Cylaw

Φρειδερίκος Mιχαήλ και Άλλοι ν. Δημοκρατίας (1990) 3 ΑΑΔ 1451

(1990) 3 ΑΑΔ 1451

[*1451]26 Απριλίου, 1990

[ΣΑΒΒΙΔΗΣ, Δ/στής]

ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

1. ΜΙΧΑΗΛ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ,

2. ΣΧΟΛΕΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΥ ΛΤΔ.,

Αιτητές,

ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ

1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ,

2. ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΑΝΩΤΕΡΗΣ & ΑΝΩΤΑΤΗΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ,

3. ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ

ΠΑΙΔΕΙΑΣ,

Καθ’ ων η αίτηση.

(Υπόθεση Αρ. 499/88).

Διοικητική πράξη — Eκτελεστή — Σε αντίθεση προς πράξη πληροφοριακού ή συμβουλευτικού χαρακτήρα — Περιστάσεις μη εκτελεστότητας των προσβληθέντων πράξεων στην κριθείσα περίπτωση.

Σχολές Tριτοβάθμιας Eκπαίδευσης — Ίδρυση, έλεγχος και λειτουργία — O περί Σχολών Tριτοβάθμιας Eκπαιδεύσεως Nόμος 1/87 — Oι μεταβατικές διατάξεις του Άρθρου 36 — Eιδικά το ζήτημα της χρήσης των λέξεων “πανεπιστήμιο” και “πολυτεχνείο”.

Oι αιτητές προσέβαλαν επιστολές που αφορούσαν τη δυνατότητα χρήσεως στην επωνυμία της σχολής τους των λέξεων “πανεπιστήμιο” και “πολυτεχνείο”.

Tο Aνώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας ως απαράδεκτη την προσφυγή, αποφάσισε ότι:

Το περιεχόμενο της επιστολής αυτής δεν αποτελεί άρνηση εγγραφής της σχολής κάτω από τις πρόνοιες του Νόμου ή απαγόρευση λειτουργίας της σχολής αλλά απλώς επισύρει την προσοχή των αιτητών στο Άρθρο 21 του Νόμου 1/87 που ρητά απαγορεύει τη χρησιμοποίηση των λέξεων “Πανεπιστήμιο” ή “Πολυτεχνείο” στην επωνυμία [*1452]ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και τη σύμφωνη γνώμη της Συμβουλευτικής Επιτροπής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Εκτός από το γεγονός ότι εφιστάται η προσοχή των αιτητών στις σχετικές πρόνοιες του Νόμου με κανένα τρόπο η επιβολή αυτή δεν μπορεί να ληφθεί σαν απάντηση του Υπουργείου στην αίτησή τους για εγγραφή της σχολής και ούτε τέτοιος ισχυρισμός προβλήθηκε εκ μέρους των αιτητών.

Κατά συνέπεια, η πράξη ή και απόφαση που περιέχεται στην εν λόγω επιστολή δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη που μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή αλλά είναι απλώς πληροφοριακού χαρακτήρα.

Aναφορικά με τη δεύτερη απόφαση που περιέχεται στην επιστολή ημερομηνίας 26 Μαΐου, 1988, στο σχετικό Νόμο (N. 1/87) δεν υπάρχει καμιά πρόνοια ότι οι ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολών που λειτουργούν σύμφωνα με το Νόμο ή κάτω από τις μεταβατικές διατάξεις που προνοεί ο Νόμος έχουν υποχρέωση να υποβάλουν αίτηση για έγκριση οποιασδήποτε διαφήμισης για τη σχολή.

Παρόλα αυτά οι αιτητές, οι οποίοι σύμφωνα με τον ισχυρισμό τους και τα γεγονότα ενώπιον του Δικαστηρίου λειτουργούσαν τη σχολή τους πριν από τη θέσπιση του σχετικού Νόμου και κατά συνέπεια καλύπτονταν από τις πρόνοιες του Άρθρου 36 του Νόμου, ζήτησαν μέσω των διαφημιστών τους, την έγκριση κείμενου διαφήμισης της σχολής από το ραδιόφωνο. Στην αίτηση αυτή στάληκε απάντηση προς τους διαφημιστές ότι η αίτηση τύγχανε έγκρισης με την απάλειψη των λέξεων “Polytechnic” γιατί θεωρήθηκε πως δε συμμορφωνόταν με το Νόμο. Αν η διαφήμιση αφήνετο να κυκλοφορήσει όπως είχε, ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί ως έγκριση της αίτησης για εγγραφή της σχολής κάτω από τις πρόνοιες του Νόμου 1/87.

Το πνεύμα με το οποίο η επιστολή αυτή, όπως και παρόμοιες επιστολές που στάληκαν σε άλλους ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, φαίνεται καθαρά και από τα πρακτικά της συνεδρίας της Συμβουλευτικής Επιτροπής πού έλαβε χώρα έστω και μεταγενέστερα στην οποία τονίζεται ότι δεν υπάρχει πρόνοια στο Νόμο που να απαιτεί την υποβολή για έγκριση διαφημίσεων και ότι οι επιστολές αυτές σκοπό είχαν να προειδοποιήσουν τον ιδιοκτήτη για τυχόν παράβαση του Νόμου παρά επιβολή κυρώσεων εκ των υστέρων. Και ακόμα ότι σε περιπτώσεις που ιδιοκτήτες δεν επιθυμούσαν να υποβάλουν τις διαφημίσεις τους για έγκριση το Υπουργείο Παιδείας θα εφάρμοζε τις πρόνοιες του Νόμου όπου διαπιστώνετο παράβαση.

[*1453]Κατά συνέπεια, μια και η επιστολή με ημερομηνία 26 Μαΐου, 1988, δεν επηρέαζε κανένα νομικό δικαίωμα των αιτητών να διαφημίσουν τη σχολή τους, επαφίετο δε στους ίδιους να αποφασίσουν αν με την ενέργειά τους αυτή υπήρχε ενδεχόμενο παραβίασης του Νόμου, η επιστολή αυτή με την εισήγηση για απάλειψη της λέξης “Polytechnic” απλώς υποδείκνυε στους αιτητές ότι η λέξη αυτή μπορούσε να μην ήταν σύμφωνη με το Νόμο.

Σαν αποτέλεσμα, το Δικαστήριο κατέληξε ότι και η επιστολή αυτή δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη που να μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή αλλά είναι μάλλον συμβουλευτικού ή πληροφοριακού χαρακτήρα.

H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.

Προσφυγή.

Προσφυγή εναντίον της απόφασης των καθ’ ων η αίτηση με την οποία απαγορεύθηκε στους αιτητές να χρησιμοποιούν τις λέξεις “Πανεπιστήμιο” ή “Πολυτεχνείο” στην επωνυμία της σχολής τους.

Λ. Παπαφιλίππου, για τους Αιτητές.

Ε. Λοϊζίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η αίτηση.

Cur. adv. vult.

ΣABBIΔHΣ, Δ.: Με την προσφυγή τους αυτή οι αιτητές ζητούν τις πιο κάτω θεραπείες:-

“Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη ή απόφαση των καθ’ ων η αίτηση που περιέχεται σε επιστολή των ημερ. 29 Απριλίου, 1988 με την οποία απαγόρευσαν στους Αιτητές να χρησιμοποιούν τις λέξεις “Πανεπιστήμιο” ή “Πολυτεχνείο” στην επωνυμία της σχολής των Αιτητών, είναι άκυρη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα.

Β. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη ή απόφαση των καθ’ ων η αίτηση που περιέχεται σε επιστολή τους ημερ. 26 Μαΐου, 1988 με την οποία παρέμβησαν σε διαφημιστικό κείμενο των Αιτητών και διέγραψαν τη λέξη “Polytechnic” είναι άκυρη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα.”

[*1454]Από το περιεχόμενο της αιτούμενης θεραπείας είναι καθαρό πως οι αιτητές προσβάλλουν δυο διοικητικές πράξεις ή αποφάσεις που παρόλο ότι είναι ξεχωριστές έχουν κοινό νομικό υπόβαθρο, τη χρήση των λέξεων “Πανεπιστήμιο” ή “Πολυτεχνείο” στην επωνυμία της σχολής των αιτητών και, που, κατά τον ισχυρισμό τους, αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις που μπορούν να προσβληθούν με προσφυγή.

Η πρώτη απόφαση που προσβάλλεται περιέχεται σε επιστολή του Διευθυντή Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης με ημερομηνία 29 Απριλίου, 1988, στην οποία αναφέρονται τα πιο κάτω:-

“Έχω οδηγίες να επισύρω την προσοχή σας στο άρθρο 21 του Νόμου 1/1987 για τις Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, που ρητά απαγορεύει τη χρησιμοποίηση των λέξων “Πανεπιστήμιο” ή “Πολυτεχνείο” στην επωνυμία ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς την έγκριση του Υπουργού Παιδείας και τη σύμφωνη γνώμη της Συμβουλευτικής Επιτροπής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.

Επειδή ο Νόμος 1/1987 έχει τεθεί σε εφαρμογή από την 1 Σεπτεμβρίου 1987, παρακαλείστε να συμμορφωθείτε προς τις διατάξεις του άρθρου 21 του Νόμου.”

Η δεύτερη απόφαση περιέχεται στην επιστολή του Διευθυντή Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης με ημερομηνία 26 Μαΐου, 1988, στην οποία αναφέρονται τα πιο κάτω:-

“Σας πληροφορούμε ότι το κείμενο της διαφήμισης των Σχολών Φρειδερίκου που υποβλήθηκε για έγκριση στις 20.5.1988 εγκρίνεται με τις τροποποιήσεις που φαίνονται στο φωτοαντίγραφο που επισυνάπτεται.”

Οι τροποποιήσεις που αναφέρονται στην πιο πάνω επιστολή αφορούν την απάλειψη της λέξης “Polytechnic” από τη διαφήμιση της σχολής.

Τα γεγονότα της υπόθεσης είναι σε συντομία τα πιο κάτω:-

Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες σχολής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης γνωστής με το όνομα “FREDERICK POLYTECHNIC”.

Από την 1η Σεπτεμβρίου, 1987, οι Σχολές Φρειδερίκου χρησιμοποιούν την επωνυμία “FREDERICK POLYTECHNIC [*1455]UNIVERSITY” χωρίς προηγούμενη έγκριση του Υπουργείου Παιδείας σύμφωνα με το Άρθρο 21 του Περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Νόμου, αρ. 1 του 1987.

Η έκδοση πιστοποιητικού με υπογραφή του Υπουργού Παιδείας με το οποίο βεβαιώνεται ότι το “FREDERICK POLYTECHNIC” είναι σχολή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης έγινε στις 14/3/1985 πριν τη θέσπιση του Νόμου 1/1987.

Η αίτηση για χρησιμοποίηση της επωνυμίας “FREDERICK POLYTECHNIC UNIVERSITY” κάτω από τις πρόνοιες του Νόμου 1/1987 δεν είχε αποφασισθεί από το Υπουργείο Παιδείας όταν καταχωρίσθηκε η παρούσα προσφυγή.

Ο ευπαίδευτος δικηγόρος των αιτητών σε υποστήριξη της προσφυγής τους ότι οι αποφάσεις που περιέχονται στις επιστολές 29 Απριλίου, 1988, και 26 Μαΐου, 1988, είναι άκυρες συγκεκριμένα ανάφερε ότι:-

“1. Οι προσβαλλόμενες πράξεις ή αποφάσεις εκδόθηκαν αναρμοδίως και/ή κάτω από συνθήκες νόσφισης εξουσίας διότι ο Διευθυντής του Υπουργείου Παιδείας δεν είχε αρμοδιότητα να προβεί στις προσβαλλόμενες πράξεις ή αποφάσεις.

2. Οι καθ’ ων η αίτηση ενήργησαν εν πλάνη περί τα πράγματα διότι:

(α) Παρεγνώρισαν το γεγονός ότι οι Αιτητές είναι ιδιοκτήτες και λειτουργούν ιδιωτική σχολή από χρόνια με το όνομα FREDERICK POLYTECHNIC που προσφέρει τριτοβάθμια εκπαίδευση.”

Η ευπαίδευτος δικηγόρος των καθ’ ων η αίτηση στο στάδιο της γραπτής της αγόρευσης πρόβαλε τον ισχυρισμό ότι και οι δύο επίδικες αποφάσεις δεν αποτελούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις αλλά είναι πράξεις πληροφοριακού χαρακτήρα που δεν επηρεάζουν τη νομική κατάσταση των αιτητών με οποιοδήποτε τρόπο.

Παρόλο που οι προδικαστικές αυτές ενστάσεις δεν εγέρθηκαν στην ένσταση αλλά στη γραπτή αγόρευση εντούτοις σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου εφόσον έχουν σχέση με τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου να επιληφθεί της προσφυγής και το ίδιο το Δικαστήριο θα μπορούσε να τις επιληφθεί εξ ιδίας πρωτοβουλίας (ex proprio motu). Κατά συνέπεια, ο ισχυρισμός του [*1456]δικηγόρου των αιτητών στη γραπτή του αγόρευση σε απάντηση ότι εγέρθηκαν καθυστερημένα δε γίνεται αποδεκτός.

Επειδή το θέμα της φύσης των αποφάσεων που περιέχονται στις δυο επίδικες επιστολές είναι βασικό και από αυτό εξαρτάται η τελική έκβαση των προσφυγών για το λόγο αυτό αποφάσισα να εξετάσω πρώτα την προδικαστική ένσταση που εγέρθηκε και που αφορά την εκτελεστότητα των επίδικων αποφάσεων.

Η ίδρυση, έλεγχος και λειτουργία των σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διέπεται από τον Περί Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαιδεύσεως Νόμο του 1987, 1/87. Σύμφωνα με το Άρθρο 14 ουδεμία ιδιωτική σχολή δύναται να ιδρυθεί και να λειτουργήσει στη Δημοκρατία παρά μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού Νόμου. Το Άρθρο 15 προνοεί για την υποβολή προς το Υπουργείο δήλωσης για τους σκοπούς της ίδρυσης και λειτουργίας της σχολής που να περιέχει τα διάφορα στοιχεία που προνοεί ο Νόμος. Η διαδικασία για την εξέταση της σχετικής αίτησης προνοείται από το Άρθρο 19 σύμφωνα με το οποίο ο Υπουργός παραπέμπει τη δήλωση σε Συμβουλευτική Επιτροπή μαζί με όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες που θεωρεί αναγκαίες, προς υποβολή σχετικής εισήγησης. Η Συμβουλευτική Επιτροπή αφού εξετάσει την αίτηση συμβουλεύει τον Υπουργό σχετικά και αν ο Υπουργός ικανοποιηθεί ότι η δήλωση που υποβάλλει ο αιτητής συμμορφώνεται με τις διατάξεις του Νόμου την καταχωρίζει στο Μητρώο των Ιδιωτικών Σχολών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης και εκδίδει στον ιδιοκτήτη πιστοποιητικό σύμφωνα με τον καθορισμένο τύπο.

Το Άρθρο 36 περιέχει τις πιο κάτω μεταβατικές διατάξεις:-

“36.-(1) Αι κατά την ημερομηνίαν ενάρξεως της ισχύος του παρόντος Νόμου λειτουργούσαι ιδιωτικαί σχολαί υποχρεούνται όπως εντός εξ μηνών από της τοιαύτης ημερομηνίας υποβάλωσι δήλωσιν κατά τον υπό του παρόντος Νόμου προνοούμενον τρόπον διά την εγγραφήν των εις το Μητρώον.

(2) Εάν η εγγραφή οιασδήποτε ιδιωτικής σχολής λειτουργούσης κατά την ημερομηνίαν ενάρξεως της ισχύος του παρόντος Νόμου εις το Μητρώον δεν είναι δυνατή λόγω μη συμμορφώσεως προς τας διατάξεις του παρόντος Νόμου και των δυνάμει αυτού εκδοθέντων Κανονισμών, θα επιτρέπεται η λειτουργία της δια περίοδον μη υπερβαίνουσαν τα πέντε έτη από της τοιαύτης ημερομηνίας.

[*1457](3) Ουδεμία δυνάμει του εδαφίου (2) λειτουργούσα ιδιωτική σχολή δύναται να προσθέση εις τους ήδη προσφερομένους υπ’ αυτής κλάδους σπουδών οιονδήποτε άλλον κλάδον και υποχρεούται όπως εις τα υπ’ αυτής εκδιδόμενα ενημερωτικά έντυπα και τας πάσης φύσεως διαφημίσεις αναφέρη ότι η τοιαύτη σχολή δεν είναι εγγεγραμμένη εις το Μητρώον.

(4) Ουδέν των εν τω παρόντι Νόμω διαλαμβανομένων εφαρμόζεται επί των δημοσίων σχολών των λειτουργουσών κατά την ημερομηνίαν ενάρξεως της ισχύος του παρόντος Νόμου:

Νοείται ότι το Υπουργικόν Συμβούλιον δύναται δι’ αποφάσεώς του δημοσιευομένης εις την επίσημον εφημερίδα της Δημοκρατίας να αποφασίση την εφαρμογήν του παρόντος Νόμου ή οιασδήποτε διατάξεως αυτού και επί οιασδήποτε δημοσίας σχολής λειτουργούσης κατά την τοιαύτην ημερομηνίαν.”

Με βάση τις πιο πάνω πρόνοιες του Νόμου έρχομαι τώρα να εξετάσω την απόφαση που περιέχεται στην επιστολή με ημερομηνία 29 Απριλίου, 1988, την οποίαν προσβάλλουν οι αιτητές.

Το περιεχόμενο της επιστολής αυτής δεν αποτελεί άρνηση εγγραφής της σχολής κάτω από τις πρόνοιες του Νόμου ή απαγόρευση λειτουργίας της σχολής αλλά απλώς επισύρει την προσοχή των αιτητών στο Άρθρο 21 του Νόμου 1/87 που ρητά απαγορεύει τη χρησιμοποίηση των λέξεων “Πανεπιστήμιο” ή “Πολυτεχνείο” στην επωνυμία ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης χωρίς την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και τη σύμφωνη γνώμη της Συμβουλευτικής Επιτροπής Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Εκτός από το γεγονός ότι εφιστάται η προσοχή των αιτητών στις σχετικές πρόνοιες του Νόμου με κανένα τρόπο η επιβολή αυτή δεν μπορεί να ληφθεί σαν απάντηση του Υπουργείου στην αίτηση τους για εγγραφή της σχολής και ούτε τέτοιος ισχυρισμός προβλήθηκε εκ μέρους των αιτητών.

Κατά συνέπεια, συμφωνώ με τον ισχυρισμό των καθ’ ων η αίτηση ότι η πράξη ή και απόφαση που περιέχεται στην εν λόγω επιστολή δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη που μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή αλλά είναι απλώς πληροφοριακού χαρακτήρα.

Έρχομαι τώρα στη δεύτερη απόφαση που περιέχεται στην επιστολή ημερομηνίας 26 Μαΐου, 1988. Στο σχετικό Νόμο (1/87) [*1458]δεν υπάρχει καμιά πρόνοια ότι οι ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολών που λειτουργούν σύμφωνα με το Νόμο ή κάτω από τις μεταβατικές διατάξεις που προνοεί ο Νόμος έχουν υποχρέωση να υποβάλουν αίτηση για έγκριση οποιασδήποτε διαφήμισης για τη σχολή.

Παρόλα αυτά οι αιτητές, οι οποίοι σύμφωνα με τον ισχυρισμό τους και τα γεγονότα που έχω ενώπιον μου λειτουργούσαν τη σχολή τους πριν από τη θέσπιση του σχετικού Νόμου και κατά συνέπεια καλύπτονταν από τις πρόνοιες του Άρθρου 36 του Νόμου ζήτησαν μέσω των διαφημιστών τους, την έγκριση κείμενου διαφήμισης της σχολής από το ραδιόφωνο. Στην αίτηση αυτή στάληκε απάντηση προς τους διαφημιστές ότι η αίτηση τύγχανε έγκρισης με την απάλειψη των λέξεων “Polytechnic” γιατί θεωρήθηκε πως δε συμμορφωνόταν με το Νόμο. Αν η διαφήμιση αφήνετο να κυκλοφορήσει όπως είχε ίσως θα μπορούσε να θεωρηθεί ως έγκριση της αίτησης για εγγραφή της σχολής κάτω από τις πρόνοιες του Νόμου 1/87.

Κατά συνέπεια, μια και η επιστολή με ημερομηνία 26 Μαΐου, 1988, δεν επηρέαζε κανένα νομικό δικαίωμα των αιτητών να διαφημίσουν τη σχολή τους, επαφίετο δε στους ίδιους να αποφασίσουν αν με την ενέργεια τους αυτή υπήρχε ενδεχόμενο παραβίασης του Νόμου, η επιστολή αυτή με την εισήγηση για απάλειψη της λέξης “Polytechnic” απλώς υποδείκνυε στους αιτητές ότι η λέξη αυτή μπορούσε να μην ήταν σύμφωνη με το Νόμο.

Σαν αποτέλεσμα βρίσκω πως και η επιστολή αυτή δεν αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη που να μπορεί να προσβληθεί με προσφυγή αλλά είναι μάλλον συμβουλευτικού ή πληροφοριακού χαρακτήρα.

[*1459]Με βάση τα συμπεράσματα στα οποία έχω καταλήξει αποδέχομαι την προδικαστική ένσταση των καθ’ ων η αίτηση ότι με την προσφυγή τους αυτή οι αιτητές δεν προσβάλλουν εκτελεστές διοικητικές πράξεις. Επομένως η προσφυγή απορρίπτεται αλλά δεν κάμνω διαταγή για τα έξοδα.

H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο