(1981) 3 CLR 321

[*321] 14η Μαρτίου, 1980

 

 (ΧΑΤΖΗΑΝΑΣΤΑΣΣΙΟΥ, Δ.)

ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟΝ 146 TOΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΚΡΙΔΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΣ,

Αιτηταί,

Κατά

 

1. ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ,

2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ,

Καθ' ων η αίτησις.

 

(Υπόθεσις υπ' αρ. 82/76).

Περί Τύπον Νόμος, Κεφ. 79 - Άρθρον 3(β) του Νόμου - Δεν αντιβαίνει προς τας προνοίας του άρθρου 19 του Συντάγματος.

Συνταγματικόν Δίκαιον - Ανθρώπινα Δικαιώματα — Δικαίωμα της ελευθερίας του λόγου και της καθ' οιονδήποτε τρόπον εκφράσεως - Δικαίωμα ελευθερίας της γνώμης, λήψεως και μεταδόσεως πληροφοριών και ιδεών - Άρθρον 19(1) και (2) του Συντάγματος - Ενάσκησις δικαιωμάτων τούτων υπόκειται εις διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή ποινάς προς προστασίαν, μεταξύ άλλων, της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων άλλων- Άρθρον 19(3) του Συντάγματος - Κατά συνέπειαν άρθρον 3(β) του περί Τύπου Νόμου Κεφ. 79 δεν αντιβαίνει προς τας προνοίας του άρθρου 19 του Συντάγματος.

Το επίδικον σημείον εις την παρούσαν προσφυγήν, η οποία εστρέφετο κατά της αποφάσεως των καθ' ων η αίτησις "περί μη εκδόσεως και)ή μη παροχής προς τους αιτητάς της υπό του άρθρου 4 του περί Τύπου Νόμου Κεφ. 79 προβλεπομένης 'αποδείξεως' ως προς την έκδοσιν εφημερίδος υπό τον τίτλον 'Νέος άνθρωπος' " και κατά της αποφάσεως των καθ' ων αίτησις περί "εκδόσεως ή)και παροχής της προειρημένης αποδείξεως και κατά συνέπειαν παραχωρήσεως του τίτλου 'Νέος Άνθρωπος' εις την Εκδοτικήν Εταιρείαν Τηλέγραφος Λτδ.," ήτο κατά [*322] πόσον το άρθρον 3(β)^[1] του περί Τύπου Νόμου ήτο αντίθετον προς τα διατάξεις του άρθρου 19^[2] του Συντάγματος.

Το Δικαστήριον έκρινεν ότι:

Εφ' όσον το άρθρον 19.3 του Συντάγματος προβλέπει ότι ή ενάσκησις των δικαιωμάτων ελευθερίας του λόγου και της καθ' οιονδήποτε τρόπον εκφράσεως, της ελευθερίας της γνώμης, της λήψεως και μεταδόσεως πληροφοριών και ιδεών, τα οποία διασφαλίζονται υπό των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 19 "δύναται να υποβληθή εις διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή ποινάς προδιαγεγραμμένους υπό του Νόμου και αναγκαίας μόνον προς τον συμφέρον της ασφαλείας της Δημοκρατίας……

ή προς προστασίαν της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων άλλων" και εφ όσον το ποσόν του γραμματίου περί του οποίου προβλέπει το άρθρον 3(β) του Κεφ. 79, προορίζεται να χρησιμοποιηθή, μεταξύ άλλων, ως εγγύησις διά την καταβολήν αποζημιώσεων εις αποφάσεις εις αγωγάς επί λιβέλλω κατά του ιδιοκτήτου της εφημερίδος, ή διάταξις περί γραμματίου εις το άρθρον τούτο ετέθη προς προστασίαν της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων άλλων και κατά συνέπειαν το άρθρον 3(β) δεν αντιβαίνει προς τας προνοίας του άρθρου 19 του Συντάγματος.

Υποθέσεις παρατεθείσαι:

Martin v. Struthers (1943) 87 Law. ed. 1313;

Express Newspapers v. Union of Indian (1958) S.C. 578;

Olivier v. Buttigieg [1966] 3 W.L.R. 310;

Cosmos Ltd. Press v. The Republic (1971) 3 C.L.R. 387;[*323]

Republic (Minister of Interior and Another) v. Telegraphos Publishing Co. Ltd. (1975): 3 C.L.R. 394;

Near v. Minessota (1975) Law. ed. 1357;

Attorney General and Another v. Antigua Times Ltd. [1975] 3 All E.R.81;

New York Times Co. v. United States, 29 Law. ed. 2d 822;

HjiNicolaou v. Police (1976).2 C.L.R. 63;

Decision of European Commission of Human Rights 753/60 (Yearbook III p. 310).

Προσφυγή.

Προσφυγή κατά της αρνήσεως, υπό των καθ' ων η αίτησις, της εκδόσεως και/ή της παροχής της υπό του άρθρου 4 του περί Τύπου Νόμου Κεφ. 79 προβλεπομένης "άποδείξεως" ως προς την έκδοσιν εφημερίδος υπό τον τίτλον "Νέος Άνθρωπος".

Αιμ. Λεμονάρης, δια τους αιτητάς.

Γλ. Μιχαηλίδης, δια τους καθ' ων η αίτησις.

Γ. Ποταμίτης και Μ. Παπαπέτρου, δια το ενδιαφερόμενον μέρος.

Cur. adv. vult.

ΧΑΤΖΗΑΝΑΣΤΑΣΣΙΟΥ Δ. Εις την παρούσαν αίτησιν ο αιτητής εξαιτείται παρά του Δικαστηρίου την ακόλουθον θεραπείαν: (α) Όπως κηρύξει την απόφαση περί μη εκδόσεως και/ή μη παροχής της υπό του άρθρου 4 του περί Τύπου Νόμου Κεφ. 79 προβλεπομένης "αποδείξεως" ως προς την έκδοσιν εφημερίδος υπό τον τίτλον "Νέος Άνθρωπος", η οποία εκοινοποιήθη εις τον πρώτον αιτητήν δι' επιστολής του δευτέρου καθ' ου η αίτησις ημερομηνίας 8 Ιανουαρίου, 1976, ως άκυρον και εστερημένην οιουδήποτε αποτελέσματος· και (β) Όπως κηρύξει την απόφαση περί εκδόσεως ή και παροχής της προειρημένης αποδείξεως και κατά συνέπειαν παραχωρήσεως του τίτλου "Νέος Άνθρωπος" προς έκδοσιν εφημερίδος εις την Εκδοτικήν Εταιρείαν Τηλέγραφος Λτδ. ως άκυρον και εστερημένην οιουδήποτε αποτελέσματος.

Τα γεγονότα εν συντομία είναι τα ακόλουθα: Ο πρώτος αιτητής είναι δικηγόρος, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου και υπεύθυνος επί του τύπου. Οι δύο αιτηταί είναι η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου η οποία έχει τα γραφεία αυτής εις την λεωφόρον Ομήρου 24 Λευκωσία. Οι αιτηταί απεφάσισαν την έκδοση εφημερίδος οργάνου του κόμματος υπό τον τίτλον "Νέος [*324] Άνθρωπος"· Εφημερίδα υπό τον ίδιον τίτλον εξεδίδετο υπό του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου από του 1926 μέχρι του 1931. Το ΑΚΕΛ (Ανορθωτικόν Κόμμα Εργαζομένου Λαού) συνεστήθη το 1941 κατόπιν αποφάσεως του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου το οποίον διελύθη το 1944. Τούτο επανεσυστήθη και οι δύο αιτηταί είναι η Κεντρική Επιτροπή αυτού. Οι αιτηταί επεσκέφθησαν την 26 Νοεμβρίου 1975, τον Διευθυντήν του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών και επληροφόρησαν αυτόν ότι εσκόπευον την έκδοση εφημερίδας υπό τον τίτλον "Νέος Άνθρωπος". Ούτος εξήτασε το αρχείον και επληροφόρησεν αυτούς ότι ο τίτλος ήτο ελεύθερος.

Οι αιτηταί ανέφερον εις τον δεύτερον καθ' ου η αίτησις ότι είχον την γνώμην ότι η πρόνοια του άρθρου 3 του περί Τύπου Νόμου Κεφ. 79 περί υποβολής γραμματίου διά το ποσόν των £500.—ήτο αντίθετος προς το άρθρον 19 του Συντάγματος. Οι αιτηταί υπέβαλον την δήλωσιν περί εφημερίδας μετά συνοδευτικής επιστολής ημερομηνίας 4 Δεκεμβρίου, 1975, εις την οποίαν ανεφέρετο ότι το άρθρον 3(β) ήτο αντισυνταγματικόν. Την 20 Δεκεμβρίου οι αιτηταί εκυκλοφόρησαν διακήρυξη προς το κοινόν περί επανασυστάσεως του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου εις την οποίαν ανεκοίνωναν ωσαύτως την πρόθεσιν των περί εκδόσεως εφημερίδος υπό τον τίτλον "Νέος Άνθρωπος". Την 24 Δεκεμβρίου, 1975, η Εκδοτική Εταιρεία Τηλέγραφος Λτδ., η οποία ελέγχεται υπό του ΑΚΕΛ υπέβαλε δήλωσιν περί εφημερίδας προς έκδοσιν εφημερίδας με την αυτήν επωνυμίαν και υπέβαλε ταυτοχρόνως το υπό του Νόμου απαιτούμενον γραμμάτιον των £500.—. Οι καθ' ων η αίτησις εξέδωσαν σχετικήν απόδειξη εις την προειρημένην εταιρείαν ήτις κατέστη ούτω δυνάμει του άρθρου 4 του Κεφ. 79 ιδιοκτήτρια του προειρημένου τίτλου.

Την 12 Ιανουαρίου, 1976, οι αιτηταί έλαβον αρνητικήν απάντησιν. Οι αιτηταί κατόπιν επιστολής των ημερομηνίας 23 Ιανουαρίου, 1976, επληροφορήθησαν περί της παροχής του τίτλου εις την προειρημένην εταιρείαν και επικυρωμένον αντίγραφον της σχετικής δηλώσεως και γραμματίου απεστάλησαν εις τους αιτητάς διά επιστολής του δευτέρου καθ' ου η αίτησις ημερομηνίας 5 Φεβρουαρίου, 1976.

Η παρούσα αίτησις εβασίσθη επί των ακολούθων νομικών σημείων: Η πρώτη επίδικος απόφασις εστηρίχθη επί της παραλείψεως των αιτητών να υποβάλουν το γραμμάτιον το οποίον αναφέρεται εις το άρθρον 3(β) του Κεφ. 79. Η πρόβλεψις αύτη[*325] είναι αντίθετος προς το δικαίωμα της ελευθερίας λόγου και εκφράσεως το οποίον περιλαμβάνει την διά του τύπου άσκησιν του δικαιώματος τούτου και το οποίον προστατεύεται υπό του άρθρου 19 του Συντάγματος. Το γραμμάτιον αποτελεί περιορισμόν εις την άσκησιν του δικαιώματος ο οποίος δεν εμπίπτει εντός των επιτρεπομένων υπό του άρθρου 19(3) περιορισμών. Περί πλέον ή φύσις των προειρημένων περιορισμών είναι κατασταλτική ενώ η φύσις του περί ου πρόκειται περιορισμού είναι προληπτική. (2) Το γραμμάτιον συνιστά δυσμενή διάκριση κατά την άσκηση του δικαιώματος ελευθερίας λόγου και εκφράσεως μεταξύ των δυναμένων να διαθέτουν την αναγκαίαν οικονομικήν ευχέρειαν και εκείνων οι οποίοι δεν διαθέτουν αυτήν. Οι τελευταίοι στερούνται του τρόπου τούτου εκφράσεως ήτοι διά της εκδόσεως εφημερίδος. (3) Οι καθ' ων η αίτησις εφ' όσον είχον από της 4 Δεκεμβρίου, 1975, ενώπιον αυτών την Δήλωσιν των αιτητών μετά ρητής διαμφισβητήσεως της συνταγματικότητος του άρθρου 3(β) του Κεφ. 79 είχον υποχρέωσιν προς τας αρχάς της χρηστής διοικήσεως να ζητήσουν νομικήν καθοδήγηση παρά του αρμοδίου λειτουργού της Δημοκρατίας και να πληροφορήσουν σχετικώς τους αιτητάς. (4) Εν όψει του ότι η Δήλωσις του ΑΚΕΛ υπεβλήθη προδήλως προς τον σκοπόν "εγκαίρου αποσπάσεως" του τίτλου, οι καθ' ων η αίτησις ώφειλον ως χρηστή διοίκηση να πληροφορήσουν τους αιτητάς περί της προειρημένης "Δηλώσεως" διά να δυνηθούν οι αιτηταί να προσφύγουν εις την δικαιοσύνη και/ή λάβουν οιαδήποτε έτερα νόμιμα μέτρα, και (5) Εν όψει του ότι ήτο φανερόν ότι το ΑΚΕΛ προσεπάθει να προκαταλάβη τους αιτητάς οι καθ' ων η αίτησις ώφειλον ως χρηστή διοίκηση προς αποφυγήν περιττών διαδικασιών και εξόδων, να αφήσουν εκκρεμή την λήψιν αποφάσεως μέχρι λύσεως της συνταγματικής διαφοράς. Δέον να σημειωθεί ότι ο τρίτος νομικός λόγος απεσύρθη.

Την 13 Απριλίου 1976 οι καθ' ων η αίτησις υπέβαλον ένσταση η οποία βασίζεται επί των ακολούθων νομικών σημείων: (α) Η προσβαλλομένη πράξις και/ή απόφασις είναι κατά πάντα νόμιμος, ουδεμίαν αντίθεση προς τας διατάξεις του Συντάγματος ή του Νόμου παρουσιάζει και δεν εγένετο καθ' υπέρβασιν ή κατάχρηση της εξουσίας της εμπεπιστευμένης εις τους καθ' ων η αίτηση, ελήφθη δε ορθώς επί τη βάσει απάντων των στοιχείων της υποθέσεως. (β) Το άρθρον 19 του Συντάγματος ούδόλως παραβιάζεται, και (γ) Δεν ήτο έργον των καθ' ων η αίτησις να αποφανθώσιν κατά πόσον ή παράγραφος 3(1)(β) του περί Τύπου Νόμου Κεφ. 79, [*326] ως μεταγενεστέρως ετροποποιήθη ήτο αντισυνταγματική ή όχι. - Η ένσταση εβασίσθη επί των ακολούθων γεγονότων: Κατά την 4 Δεκεμβρίου, 1975, ο εκ Λεμεσού δικηγόρος Κώστας Μακρίδης υπέβαλε προς το Γραφείον Δημοσίων Πληροφοριών αίτηση διά της οποίας επεσύναψε συμπεπληρωμένην δήλωση περί εφημερίδας, διά της οποίας εζήτει όπως εγγράψει εφημερίδα υπό το όνομα "Νέος Άνθρωπος" άνευ όμως καταβολής της υπό του άρθρου 3(1)(β) του περί Τύπου Νόμου Κεφ. 79, ως μεταγενεστέρως ετροποποιήθει απαιτουμένης εγγυήσεως διά ποσόν εκ £500. Την 8 Ιανουαρίου, 1976, κατόπιν γνωματεύσεως του Γενικού Εισαγγελέως της Δημοκρατίας ο Διευθυντής του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών απέστειλε προς τον αιτητήν επιστολή διά της οποίας τον επληροφόρει ότι η υποβληθείσα δήλωση δεν ηδύνατο να πρωτοκολληθή εν όψει του γεγονότος ότι δεν υπεβλήθη γραμμάτιον διά ποσόν £500.—ως απαιτείται υπό του Νόμου. (Ίδε Τεκμήριον 7). Την 24 Δεκεμβρίου, 1975, η Εκδοτική Εταιρεία Τηλέγραφος Λτδ., υπέβαλε προς τον Υπουργόν Εσωτερικών αίτηση διά της οποίας εζήτει όπως εγγράψει εφημερίδα υπό το όνομα "Νέος Άνθρωπος", επεσύναψε δε εις την αίτησιν της άπαντα τα υπό του προειρημένου άρθρου του περί Τύπου Νόμου, απαιτούμενα έγγραφα περιλαμβανομένης και εγγυήσεως διά το ποσόν των £500.—. (Ίδε Παράρτημα "Α"). Την 7 Ιανουαρίου, 1976, ο Διευθυντής του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών αφού εξήτασε την αίτησιν της Εκδοτικής Εταιρείας Τηλέγραφος Λτδ., διεπίστωσε πλήρη συμμόρφωση αυτής προς τας απαιτήσεις του περί Τύπου Νόμου και εξέδωσε προς αυτήν σχετικήν απόδειξη δυνάμει του άρθρου 4 του Κεφ. 79.

Την 7 Μαΐου, 1976, η Εκδοτική Εταιρεία Τηλέγραφος Λτδ., υπέβαλεν ένσταση η οποία βασίζεται επί των ακολούθων νομικών σημείων: (1) Αι αποφάσεις Α και Β εν τη αιτήσει των οποίων οι αιτηταί ζητούσι την ακύρωσιν δεν είναι αντίθετοι προς τας διατάξεις του Συντάγματος ή του περί Τύπου Νόμου (Κεφ. 79) και συνεπώς δεν υπόκεινται εις ακύρωση. (Άρθρον 146 παρ. 1 και 4(β) του Συντάγματος). (2) Η πρόβλεψις του άρθρου 3(1)(β) του περί Τύπου Νόμου (ΚΕΦ. 79) περί υποβολής γραμματίου δεν είναι αντίθετος προς το δικαίωμα ελευθερίας λόγου και εκφράσεως το οποίον προστατεύεται υπό του άρθρου 19 του Συντάγματος ούτε προς οιανδήποτε διάταξη του ρηθέντος άρθρου. (3) Η πρόβλεψις αύτη εμπίπτει εντός των διατάξεων και είναι σύμφωνος προς τας διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 19 του Συντάγματος. (4) Η προσβαλλομένη πρόβλεψη του άρθρου 3(1)(β) [*327] του ΚΕΦ. 79 είναι αναγκαία προς προστασία της υπολήψεως και/ή των δικαιωμάτων άλλων. (5) Το τεκμήριον ότι ο Νόμος ΚΕΦ. 79 και η ως άνω πρόβλεψη αυτού είναι ευλόγως αναγκαίοι διά τον ως άνω σκοπόν δεν αποκρούεται υπό οιουδήποτε των ισχυριζομένων γεγονότων της αιτήσεως. (6) Η πρόβλεψη αύτη είναι προληπτικής φύσεως και δεν είναι κατασταλτική. (7) Η υποβολή γραμματίου δεν αποτελεί δυσμενή διάκριση δεν είναι διάκριση μεταξύ προσώπων υπό ομοίας περιστάσεις και είναι αναγκαία διά την αποτελεσματική προστασία της υπολήψεως και των δικαιωμάτων των άλλων. (8) Αντιθέτως η μη επιβολή της υποβολής γραμματίου θα απετέλει δυσμενή διάκριση μεταξύ των φερεγγύων και των μη φερεγγύων ιδιοκτητών εφημερίδων εις βάρος των πρώτων οι οποίοι θα ηναγκάζοντο να πληρώνωσι αποζημειώσεις κ.λ.π. διά λιβέλλους των ενώ οι μη φερέγγυοι ιδιοκτήται θα ηδύναντο να δυσφημούσι τους πάντας χωρίς να πληρώνωσι οιασδήποτε αποζημειώσεις, ενθαρρυνόμενοι μάλιστα υπό της τοιαύτης πλεονεκτικής των ασυδοσίας. (9) Ουδεμίάν υποχρέωση είχον οι καθ' ων η αίτηση, να ζητήσωσι γνωμοδότηση και να πληροφορήσωσι σχετικώς τους αιτητάς και ειδικώς μάλιστα κατόπιν της ρητής δηλώσεως των αιτητών ότι επίστευαν και είχαν προς τούτο και δευτέραν νομικήν γνώμην ότι η υποβολή γραμματίου ήτο αντίθετος προς το Σύνταγμα και μη εφαρμόσιμος και της σαφούς δηλώσεως των ότι θα προέβαιναν εις την έκδοση της εφημερίδας άνευ υποβολής γραμματίου. (10) Ο ενδιαφερόμενος διάδικος αρνείται τα εις τα Νομικά σημεία 4 και 5 ισχυριζόμενα και υποβάλλει ότι και εάν ακόμη ήσαν ταύτα αληθή ούδεμίάν υποχρέωση είχαν οι καθ' ων η αίτηση, να πληροφορήσωσι τους αιτητάς ή να ενεργήσωσι ως εισηγούνται οι αιτηταί εν τω Νομικώ σημείω 5. (11) Οι αιτηταί υπ' αρ. 2 δεν δικαιούνται να ασκήσωσι την παρούσαν προσφυγήν διότι δεν είναι πρόσωπον του οποίου προσεβλήθη διά των προσβαλλομένων αποφάσεων ίδιον συμφέρον όπερ κέκτηται ως άτομον καθ' ότι μεταξύ άλλων, ως ο αιτητής υπ' αρ. 1 δηλοί εις την επιστολήν του ημερομηνίας 4/12/1976 (Τεκμήριον 3) και εις την Δήλωσιν του (Τεκμήριον 2) η αίτησις εγένετο υπό του αιτητού υπ' αρ. 1 ατομικώς ως ιδιώτου και ουχί εκ μέρους των αιτητών υπ' αρ. 2.

Η παρούσα ένστασις βασίζεται επί των ακολούθων γεγονότων: Ο αιτητής υπ' αρ. 1 απέστειλε ή παρέδωσε ως ιδιώτης και/ή ατομικώς την επιστολήν και την Δήλωσιν (Τεκμήρια 3 και 2 αντιστοίχως εν τη αιτήσει των (αιτητών) προς το Γραφείον Δημοσίων Πληροφοριών εις το περιεχόμενον των οποίων ο ενδιαφερό[*328]μένος διάδικος θα αναφερθή κατά την δικάσιμον. Ο Διευθυντής του Γραφείου Δημοσίων Πληροφοριών (2ος καθ' ου η αίτησις) απήντησε εις αυτόν δι' επιστολής του (Τεκμήριον 1 εν τη αιτήσει των αιτητών). Ο ενδιαφερόμενος διάδικος επαναλαμβάνει τα εις τας παραγράφους 6 και 7 της αιτήσεως αναφερόμενα γεγονότα πλην του ισχυρισμού ότι η Εκδοτική Εταιρεία Τηλέγραφος Λτδ., ελέγχεται υπό του ΑΚΕΛ τον οποίον αρνείται και ο οποίος είναι άσχετος διά τους σκοπούς της παρούσης προσφυγής και δέον να παραμερισθή. ο ενδιαφερόμενος διάδικος αγνοεί και δεν παραδέχεται τους Ισχυρισμούς των παραγράφων 1, 2 και 5 των εν τη αιτήσει των αιτητών ισχυριζόμενων γεγονότων. Ο ενδιαφερόμενος διάδικος (1) αρνείται ειδικώς ότι το Κ.Κ.Κ. επανεσυστήθη προσφάτως. Το κόμμα του οποίου οι αιτηταί υπ' αρ. 2 είναι η Κεντρική Επιτροπή είναι νέον κόμμα άσχετον προς το Κ.Κ.Κ. και (2) ισχυρίζεται ότι ο τοιούτος ισχυρισμός των αιτητών είναι άσχετος (irrelevant) και δέον να παραμερισθή. Ο ενδιαφερόμενος διάδικος αρνείται όλους τους ισχυρισμούς των παραγράφων 4 και 5 της εκθέσεως γεγονότων της αιτήσεως και ισχυρίζεται ότι ούτοι είναι άσχετοι προς την παρούσαν προσφυγήν και δέον να παραμερισθώσι.

Δεν χωρεί καμμία αμφιβολία ότι εκ παραδόσεως ο τύπος είχε αποστολή να συλλέγει και δημοσιεύει πληροφορίες να τες ερμηνεύει να τις σχολιάζει και να ενεργεί σαν φύλακας του δημοσίου συμφέροντος ενάντια στες κυβερνητικές αυθαιρεσίες και ατασθαλίες. Είναι επίσης γνωστό ότι εχρειάσθησαν μακροί αγώνες για τη καθιέρωση της ελευθερίας του τύπου. Είναι για αυτό λοιπόν πού εθεωρείτο από τες εκάστοτε κυβερνήσεις σαν σοβαρό εμπόδιο πού εδημιουργούσε επικίνδυνη παρέμβαση στην άσκηση των κυβερνητικών εξουσιών ενώ αντίθετα η αντιπολίτευση τον υπεστήριζαν.

Αλλά αυτό ακριβώς αποδεικνύει τι σημασία έχει για την λειτουργία του κράτους η ελευθερία της μεταδόσεως και λήψεως πληροφοριών, ή ελευθερία της γνώμης και η ελευθερία της κριτικής από τον τύπο πού σύμφωνα με αρκετούς συγγραφείς αποτελεί την τετάρτη εξουσία στο κράτος. Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στο άρθρο 19 εγγυάται το δικαίωμα ελευθερίας λόγου και της καθ' οιονδήποτε τρόπο εκφράσεως της σκέψεως, το οποίον περιλαμβάνει ελευθερία της γνώμης, της λήψεως και μεταδόσεως πληροφοριών και ιδεών χωρίς καμμιά επέμβαση οιασδήποτε δημοσίας αρχής και ανεξάρτητα από σύνορα: ίδε παράγ. 1 και 2.

Το δικαίωμα τούτο κατά τη γνώμη μου μπορεί να υποβληθή [*329] εις διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή ποινές που διαγράφει ο Νόμος και που είναι αναγκαία μόνον διά τους σκοπούς που προβλέπει η παράγραφος 3 του άρθρου 19. Οι συνταγματικές αυτές διατάξεις στηρίχθηκαν στο άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για Προστασία των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το οποίο με την σειρά του διαμορφώθηκε με βάση το άρθρο 19 της Παγκοσμίου Διακηρύξεως των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Το άρθρο 19 του Διεθνούς Συμφώνου (Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα) ακολουθεί περίπου τον ίδιο τύπο αν και οι περιορισμοί των δικαιωμάτων είναι περισσότερο γενικού χαρακτήρα. Θα ήτο ορθό να προσθεθή επίσης ότι η έννοια της ελευθερίας της γνώμης και εκφράσεως είναι στενά συνδεδεμένη με την έννοια της ελευθερίας της σκέψεως που προστατεύει το άρθρον 18 του Συντάγματος. Η ελευθερία εκφράσεως βεβαίως προϋποθέτει κάποιο άλλο πρόσωπο στο οποίο οι ιδέες εκφράζονται ή μεταδίδονται και γι' αυτό η ελευθερία εκφράσεως περιλαμβάνει και την ελευθερία δημοσιεύσεως ή κυκλοφορίας (ίδε Martin v. Struthers (1943) 87 Law. Ed. 1313) ως και την ελευθερία λήψεως και δημοσιεύσεως (ίδε Express Newspapers v. Union of Indian (1958) S.C. 578614). Η ελευθερία εκφράσεως και ιδιαίτερα η ελευθερία του τύπου όπως προστατεύεται συνταγματικά και από τις διεθνείς συμβάσεις προϋποθέτει ότι δεν θα επιβάλλεται κανένας προληπτικός περιορισμός υπό τη μορφή είτε προηγουμένης αδείας ή προληπτικής λογοκρισίας. Η άποψη αυτή ενισχύεται υπό της παραγράφου 5 του άρθρου 19 ή οποία έχει ως ακολούθως: "Ουδέν εκ των διαλαμβανομένων εις το παρόν άρθρον εμποδίζει την Δημοκρατίαν ν' απαιτή την έκδοσιν αδείας ή λειτουργίας επιχειρήσεων ραδιοφωνικών ή κινηματογραφικών ή τηλεοράσεως". Στην Κύπρο υπάρχει ο περί Τύπου Νόμος Κεφ. 79, ο οποίος εξακολούθησε να εφαρμόζεται στη Δημοκρατία αναπροσαρμοζόμενος στες συνταγματικές διατάξεις, δυνάμει του άρθρου 188 του Συντάγματος. (Ίδε επίσης Olivier v. Buttigieg [1966] 3 W.L.R. 310 H.L.).

Για την έκδοση εφημερίδας δεν χρειάζεται καμμιά προηγούμενη άδεια, αλλ' απλώς ένορκος δήλωσις που να περιέχει τες καθωρισμένες λεπτομέρειες για το όνομα της εφημερίδας, το μέρος πού θα τυπώνεται, το όνομα και τη διεύθυνση του ιδιοκτήτου, την γλώσσα πού θα εκδίδεται, τα χρονικά διαστήματα της εκδόσεως και τα δικαιώματα που εισπράττονται για τις δημοσιευόμενες αγγελίες ή διαφημίσεις. Άρθρον 3(β) προβλέπει ότι:

"Γραμμάτιον διά ποσόν πεντακοσίων λιρών, υπογραφόμενον ενώπιον και πιστοποιούμενον υπό πιστοποιούντος υπαλλή[*330]λου, διορισθέντος δυνάμει του Περί Ποιστοποιούντων Υπαλλήλων Νόμου ή οιουδήποτε Νόμου τρόποποιούντος ή αντικαθιστώντος τούτον, υπογεγραμμένον υπό του προσώπου του δηλουμένου εις την δυνάμει του Νόμου δήλωσιν ως ιδιοκτήτου, και ησφαλισμένον κατά τρόπον ικανοποιούντα τον Υπουργόν Εσωτερικών, είτε δι' εγγυητού ή εγγυητών, είτε δι' υποθήκης ή καταθέσεως χρημάτων ή άλλων εγγυήσεων εν πάση δε περιπτώσει ως ήθελε διατάξει ο υπουργός  Εσωτερικών υπό τον όρον ότι ο ιδιοκτήτης θα καταβάλη εις την Κυβέρνησιν της Δημοκρατίας πάσαν χρηματικήν ποινήν, η οποία δυνατόν να επιβληθή εις αυτόν ή επιδικασθή κατ' αυτού, εφ' οιαδήποτε καταδίκη αυτού επί εκτυπώσει ή δημοσιεύσει ή ενεργεία διά την εκτύπωσιν ή δημοσίευσιν οιουδήποτε στασιαστικού ή άλλου λιβέλλου, καθ' οιονδήποτε χρόνον μετά την υπογραφήν του γραμματίου, ωσαύτως δε πάσαν αποζημίωση και παν έξοδον εις πάσαν περίπτωση αποφάσεως υπέρ του ενάγοντος, εις πάσαν αγωγήν επί λιβέλλω κατά του ιδιοκτήτου, και πάσαν άλλην ποινήν ήτις ήθελεν επιβληθή ή επιδικασθή κατ' αυτού δυνάμει των διατάξεων του παρόντος Νόμου και λαμβάνει απόδειξη ως εν τω άρθρω 4 του παρόντος Νόμου προνοείται".

Άρθρον 4 έχει ως ακολούθως:

 "Άμα τη λήψει δηλώσεως και γραμματίου, ως εν τω άρθρω 3 του παρόντος Νόμου, προνοείται, ο Υπουργός Εσωτερικών πρωτοκολλά ή μεριμνά διά την πρωτοκόλλησιν τούτων εις το γραφείον του και τούτου γενομένου παρέχει ή μέριμνα διά την παροχήν εις τον ιδιοκτήτην της εφημερίδος, δι' ην υπεβλήθησαν η δήλωσις και το γραμμάτιον, αποδείξεως φερούσης την ημερομηνίαν καθ' ην υπεβλήθησαν η τοιαύτη δήλωσις και γραμμάτιον, τοιαύτη δε απόδειξις γίνεται δεκτή εις πάσαν διαδικασίαν ως απόδειξις όλων των δηλουμένων εν αύτη εν σχέσει με τοιαύτην δήλωσιν και γραμμάτιον".

Κατά την γνώμην μου η ένορκος δήλωση δεν θεωρείται σαν προληπτικό μέτρο γιατί ή διοικητική αρχή στην οποία κατατίθεται δεν έχει οιανδήποτε σχεδόν ευχέρεια να αρνηθεί την υπό του άρθρου 4 του Νόμου προβλεπόμενη απόδειξη. (Ίδε Cosmos Ltd., Press v. The Republic (1971) 3 C.L.R. 387-396). Το όνομα της εφημερίδας ύστερα από την έκδοση της αποδείξεως που προβλέπει το άρθρον 4 θα θεωρείται ότι είναι ιδιοκτησία του ιδιοκτήτου και κανένα άλλο πρόσωπον θα δικαιούται να [*331] χρησιμοποιήσει το ίδιον όνομα ή όνομα που τόσο να μοιάζει με αυτό ώστε θα είναι ενδεχόμενο να προκαλέση σύγχυση. (Ίδε άρθρον 11 του Νόμου. Ίδε επίσης Republic (Minister of Interior) and Another v. Telegraphos Publishing Co. Ltd., (1975) 3 C.L.R. 394-398, όπου ελέχθη ότι το άρθρον 11 του περί Τύπου Νόμου δεν συγκρούεται με το άρθρον 19 παράγραφος 3 διότι προστατεύει το δικαίωμα του αιτητού ως ιδιοκτήτου του τίτλου της εφημερίδας και διότι το δικαίωμα τούτο το απέκτησε από την εκδοθείσαν απόδειξη).

Ο συνήγορος των αιτητών εις μακράν και εμπεριστατωμένη αγόρευση υπεστήριξε (α) Ότι το άρθρον 3(β) του Νόμου Κεφ. 79 επιβάλλει κυρώσεις διά την κυκλοφορία του τύπου και κατά συνέπειαν είναι αντίθετο προς τας διατάξεις του άρθρου 19(1) και (2) του Συντάγματος. (β) Η απαίτησις του γραμματίου διά το ποσόν των £500—τίθεται διά την προστασίαν της πολιτείας και εναντίον δημοσιεύσεων στασιαστικού περιεχομένου ως επίσης και διά την προστασίαν των πολιτών από δυσφημηστικά δημοσιεύματα. και (γ) Ότι αι πρόνοιαι του άρθρου 3(β) του Νόμου είναι αντισυνταγματικαί, διότι ισοδυναμούν με προληπτικόν περιορισμόν υπό την μορφήν είτε προηγουμένης αδείας ή προληπτικής λογοκρισίας. Προς ενίσχυσιν της επιχειρηματολογίας του ο συνήγορος των αιτητών ανεφέρθη εις την υπόθεσιν Near v. Minessota (1975) Law. Ed. 1357, ως επίσης και εις τας υποθέσεις The Republic of Cyprus and Another v. Telegraphos Publishing Co. Ltd., (1975) 3 C.L.R. 394 και The Attorney General and Another ν Antigua Times Ltd [1975] 3 All E.R. 81. Επειδή ο συνήγορος των αιτητών ανεφέρθη και εις τον αείμνηστον Σαρίπολο εις το περισπούδαστο σύγγραμμα του "Σύστημα Συνταγματικού Δικαίου της Ελλάδος" 4Γ Αθήναι 1924 σελίς 120, ο ίδιος θεωρεί την απαίτηση ωρισμένης χρηματικής εγγυήσεως ως έμμεσον προληπτικόν μέτρο. Σημειωτέον όμως ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα της Ελλάδος (1864, 1911 και 1952) απαγορεύεται κάθε προληπτικόν μέτρο.

Θα ήτο επίσης αναγκαίο να τονίσω ότι και αποφάσεις των Δικαστών της Αμερικής στρέφονται εναντίον κάθε προληπτικού περιορισμού ή προληπτικής λογοκρισίας. Εις την πολύ γνωστή υπόθεση Near v. Minessota ο Αρχιδικαστής Hughes ο οποίος εξέδωσε την απόφασιν της πλειοψηφίας του Δικαστηρίου ανεφέρθη εις την ελευθερία του τύπου εις τες σελίδας 1363, 1364, 1366, 1367, 1368, 1369 και 1371. Εις την πρόσφατη υπόθεση New York Times Co. v. United States 29 Law. Ed. 2d 822 ο Δικαστής [*332] Black εις τη σελίδα 828 ανεφέρθη εις την ελευθερίαν του τύπου. Ίδε επίσης την απόφαση του Δικαστού Douglas εις σελίδα 829 και 830 και Olivier v. Buttigieg [1966] 3 W.L.R. 310 H.L.

Είναι ενδεικτικόν ότι από το σύνολο των αυθεντιών τας οποίας εχω αναφέρει εξυπακούεται ότι χωρίς ελευθερία τον τύπου δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική δημοκρατία. Χωρίς ελεύθερο τύπο δεν μπορεί να υπάρξει ελευθερία πληροφοριών, και μόνον εκείνοι οι οποίοι εξασκούν τέτοιο δικαίωμα  δύνανται και είναι εις θέση να αποφασίζουν και να απολαμβάνουν την ελευθερία αποφάσεως.

Όπως είπα και εις την έκθεση μου εις το Πανεπιστήμιον του Graz το 1976 "διά να διασφαλισθή η ελευθερία λήψεως και μεταδόσεως πληροφοριών εις τα μέσα μαζικής επικοινωνίας όχι μόνο πρέπει να δοθή η ευκαιρία λήψεως πληροφοριών ελευθέρως άλλα και ή ελευθερία μεταδόσεως των πληροφοριών τούτων. Η αρχή της ανωνυμίας η οποία επιτρέπει εις εκδότην ή συντάκτην να αρνείται (εκτός εις ωρισμένας περιπτώσεις) να αποκαλύψη το όνομα του συγγραφέως άρθρου δημοσιευομένου εις την εφημερίδα του τείνει να παίξη σπουδαίο ρόλον εις την πραγμάτωση του δικαιώματος λήψεως καθώς και της μεταδόσεως πληροφοριών. Η αρχή αύτη φαίνεται να έχη καταστή σπουδαιοτέρα κατά την περίοδο ταύτη και σας καλώ να σταθμίσετε το θέμα του επαγγελματικού απορρήτου. Είναι γενικώς αναγνωρισμένον ότι διά να δυνηθή ο τύπος να εκπληρώση το καθήκον της μεταδόσεως πληροφοριών προς το κοινόν πρέπει να του επιτραπή να λαμβάνη πληροφορίας εμπιστευτικώς χωρίς να αποκαλύπτει τας πηγάς του. Ό δημοσιογράφος δυνατόν να κληθή να αποκαλύψη τας πηγάς των πληροφοριών του, εν ονόματι όμως, του δημοσίου συμφέροντος και της εθνικής ασφαλείας. Δυνατόν να διαπράττη το αδίκημα της καταφρονήσεως του Δικαστηρίου εάν αρνείται να αποκαλύψη τας πηγάς των πληροφοριών του όταν τούτο απαιτείται υπό του Δικαστηρίου".

Με γνώμονα τες αποφάσεις τες οποίες παρέθεσα κατέληξα εις το συμπέρασμα ότι η διάταξη περί γραμματίου πού παραχωρείται ως εγγύηση διά την καταβολήν αποζημιώσεων ετέθη διά προστασία της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων των τρίτων προσώπων και κατά συνέπεια το άρθρο 3(β) του περί Τύπου Νόμου δεν αντιβαίνει προς τες πρόνοιες του άρθρου 19(3) του Συντάγματος· και το οποίον προνοεί επίσης διά επιφυλάξεις και περιορισμούς και κατά συνέπεια το άρθρο 3(β) δεν είναι αντι[*333]συνταγματικό διότι δεν επιβάλλει προληπτικό περιορισμό υπό την μορφήν είτε προηγουμένης αδείας ή προληπτικής λογοκρισίας. Εάν χρειάζεται περαιτέρω ενίσχυση νομίζω ότι ή υπόθεση Republic (Minister of Interior and Another) v. Telegraphos Publishing Co. Ltd., εις σελίδα 401 υποστηρίζει την απόφασή μου ότι αι διατάξεις του Νόμου περί Τύπου εν Κύπρω είναι εντός των προνοιών του άρθρου 19 του Συντάγματος διότι η εξάσκηση διακριτικής εξουσίας η οποία παραχωρείται εις την διοίκηση ήτο αναγκαία διά να προστατεύονται τα δικαιώματα του ιδιοκτήτου του τίτλου της εφημερίδας και ως εκ τούτου, δεν δύναται να θεωρείται ως αντιβαίνουσα τες πρόνοιες του Συντάγματος, και διότι το άρθρο 19 λέγει ότι η ενάσκηση των δικαιωμάτων (ίδε άρθρον 1 και 2) δύναται να υποβληθή εις διατυπώσεις, όρους περιορισμούς ή ποινάς προδιαγεγραμμένας υπό του Νόμου και αναγκαίας μόνον προς το συμφέρον της ασφαλείας της δημοκρατίας της συνταγματικής τάξεως ή της δημοσίας ασφαλείας ... προς προστασία της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων άλλων ... Εις την υπόθεση The Attorney General and Another v. Antigua Times Ltd., [1975] 3 All E.R. 81 το Privy Council εξέδωσα την απόφαση του διά την ελευθερίαν της γνώμης, της λήψεως και μεταδόσεως πληροφοριών και ιδεών άνευ επεμβάσεως οιασδήποτε αρχής. Ο Δικαστής Lord Fraser of Tullybelton εις σελίδες 90, 91, 92 είπε: "Διά την ερμηνεία του άρθρου 3(2) του Νόμου περί Τύπου το άρθρο τούτο είναι ενδεικτικό ότι η πρόθεση του νομοθέτου ήτο η προστασία της υπολήψεως και των δικαιωμάτων άλλων πολιτών και κατά συνέπειαν εν όψει του άρθρου 10(2) του Συντάγματος δεν εθεωρήθη αντισυνταγματικό".

Εις την υπόθεση Γεώργιος Χατζηνικολάου εναντίον Αστυνομίας (1976) 2 C.L.R. 63, ο Δικαστής κ. Λ. Λοΐζου εκδίδων την απόφαση του Εφετείου είπε εις τες σελίδες 64, 65:-

"Δέον όπως τονισθή ότι το Δικαστήριον τούτο αποδίδει ιδιαιτέραν σημασίαν εις την παρούσαν υπόθεσιν καθότι αύτη αφορά το δικαίωμα της ελευθερίας της εκφράσεως, ένα των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου τα οποία αναγνωρίζονται και διασφαλίζονται υπό του άρθρου 19 του Συντάγματος ως επίσης και της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως διά την προάσπισιν των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή οποία ισχύει εις την Κύπρον δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 169 του Συντάγματος, κατόπιν της ψηφίσεως, υπό της Βουλής των Αντιπροσώπων, του Περί Ευρωπαϊκής Συμβάσεως διά την προάσπισιν των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Κυρω[*334]τικού) Νόμου του 1962 (Νόμος 39/62). Αλλά και εις τας προνοίας του Συντάγματος και της Συμβάσεως υπάρχουν ωρισμέναι επιφυλάξεις και περιορισμοί και πολύ ορθά, κατά την γνώμην μας, διότι ενώ ούδείς δύναται να αμφιβάλλη ότι το δικαίωμα της ελευθερίας της εκφράσεως είναι μία, θά ελέγαμεν, ευλογία, και ένα χαρακτηριστικόν οιασδήποτε πολιτισμένης κοινωνίας και δημοκρατικής χώρας, εν τούτοις δέον όπως μη παραγνωρίζωνται και οι λόγοι δι' ους το δικαίωμα τούτο δύναται να υπαχθή διά νόμου εις ωρισμένους περιορισμούς ή κυρώσεις αποτελούντας αναγκαία μέτρα διά την προστασίαν της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων του πολίτου, την εθνικήν ασφάλειαν, την παρεμπόδισιν της κοινολογήσεως εμπιστευτικών πληροφοριών, την διασφάλισιν του κύρους και της αμεροληψίας της δικαστικής εξουσίας· και τούτο προς τον σκοπόν διατηρήσεως ενός λογικού ισοζυγίου μεταξύ του δικαιώματος εις την ελευθερίαν εκφράσεως και των συνεπαγομένων καθηκόντων και ευθυνών του πολίτου".

Διά την καταβολήν αποζημιώσεων και διά περιορισμούς διά την προστασία της υπολήψεως ή των δικαιωμάτων άλλων ίδε Απόφαση Ευρωπαϊκής Επιτροπής 753/60 Yearbook III σελίς 310.

Διά τους λόγους τους οποίους ανέφερα εν εκτάσει και εν όψει των αυθεντιών τας οποίας παρέθεσα δεν χωρεί καμμία αμφιβολία ότι σύμφωνα με το άρθρο 19 του Συντάγματος το συνταγματικό δικαίωμα του τύπου μπορεί να υποβληθή εις διατυπώσεις, όρους, περιορισμούς ή ποινές πού διαγράφει ο Νόμος και πού είναι αναγκαίες μόνον διά τους σκοπούς πού προβλέπει η παράγραφος 3 του άρθρου 19 εις μία δημοκρατική κοινωνία. Δεν θα ήθελα να συμπληρώσω την απόφαση μου χωρίς να εκφράσω την ευαρέσκεια μου προς όλους τους συνηγόρους οι όποιοι έχουν εμφανισθή εις την παρούσα υπόθεση.

Διά όλους τους λόγους τους οποίους ανέφερα επικυρώνω την απόφαση ή πράξη της διοικήσεως και απορρίπτω την προσφυγή άνευ εξόδων. Ίδε άρθρο 146(4β).

This is an English translation of the judgment in Greek appearing at pp. 321-334 ante.

Press Law, Cap. 79—Section 3(b) of the Law—Not contrary to Article 19 of the Constitution.

Constitutional Law—Human rights—Right to freedon of speech and [*335] expression-Freedom to hold opinions, and receive and impart information and ideas-Paragraphs 1 and 2 of Article 19 of the Constitution-Exercise of these rights may be subject to formalities, conditions, restrictions or penalties: for the protection, inter alia, of the rights of others-Article 19.3 of the Constitution-Therefore section 3(b) of the Press Law, Cap.79 not contrary to the said Article 19 of the Constitution.

The only issue in this recourse, which was directed against the decision of the respondents not to issue and/or to grant to the applicants the “receipt” provided by section 4 of the Press Law, Cap. 79 with regard to the publication of a newspaper under the title “NeosAnthropos” and against the decision of the respondents to issue and/or grant the aforesaid receipt and thus grant the title “NeosAnthropos” for the publication of a newspaper to Telegraphos Publishing Co. was whether section 3(b) of the Press Law was contrary to Article 19 of the Constitution.

Held, that since Article 19.3 of the Constitution provides that the exercise of the right to freedom of speech and expression, the right to freedom to hold opinions and receive and impart information and ideas (safeguarded by paragraphs 1 and 2 of Article 19) may be subject to such formalities, conditions, restrictions or penalties necessary in the interests of the security of the Republic or for the protection of the reputation or rights of others; that since the amount of the bond provided by section 3(b) of the Press Law, Cap. 79, is intended to be used, inter alia, as security for the payment of damages to be adjudged against[*336]the proprietor of the newspaper in any action for libel, the provision for a bond in the said section 3(b) was inserted for the protection of the reputation or rights of others and consequently section3(b) is not contrary to Article 19 of the Constitution.

Application dismissed.

Cases referred to:

Martin v. Struthers (1943) 87 Law ed. 1313;

Express Newspaper v. Union of Indian (1958) S.C. 578;

Olivier v. Buttigieg [1966] 3 W.L.R. 310;

Cosmos Ltd. Press v. The Republic (1971) .3 C.L.R. 387;

Republic (Minister of Interior and Another) v. Telegraphos

Publishing Co. Ltd. (1975) 3 C.L.R. 394;

Near v. Minessota (1975) Law. ed. 1357;

Attorney-General and Another v. Antigua Times Ltd [1975] 3 All E.R. 81;

New York Times Co. v. United States, 29 Law. ed. 2d 822;

HjiNicolaou v. Police (1976) 2 C.L.R. 63;

Decision of European Commission of Human Rights 753/60 (Yearbook III p. 310).

Recourse.

Recourse against the refusal of the respondents to issue and/or grant the receipt provided by section 4 of the Press Law, Cap.79 with regard to the publication of a newspaper under the title “NeosAnthropos”.

E. Lemonaris, for the applicants.

Gi.Michaelides, for the respondents.

J. Potamitis with M. Papapetrou, for the interested parties.

Cur.adv. vult.

HADJIANASTASSIOU J. read the following judgment: In this case the applicant prays for the following relief: (a) That the decision not to issue and/or not to grant the “receipt” provided by section 4 of the Press Law, Cap. 79 with regard to the publication of a newspaper under the title “NeosAnthropos” which was communicated to the first applicant by means of a letter of the second respondent dated 8.1.1976, is null and void and of no effect whatsoever; that the decision to issue and/or grant the aforesaid receipt and thus to grant the title “NeosAnthropos” [*337]for the publication of a newspaper to Telegraphos Publishing Co. Ltd. is null and void and of no effect whatsoever.

The facts in brief are as follows: The first applicant is a lawyer, member of the Central Committee of the Cyprus Communist Party in charge of press matters. The two applicants are the Central Committee of the Cyprus Communist Party whose offices are at No. 24 Homer Avenue Nicosia. Applicants decided the publication of a newspaper by the party under the title “NeosAnthropos”. A newspaper under the same title used to be published by the Cyprus Communist Party from 1926 until 1931. The AKEL Party was established in 1941 upon a decision of the Cyprus Communist Party which was wound up in 1944. This was re-established and the two applicants are its Central Committee. The applicants visited the Director of the Public information Office on the 26th November, 1975 and informed him that they contemplated to publish a newspaper under the title “NeosAnthropos”. He examined the file and informed them that the title was free.

The applicants mentioned to respondent 2 that they were of opinion that the provisions of section 3 of the Press Law Cap. 79 for the execution of a bond in the sum of £500 was contrary to Article 19 of the Constitution. The applicants submitted the declaration about a newspaper together with an accompanying letter dated 4th December, 1975, in which it was stated that section 3(b) was unconstitutional. On the 20th December applicants circulated a proclamation to the public about the re-establishing of the Cyprus Communist Party in which they also declared their intention to publish a newspaper under the title “NeosAnthropos”. On the 24th December, 1975, Telegraphos Publishing Co. Ltd. which is under the control of AKEL submitted a declaration about the publication of a newspaper under the same title and also executed the bond of £500 required by the Law. The respondents issued the relevant receipt to the said company which thus, by virtue of section 4 of Cap. 79, became the proprietor of the said title. On the 12th January, 1976, the applicants received a negative reply. The applicants after writing their letter dated 23rd January, 1976, were informed of the issue of the title to the aforesaid Company and a certified copy of the relevant declaration and bond were sent to the[*338]applicants by letter of the second respondent dated the 5th February, 1976.

This application was base4 on the following grounds of law:

(1) The first sub judice decision was based on the failure of the applicants to execute the bond provided by section 3(b) of Cap. 79 This provision is contrary to the right to freedom of speech and expression which includes the exercise of this right through the press and which is protected by Article 19 of the Constitution. The bond constitutes a restriction in the exercise of the right which does not come within the provisions permitted by Article 19 3 Moreover the nature of the aforesaid restriction is repressing whilst the nature of the restriction in question is preventive (2) The bond constitutes discrimination in the exercise of the right to freedom of speech and expression amongst those possessing the requisite financial ability and those not possessing it The latter are deprived of this way of expression by the publication of a newspaper (3) Since the respondents had before them, as from the 4th December, 1975 the Declaration of the applicants together with the express questioning of the constitutionality of section 3(b) of Cap. 79 they were bound under the principles of good administration to seek legal advice, from the appropriate Officer of the Republic and to inform the applicants accordingly. (4). In view of the fact that the Declaration of AKEL was obviously submitted for the purpose of “prompt extraction” of the title, the respondents as a matter of good administration ought to have informed the applicants about the aforesaid “Declaration” to enable applicants to apply to Court and/or take any other legal steps and (5). In view of the fact that it was obvious that AKEL was trying to forestall the applicants, the respon4ents as a matter of good administration and in order to avoid unnecessary proceedings and costs, ought to have left pending the taking of any decision until the resolving of the constitutional dispute. It should be noted that ground of law (3) was abandoned.

On the 13th April, 1976, the respondents filed their opposition which is based on the following grounds of law: (a) The sub judice decision is in all respects lawful, is not contrary to the provisions of the Constitution or the Law, was not taken in excess or in abuse of the power vested in the respondents and was properly taken on the basis of all the facts of the case. (b) Article 19 of the Constitution is not in any way contravened[*339]and (c). it was not the task of the respondents to decide on the constitutionality or not of section 3(1)b) of the Press Law as, amended subsequently. The opposition, was based on the following facts: On the 4th December, 1975, Advocate Costas Makrides of Limassol submitted an application to the Public Information Office to which been closed a completed Declaration about a newspaper and by means of which he was seeking to register a newspaper under the name “NeosAnthropos” without however executing the bond for £500 provided by section 3(1)(b) of the Press. Law, Cap. 79, as subsequently amended. On the 8th January, 1976, after obtaining the advice of the Attorney-General of the Republic the Director of the Public Information Office addressed a letter to the applicant informing him that the Declaration which he had, submitted could not be filed in view of the fact that no bond in the sum of £500 had been executed as provided by the Law (see exhibit 7).

On the 24th December, 1975, Telegraphos Publishing Co. Ltd. submitted an application to the Minister of Interior by means of which it sought to register a newspaper under the name “NeosAnthropos”, and it enclosed all the documents required by the aforesaid section of the Press Law including a bond in the sum of 500 (see Appendix “A”). On the 7th January, 1976, the Director of the Public Information Office having considered the application of Telegraphos Publishing Co. Ltd. he found it to be in full compliance with the requirements of the Press Law and issued the relevant receipt under section 4 of Cap, 79.

On the 7th .May, 1976, Telegraphos Publishing Co. filed an opposition, which is based on the following grounds of law: (1) Decisions A and B in the application whose annulment is sought by the applicants are not contrary to the provisions of the Constitution or the Press Law, Cap. 79 and thus they are not subject to annulment. (Article 146(1) and (4)(b) of the Constitution). (2) The provisions of section 3(1)(b) of the Press Law, Cap. 79 for the execution of a bond are not contrary to the right to freedom of speech and expression, which is protected by Article 19 of the Constitution, nor to any provision of the said Article. (3) This provision falls within the provisions of and is in accord with the provisions of Article 19.3 of the Constitution. (4) The provisions of section 3(1)(b) of Cap. 79 which are attacked are necessary for the protection of the[*340]reputation and/or the rights of others. (5) The presumption that the Law Cap. 79 and the above provision thereof are reasonably necessary for the above purpose is not precluded by any of the facts alleged in the application. (6) This provision is of a preventive nature and is not repressing. (7) The execution of a bond does not constitute discrimination, does not discriminate between persons under the same circumstances and is necessary for the effective protection of the reputation and the rights of others. (8) On the contrary the non-imposition of the execution of a bond would constitute discrimination between solvent and non-solvent newspaper proprietors to the detriment of the former who would be forced to pay damages etc. for libel whilst the non-solvent proprietors could defame everybody without paying any damages, being, also, encouraged by such advantageous immunity. (9) The respondents were not bound to seek legal advice and inform applicants accordingly and particularly so after the express statement of the applicants that they believed and they had a second legal advice to the effect that the execution of a bond was contrary to the Constitution and inapplicable and their express statement that they would proceed with the publication of a newspaper without executing a bond. (16) The interested party denies the a1lgations in grounds of law 4 and 5 and submits that even if same were true the respondents had no obligation whatsoever to inform the applicants or to act as suggested by applicants in ground of law 5. (11) Applicants No. 2 are not entitled to make this recourse because they are not a person whose interest vested in him personally has been affected by the sub judice decisions because, inter alia, as stated by applicant 1 in his letter dated 4.12.1976 (exhibit 3) and in his Declaration (exhibit 2) the application was made by applicant 1 personally as a private individual the not on behalf of applicants No. 2.

This opposition is based on the following facts: Applicant No. 1 forwarded or delivered as a private individual and/or personally the letter and the Declaration (exhibits 3 and 2 respectively in the application of the applicants) to the Public Information Office to the contents of which the interested party will refer at the trial. The Director of the Public Information Office (respondent 2) replied to him by his letter (exhibit 1 in the application of the applicants). The interested party repeats the facts stated in paragraphs 6 and 7 of the application except[*341]the allegation that Telegrapbos Publishing Co. is under the control of AKEL which is denied and which is irrelevant for the purposes of this recourse and should be set aside. The interest&1 party is unaware and does not admit the facts alleged in paragraphs 1, 2 and 5 of the application. Interested, party No. 1 denies specifically that the Cyprus Communist party has been recently re-established. The party of which applicants No. 2 are the Central Committee is a new party not related to the Cyprus Communist Party and (2) alleges that such allegation by applicants is irrelevant and should be set aside. The interested party denies all the allegations in paragraphs 4 and 5 in the statement of facts of the application and alleges that same are irrelevant in this recourse and should be set aside.

There is no doubt whatsoever that by tradition the press has the mission to receive and publish information, to interpret and comment upon it and act as guardian of the public interest against government arbitrariness and irregularities. It is also known that there were needed long struggles for the implementation of the freedom of the press. And it is for this reason that Governments of the day were considering it as a serious impediment which was creating a dangerous interference with the exercise of the Government powers whilst on the contrary it was supported by the opposition.

But this exactly shows the importance for the functioning of the State of the freedom to receive and impart information, the freedom to hold opinions and the freedom to comment by the press which according to the Authors constitutes the 4th power in a State. Article 19 of the Constitution of the Republic of Cyprus guarantees the right to freedom of speech and expression, in any form, which includes freedom to hold opinions and receive and impart information and ideas without interference by any public authority and regardless of frontiers. See paragraphs 1 and 2.

This exercise of this right may in my opinion be subjected to formalities, conditions, restrictions or penalties as are prescribed by law and are necessary only for the purposes provided by Article 19.3 of the Constitution. These constitutional provisions were framed on the basis of Article 10 of the European Convention on Human Rights, which in its turn was formulated on the basis of Article 19 of the Universal Declaration of Human[*342]Rights Article 19 of the International Convention (Civil and Political Rights) follows the same pattern though the restrictions to these rights, are more of a general character It is proper to add also that the concept of freedom of opinion and expression is closely linked with the concept of freedom of thought which is protected by Article 18 of the Constitution. The freedom of expression of course presupposes some other person to whom ideas are expressed or imparted and for this reason the freedom of expression includes the right to publication or circulation (see Martin. v. Struthers (1943) 87 Law ed. 1313) as well as freedom to receive and publish (see Express Newspapers v. Union of Indian (1958) S.C. 578-614). The freedom of expression and particularly the freedom of the press as protected by the Constitution and by the international conventions presupposes that there should not be imposed any preventive restriction in the form of a previous licence or preventive censorship. This view is supported by Article 19.5 of-the Constitution which runs as follows: “Nothing in this Article contained shall prevent the Republic from requiring the licensing of sound and vision broadcasting or cinema enterprises”. In Cyprus there exists the Press Law, Cap. 79 which continued to be applied in the Republic after modification, by the Constitution under Article 188 of the Constitution (see, also, Olivier v. Buttigieg [1966] 3 W.L.R. 310 H.L.).

For the issue of a newspaper there is not needed any previous licence, but simply an affidavit containing the prescribed particulars about the name of the newspaper, the place of printing, the name and address of the proprietor, the language of the publication, the time intervals of the publication and the fees to be collected in respect of announcements or advertisements.

Section 3(b) provides that-

“(b) a bond in the sum of five hundred pounds executed before and certified by a certifying officer appointed under the Certifying Officers Law or any Law amending or substituted for the same, signed by the person named in the statutory declaration as the proprietor and seemed to the satisfaction of the Minister of Interior either by a surety or, sureties or by mortgage or deposit of money or other, securities as the Minister of Interior may, in any case, direct, conditioned that the proprietor shall pay to the[*343]Government of the Republic every penalty which may be imposed upon, or adjudged against, him upon any conviction for printing or publishing or publishing or causing to be printed: or published any seditious or other libel at any time after the execution of the bond and also any damages or compensation and cots on any judgment for the plaintiff in any action for libel against the proprietor and all Other penalties whatsoever which may be imposed upon, or adjudged against, him under the provisions of this Law”.

Section 4 provides as follows:

“4. Upon receiving a declaration and a bond, as in. section 3 of this Law provided, the Minister of Interior shall file or cause the same to be filed in his office and shall thereupon, give or cause to be given to the proprietor of the newspaper, in respect of which the declaration and bond were furnished, a receipt bearing the date on which the declaration and bond were furnished, and such receipt shall be admissible in all proceedings as evidence of all that is stated therein relating to such declaration and bond”.

In my opinion the affidavit is not Considered as a preventive measure because the administrative Authority with which it is deposited has almost no discretion at all to refuse the receipt in question (see cosmos Ltd., Press v. The Republic (1971) 3 C.L.R. 387-396). The name of the newspaper, after the issue of the receipt provided by section 4 will be deemed to be the property of the proprietor and no other person will be entitled to use the same title or a title 50 resembling it as to be likely to cause confusion (see section 11 of the Law. See also Republic (Minister of Interior) and Another v. Telegraphos Publishing Co. Ltd. (1975) 3 C.L.R. 394-398, where it was held that section 19 of the Press Law is not in conflict with Article 19.3 because it protects the right of the applicant as proprietor of the title of the newspaper and because he has acquired this right by the receipt issued).

Counsel for the applicants in a long and detailed address argued (a) that section 3(b) of the Press Law Cap. 79 imposes sanctions on the circulation, of newspapers and consequently is contrary to the provisions of Article 19(1) and (2) of the Consituation; [*344] (b) the provision for a bond in the sum of £500 is inserted for the protection of the State and against publications of a seditious nature as well as for the protection of the citizens from defamatory publications; and (c) that the provisions of section 3(b) of the Law are unconstitutional, because they amount to a preventive restriction in the form of either a previous licence or preventive censorship. In support of this argument counsel for the applicants referred to the case of Near v. Minessota (1975) Law. ed. 1357, and to the cases of The Republic of Cyprus and Another v. Telegraphos Publishing Co. Ltd. (1975) 3 C.L.R. 394 and The Attorney-General and Another v. Antigua Times Ltd [1975] 3 All E.R. 81. Counsel for the applicants referred also to the famous textbook of the late Saripolos “System of Constitutional Law of Greece” 4C Athens 1924 p. 120, where the claim for a certain monetary guarantee is considered as an indirect preventive, measure. It should be noted, however, that in accordance with the Constitution of Greece (1864, 1911 and 1952) any preventive measure is excluded.

It would also be expedient to stress that the decisions of Judges in America are directed against any preventive restriction or preventive censorship. In the very well known case of Near v. Minessota Chief Justice Hughes who delivered the judgment of the Majority of the Court referred to the freedom of the press (see pages 1363, 1364, 1366, 1367, 1368, 1369 and 1371). In the recent case New York Times Co. v. United States, 29 Law ed. 2d 822 Justice Black referred to the freedom of the press at p. 828. See also the judgment of Justice Douglas at pp. 829 and 830 and Olivier v. Buttigieg [1966] 3 W.L.R. 310 H.L.

It is indicative that from the whole series of authorities to which I have referred it is implied that without freedom of the press there cannot be real democracy. Without a free press there cannot exist freedom of information, and only those exercising such a right they may and are in a position to decide and enjoy the freedom of decision.

As I stated in my report to the Graz University in 1976 “in order to secure the freedom to receive and impart information to the means of mass communication not only there should be given the opportunity to receive information freely but also freedom to impart this information. The principle of anonymity which allows a publisher or reporter to refuse (with the exception[*345]of certain instances) to reveal the name of the author of an article published in his newspaper is inclined to play an important part in the realization of the right to receive and impart information. This principle seems to have been rendered more important during this period and I call upon you to weigh the question of the professional confidence. It is generally recognised that for the press to be enabled to perform the duty of imparting information to the public it should be allowed to receive information in confidence without revealing its sources. The journalist may perhaps be called upon to reveal the sources of his information, in the name, however, of public interest and national security. He may perhaps commit the offence of contempt of Court if he declines to reveal the sources of his information when this is required by the Court”.

Guided by the decisions to which I have referred I came to the conclusion that the provision regarding a bond which is granted as security for the payment of damages was inserted for the protection of the reputation or the rights of third persons and consequently section 3(b) of the Press Law is not contrary to the provisions of Article 19.3 of the Constitution which also provides for conditions and restrictions and consequently section 3(b) is not uncontitutional because it does not impose a preventive restriction in the form of either a previous licence or preventive censorship.

If more authority is needed in support I think that the case of the Republic (Minister of Interior and Another) v. Telegraphos Publishing Co. Ltd. at p. 401 lends support to my opinion that the provisions of the Press Law in Cyprus fall within the provisions of Article 19 of the Constitution because the exercise of discretion which is vested in the administration was necessary in order to protect the rights of the proprietor of the title of the newspaper, and for this reason, cannot be considered as contrary to the provisions of the Constitution; and because Article 19 provides (see paragraphs 1 and 2) that the exercise of the rights may be subjected to formalities, conditions, restrictions or penalties as are prescribed by Law and are necessary only in the interests of the security of the. Republic, the constitutional order or the public safety… or for the protection of the reputation or rights of…. others In the case of The Attorney-General and Another v. Antigua Times Ltd. the[*346]Privy Council delivered its judgment on the freedom of opinion, and the receiving and imparting of information and ideas without interference by any Authority. Lord Fraser of Tullybelton said at p. 91: “In relation to s. 3(2), the question to be determined is, in their Lordships, opinion, whether that subsection was reasonably required for the purpose of protecting the reputations and rights of others. If it was, then by virtue of s. 10(2) of the Constitution, nothing in it or done under its authority is to be treated as contravening the Constitution”. (See also pp. 90, 92).

In the case of GeorghiosHjiNicolaou v. The Police (1976) 2 C.L.R. 63 Justice L. Loizou delivering the judgment of the Court of Appeal said the following at pp. 64, 65:

“It should be stressed that this Court attaches special importance to the present case because it concerns the right of freedom of expression, one of the fundamental rights of the subject which are recognised and safeguarded by article 19 of the Constitution as well as by the European Convention for the protection of Human Rights, which is effective in Cyprus by virtue of the provisions of article 169 of the Constitution, after the enactment, by the House of Representatives, of the European Convention for the Protection of Human Rights (Ratification) Law, 1962 (Law 39/62). But even in the provisions of the Constitution and the Convention, there are certain formalities, conditions and restrictions and very rightly so, in our view, because although nobody can doubt that the right of expression, is, we should say, a blessing, and a characteristic of every civilized community and democratic country the reasons for which this right may be placed, by law, under certain restrictions and penalties constituting necessary measures for the protection of the reputation or rights of the citizen, the national security, the promotion of order and prevention of crime, the prevention of the disclosure of information received in confidence and the maintenance of the authority and impartiality of the judiciary should, nevertheless, be not disregarded, and this for the purpose of preservation of a fair balance between the right of freedom of expression and the resulting duties and responsibilities of the citizen”.[*347]

Regarding payment of damages and restrictions for the protection of the reputation or the rights of others see decision of European Commission 753/60 Yearbook III p. 310.

For the reasons I have stated at length and in view of the authorities I have cited there is no doubt at all that according to Article 19 of the Constitution the Constitutional right of the press may be subjected to formalities, conditions, restrictions or penalties as are prescribed by Law and which are necessary only for the purposes provided by Article 19(3) in a democratic society. I do not wish to complete my judgment without expressing my satisfaction to all counsel who appeared in this case.

For the reasons stated above the decision or act of the administration is confirmed and the recourse is dismissed without costs. See Article 146(4)(b) of the Constitution.

Application dismissed without costs.