ECLI:CY:AD:2022:B490
ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ. 204/2021)
21 Δεκεμβρίου, 2022
[ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΑΝΤΡΕΑΣ ΑΝΤΡΕΟΥ
Εφεσείων
v.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης
_________________________
Χρ. Χατζηλοίζου για Χρ. Χατζηλοίζου ΔΕΠΕ, για τον Εφεσείοντα.
Ε. Κληρίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη.
__________________________
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Ιωαννίδη, Δ.
________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.: Στον Εφεσείοντα, ηλικίας 45 περίπου ετών, επιβλήθηκε από το Κακουργιοδικείο Λεμεσού, κατόπιν παραδοχής, ποινή φυλάκισης 10 ετών για παράνομη κατοχή ελεγχόμενου φαρμάκου, Τάξεως Α΄, με σκοπό την προμήθεια του σε άλλα πρόσωπα. Πρόκειται για σοβαρό αδίκημα αφού ο νόμος προβλέπει ποινή φυλάκισης δια βίου, κάτι το οποίο το Κακουργιοδικείο δεν παρέλειψε να σημειώσει στην απόφαση του.
Το εν λόγω ελεγχόμενο φάρμακο ήταν κοκαίνη συνολικού βάρους 854,26 γρ., την οποία ο Εφεσείων κατείχε στις 16.5.2020 στη Λεμεσό. Είχε αντιμετωπίσει, μαζί με άλλα πρόσωπα, κατηγορίες (την πέμπτη, την έβδομη και την εντέκατη), οι οποίες αφορούσαν σε μικρότερες ποσότητες κοκαίνης, οι οποίες συνολικά ανήρχοντο σε 854,26 γρ.. Ορθά η εν λόγω ποσότητα χαρακτηρίστηκε από το Κακουργιοδικείο ως μεγάλη. Ο Εφεσείων είχε παραδεχθεί και άλλα αδικήματα που είχαν συμπεριληφθεί στο Κατηγορητήριο, όπως νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ένατη κατηγορία), για την οποία το Κακουργιοδικείο του επέβαλε ποινή φυλάκισης 4 ετών. Όλες οι ποινές φυλάκισης που του επιβλήθηκαν διατάχθηκε να συντρέχουν.
Ο Εφεσείων, πέρα από τα αδικήματα του Κατηγορητηρίου, είχε διαπράξει και άλλα σοβαρά αδικήματα. Έτσι κατά την επιμέτρηση της ποινής λήφθηκαν υπόψη, σύμφωνα με τις πρόνοιες του νόμου, και άλλες πέντε ποινικές υποθέσεις, οι τέσσερεις εκ των οποίων αφορούσαν και πάλι σε ναρκωτικά. Συγκεκριμένα λήφθηκαν υπόψη οι ακόλουθες υποθέσεις:
1. Ποινική Υπόθεση αρ. 14231/19 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού. Τα αδικήματα αφορούσαν σε ελεγχόμενα φάρμακα, Τάξεως Α΄ και Β΄ (6,77 γρ. κοκαίνης και 34,80 γρ. κάνναβης), σε καλλιέργεια εντός του υπνοδωματίου του Εφεσείοντα 5 φυτών κάνναβης, σε παράνομη χρήση κοκαίνης και κάνναβης, τα οποία έλαβαν χώρα τον Ιανουάριο του 2016.
2. Ποινική Υπόθεση αρ. 1998/21 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού. Τα αδικήματα αφορούσαν σε ελεγχόμενα φάρμακα, Τάξεως Α΄ και Β΄ (1,08 γρ. κοκαίνης και 34,65 γρ. κάνναβης), σε παράνομη χρήση κάνναβης, σε νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και σε συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος, τα οποία έλαβαν χώρα τον Μάιο του 2019.
3. Ποινική Υπόθεση αρ. 11286/21 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λεμεσού. Η εν λόγω υπόθεση αφορούσε σε παράνομη εγκατάσταση καμερών παρακολούθησης, τις οποίες ο Εφεσείων είχε τοποθετήσει σε μεταλλικό πάσσαλο επί του πεζοδρομίου έξω από την οικία του.
4. Ποινική Υπόθεση αρ. 9099/17 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας. Η εν λόγω υπόθεση αφορούσε σε κατοχή κοκαίνης 19,6039 γρ., αδίκημα που διαπράχθηκε τον Δεκέμβριο του 2015.
5. Ποινική Υπόθεση αρ. 5145/20 του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου. Τα αδικήματα, τα οποία είχαν διαπραχθεί τον Ιούλιο του 2020, αφορούσαν σε ελεγχόμενα φάρμακα, Τάξεως Α΄ και Β΄ (19,63 γρ. κοκαίνης και 17,16 γρ. κάνναβης), σε παράνομη χρήση κοκαίνης και κάνναβης, σε νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (ποσού ύψους €34.685,00), σε πλαστοπροσωπία, σε παρεμπόδιση μέλους της Αστυνομίας κατά τη νόμιμη εκτέλεση του καθήκοντος του, σε αντίσταση κατά της νόμιμης σύλληψης και σε συνωμοσία προς διάπραξη κακουργήματος.
Ο Γενικός Εισαγγελέας καταχώρισε στις 8.12.2021, μετά που ο Εφεσείων παραδέχθηκε τις κατηγορίες, αίτηση με την οποία αξίωνε εναντίον του διάταγμα δήμευσης για την είσπραξη του ποσού των €38.900,00, ως έσοδα του Εφεσείοντα από παράνομες δραστηριότητες, δηλαδή από την κατοχή και διακίνηση ναρκωτικών. Ο Εφεσείων συγκατατέθηκε στην έκδοση του εν λόγω διατάγματος, το οποίο και εξεδόθη στις 12.12.2021.
Δύο είναι οι λόγοι έφεσης κατά της επιβληθείσας ποινής. Με τον πρώτο λόγο ο Εφεσείων αναφέρει πως το Κακουργιοδικείο δεν «έλαβε υπόψη και/ή επαρκώς» συγκεκριμένους μετριαστικούς παράγοντες, όπως το λευκό του ποινικό μητρώο, την παραδοχή και μεταμέλεια του, τις προσωπικές/οικογενειακές του περιστάσεις, το γεγονός ότι αυτός εισήχθη σε πρόγραμμα απεξάρτησης στις Κεντρικές Φυλακές το οποίο και παρακολουθεί μέχρι σήμερα, το γεγονός ότι προσφέρθηκε να δώσει μαρτυρία ως μάρτυρας κατηγορίας, και τέλος το γεγονός ότι ήταν δύσκολο να αποδειχθούν οι κατηγορίες που αυτός παραδέχθηκε.
Κατά την ακρόαση της έφεσης ο κ. Χατζηλοίζου απέσυρε τη θέση ότι όλα τα πιο πάνω δεν λήφθηκαν υπόψη από το Κακουργιοδικείο και προώθησε τη θέση πως δεν λήφθηκε επαρκώς υπόψη το γεγονός ότι ο Εφεσείων από την πρώτη ημέρα της σύλληψης του εντάχθηκε σε πρόγραμμα απεξάρτησης το οποίο παρακολουθεί μέχρι σήμερα, το γεγονός ότι αυτός προσφέρθηκε να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας και τέλος το γεγονός ότι η απόδειξη των κατηγοριών ήταν δύσκολη αφού ο Εφεσείων συνδέθηκε με τα ναρκωτικά με επιστημονική μαρτυρία (αυτός ήταν δότης μεικτού γενετικού υλικού που απομονώθηκε).
Αναφέρουμε από τώρα πως για όλα τα πιο πάνω, το Κακουργιοδικείο κάνει ειδική αναφορά στην απόφαση του και καταγράφει ότι τα λαμβάνει υπόψη στο πλαίσιο εξατομίκευσης της ποινής. Μάλιστα για την παραδοχή του Εφεσείοντα σημειώνει πως αυτή ήταν άμεση και ότι έχει δεσπόζουσα βαρύτητα κατά την επιμέτρηση της ποινής με αποτέλεσμα «αυτή να μειώνεται σημαντικά». Για να προσθέσει, πως εν προκειμένω η παραδοχή είχε ιδιαίτερη σημασία στη βάση των όσων είχε αναφέρει ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα σε σχέση με την «στοιχειοθέτηση των αδικημάτων που διέπραξε».
Με τον δεύτερο λόγο έφεσης, ο Εφεσείων εγείρει θέμα άνισης μεταχείρισης του σε σχέση με τις ποινές που είχαν επιβληθεί στην πρώην Κατηγορούμενη 3, η οποία παραδέχθηκε κατηγορίες που αφορούσαν σε απλή κατοχή κοκαίνης. Της επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών. Είναι κυρίως η θέση του πως το Κακουργιοδικείο δεν έλαβε υπόψη του το γεγονός ότι ο Γενικός Εισαγγελέας ανέστειλε την εντέκατη κατηγορία εναντίον της Κατηγορούμενης 3, η οποία αφορούσε σε κατοχή με σκοπό την προμήθεια σε άλλα πρόσωπα 412,8 γρ. κοκαίνης. Η Κατηγορούμενη 3 παραδέχθηκε την δέκατη κατηγορία που αφορούσε σε απλή κατοχή της εν λόγω ποσότητας κοκαίνης.
Ουδέποτε ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα, ο οποίος τον εκπροσώπησε και στην πρωτόδικη διαδικασία, ήγειρε θέμα ενώπιον του Κακουργιοδικείου άνισης μεταχείρισης επειδή ο Γενικός Εισαγγελέας ανέστειλε εναντίον της Κατηγορούμενης 3 κάποιες κατηγορίες. Εκείνο που εισηγήθηκε ενώπιον του Κακουργιοδικείου ήταν όπως αυτό λάβει υπόψη του άλλες ποινές που είχαν επιβληθεί σε άλλες υποθέσεις, όπου οι κατηγορούμενοι είχαν παραδεχθεί τις κατηγορίες και εξέφρασαν την επιθυμία τους να καταθέσουν ως μάρτυρες κατηγορίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «Να τύχει μεταχείρισης ίσης με άλλο κατηγορούμενο ο οποίος καταδικάστη και παρεδέχθη να βγει μάρτυρας κατηγορίας. Αυτό είναι που λέω. Είναι τα ίδια πράγματα κλπ. Τώρα ποιά θα είναι η ποινή, είναι το σεβαστό σας Δικαστήριο, δεν έχω λόγο εγώ».
Το Κακουργιοδικείο, παρόλο που δεν είχε εγερθεί ενώπιον του τέτοιο θέμα, και κατ΄ επέκταση ουδέποτε είχε ενώπιον του τις θέσεις του Γενικού Εισαγγελέα, εντούτοις έλαβε προς όφελος του Εφεσείοντα και το γεγονός ότι ο Γενικός Εισαγγελέας ανέστειλε την ποινική δίωξη εναντίον της Κατηγορούμενης 3 στην εντέκατη κατηγορία. Συνεπώς, το παράπονο του, ως αυτό καταγράφεται στην έφεση του, ότι το Κακουργιοδικείο δεν έλαβε υπόψη του το γεγονός αυτό, είναι αβάσιμο.
Εν πάση περιπτώσει, τα γεγονότα, όπως αυτά είχαν εκτεθεί ενώπιον του Κακουργιοδικείου κατά την επιβολή ποινής στον Εφεσείοντα, δεν απεκάλυπταν πρόθεση της Κατηγορούμενης 3 να προμηθεύσει ναρκωτικά σε τρίτα πρόσωπα. Σύμφωνα με τα εκτεθέντα γεγονότα, ο Εφεσείων άφησε στην οικία της Κατηγορούμενης 3 τα ναρκωτικά εν αγνοία της τελευταίας, λέγοντας της πως «… άφησε κάτι στο σπίτι της τα οποία πιθανόν δεν θα βρει αλλά αν τα βρει να μην τα αγγίξει, να μην τα ανοίξει και να μην πει τίποτα σε κανένα». Στο τέλος της ημέρας, η Κατηγορούμενη 3 στη βάση των πιο πάνω, παραδέχθηκε πως κατείχε τα ναρκωτικά στην οικία της, όχι με πρόθεση να τα προμηθεύσει σε τρίτα πρόσωπα, και της επιβλήθηκαν συντρέχουσες ποινές φυλάκισης 3 ετών. Ο ευπαίδευτος συνήγορος του Εφεσείοντα δεν αμφισβήτησε τον πιο πάνω ρόλο της Κατηγορούμενης 3, ούτε τότε ούτε και ενώπιον μας, ο οποίος βασιζόταν πάνω στα όσα ο ίδιος ο Εφεσείων είχε αναφέρει. Τουναντίον παραδέχθηκε πως ο βαθμός συμμετοχής του πελάτη του και ο εν γένει ρόλος του στη διάπραξη των αδικημάτων, ήταν πολύ μεγαλύτερος από αυτόν της Κατηγορούμενης 3.
Δεν χρειάζεται να πούμε πολλά για την τρομακτική έξαρση που παρουσιάζουν στη χώρα μας τα εγκλήματα που αφορούν σε ναρκωτικά, τα οποία επιφέρουν την εξαθλίωση και τον θάνατο των συνανθρώπων μας. Οι αυστηρές ποινές που επιβάλλονται από τα Δικαστήρια μας, δυστυχώς δεν φαίνεται να αποτρέπουν τη διάπραξη εγκλημάτων που αφορούν σε ναρκωτικές ουσίες, κάτι που διαπιστώθηκε χρόνια πριν (Χουσεϊνι ν. Δημοκρατίας (1989) 2 ΑΑΔ 323, 325). Δικαιολογείται η επιβολή ακόμη πιο αυστηρών ποινών, οι οποίες θα πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να αποκαλύπτουν και την απέχθεια των Δικαστηρίων για τέτοια εγκλήματα (Kablawi and others ν. Δημοκρατίας (1990) 2 ΑΑΔ 494).
Ουκ ολίγες φορές έχει τονιστεί ότι ο προσδιορισμός της ποινής και η επιμέτρηση του ύψους της είναι έργο των Πρωτόδικων Δικαστηρίων. Η έφεση κατά της ποινής δεν διανοίγει τον δρόμο για επανακαθορισμό της από το Εφετείο. Επιβληθείσα από Πρωτόδικο Δικαστήριο ποινή, κρίνεται έκδηλα υπερβολική εκεί όπου κατά παράβαση νομολογιακά καθιερωμένων αρχών, είτε λαμβάνονται υπόψη παράγοντες που έπρεπε να είχαν αγνοηθεί είτε δεν λαμβάνονται υπόψη παράγοντες που έπρεπε να είχαν ληφθεί, με αποτέλεσμα αυτή να είναι δυσανάλογη προς το συγκεκριμένο διαπραχθέν αδίκημα και τον συγκεκριμένο παραβάτη. Το κριτήριο είναι αντικειμενικό (Γεν. Εισαγγελέας ν. Φανιέρου (1996) 2 ΑΑΔ 303, 309).
Το Κακουργιοδικείο, παρέπεμψε σε αρκετές προηγούμενες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου που αφορούν στην επιβολή ποινών για αδικήματα όπως αυτά που διέπραξε ο Εφεσείων. Δεν χρειάζεται να τις παραθέσουμε και εμείς. Θα σημειώσουμε απλώς πως πρόσφατα στην Ποινική Έφεση Αρ. 2/2022, Νικολάου ν. Δημοκρατίας, ημερ. 19.12.2022, απερρίφθη έφεση του καταδικασθέντος, κατόπιν παραδοχής, με την οποία προσέβαλλε ως έκδηλα αυστηρή την ποινή φυλάκισης των 5 ετών που του είχε επιβληθεί για το αδίκημα της κατοχής 99,85 γρ. κοκαίνης με σκοπό την προμήθεια της σε άλλα πρόσωπα. Κρίθηκε πως η ποινή περιείχε μεν το στοιχείο της αυστηρότητας, δεν ήταν όμως έκδηλα υπερβολική που να δικαιολογούσε την παρέμβαση του Εφετείου.
Το Κακουργιοδικείο αφού έλαβε υπόψη του κάθε σχετικό παράγοντα, επέβαλε στον Εφεσείοντα ποινή φυλάκισης 10 ετών για κατοχή κοκαίνης βάρους 854,26 γρ. με σκοπό την προμήθεια της σε τρίτα πρόσωπα. Όσον αφορά στις προσωπικές του περιστάσεις, οι οποίες επίσης είχαν ληφθεί υπόψη, να επαναλάβουμε πως σε υποθέσεις ναρκωτικών αυτές έχουν μειωμένη βαρύτητα αφού η έμφαση θα πρέπει να δίδεται στο στοιχείο της αποτρεπτικότητας (Khmetova v. Δημοκρατίας (1995) 2 ΑΑΔ 111, 113).
Να επαναλάβουμε πως δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Εφεσείων παρανόμησε, διαπράττοντας τα σοβαρά αδικήματα της κυρίως υπόθεσης. Ως ελέχθη, αυτός διέπραξε και άλλα αδικήματα που αφορούσαν και πάλι σε ναρκωτικές ουσίες. Πρόκειται για τις τέσσερεις από τις πέντε ποινικές υποθέσεις που λήφθηκαν υπόψη, κάτι που επίσης συνυπολογίζεται κατά την επιμέτρηση της ποινής (Ιωάννου ν. Γενικού Εισαγγελέα (2005) 2 ΑΑΔ 598). Θα προσθέσουμε όμως εδώ και τα ακόλουθα. Ο Εφεσείων διέπραξε τα σοβαρά αδικήματα της κυρίως υπόθεσης στις 16.5.2020. Εναντίον του εξεδόθη και εκκρεμούσε ένταλμα σύλληψης για τα εν λόγω αδικήματα. Στις 4.7.2020 εντοπίστηκε σε ξενοδοχείο, όπου και συνελήφθη δυνάμει του πιο πάνω εντάλματος σύλληψης. Τότε είναι που διαπιστώθηκε και η διάπραξη εκ μέρους του των αδικημάτων της υπ΄ αρ. 5 υπόθεσης που λήφθηκε υπόψη. Συνάγεται από τα πιο πάνω, πως η εγκληματικότητα του σε σχέση με ναρκωτικές ουσίες, είχε προσλάβει ανησυχητικές διαστάσεις (Παπαδόπουλος ν. Δημοκρατίας (1994) 2 ΑΑΔ 179, 181).
Η επιβληθείσα ποινή καθορίστηκε μετά από συνεκτίμηση όλων των σχετικών παραγόντων, είναι εναρμονισμένη με την νομολογία και δεν κρίνεται έκδηλα υπερβολική για να δικαιολογεί την παρέμβαση του Εφετείου. Ούτε καν κρίνεται αυστηρή.
Η Έφεση απορρίπτεται.
Κ. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.
Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
/ΕΑΠ. Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο