήνα μέσα σε δύο παλέτα με οικιακές συσκευές, είδη ρουχισμού και άλλα αντικείμενα, με στοιχεία αποστολέα αυτά του Κ1 και στοιχεία παραλήπτη αυτά του Κ2, υπήρχαν κρυμμένες ναρκωτικές ουσίες. Στην πληροφορία αυτή γινόταν αναφορά και σε συμμετοχή του Εφεσείοντα στην αποστολή των ναρκωτικών.
Από έρευνα που έγινε από τις Ελληνικές αρχές πράγματι διαπιστώθηκε η ύπαρξη δύο νάιλον συσκευασιών, οι οποίες ήταν επιμελώς κρυμμένες και περιείχαν κάνναβη συνολικού βάρους 2 κιλών και 405 γραμμαρίων. Οι συγκεκριμένες ναρκωτικές ουσίες κατασχέθηκαν από τις Ελληνικές αρχές και διευθετήθηκε η ελεγχόμενη παράδοση ομοιωμάτων εις αντικατάσταση των αρχικών συσκευασιών. Στις 7/9/2022 ελλιμενίστηκε στη Λεμεσό εμπορικό πλοίο προερχόμενο από τον Πειραιά με τα πιο πάνω αναφερόμενα κιβώτια-παλέτα. Αμέσως τέθηκε υπό διακριτική παρακολούθηση από μέλη της ΥΚΑΝ. Τα παλέτα μεταφέρθηκαν σε αποθήκες εταιρείας. Λόγω του ότι ο παραλήπτης των παλέτων, Κ1, δεν ανταποκρίθηκε σε τηλεφώνημα της γραμματέως της εταιρείας σχετικά με την άφιξη τους, έγινε τηλεφώνημα στον Κ2, δηλ. τον αποστολέα, ο οποίος ανέφερε ότι θα επικοινωνούσε με τον Κ1. Ενημερώθηκε στη συνέχεια η γραμματέας από τον Κ2 ότι θα πήγαινε ο ίδιος να παραλάβει τα παλέτα. Πράγματι ο Κ2, συνοδευόμενος από τους Κ1 και Κ4, μετέβη στις αποθήκες της εταιρείας. Αφού φόρτωσαν τα παλέτα σε διπλοκάμπινο όχημα, εξερχόμενοι από τους χώρους της αποθήκης ανεκόπησαν από μέλη της ΥΚΑΝ. Σε έρευνα που ακολούθησε στο όχημα εντοπίστηκε το ομοίωμα ναρκωτικών, ενώ στα παλέτα εντοπίστηκαν ακόμη δύο συσκευασίες με ναρκωτικές ουσίες βάρους 1 κιλού και 923,3 γρ. Επιπλέον, σε κόλλες Α4 οι οποίες εντοπίστηκαν πάνω στα παλέτα με τα στοιχεία του Κ2 υπήρχαν χειρόγραφες σημειώσεις με τις οποίες συνδέθηκε γραφολογικά ο Εφεσείων. Επιπλέον προέκυψε ότι ο Εφεσείων ταξίδεψε από την Αθήνα στην Κύπρο στην ίδια πτήση με τον Κ1 στις 31/8/2022, οκτώ μέρες πριν την άφιξη με πλοίο των επίδικων ναρκωτικών και τα εισιτήρια φαίνεται να είχαν πληρωθεί από τον Εφεσείοντα.
Πέραν των πιο πάνω στοιχείων μαρτυρίας και στο πλαίσιο της πιθανολόγησης καταδίκης του Εφεσείοντα, τέθηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου επιπλέον μαρτυρία η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα επιστημονικών εξετάσεων και η οποία δεν υπήρχε κατά το στάδιο της παραπομπής της υπόθεσης. Αυτή αφορούσε σε εντοπισμό γενετικού υλικού του Εφεσείοντα στις κόλλες Α4 που υπήρχαν στα παλέτα αλλά και στις νάιλον σακούλες που περιείχαν ναρκωτικά.
Κύριος άξονας της επιχειρηματολογίας του ευπαίδευτου συνηγόρου για τον Εφεσείοντα ήταν η απόφαση του παραπέμποντος Δικαστηρίου ημερ. 26/9/2022 σύμφωνα με την οποία, παρόλο που ζητήθηκε η κράτηση του, κρίθηκε ότι αυτός θα έπρεπε να παραμείνει ελεύθερος υπό περιοριστικούς όρους τους οποίους ο Εφεσείων, μάλιστα, τήρησε ανελλιπώς.
Το Κακουργιοδικείο, χωρίς να παραγνωρίζει το γεγονός αυτό, αλλά συνεκτιμώντας το, έκρινε ότι δεν θα μπορούσε, όπως ανέφερε, να αποβεί κρίσιμο. Αφού υπογράμμισε τη σοβαρότητα των αδικημάτων που ο Εφεσείων αντιμετωπίζει για τα οποία, σε περίπτωση καταδίκης, αναμένεται η επιβολή αυστηρών ποινών, επεσήμανε ότι το μαρτυρικό υλικό καταδείκνυε ορατή πιθανότητα καταδίκης η οποία, μάλιστα, είχε αυξηθεί δεδομένων των πρόσφατων αποτελεσμάτων των επιστημονικών εξετάσεων.
Συμφωνούμε με την πιο πάνω προσέγγιση. Τέτοια ήταν και η περίπτωση στην υπόθεση Χριστάκης Χαραλάμπους Πέτρου «Πατατάρης» v. Δημοκρατίας (2002) 2 Α.Α.Δ. 208, στην οποία το Κακουργιοδικείο παρέπεμψε όπου, ενώ ο εφεσείων είχε αφεθεί ελεύθερος από το παραπέμπον Δικαστήριο και είχε τηρήσει τους όρους που του είχαν επιβληθεί, όταν εμφανίστηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου διατάχθηκε η κράτηση του λόγω της ύπαρξης νέας επιστημονικής μαρτυρίας που τον συνέδεε με το αδίκημα της ληστείας και η οποία κρίθηκε ότι επαύξανε την πιθανότητα καταδίκης συγκριτικά με ό,τι υπήρχε κατά το στάδιο της παραπομπής. Επικυρώνοντας το Ανώτατο Δικαστήριο τη διαταγή για κράτηση στην εν λόγω υπόθεση ανέφερε τα εξής:
«Δεν διακρίναμε σφάλμα στις αναφερθείσες εκτιμήσεις του Κακουργιοδικείου. Η νέα επιστημονική μαρτυρία διαφοροποίησε την κατάσταση προς το δυσμενέστερο για τον εφεσείοντα και, στην όψη των πραγμάτων αφού με μόνο την όψη τους ασχολείται κανείς σε αυτό το στάδιο, επαύξανε την πιθανότητα καταδίκης συγκριτικά με ό,τι υπήρχε κατά την παραπομπή και επακόλουθα, όπως είναι φυσικό, την αγωνία του υποδίκου, καθιστώντας έτσι τον κίνδυνο μη προσέλευσης απτό και εύκολα κατανοητό ιδίως όταν αναλογιστεί κανείς πως για το αδίκημα της ένοπλης ληστείας προβλέπεται κατ' ανώτατο όριο η διά βίου φυλάκιση».
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα υποστήριξε, ακόμη, ότι το Κακουργιοδικείο δεν απέδωσε τη δέουσα βαρύτητα στο γεγονός της παραμονής του Εφεσείοντα στο χώρο του Δικαστηρίου για χρονική διάρκεια τουλάχιστον 45 λεπτών, ενώ αυτός ήταν ελεύθερος υπό όρους και αφού είχε προηγηθεί πληροφόρηση ότι θα υποβάλλετο αίτηση για κράτηση του στη βάση πρόσθετης μαρτυρίας που προέκυψε μετά τις 26/9/2022.
Και αυτό το ζήτημα εξετάσθηκε από το Κακουργιοδικείο το οποίο, αφού έλαβε υπόψη την υπόθεση Ιακωβίδης ν. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση Αρ. 185/2020, ημερ. 25/11/2020, στην οποία παρέπεμψε ο συνήγορος του Εφεσείοντα, διαφοροποιώντας την με τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, σημείωσε συναφώς τα ακόλουθα:
«Εκείνο το οποίο προκύπτει να έχει γίνει είναι ότι κατά την εμφάνιση του στο Δικαστήριο ο 3ος κατηγορούμενος, μαζί φυσικά με τους υπόλοιπους κατηγορούμενους και ιδιαίτερα του κατηγορούμενους 1 και 2 οι οποίοι προσάχθηκαν από τις Κεντρικές Φυλακές με τη συνοδεία της Αστυνομίας, εκπροσωπήθηκε από τον κ. Λ. Νεοφύτου, δικηγόρο του 1ου κατηγορούμενου καθότι ο κ. Λοχίας, συνήγορος του 3ου κατηγορούμενου, δεν γνώριζε ότι θα ζητείτο η κράτηση του, βρισκόταν σε άλλη υπόθεση και ο κ. Νεοφύτου ζήτησε 15-20 λεπτά χρόνο για να εμφανιστεί ο κ. Λοχίας. Το αίτημα εγκρίθηκε και το Δικαστήριο επιλήφθηκε εκ νέου της υπόθεσης σε 45 λεπτά όταν πλέον είχε παρουσιαστεί ο κ. Λοχίας και ανάφερε, μεταξύ άλλων, ότι μόλις προ ολίγου είχε λάβει τα αποτελέσματα των επιστημονικών εξετάσεων.
Με αυτά τα δεδομένα, η παραμονή του 3ου κατηγορούμενου στο Δικαστήριο και η επανεμφάνιση του σε σύντομο χρόνο ενώπιον του δεν μπορεί να έχει τη δυναμική που ο κ. Λοχίας εισηγήθηκε και ότι τούτο καταδεικνύει χωρίς άλλο ένδειξη της πρόθεσης του να μην φυγοδικήσει. Τα γεγονότα της παρούσας διαφέρουν από αυτά της Ιακωβίδης ν. Αστυνομίας (ανωτέρω) στην οποία ο συνήγορος του 3ου κατηγορούμενου έκανε παραπομπή, στην οποία να σημειωθεί βασίστηκε και στο γεγονός ότι το μαρτυρικό υλικό δεν λήφθηκε ολόκληρο υπόψη για την πιθανολόγηση της καταδίκης του εκεί εφεσείοντα.»
Στη βάση των πιο πάνω δεδομένων που το Κακουργιοδικείο είχε ενώπιον του, έκρινε ότι η παραμονή του Εφεσείοντα στο χώρο του Δικαστηρίου εν αναμονή του δικηγόρου του και η επανεμφάνιση του σε σύντομο χρονικό διάστημα στη συνέχεια δεν μπορούσε να αποτελέσει, το δίχως άλλο, ένδειξη της πρόθεσης του να μην φυγοδικήσει.
Η αντίθετη εισήγηση του κ. Λοχία παραγνωρίζει το ουσιώδες: «Ότι η κράτηση ενός υπόδικου μέχρι την δίκη, ή, η εξασφάλιση της παρουσίας του με όρους, εμπίπτει στη διακριτική εξουσία του (πρωτόδικου) Δικαστηρίου. Η άσκηση δε της εξουσίας αυτής δεν αναθεωρείται με γνώμονα την ορθότητα της (πρωτόδικης) απόφασης κατά την υποκειμενική κρίση των μελών του Εφετείου» (βλ. Α. Μαυρομιχάλης ν. Αστυνομίας (2014) 2 Α.Α.Δ. 256, ECLI:CY:AD:2014:B251).
Έχοντας εξετάσει την εκκαλούμενη Απόφαση υπό το πρίσμα των σχετικών αρχών, δεν βρίσκουμε οτιδήποτε το μεμπτό στον τρόπο που το πρωτόδικο Δικαστήριο άσκησε τη διακριτική του ευχέρεια. Αντιθέτως, διαπιστώνουμε ότι ενήργησε στα ορθά πλαίσια της ευχέρειας του και έδωσε επαρκείς λόγους προς αιτιολόγηση της Απόφασης του. Λόγοι οι οποίοι συνήδαν με το πλαίσιο άσκησης δικαστικώς της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου. Συνεπώς, δεν παρέχεται περιθώριο επέμβασης του Εφετείου. Και τούτο ακόμα και αν, υποκειμενικά, τα Μέλη του δυνατόν να αποφάσιζαν διαφορετικά.
Η Έφεση απορρίπτεται.
Τ.Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
Στ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο