(1989) 3 ΑΑΔ 228
[*228] 11 Φεβρουαρίου, 1989
[ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ESTELLITA NICOLAS,
Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 639/88)
Έννομο συμφέρον — Άρνηση ανανεώσεως αδείας παραμονής στην Κύπρο αλλοδαπού — Ο εν λόγω αλλοδαπός έχει έννομο συμφέρον προσβολής της αρνήσεως.
Αιτιολογία διοικητικής πράξεως — Είναι η έκθεση των πραγματικών και Νομικών λόγων που θεμελιώνουν την απόφαση — Η απόφαση πρέπει να περιέχει πλήρη, επαρκή και σαφή αιτιολογία — Η αιτιολογία μπορεί να συμπληρώνεται από τα στοιχεία τον φακέλου — Όμως, η διοίκηση δεν μπορεί να συμπληρώσει αργότερα την αιτιολογία — Στοιχεία μετά την απόφαση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κλονίσουν την αιτιολογία.
Γενικές αρχές διοικητικού δικαίου — Δικαστικός έλεγχος — Πραγματικό υπόβαθρο διοικητικής πράξης — Η υποκειμενική εκτίμηση των γεγονότων δεν υπόκειται σε ουσιαστικό έλεγχο του Ακυρωτικού Δικαστηρίου — Το Δικαστήριο όμως μπορεί να επέμβει, αν τα συμπεράσματα της διοίκησης είναι αποτέλεσμα πλάνης περί τα πράγματα ή τον νόμο ή δεν είναι εύλογα ή αν η διοίκηση υπερβεί τα όρια της διακριτικής της ευχέρειας.
Συνταγματικά Δίκαιο — Δικαίωμα Ιδιωτικής και Οικογενειακής ζωής — Σύνταγμα, Άρθρο 15. [*229]
Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Άρθρο 8 — Ιδιωτική και Οικογενειακή ζωή — Προστατεύει τη de facto και όχι de jure ενότητα της οικογένειας — Η απέλαση αλλοδαπής νυμφευμένης με ημεδαπόν πιθανόν να αποτελεί υπό ορισμένες περιστάσεις επέμβαση στο δικαίωμα της οικογενειακής ζωής.
Αλλοδαποί — Γάμος αλλοδαπής με ημεδαπόν — Άρνηση ανανεώσεως της άδειας παραμονής της αλλοδαπής στην Κύπρο — Η αίτηση για ανανέωση της αδείας πρέπει να εξετασθεί με βάση το νομικό καθεστώς των Άρθρων 32,22 και 15 του Συντάγματος, το Άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και το Άρθρο 17 του Διεθνούς Συμφώνου περί Αστικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων.
Η αιτούσα είναι αλλοδαπή. Είχε άδεια προσωρινής παραμονής στην Κύπρο. Νυμφεύθηκε με πολιτικό γάμο ημεδαπό. Η Αρμόδια Αρχή αρνήθηκε να ανανεώσει την άδεια παραμονής της στην Κύπρο. Ο βασικός λόγος της αρνήσεως ήταν ότι επίστευε ότι ο γάμος της αιτούσας με τον ημεδαπό ήταν εικονικός.
Από τον φάκελο της υπόθεσης προέκυψαν τα ακόλουθα:
(α) Υπήρχε εισήγηση του Διοικητή Υπηρεσίας Αλλοδαπών προς τον Λειτουργό Μεταναστεύσεως να ειδοποιήσει ο τελευταίος την αιτούσα να εγκαταλείψει την Κύπρο, προτού προλάβει να τελέσει τον γάμο της. Η εισήγηση αυτή έγινε, ενώ ο γάμος είχε ήδη τελεσθεί.
(β) Πιστοποιητικό γυναικολόγου ότι η αιτούσα ήταν έγκυος τριών μηνών αγνοήθηκε γιατί ήταν "φωτοτυπία". Λίγους μήνες αργότερα και σύμφωνα με την πρόβλεψη του γυναικολόγου ή αιτούσα γέννησε.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, αφού απέρριψε εισήγηση ότι η αιτούσα δεν είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει την άρνηση ανανεώσεως της αδείας της - ακύρωσε την επίδικη της πράξη με βάση τις νομικές αρχές, που προκύπτουν από τα πιο πάνω περιληπτικά σημειώματα. Η αιτιολογία κρίθηκε ελαττωματική. Τα συμπεράσματα της διοικήσεως κρίθηκαν αντίθετα προς τα στοιχεία του φακέλλου· δεν λήφθηκαν υπόψη όλα τα στοιχεία που μπορούσαν να επηρεάσουν την ουσιαστική κρίση της διοικήσεως, η απόφαση εκδόθηκε με πλάνη περί τα πράγματα, δεν έγινε ικανοποιητική έρευνα, υπήρχε πρόδηλη πλάνη περί τον νόμον, και η προσβαλλομένη απόφαση λήφθηκε με κατάχρηση εξουσίας και με [*230] ελαττωματική άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της διοικήσεως.
Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται χωρίς έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Balalas and Another v. Republic (1988) 3 C.L.R. 2127,
Tabalo v. Republic (1988) 3 C.L.R. 2353,
Constantinides and Another v. Republic (1988) 3 C.L.R. 2375,
Matsas v. Republic (1988) 3 C.L.R. 1448.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της άρνησης των καθ' ων η αίτηση να ανανεώσουν την άδεια παραμονής της αιτήτριας στην Κύπρο.
Θ. Μόντης, για την Αιτήτρια.
Π. Κληρίδης, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Β' για τους Καθ' ων η αίτηση.
ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ, Δ: Εξέδωσε την ακόλουθη απόφαση. Η αιτήτρια με την προσφυγή αυτή ζητά ακύρωση της απόφασης των καθ' ων η αίτηση, ημερομηνίας 24ης Μαΐου, 1988, με την οποία αρνήθηκαν να ανανεώσουν την άδεια παραμονής της στην Κύπρο και της ζήτησαν να κάμει διευθετήσεις για άμεση αναχώρηση από την Κύπρο.
Η αιτήτρια κατάγεται από τις Φιλιππίνες και γεννήθηκε το 1964. Είναι κάτοχος διαβατηρίου των Φιλιππινών Αρ. D457466, ημερομηνίας 9 Μαρτίου 1986 και λήξης 9 Μαρτίου, 1991. Ήλθε στην Κύπρο στις 16 Σεπτεμβρίου, 1986, και παρέμεινε με προσωρινή άδεια διαμονής και απασχόλησης σαν καλλιτέχνιδα. Η προσωρινή άδεια διαμονής και απασχόλησης της ανανεώθηκε στις 17 Μαρτίου, 1987. Αναχώρησε από την Κύπρο στις 28 Μαρτίου, 1987. Επανήλθε στη Δημοκρατία, κατόπιν νέας προσωρινής άδειας διαμονής και απασχόλησης, τον Οκτώβρη του 1987. Οι τελευταίες τέτοιες άδειες έληγαν στις 4 Μαΐου, [*231] 1988.
Κατά τη διαμονή της δημιούργησε δεσμό με τον Ανδρέα Ν. Διονυσίου, Κύπριο πολίτη - τραπεζοκόμο. Οι δύο νέοι αποφάσισαν να νομιμοποιήσουν τις σχέσεις τους με πολιτικό γάμο.
Σύμφωνα με τον περί Γάμου Νόμο, Κεφ. 279, αποτάθηκαν στο Δημαρχείο Αγίου Δομετίου. Έγιναν οι αναγκαίες γνωστοποιήσεις. Στις 6 Απριλίου, 1988, ο Δημοτικός Γραμματέας πληροφόρησε το Διευθυντή Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως και ζήτησε τις απόψεις του το συντομώτερο. Απάντηση στάληκε στο Δήμαρχο Αγ. Δομετίου με επιστολή ημερομηνίας 26 Απριλίου, 1988.
Ο γάμος τελέστηκε, σύμφωνα με το Νόμο, στις 23 Απριλίου, 1988 και εκδόθηκε το σχετικό Πιστοποιητικό Γάμου.
Στις 30 Απριλίου, 1988, η αιτήτρια ζήτησε άδεια παραμονής επισκέπτη στην Κύπρο για να συνεχίσει τη συμβίωση με το σύζυγό της.
Η αίτηση αυτή απορρίφθηκε. Η αρνητική απόφαση κοινοποιήθηκε στην αιτήτρια με επιστολή 24 Μαΐου, 1988, με την οποία της ζητήθηκε να κάμει τις αναγκαίες διευθετήσεις για να εγκαταλείψει την Κύπρο αμέσως.
Η αιτήτρια κατά την ημέρα του γάμου της ήταν έγκυος και τελικά στις 27 Δεκεμβρίου, 1988, έφερε στον κόσμο ένα κορίτσι, τη Χριστίνα Α. Νικολάου, όπως φαίνεται από το Πιστοποιητικό Γεννήσεως.
Για την αιτήτρια προβλήθηκαν οι πιο κάτω λόγοι για την ακύρωση της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης:-
1. Η προσβαλλόμενη πράξη στερείται αιτιολογίας και/ή η αιτιολογία είναι ελαττωματική. Η Διοίκηση παραγνώρισε ουσιώδη στοιχεία και ενήργησε με πλάνη περί τα πράγματα.
2. Δεν έγινε η πρέπουσα έρευνα.
[*232]
3. Η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αντίθετη με το Νόμο και/ή η Διοίκηση ενήργησε με πλάνη αναφορικά με το Νόμο.
4. Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε με υπέρβαση εξουσίας.
Ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση αμφισβήτησε την εγκυρότητα του γάμου της αιτήτριας, με βάση τα Άρθρα 22 και 111 του Συντάγματος. Υποστήριξε ότι η αιτιολογία προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου και δεν υπάρχει πλάνη περί τα πράγματα. Υπόβαλε ότι η Διοίκηση ορθά άσκησε τη διακριτική της εξουσία να μη δώσει άδεια παραμονής στην αιτήτρια και να της ζητήσει να εγκαταλείψει το έδαφος της Δημοκρατίας. Αναφορικά με το χωρισμό της οικογένειας, αναφέρτηκε στην υπόθεση Antonis Balalas and Another v. The Republic of Cyprus, through (1) The Minister of Interior, (2) The Immigration Officer (1988) 3 C.L.R. 2127 και εισηγήθηκε ότι, με βάση τα γεγονότα της κρινόμενης υπόθεσης, η Διοίκηση εύλογα κατάληξε να μην ανανεώσει την άδεια παραμονής της αιτήτριας στην Κύπρο. Ο δικηγόρος των καθ' ων η αίτηση αναφέρτηκε στην υπόθεση Αρ. 479/88 - Mohamed Abdul Rahman Tabalo and the Republic of Cyprus through the Minister of Interior and Another (1988) 3 C.L.R. 2353 και εξέφρασε κάποια αμφιβολία αν η αιτήτρια έχει έννομο συμφέρον.
Η προσβαλλόμενη διοικητική πράξη είναι κυριαρχική πράξη Διοικητικής Αρχής που ρυθμίζει συγκεκριμένη περίπτωση Διοικητικού Δικαίου με εξωτερικές έννομες συνέπειες και άμεση νομική ισχύ. Είναι εκτελεστή διοικητική πράξη. Επηρεάζονται από την πράξη αυτή τα συμφέροντα της αιτήτριας. Η αιτήτρια έχει έννομο συμφέρον, τόσον υλικό, όσον και ηθικό, το οποίο έχει ευθέως και άμεσα επηρεαστεί από την προσβαλλόμενη πράξη, η οποία είναι αποτέλεσμα άσκησης διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης. Η αιτήτρια δικαιούται στη δικαστική προστασία που δίδεται με την Αναθεωρητική Δικαιοδοσία του Δικαστηρίου τούτου, με βάση το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Η αιτιολογία μιας διοικητικής πράξης αποτελεί την έκ[*233]θέση των πραγματικών και νομικών λόγων που οδήγησαν τη Διοίκηση στην απόφαση της, καθώς και παράθεση κριτηρίων με βάση τα οποία η Διοίκηση άσκησε τη διακριτική της ευχέρεια.
Οι αποφάσεις των Διοικητικών Αρχών πρέπει να περιέχουν πλήρη, επαρκή και σαφή αιτιολογία. Η αιτιολογία αυτή μπορεί να συμπληρώνεται από τα στοιχεία του φακέλου. Η πλήρης αιτιολογία περιέχει ή δείχνει τη νομική βάση της διοικητικής απόφασης. Η αιτιολογία συνδέεται άμεσα με τη νομική έκδοση και νομιμότητα της διοικητικής πράξης. Περαιτέρω είναι αναγκαία για να μπορεί με ευκολία να γίνεται ο δικαστικός έλεγχος.
Στοιχεία που αναφέρονται σε περιστατικά πριν από την έκδοση της πράξης κλονίζουν την αιτιολογία της. Η Διοίκηση δεν μπορεί να συμπληρώσει αργότερα την αιτιολογία. Στοιχεία μετά την πράξη μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να κλονίσουν την αιτιολογία. Αν η Διοίκηση δεν λάβει υπόψη της όλα τα στοιχεία που ασκούν επιρροή στην ουσιαστική εκτίμηση για την έκδοση της πράξης, η αιτιολογία κρίνεται ανεπαρκής. Αιτιολογία αντίθετη με τα στοιχεία του φακέλου, ή που κλονίζεται από αυτά, είναι ελαττωματική και η διοικητική πράξη είναι ακυρωτέα. (Πορίσματα Νομολογίας (1929-59) σελ. 187-190).
Στην προσβαλλόμενη απόφαση δεν αναφέρεται καμία αιτιολογία. Στο φάκελο, κάτω από τη λακωνική απόφαση "δεν συστήνεται", γίνεται παραπομπή στα σημειώματα του Κλιμακίου Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Λευκωσίας.
Μετά την επιστολή της 6ης Απριλίου, 1988, του Δήμου Αγίου Δομετίου, δόθηκαν οδηγίες για έρευνα. Η Έκθεση για την έρευνα φαίνεται στα κόκκινα 46 και 47 του φακέλου.
Στις 23 Απριλίου, 1988, η αιτήτρια και ο Ανδρέας Ν. Διονυσίου κλήθηκαν στην Αστυνομική Διεύθυνση Λευκωσίας, σε σχέση με τον προτεινόμενο γάμο, και σε ερωτήσεις του Λοχία 146 - Α. Εφραίμ ανάφεραν ότι γνωρίστηκαν, αγαπήθηκαν και αποφάσισαν να κάμουν πολιτικό γάμο. [*234]
Την ίδια μέρα ο πατέρας του Διονυσίου κλήθηκε από τον ίδιο Λοχία και απαντώντας σε ερωτήσεις είπε ότι δεν είχε κανένα παράπονο αν ο γιός του παντρευόταν την αλλοδαπή αυτή.
Ο Αστυνομικός 427 - Π. Κυριάκου, χωριανός του Διονυσίου, σε γραπτή έκθεσή του του ανέφερε ότι ο πατέρας του Διονυσίου του είπε:-
"Η μάνα του φέρνει ένσταση μα αφού θέλει ο ίδιος ήντα που θα κάμη. Εγιώ που την πλευρά μου δεν φέρω ένσταση διότι ότι τζιαί να του κάμω θα γίνη το δικό του."
Και περαιτέρω ότι:-
"Έτω εν να κάμει τον γάμον για 5-6 μήνες προσωρινά τζιαί μετά αν εύρει καμιάν δική μας παίρνει την."
Ο Διοικητής Υπηρεσίας Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως έκαμε εισήγηση στις 26 Απριλίου, 1988, στο Λειτουργό Μεταναστεύσεως να ειδοποιήσει την αιτήτρια να εγκαταλείψει την Κύπρο προτού κατορθώσει να τελέσει το γάμο της, χωρίς να γνωρίζει ότι ο γάμος τελέστηκε τρεις μέρες νωρίτερα, στις 23 Απριλίου, 1988.
Δεν θα ήθελα να σχολιάσω αυτές τις εισηγήσεις, που πιθανό να αποτελούν επέμβαση στο ανθρώπινο δικαίωμα και θεμελιώδη ελευθερία των πολιτών "μελλονύμφων". Απλώς αναφέρω ότι η παράγραφος 1 του Άρθρου 22 του Συντάγματος προβλέπει:-
"Πας συμπληρώσας την προς γάμον ηλικίαν είναι ελεύθερος να συνάψη γάμον και ιδρύση οικογένειαν συμφώνως τω εφαρμοστέω δι' έκαστον πρόσωπον, δυνάμει των διατάξεων του Συντάγματος, δικαίω περί γάμου."
Το Άρθρο 12 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης διά την Προάσπισιν των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, που κυρώθηκε με το Νόμο 39/62 και υπερισχύει κάθε άλλου εσωτερικού Νόμου εκτός από το [*235] Σύνταγμα, προστατεύει το δικαίωμα σύναψης γάμου.
"12. Men and women of marriageable age have the right to marry and to found a family, according to the national laws governing the exercise of this right."
("12. Αμα τη συμπληρώσει ηλικίας γάμου, ο ανήρ και η γυνή έχουν το δικαίωμα να συνέρχωνται εις γάμον και ιδρύωσιν οικογένειαν συμφώνως προς τους διέποντας το δικαίωμα τούτο εθνικούς νόμους").
Παρουσιάστηκε στην αρμόδια Αρχή πιστοποιητικό, που εκδόθηκε από τον Δρ. Ανδρέα Κλεάνθους, ειδικό γυναικολόγο - μαιευτήρα, με το οποίο βεβαιώνετο ότι η αιτήτρια βρισκόταν στον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης της και λόγω των ανωμαλιών δεν μπορούσε να ταξιδεύσει.
Σε Έκθεση, σχετικά με την αιτήτρια, ο υπεύθυνος του Κλιμακίου Αλλοδαπών της Αστυνομικής Διεύθυνσης Λευκωσίας αναφέρει:
"Το πιστοποιητικό του ιατρού εφ' όσον είναι φωτοαντίγραφο και χωρίς ημερομηνία μπορεί ν' αγνοηθεί."
Το πιστοποιητικό αγνοήθηκε. Το κυοφορούμενο τέκνο όμως γεννήθηκε αργότερα στο χρόνο που πρόβλεπε το πιστοποιητικό.
Το ζεύγος διέμενε και διαμένει στο ίδιο διαμέρισμα το οποίο είναι ενοικιασμένο με συμβόλαιο στο όνομα του συζύγου.
Το ζεύγος όπως αναφέρει η αστυνομική Έκθεση, παρακολουθείτο συστηματικά, εντούτοις δεν περιήλθε τίποτε το ιδιαίτερο σε γνώση των Αρχών. Σημειώνεται ενδεικτικά ότι:-
"Ούτοι ήτο πολύ προσεκτικοί και μάλλον θα το εγνώριζαν ότι ευρίσκοντο υπό παρακολούθηση."
Και συνεχίζει:- [*236]
" Εμείς πιστεύουμεν ότι ο γάμος είναι εικονικός. Δεν μπορούμεν όμως στο παρόν στάδιο να το αποδείξουμε με στοιχεία. Εφ' όσον εξακολουθεί να θεωρείται αλλοδαπός και δεν δικαιούται Ιθαγένεια παρά με την πάροδον ενός χρόνου, σημαίνει ότι υπάρχει διακριτική ευχέρεια διά να αρνηθούμε ν παραχώρηση αδείας και να απελαθεί."
Η υποκειμενική εκτίμηση των γεγονότων από τη Διοίκηση δεν υπόκειται στον ουσιαστικό έλεγχο του Ακυρωτικού Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο μπορεί να επέμβει στα γεγονότα και την εκτίμηση τους, αν τα συμπεράσματα της Διοίκησης είναι αποτέλεσμα πλάνης περί τα πράγματα ή το νόμο, ή δεν είναι εύλογα, ή αν η Διοίκηση υπερβεί τα όρια της διακριτικής της ευχέρειας, αφού λάβει υπόψη του το σύνολο των στοιχείων. Christoforos Constantinides v. The Republic of Cyprus, through the Minister of Finance and/or The Director of Customs & Excise (1988) 3 Α.Α.Δ. 2375, και Petros Matsas v. The Republic of Cyprus, through the Public Service Commission (1988) 3 C.L.R. 1448.
Η βάση της αιτιολογίας της προσβαλλόμενης πράξης είναι ότι ο γάμος της αιτήτριας ήταν άκυρος και εικονικός.
Η αιτήτρια είναι καθολική και ο Διονυσίου ανήκει στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία. Το Άρθρο 111 του Συντάγματος δεν εφαρμόζεται στην περίπτωσή τους. Ο γάμος τους διέπεται από τον περί Γάμου Νόμο, Κεφ. 279, όπως τροποποιήθηκε από τον περί Γάμου (Τροποποιητικός) Νόμο του 1986 (Αρ.21/86).
Ο γάμος τελέστηκε από το Δήμαρχο Αγ. Δομετίου, αφού όλες οι προϋποθέσεις του Νόμου ικανοποιήθηκαν. Το ζεύγος συζεί σε ενοικιασμένο διαμέρισμα. Η αιτήτρια ήταν έγκυος κατά την τέλεση του γάμου και γέννησε παιδί.
Κανένα πραγματικό γεγονός δεν καταγράφεται στο φάκελο, που να δείχνει ότι ο γάμος αυτός είναι εικονικός. Όλα τα πριν, κατά και μετά το γάμο δείχνουν σταθερά προς ένα έγκυρο πραγματικό γάμο, που τα μέρη του συμ[*237]βιώνουν σαν σύζυγοι για όλους τους σκοπούς.
Η Διοίκηση παραγνώρισε και/ή δεν έλαβε υπόψη της πραγματικά γεγονότα και η αιτιολογία, λαμβανομένων υπόψη των στοιχείων του φακέλου στο σύνολό τους, είναι ελαττωματική. Όχι μόνον δεν στηρίζεται στα στοιχεία του φακέλου, αλλά κλονίζεται και είναι αντίθετη από αυτά.
Το νομικό καθεστώς με βάση το οποίο έπρεπε να εξεταστεί η αίτηση της αιτήτριας ήταν η περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών Κανονισμών, και οι πρόνοιες των Άρθρων 32, 22 και 15 του Συντάγματος, το Άρθρο 8 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Ε.Σ.Δ.Α) και το Άρθρο 17 του Διεθνούς Συμφώνου περί Αστικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων. Η Διοίκηση στην έκδοση της προσβαλλομένης διοικητικής πράξης παραγνώρισε ολότελα τις λέξεις του Άρθρου 32 του Συντάγματος: "……..κατά τρόπο συνάδοντα προς το διεθνές δίκαιον.", τις άλλες συνταγματικές πρόνοιες και τις πρόνοιες των Διεθνών Συμβάσεων που δεσμεύουν τη Δημοκρατία και υπερισχύουν κάθε άλλου εσωτερικού νόμου.
Το Άρθρο 15 του Συντάγματος προβλέπει:-
"1. Έκαστος έχει το δικαίωμα όπως η ιδιωτική και οικογενειακή αυτού ζωή τυγχάνη σεβασμού.
2. Δεν χωρεί επέμβασις κατά την άσκησιν του δικαιώματος τούτου, ειμή τοιαύτη οία θα ήτο σύμφωνος προς τον νόμον και αναγκαία μόνον προς το συμφέρον της ασφαλείας της Δημοκρατίας ή της συνταγματικής τάξεως ή της δημοσίας ασφαλείας ή της δημοσίας τάξεως ή της δημοσίας υγιείας ή των δημοσίων ηθών ή της προστασίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των υπό του Συντάγματος ηγγυημένων εις παν πρόσωπον."
Οι πρόνοιες του Άρθρου αυτού λήφθηκαν από τις πρόνοιες του Άρθρου 8 της Ε.Σ.Δ.Α., της οποίας αυθεντικό κείμενο είναι το Αγγλικό και Γαλλικό. Παραθέτω το Αγγλικό κείμενο:- [*238]
"8.1. Everyone has the right to respect for his private and family life, his home and his correspondence.
2. There shall be no interference by a public authority with the exercise of this right except such as is in accordance with the law and is necessary in a democratic society in the interests of national security, public safety or the economic well-being of the country, for the prevention of disorder or crime, for the protection of health or moral, or for the protection of the rights and freedoms of others."
Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε πολλές Αποφάσεις και Εκθέσεις της είπε ότι η Σύμβαση εξασφαλίζει στον καθένα το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής του ζωής και απαγορεύει οποιαδήποτε επέμβαση από δημόσια αρχή στην άσκηση του δικαιώματος τούτου, εκτός όπως αναφέρεται στο δεύτερο εδάφιο.
Παρ' όλο όμως ότι κανένας αλλοδαπός δεν έχει το δικαίωμα εισόδου και παραμονής σε μια χώρα, η Επιτροπή έχει επανειλημμένα αποφασίσει ότι η εκδίωξη ενός προσώπου από μια χώρα, όπου οικεία μέλη της οικογένειας του ζουν μπορεί να είναι παράβαση του Άρθρου 8. Σε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να εξετάζεται πρώτα η σχέση και ο δεσμός που υπάρχει μεταξύ της οικογένειας και αν υπάρχει οικογενειακή ζωή σύμφωνα με την έννοια του Άρθρου 8. Κρίνεται ότι η προστασία με το Άρθρο 8 αναφέρεται, σε τέτοιες περιπτώσεις, στη μη επέμβαση σε οικογένεια που συζεί, και έχει στενούς δεσμούς, ή στη διατήρηση στενού οικογενειακού δεσμού μεταξύ των προσώπων και των εξαρτωμένων τους, όπως μικρά παιδιά. Εξετάζεται η ειδική σχέση του αιτητή με τα μέλη της οικογένειάς του, σύμφωνα με το Άρθρο 8, όπως αναφέρεται πιο πάνω, και αν υπάρχει επέμβαση από δημόσιες αρχές, η οποία να παραβιάζει την άσκηση του δικαιώματος της οικογενειακής ζωής.
Η de jure ενότητα της οικογένειας είναι από μόνη της άσχετη για εξέταση υπόθεσης με βάση το Άρθρο 8. Το Άρθρο 8 αναφέρεται όχι στη de jure, αλλά στη de facto οικογενειακή ζωή. [*239]
Στην υπόθεση 5302/71 Coll. 44, σελ. 29(47) έχει ειπωθεί:-
"The Article concerns not de jure but de facto family life and the applicants have made no claim that they have been separated from their children nor does it appear in any way probable that they will be separated from them within the foreseable future. If at some future date the family should be split up against its will , it will then be possible, if the applicants so wish, for the Commission to examine, as a fresh complaint, their allegation that the authorities have failed to grant them the right to respect for their family life."
Η αρχή αυτή ισχύει όπου ένα από τα δύο μέλη της οικογένειας είναι υπήκοος της χώρας που διατάσσει την απέλαση του άλλου. Σε τέτοιες περιπτώσεις θεωρείται σαν σχετικός παράγοντας η δυνατότητα να ακολουθήσει ο ένας σύζυγος τον άλλον. Αν η μόνη νόμιμη διαμονή που μπορούν να βρουν είναι σε μια χώρα που δεν συνδέεται με κανένα από τους συζύγους, ο αποκλεισμός του ενός από παραμονή στη χώρα του άλλου μπορεί να αποτελεί παράβαση του Άρθρου 8.
Κάθε υπόθεση κρίνεται με βάση τις πιο πάνω αρχές, αλλά με τα δικά της χαρακτηριστικά στοιχεία, ύστερα από την πρέπουσα έρευνα.
(Digest of Strasbourg Case-Law relating to the European Convention on Human Rights, Τόμος 3, παράγραφοι 8.1.2.2.2.8.)
Οι καθ' ων η αίτηση καθόλου δεν έλαβαν υπόψη τους, στην έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης, το Σύνταγμα, ή τη Συνθήκη, ή την προστασία της οικογενειακής ζωής της αιτήτριας και το χωρισμό της οικογένειας. Δεν έγινε έρευνα και/ή αρκετή έρευνα αναφορικά με τα πιο πάνω. Τα γεγονότα της κρινόμενης απόφασης είναι διαφορετικά από την υπόθεση Balalas.
Έχοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω καταλήγω ότι η αιτιολογία είναι ελαττωματική, τα συμπεράσματα, όπως [*240] αναφέρονται στο φάκελο, είναι αντίθετα προς τα στοιχεία του φακέλου, δεν λήφθηκαν υπόψη όλα τα στοιχεία τα οποία μπορούσαν να επηρεάσουν την ουσιαστική εκτίμηση και τη λήψη της απόφασης, η οποία εκδόθηκε με πλάνη περί τα πράγματα, δεν έγινε ικανοποιητική έρευνα, υπάρχει πρόδηλη πλάνη περί το νόμο, και η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε με κατάχρηση εξουσίας και με ελαττωματική άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της Διοίκησης.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη πράξη ακυρώνεται εξ ολοκλήρου.
Καμιά διαταγή ως προς τα έξοδα.
Η επίδικη πράξη ακυρώνεται χωρίς έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο