(1985) 3 CLR 2202

[*2202] 1985 October 25

25 Οκτωβρίου, 1985

[ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ, Πρ., ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΣΑΒΒΙΔΗΣ, ΛΩΡΗΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, ΠΙΚΗΣ, ΚΟΥΡΡΗΣ, Δ/σταί]

Μεταξύ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,

Αιτητή,

ν.

ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ,

Καθ' ών η Αίτηση.

(Αναφορά Αρ. 11/85).

Συνταγματικό Δίκαιο—Σύνταγμα, Άρθρα 40, 43.1, 44 και 179—Προκήρυξη προώρων Προεδρικών εκλογών—Δεν προβλέπεται από το Άρθρο 44.1 του Συντάγματος— Γι' αυτό και ο επίδικος νόμος αντιβαίνει προς το άρθρο αυτό—Το δίκαιο της ανάγκης δεν σώζει τον νόμο— Γιατί ο νόμος αυτός δεν ψηφίσθηκε σαν τροποποιητικός του άρθρου 44.1 που δεν αποτελεί θεμελιώδη πρόνοια του Συντάγματος.

Στις 26 Ιουλίου 1985 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταχώρησε, δυνάμει του Άρθρου 140 του Συντάγματος, την παρούσα Αναφορά στο Ανώτατο Δικαστήριο για Γνωμάτευση κατά πόσον οι διατάξεις των άρθρων 3, 4, 5 και 6 του περί της Κατ' Ανάγκην Προκήρυξης Πρόωρης Εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας (Ειδικού) Νόμου 1985, όπως αναφέρονται στο Παράρτημα 1 της Αναφοράς, ευρίσκονται σε αντίθεση ή είναι ασύμφωνες «με τις διατάξεις των Άρθρων 40, 43.1 και 43.3, 44 και 179 του Συντάγματος». (Το κείμενο του υπό κρίση νόμου δημοσιεύεται στις σελίδες 2207- 2208).

Αποφασίσθηκε από τους κ.κ. Τριανταφυλλίδη, Πρ. και Μαλαχτό, Σαββίδη, Λώρη και Στυλιανίδη, Δικαστές ότι: (1) Η κατά το άρθρο 43.1 του Συντάγματος πενταετής θητεία του Προέδρου διακόπτεται πριν την εκπνοή της μόνον άν το λειτούργημα παραμείνει χωρίς φορέα για οποιοδήποτε λόγο από εκείνους που αναφέρονται στο άρθρο 44.1 του Συντάγματος.

* An English translation of the decision appears at pp. 2213-2223 post.[*2203]

(2) Αν και όταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραιτείται από το αξίωμα του(άρθρο 44.1(6)) μπορεί να θέσει υποψηφιότητα για επανεκλογή του κατά την αναπληρωματική εκλογή του άρθρου 44.4, εν τούτοις το άρθρο 44.1 δεν προβλέπει την προκήρυξη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας πρόωρης εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας, και γι’ αυτό ο επίδικος νόμος που προβλέπει για τέτοια προκήρυξη βρίσκεται σε αντίθεση με το άρθρο 44.1.

(3) Ο νόμος αυτός δεν μπορεί να δικαιολογηθεί από το δίκαιο της ανάγκης γιατί δεν θεσπίσθηκε σαν τροποποιητικός του άρθρου 44.1, που δεν αποτελεί θεμελιώδη πρόνοια του Συντάγματος.

Από τον κ. Πική, Δ/στ ή, συμφωνούντος με αυτόν και του κ. Κούρρη, Δ/στή (1) Το προοίμιο του επίδικου νόμου αναγνωρίζει ότι η λύση που επιδιώκει ο νόμος αυτός δεν είναι σύμφωνη με το Συντάγμα.

(2) Αυτή η διαπίστωση είναι σωστή γιατί το άρθρο 44 ορίζει εξαντλητικά τις προϋποθέσεις για διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής. Ο θεσμός των πρόωρων εκλογών όπως θεσπίζεται από τον επίδικο νόμο προσκρούει στο άρθρο 44.1.

(3) Η ψήφιση του νόμου δεν δικαιολογείται ούτε σαν μέτρο ανάγκης, γιατί η πραγμάτωση των στόχων του είναι δυνατή μέσα στα συνταγματικά πλαίσια, αφού ό Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να προκαλέσει τη διενέργεια εκλογής πριν από τη λήξη της θητείας του υποβάλλοντος γραπτή παραίτηση. Ή παραίτηση δεν είναι κώλυμα για την διεκδίκηση της αναπληρωματικής εκλογής που ακολουθεί. Το άρθρο 40 εφαρμόζεται και επί αναπληρωματικής εκλογής.

(4) Η θέσπιση του νόμου αποβλέπει σε ερμηνεία των διατάξεων του Συντάγματος για αναπληρωματική εκλογή Προέδρου και υποβολή υποψηφιότητας σ' αυτή. Η ερμηνεία όμως του Συντάγματος ανήκει κατ' αποκλειστικότητα στην αρμοδιότητα των Δικαστηρίων.

(5) Για τους πιό πάνω λόγους ο επίδικος νόμος έρχεται σε αντίθεση με τα άρθρα 44.1, 2, 3, 4 και 179 του Συντάγματος.

Παρατηρήσεις Πική Δ/στή για την προσήλωση στο Σύνταγμα: Ο σεβασμός στο Σύνταγμα δεν επιβάλλεται μόνο από το άρθρο 179 που το καθιστά τον υπέρτατο νόμο της Πολιτείας αλλά και από τις τραγικές πραγματικότητες της Κύπρου και ιδιαίτερα τους κιν[*2204]δύνους που απειλούν την κρατική της υπόσταση. Η ανεξαρτησία της Κύπρου θεμελιώνεται στο Σύνταγμα. Κάθε παρέκκλιση από τις πρόνοιες του εξασθενίζει την βάση του Κυπριακού κράτους.

Γνωμάτευση ως ανωτέρω.

Αποφάσεις αναφερόμενες στην απόφαση:

Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλής των Αντιπροσώπων (1985) 3 Α.Α.Δ. 1429·

Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλής των Αντιπροσώπων (1985) 3 Α.Α.Δ. 1501·

Diagoras Development Ltd. ν. Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος (Θα δημοσιευθεί στον πρώτο τόμο των Αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου 1985).

Αναφορά.

Αναφορά από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στο Ανώτατο Δικαστήριο για γνωμάτευση κατά πόσον οι διατάξεις των Άρθρων 3, 4, 5 και 6 του Περί της Κατ' Ανάγκην Προκήρυξης Πρόωρης Εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας (Ειδικού) Νόμου του 1985 ευρίσκονται σε αντίθεση ή είναι ασύμφωνες με τις διατάξεις των Άρθρων 40, 43.1 και 43.3, 44 και 179 του Συντάγματος.

Λ. Λουκαΐδης, Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας και Ρ. Γαβριηλίδης, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, δια τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Α. Μαρκίδης και Δ. Χρυσομηλάς, για τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Cur. adv. vult.

ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ Πρ. ανέγνωσε την γνωμάτευση του Δικαστηρίου: Στις 26 Ιουλίου 1985 ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταχώρησε, δυνάμει του Άρθρου 140 του Συντάγματος, την παρούσα Αναφορά στο Ανώτατο Δικαστήριο για Γνωμάτευση κατά πόσον οι διατάξεις των άρθρων 3, 4, 5 και 6 του περί της Κατ' Ανάγκην Προκήρυξης Πρόωρης Εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας (Ειδικού) Νόμου του 1985, όπως αναφέρονται στο Παράρτημα 1 της Αναφοράς, ευρίσκονται σε αντίθεση ή είναι ασύμφωνες «με τις διατά[*2205]ξεις των Άρθρων 40, 43.1 και 43.3, 44 και 179 του Συντάγματος».

Ο προαναφερθείς Νόμος ψηφίστηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων στις 11 Ιουλίου 1985 (το κείμενο του Νόμου επισυνάπτεται).

Στις 12 Ιουλίου 1985 η Βουλή των Αντιπροσώπων απέστειλε τον εν λόγω Νόμο στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ο οποίος πριν τον εκδώσει, δυνάμει του Άρθρου 52 του Συντάγματος, καταχώρησε την παρούσα Αναφορά.

Το Ανώτατο Δικαστήριο στις 18 και 19 Σεπτεμβρίου 1985 άκουσε, μέσω των συνηγόρων τους, τις απόψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων, σύμφωνα με το Άρθρο 140.2 του Συντάγματος.

Το Ανώτατο Δικαστήριο ερεύνησε το θέμα που τέθηκε υπό την κρίση του και η ομόφωνη Γνωμάτευση της πλειοψηφίας των Μελών του (Μ. Τριανταφυλλίδη, Γ. Μαλαχτού, Λ. Σαββίδη, Α. Λώρη και Δ. Στυλιανίδη) είναι η ακόλουθη :

1. Το Άρθρο 43.1 του Συντάγματος προνοεί ότι η θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας είναι πενταετής.

2. Η θητεία του Προέδρου της Δημοκρατίας διακόπτεται πριν την εκπνοή της πενταετούς διάρκειάς της μόνο αν το λειτούργημα του Προέδρου της Δημοκρατίας παραμείνει χωρίς φορέα ένεκα οιουδήποτε των λόγων που αναφέρονται στο Άρθρο 44.1 του Συντάγματος, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η παραίτηση του Προέδρου της Δημοκρατίας σύμφωνα με την παράγραφο (β) του εν λόγω Άρθρου 44.1.

3. Άνκαι όταν ερμηνευθούν μαζί το Άρθρο 44.1. και το Άρθρο 40 του Συντάγματος προκύπτει ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όταν παραιτείται του αξιώματός του κατά την διάρκεια της θητείας του δικαιούται να θέσει υποψηφιότητα για επανεκλογή του ως Προέδρου της Δημοκρατίας κατά την αναπληρωματική εκλογή Προέδρου της Δημο[*2206]κρατίας η οποία διενεργείται εντός σαρανταπέντε ημερών σύμφωνα με το Άρθρο 44.4 του Συντάγματος, εντούτοις δεν προβλέπεται από το Άρθρο 44.1 του Συντάγματος προκήρυξη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας πρόωρης εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.

4. Ως εκ τούτου ο υπό κρίση Νόμος ο οποίος προβλέπει ότι κατά την διάρκεια της θητείας του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δύναται να προκηρύξει πρόωρη εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, και κατά συνέπεια προνοεί περί διακοπής της δυνάμει του Άρθρου 43.1 του Συντάγματος πενταετούς θητείας του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά τρόπο ο οποίος δεν προβλέπεται από το Άρθρο 44.1 του Συντάγματος, ευρίσκεται σε αντίθεση και είναι ασύμφωνος προς το εν λόγω Άρθρο 44.1.

5. Δεν είναι δε δυνατό να δικαιολογηθεί δυνάμει του «Δικαίου της Ανάγκης» η θέσπιση του υπό κρίση Νόμου ο οποίος ενώ ευρίσκεται σε αντίθεση και είναι ασύμφωνος προς το Άρθρο 44.1 του Συντάγματος δεν έχει θεσπιστεί ως τροποποιητικός του εν λόγω Άρθρου 44.1 το οποίο δεν είναι θεμελιώδης πρόνοια του Συντάγματος.

6. Ενόψει των ανωτέρω ο υπό κρίση Νόμος, ο οποίος έχει θεσπιστεί, και πρέπει να κριθεί, ως ενιαία νομοθετική διάταξη, ευρίσκεται ολόκληρος σε αντίθεση και είναι ασύμφωνος πρός το Σύνταγμα και ως εκ τούτου είναι αντισυνταγματικός ως αντίθετος και ασύμφωνος και προς το Άρθρο 179 του Συντάγματος.

Η παρούσα Γνωμάτευση κοινοποιείται, σύμφωνα με το Άρθρο 140.2 του Συντάγματος, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στη Βουλή των Αντιπροσώπων.[*2207]

(«ΝΟΜΟΣ ΠΡΟΝΟΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤ' ΑΝΑΓΚΗΝ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΩΡΗΣ ΕΚΛΟΓΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Επειδή Π εσωτερική κατάσταση σε συνάρτηση με την κρίσιμη φάση που διέρχεται το Κυπριακά πρόβλημα δημιουργούν το ενδεχόμενο ανάγκης προκήρυξης πρόωρης εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας για να μπορέσει ο λαός να εκφράσει άμεσα τη θέλησή του,	Προοίμιο.
Και επειδή η έκρυθμη κατάσταση που επικρατεί στην Κύπρο λόγω της Τουρκικής εισβολής και κατοχής μέρους αυτής καθιστούν αδύνατη την άμεση αντιμετώπιση της εν λόγω ειδικής ανάγκης με σχετικές συνταγματικές διαδικασίες,
Και επειδή καθίσταται αναγκαίο να ληφθούν προσωρινά νομοθετικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ανάγκης αυτής,
Γι' αυτό η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει τα ακόλουθα:
1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται ως ο περί της Κατ' Ανάγκην Προκήρυξης Πρόωρης Εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας (Ειδικός) Νόμος του 1985.	Συνοπτικός τίτλος
2. Στον παρόντα Νόμο-	Ερμηνεία.
«Δημοκρατία» σημαίνει την Κυπριακή Δημοκρατία
«εκλογή» σημαίνει εκλογή Προέδρου
«έκρυθμη κατάσταση» σημαίνει την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί συνεπεία της Τουρκικής εισβολής η οποία εξακολουθεί να [*2208]

 

	υφίσταται μέχρις ότου το Υπουργικό Συμβούλιο, με γνωστοποίηση που δημοσιεύεται στην επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, ορίσει ημερομηνία λήξης της κατάστασης αυτής'
	«νόμος» περιλαμβάνει οποιαδήποτε νομοθετικής φύσεως διάταξη
	«Πρόεδρος» σημαίνει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας «πρόωρη εκλογή» σημαίνει την πριν από την κατά νόμο λήξη της θητείας του Προέδρου διενεργούμενη εκλογή.
Προκήρυξη Πρόωρης εκλογής.	3. Ανεξάρτητα από τις διατάξεις οποιουδήποτε νόμου, διαρκούσης της έκρυθμης κατάστασης ο κατέχων το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας δύναται, οποτεδήποτε, να προκηρύσσει πρόωρη εκλογή, που διενεργείται σε προθεσμία μη υπερβαίνουσα τις σαράνταπέντε ημέρες από την ημερομηνία προκήρυξης της εκλογής.
Δικαίωμα Προέδρου προκηρύσσοντος εκλογή να μετάσχει στην εκλογή.	4. Ο προκηρύσσων την εκλογή Προέδρου δύναται να μετάσχει ως υποψήφιος στην επακολουθούσα την προκήρυξη εκλογή.
Θητεία νέου Προέδρου	5. Ο νέος Πρόεδρος εκλέγεται για τη μη εκπνεύσασα περίοδο της θητείας του απερχόμενου Προέδρου.
Άσκηση καθηκόντων Προέδρου της Δημοκρατίας από τον Πρόεδρο της Βουλής.	6. Από την ημερομηνία της προκήρυξης και μέχρι την εγκατάσταση του εκλεγησομένου Προέδρου, ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων ασκεί τα καθήκοντα του Προέδρου της Δημοκρατίας»). [*2209]

     ΠΙΚΗΣ Δ.: Παρόλο που καταλήγω στο ίδιο συμπέρασμα όπως και τα λοιπά μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου και επομένως σε ότι αφορά το αποτέλεσμα, δηλαδή την αντισυνταγματικότητα, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι ομόφωνη, οι λόγοι για τους οποίους καταλήγω στην απόφαση αυτή είναι διαφορετικοί από εκείνους της πλειοψηφίας. Για το λόγο αυτό είμαι υποχρεωμένος να αιτιολογήσω τη γνώμη μου σε ξεχωριστή απόφαση όπως επιβάλλει το άρθρο 30.2 του Συντάγματος.

(1) Αντικείμενο της Αναφοράς είναι η συνταγματικότητα του Περί Κατ' Ανάγκη Προκηρύξεως Πρόωρης Εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας (Ειδικός Νόμος), 1985. Ζητείται η γνώμη του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά πόσο οι πρόνοιες του Νόμου αυτού προσκρούουν στις πρόνοιες των άρθρων 40, 43.1, 43.3, 44 και 179 του Συντάγματος. Στο προοίμιο του νόμου αναγνωρίζεται ότι η λύση που επιδιώκεται δεν συμβιβάζεται με τους θεσμούς που καθιερώνει το Σύνταγμα για την εκλογή και τη διαδικασία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Η Βουλή δικαιολογεί την παρέκκλιση από το Σύνταγμα με αναφορά στην υφιστάμενη εσωτερική κατάσταση, την κρίσιμη φάση που διέρχεται το Κυπριακό πρόβλημα και την αδυναμία λόγω της έκρυθμης κατάστασης που επικρατεί από την Τουρκική εισβολή για την επιδίωξη συνταγματικών λύσεων.

(2) Η διαπίστωση ότι ο Νόμος δεν έχει συνταγματικό έρεισμα είναι ορθή. Όχι μόνο δεν συνάδει με το Σύνταγμα αλλά οι πρόνοιες του συγκρούονται με τις ρητές διατάξεις του άρθρου 44 που διέπουν τη διενέργεια εκλογών πριν τη λήξη της θητείας του Προέδρου. Ο θεσμός που εισάγει ο νέος νόμος για την προκήρυξη πρόωρων προεδρικών εκλογών είναι άγνωστος στο Σύνταγμα και αντίθετος με τις πρόνοιες του. Σε περίπτωση κενώσεως της θέσεως του Προέδρου της Δημοκρατίας ο μόνος τρόπος πληρώσεως της είναι η διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής όπως καθορίζει το άρθρο 44.2.4 του Συντάγματος. Το Σύνταγμα δεν παρέχει δικαίωμα στον Πρόεδρο να προκηρύξει ο ίδιος «πρόωρες προεδρικές εκλογές». Όπως έχω υποδείξει στην απόφαση μου στις υποθέσεις Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλής των Αντιπροσώπων—Αναφορά 1/85[1] [*2210] και Πρόεδρος της Δημοκρατίας ν. Βουλής των Αντιπροσώπων—Προσφυγή 431/85[2] το άρθρο 44 ορίζει εξαντλητικά τις προϋποθέσεις για τη διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής όπως και τη διαδικασία και χρόνο διεξαγωγής της. Η Πρώτη παράγραφος του άρθρου 44 προσδιορίζει επακριβώς πότε το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας παραμένει άνευ φορέως. Σύμφωνα με την παράγραφο 1(6) του άρθρου 44 η θέση του Προέδρου κενούται όταν ο Πρόεδρος υποβάλλει εγγράφως την παραίτηση του. Στην περίπτωση αυτή αναλαμβάνει καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων μέχρι της αναδείξεως νέου Προέδρου της Δημοκρατίας με αναπληρωματική εκλογή που πρέπει να διεξαχθεί σε χρονικό διάστημα 45 ημερών- άρθρο 44.2 και 4. Το δικαίωμα του Προέδρου να παραιτηθεί πριν από τη λήξη της θητείας του είναι απεριόριστο και δεν υπόκειται σε κανένα έλεγχο.

Επομένως ο υπό κρίση νόμος είναι αντίθετος και ασύμ- φωνος με τις διατάξεις του άρθρου 44 επειδή ο θεσμός των πρόωρων προεδρικών εκλογών όπως θεσπίζεται στο νόμο αυτό προσκρούει στις προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 44 και είναι αντίθετος και ασύμφωνος με αυτές.

(3) Η ψήφιση του νόμου δεν δικαιολογείται ούτε σαν μέτρο ανάγκης. Η ανάγκη που ο νόμος επιδιώκει να θεραπεύσει με την εισαγωγή του θεσμού των πρόωρων προεδρικών εκλογών είναι στην πραγματικότητα ανύπαρκτη γιατί το ίδιο το Σύνταγμα περιέχει λεπτομερείς διατάξεις για τη διενέργεια εκλογών πριν τη λήξη της πενταετούς θητείας του Προέδρου. Οι στόχοι που επιδιώκει ο νόμος να επιτύχει μπορεί να επιτευχθούν με τις υφιστάμενες συνταγματικές διαδικασίες.

Οι στόχοι του Νόμου όπως συνάγεται από τις πρόνοιες των άρθρων 3, 4, 5 και 6 είναι: (1) Η παροχή δικαιώματος στον Πρόεδρο για προκήρυξη προεδρικών εκλογών. (2) Η παροχή δικαιώματος στον παραιτούμενο Πρόεδρο για υποβολή υποψηφιότητας στην αναπληρωματική εκλογή που ακολουθεί την παραίτηση του. Και (3) η ρύθμιση της [*2211] προσωρινής διαδοχής του Προέδρου και της διαδικασίας για τη διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής.

Η πραγμάτωση και των τριών σκοπών του νόμου είναι δυνατή μέσα στα συνταγματικά πλαίσια. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να προκαλέσει τη διενέργεια εκλογής πριν από τη λήξη της πενταετούς του θητείας με την έγγραφο παραίτηση του. Όπως έχει αναφερθεί το άρθρο 44.1 δεν θέτει κανένα περιορισμό στο δικαίωμα του Προέδρου να παραιτηθεί πριν τη λήξη της θητείας του, οπότε αυτομάτως δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για τη διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής όπως καθορίζει το άρθρο 44.2. Η προσπάθεια της Βουλής για αναγνώριση δικαιώματος σε παραιτούμενο Πρόεδρο να υποβάλει υποψηφιότητα στην αναπληρωματική εκλογή βασίζεται προφανώς σε εσφαλμένη εκτίμηση των προνοιών του Συντάγματος ιδιαιτέρα εκείνων του άρθρου 40 που καθορίζει τα προσόντα για υποψηφιότητα στο αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η παραίτηση από το προεδρικό αξίωμα δεν δημιουργεί κανένα κώλυμα, σύμφωνα με το άρθρο 40, για την υποβολή υποψηφιότητας στην αναπληρωματική εκλογή που ακολουθεί. Τα μόνα προσόντα για την υποβολή υποψηφιότητας σε οποιαδήποτε εκλογή Προέδρου περιλαμβανομένης και της αναπληρωματικής, είναι εκείνα που απαιτούνται από το άρθρο 40.

Το θέμα της προσωρινής πλήρωσης της θέσεως μέχρι αναδείξεως νέου Προέδρου και η διαδικασία που ακολουθείται καθορίζονται επίσης επακριβώς από το ίδιο το Σύνταγμα άρθρο 44.

Όχι μόνο δεν συντρέχουν λόγοι που δικαιολογούν προσφυγή στο δίκαιο της ανάγκης, ύστατο μέτρο για τη διασφάλιση των συνταγματικών θεσμών, αλλά και η ίδια η ανάγκη που ο νομοθέτης επικαλείται είναι για τους λόγους που εκτίθενται πιό πάνω στην πραγματικότητα ανύπαρκτη. Το ίδιο το Σύνταγμα παρέχει ευχέρεια για τη διενέργεια αναπληρωματικής εκλογής και ρυθμίζει όλα τα συναφή θέματα ώστε να μην υφίσταται καμία ανάγκη για παρέκκλιση από τις συνταγματικές πρόνοιες. Η θέσπιση του Νόμου, κατά τη γνώμη μου, αποβλέπει σε ερμηνεία των διατάξεων Του Συντάγματος για αναπληρωματική εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας και την υποβολή υποψηφιότη[*2212]τας, αρμοδιότητα πέραν της δικαιοδοσίας της Βουλής των Αντιπροσώπων. Όπως διεκήρυξε το Ανώτατο Δικαστήριο στην υπόθεση Diagoras Developments Ltd. ν. Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος[3] η ερμηνεία του Συντάγματος και των νόμων της Πολιτείας εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα των Δικαστηρίων.

 

(4) Ο σεβασμός στο Σύνταγμα δεν επιβάλλεται μόνο από το όρθρο 179 που το καθιστά τον υπέρτατο νόμο της Πολιτείας αλλά και από τις τραγικές πραγματικότητες της Κύπρου και ιδιαίτερα τους κινδύνους που απειλούν την κρατική της υπόσταση. Η ανεξαρτησία της Κύπρου θεμελιώνεται στο Σύνταγμα. Κάθε παρέκκλιση από τις πρόνοιες του εξασθενίζει τη βάση του Κυπριακού κράτους.

Για τους λόγους που επεξηγούνται στη γνωμάτευση αυτή ό Νόμος είναι αντισυνταγματικός διότι οι πρόνοιες του είναι αντίθετες και ασύμφωνες με τις διατάξεις του άρθρου 44.1.2.4 και του άρθρου 179 του Συντάγματος.

ΚΟΥΡΡΗΣ Δ.: Και εγώ συμπεραίνω ότι ο υπό κρίση νόμος είναι αντίθετος και ασύμφωνος με τις πρόνοιες του άρθρου 44.1.2.4 και του άρθρου 179 του Συντάγματος που ορίζει ότι είναι ο υπέρτατος νόμος της Δημοκρατίας.

Συμφωνώ με το σκεπτικό της γνωματεύσεως του Δικαστή κ. Πική αναφορικά με τους λόγους της αντισυνταγματικότητας του νόμου το οποίο και υιοθετώ και σαν έκφραση και των δικών μου θέσεων, χωρίς να παρίσταται ανάγκη να προσθέσω οτιδήποτε.

Γνωμάτευση ως ανωτέρω.