(1990) 3 ΑΑΔ 2332
[*2332]30 Ιουνίου, 1990
[ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
A. MAVROKEFALOS (AIR-CONDITIONING) LTD,
Αιτητές,
v.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ,
ΜΕΣΩ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΚΑΙ/΄Η ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Yπόθεση Aρ. 571/89).
Διοικητική πράξη — Εκτελεστή — Χαρακτηριστικά — Ενδιάμεση διοικητική πράξη — Δεν έχει τα αναγκαία στοιχεία της εκτελεστής διοικητικής πράξης.
Αίτηση Ακυρώσεως — Έννομο συμφέρον — Aπώλεια — Συναίνεση ή αποδοχή — Ο προσφεύγων δεν έχει έννομο συμφέρον να προσβάλει διοικητική πράξη που εκδόθηκε με αίτησή του ή στην οποία συναίνεσε ή την οποία αποδέκτηκε ελεύθερα και ανεπιφύλακτα.
Αίτηση Aκυρώσεως — Προθεσμία — Περιστάσεις του εκπροθέσμου στην κριθείσα περίπτωση αποκλεισμού του χαρακτηρισμού της προσβαλλόμενης πράξης ως παραλείψεως.
Οι αιτητές ήταν εισαγωγείς και έμποροι συστημάτων και εξαρτημάτων κλιματισμού. Λόγω του ότι υπήρχε διαφορά ως προς τους τελωνειακούς δασμούς που θα πλήρωναν για την εισαγωγή διαφόρων εμπορευμάτων, ζήτησαν από το Τελωνείο να τους επιτραπεί να καταθέσουν ορισμένα ποσά υπό τύπο εγγυήσεως ώστε να τους επιτραπεί η εκτελώνιση των εμπορευμάτων. Ο Διευθυντής Τελωνείων (ο Διευθυντής), αποδέκτηκε την παράκληση των αιτητών μέχρις ότου ερευνήσει και διαπιστώσει την πραγματική αξία των εμπορευμάτων, ώστε να επιβληθεί ο κατάλληλος δασμός.
Οι αιτητές καταχώρησαν προσφυγή ζητώντας δήλωση του Δικα[*2333]στηρίου με την οποία να κηρύσσονται άκυρες οι πράξεις του Διευθυντή για την κατάθεση ως “deposit” διαφόρων χρηματικών ποσών για κάθε εισαγωγή εμπορευμάτων και επίσης δήλωση του Δικαστηρίου ότι η παράλειψη του Διευθυντή να αποδεχθεί αίτημα για επιστροφή των κατατεθέντων ποσών είναι επίσης άκυρη.
Οι αιτητές εισηγήθηκαν ότι η απόφαση του Διευθυντή παραβιάζει τα Άρθρα 28 και 29 του Συντάγματος, λήφθηκε χωρίς τη δέουσα έρευνα και με πλάνη περί τα πράγματα και το Νόμο, είναι αναιτιολόγητη και προϊόν κατάχρησης ή υπέρβασης εξουσίας.
Οι καθ’ ων η αίτηση ήγειραν προκαταρκτικές ενστάσεις ισχυριζόμενοι ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις στερούνται εκτελεστότητας και οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αποδεχόμενο τις προκαταρκτικές ενστάσεις, απέρριψε την προσφυγή και αποφάνθηκε ότι:
Η απόφαση του Διευθυντή δεν αποτελεί τελική εκτελεστή διοικητική πράξη αλλά μία ενδιάμεση διευθέτηση με στόχο την απόκτηση του απαιτούμενου χρόνου για μελέτη του προβλήματος προτού αποφασίσει τελεσίδικα. Μόνο η τελική πράξη καθορισμού της τελωνειακής αξίας των εμπορευμάτων αποτελεί εκτελεστή διοικητική πράξη που μπορεί να προσβληθεί με αίτηση ακυρώσεως κάτω από το Άρθρο 146 του Συντάγματος.
Εκτελεστή διοικητική πράξη είναι εκείνη με την οποία δηλώνεται η βούληση του διοικητικού οργάνου και αποσκοπεί στην παραγωγή εννόμου αποτελέσματος με το οποίο δημιουργείται, τροποποιείται ή καταργείται μια υπάρχουσα νομική κατάσταση και που η άμεση εκτέλεσή της πρέπει να είναι δυνατή δια της διοικητικής οδού. Η ενδιάμεση διευθέτηση του Τελωνείου δεν έχει κανένα από τα αναγκαία εκείνα στοιχεία της εκτελεστής διοικητικής πράξης.
Οι αιτητές, με την κατάθεση των ποσών για εκτελώνιση των εμπορευμάτων τους, η οποία έγινε χωρίς καμιά επιφύλαξη, εστέρησαν τους εαυτούς τους από το έννομο συμφέρον να προσφύγουν στο Δικαστήριο για τις αιτούμενες θεραπείες.
Η προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Kolokassides v. Republic (1965) 3 C.L.R. 542,
[*2334]Republic v. Demetriou and Others (1972) 3 C.L.R. 219,
Nemitsas Ιndustries Ltd v. Municipal Corporation of Limassol & Another (1967) 3 C.L.R. 134,
Kythreotis v. Republic (1965) 3 C.L.R. 437,
Ioannou v. Republic (1986) 3(B) C.L.R. 1661,
Alexandrou and Others v. Republic (1986) 3(C) C.L.R. 2554,
Sarkis v. Improvement Board of Paralimni (1986) 3(C) C.L.R. 2457,
Myrianthis v. Republic (1977) 3 C.L.R. 165,
Tomboli v. CY.T.A. (1982) 3 C.L.R. 149,
Christodoulides v. Republic (1985) 3 C.L.R. 1979,
Demetriou v. Republic (1986) 3(B) C.L.R. 920.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης του Διευθυντή του Tμήματος Tελωνείων με την οποία αξίωσε από τους αιτητές, πέραν από την καταβολή τελωνειακού δασμού και άλλων νόμιμων τελών, την κατάθεση χρηματικής παρακαταθήκης για την εκτελώνιση εμπορευμάτων που κρίθηκαν ως υποτιμολογημένα, για κάλυψη των δασμών, που θα επληρώνοντο, αν πράγματι αποδεικνύετο η υποτιμολόγηση.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τους Αιτητές.
Π. Κληρίδης, Aνώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΠAΠAΔOΠOYΛOΣ, Δ.: Οι αιτητές ζητούν δήλωση του Δικαστηρίου με την οποία,
(α) να κηρύσσονται άκυρες και χωρίς νομικό αποτέλεσμα οι αποφάσεις ή/και οι πράξεις του καθ’ ου η αίτηση με τις οποίες αξίωσε πέραν από τον τελωνειακό δασμό και άλλα νόμιμα τέλη, την κατάθεση ως “DEPOSIT” διαφόρων χρη[*2335]ματικών ποσών μαζί με κάθε εισαγωγή εμπορευμάτων.
(β) Δήλωση του Δικαστηρίου πως η διαρκής παράλειψη του καθ’ ου η αίτηση να αποδεχτεί το αίτημα των αιτητών για επιστροφή των κατατεθέντων ποσών σαν “DEPOSIT” είναι άκυρη, παράνομη και χωρίς νομικό αποτέλεσμα και πως ό,τι παραλήφθηκε θα πρέπει να διενεργηθεί.
Οι αιτητές εισάγουν και εμπορεύονται συστήματα και εξαρτήματα κλιματισμού. Κατά την εξέταση εγγράφων τελωνισμού από το Τελωνείο, δημιουργήθηκε η εντύπωση ή/και η πεποίθηση ή/και η πίστη στους τελωνειακούς, πως τα τιμολόγια που κατατίθεντο στο τελωνείο ήσαν υποτιμολογημένα και πως η διαφορά καταβαλλόταν σε κάποιο τρίτο πρόσωπο για λογαριασμό του προμηθευτή.
Το τελωνείο άρχισε έρευνες για διαπίστωση των πραγματικών γεγονότων που περιέβαλλαν το πρόβλημα, ταυτόχρονα όμως έδωσε οδηγίες όπως μη επιτρέπεται η εκτελώνιση εμπορευμάτων των αιτητών εκτός εάν κατεβάλλετο χρηματική παρακαταθήκη για την κάλυψη των δασμών που θα επληρώνοντο εάν πράγματι αποδεικνύετο η υποτιμολόγηση.
Οι αιτητές, με αιτήσεις τους ημερομηνίας 4/7/89, 17/7/89, 20/7/89 και 24/7/89, ζήτησαν από το τελωνείο να τους επιτραπεί να καταθέσουν τα ποσά των £500, £200, £300 και £1.000, αντίστοιχα, μέχρις ότου εκδοθεί απόφαση του Διευθυντή του Τμήματος Τελωνείων σχετικά με την πραγματική αξία των εισαχθέντων εμπορευμάτων. Ο Διευθυντής Τελωνείων δέχθηκε τις αιτήσεις αυτές, τα ποσά κατετέθησαν και επετράπη η εκτελώνιση των εμπορευμάτων.
Το παράπονο των αιτητών βασίζεται στα πιο κάτω νομικά σημεία:
Α. Η απόφαση και/ή παράλειψη παραβιάζει τα άρθρα 28 και 29 του Συντάγματος.
Β. Η απόφαση λήφθηκε χωρίς τη δέουσα έρευνα ή εκδικητικά.
Γ. Η απόφαση λήφθηκε κάτω από πλάνη περί τα πράγματα και το Νόμο.
Δ. Η απόφαση λήφθηκε μετά από εσφαλμένη άσκηση της διακριτικής εξουσίας και εξυπηρετεί αλλότριο σκοπό που [*2336]οδηγεί σε οικονομική καταστροφή του αιτητή.
Ε. Η απόφαση λήφθηκε κατά κατάχρηση εξουσίας ή καθ’ υπέρβαση εξουσίας.
ΣΤ. Η απόφαση είναι αναιτιολόγητη ή η αιτιολογία συγκρούεται με τα στοιχεία της υπόθεσης.
Οι καθ’ ων η αίτηση ισχυρίζονται πως οι πράξεις για τις οποίες παραπονούνται οι αιτητές είναι καθόλα νόμιμες και συνταγματικές, πως ο Διευθυντής Τελωνείων ενήργησε μέσα στα επιτρεπτά νομικά πλαίσια, πως υπήρχε αιτιολογία των πράξεών του και πως η κατάθεση χρηματικής παρακαταθήκης είναι ένα καθόλα νόμιμο μέσο με βάση το άρθρο 156 του Νόμου 82/67 και του άρθρου 13 της συμφωνίας για εφαρμογή του άρθρου VII της Γενικής Συμφωνίας Δασμών και Εμπορίου.
Προτού όμως προχωρήσω στην εξακρίβωση και διαπίστωση της νομιμότητας της πράξης, οφείλω να εξετάσω, κατά πρώτο λόγο, τις προκαταρτικές ενστάσεις που έχουν εγερθεί από τους δικηγόρους των καθ’ων η αίτηση. Συγκεκριμένα ότι (α) οι προσβαλλόμενες πράξεις στερούνται εκτελεστότητας και (β) οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος.
Από τα γεγονότα, όπως έχουν εκτεθεί πιο πάνω, είναι φανερό πως υπήρχε μια διαφορά ως προς τους τελωνειακούς δασμούς που θα πλήρωναν οι αιτητές για την εισαγωγή διαφόρων εμπορευμάτων. Για το σκοπό της εξακρίβωσης της ορθής αξίας των εμπορευμάτων, πιθανώς κατόπιν εισήγησης ή/και προτροπής ακόμα του Διευθυντή Τελωνείων, έγινε αίτηση από τους αιτητές όπως κατατεθούν ορισμένα ποσά για κάθε εισαγωγή, υπό τύπο εγγυήσεως, ώστε να επιτραπεί η εκτελώνιση των εμπορευμάτων. Τούτο προφανώς εγένετο με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 156 του Νόμου 82/67, το οποίο αναφέρει:
“156.-(1) Οσάκις είναι πρακτικώς ανέφικτος η άμεσος βεβαίωσις του γεγονότος εάν οφείλεται οιοσδήποτε δασμός και τις ο πληρωτέος δασμός αναφορικώς προς οιαδήποτε εισαγόμενα εμπορεύματα, άτινα ως καθορίζεται εν τη περί τούτω διασαφήσει προορίζονται προς εσωτερικήν κατανάλωσιν είτε επί τη εισαγωγή είτε εκ τινος αποθήκης αποταμιεύσεως, ο Διευθυντής δύναται κατά το δοκούν και ανεξαρτήτως οιασδήποτε ετέρας διατάξεως του παρόντος Νόμου, να επιτρέψη παράδοσιν των εμπορευμάτων ευθύς ως ο εισαγωγεύς παρά[*2337]σχει επαρκή εγγύησιν, δια καταθέσεως χρημάτων ή άλλως πως, δια την πληρωμήν παντός μη πληρωθέντος ποσού, όπερ δυνατόν να οφείλεται υπό μορφήν δασμού.”
Τα γεγονότα όπως έχουν εκτεθεί πιο πάνω, βασικά δεν αμφισβητούνται. Κάποια σκιώδης αμφισβήτηση μπορεί να υπάρχει ως προς το ποιος εισηγήθηκε την καταβολή της παρακαταθήκης χρημάτων (deposits). Αλλά, είτε αυτό έγινε από το Διευθυντή Τελωνείων, είτε από τον εισαγωγέα, δεν έχει καμιά σημασία στην υπόθεση. Γεγονός παραμένει ότι ο εισαγωγέας ο ίδιος υπέγραψε και υπέβαλε αίτηση με την οποία ζητούσε να του επιτραπεί η εισαγωγή των εμπορευμάτων με την καταβολή χρηματικού ποσού ως παρακαταθήκη. Την παράκλησή του αυτή την εδέχθη ο Διευθυντής Τελωνείων ως μια ενδιάμεση διευθέτηση μέχρις ότου ερευνήσει και διαπιστώσει την πραγματική και ακριβή αξία των εκτελωνιζομένων εμπορευμάτων, ώστε να επιβληθεί ο κατάλληλος δασμός. Η απόφαση αυτή του Διευθυντή δεν αποτελεί τελική εκτελεστή διοικητική πράξη, αλλά μια ενδιάμεση διευθέτηση που να του δίνεται χρόνος να μελετήσει το πρόβλημα για ν’ αποφασίσει τελεσίδικα. Μόνο η τελική εκείνη πράξη που θα καθορίζει το ποσό της τελωνειακής αξίας, μετά τη συμπλήρωση όλων των ερευνών, θα είναι απόφαση που θα μπορεί να προσβληθεί σαν εκτελεστή διοικητική πράξη κάτω από το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Η εκτελεστή διοικητική πράξη είναι εκείνη με την οποία δηλώνεται η βούληση ενός διοικητικού οργάνου και αποσκοπεί στην παραγωγή εννόμου αποτελέσματος, με το οποίο δημιουργείται, τροποποιείται ή καταργείται μια υπάρχουσα νομική κατάσταση, δηλαδή ένα δικαίωμα ή μια υποχρέωση διοικητικού χαρακτήρα και που πρέπει να είναι δυνατή η άμεση εκτέλεσή της δια της διοικητικής οδού. (Βλέπε Kolokassides v. Republic (1965) 3 C.L.R. 542, 551, Republic v. Demetriou and Others (1972) 3 C.L.R. 219, στις σελίδες 222-223, Nemitsas v. Republic (1967) 3 C.L.R. 134, Kythreotis v. Republic (1965) 3 C.L.R. 437, Ioannou v. Republic (1986) 3 C.L.R. 1661, 1668 και Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας (1926-1959), σ. 236-237).
Η ενδιάμεση διευθέτηση του τελωνείου δεν έχει κανένα από τα αναγκαία εκείνα στοιχεία της εκτελεστής διοικητικής πράξης, όπως έχει νομολογιακά καθιερωθεί. Για το λόγο αυτό η αίτηση πρέπει ν’ απορριφθεί.
Θα προχωρήσω όμως να εξετάσω και τη δεύτερη ένσταση. Υπάρχουν ενώπιον του Δικαστηρίου οι αιτήσεις των αιτητών με [*2338]τις οποίες ζητούν όπως καταθέσουν ορισμένα χρηματικά ποσά για να τους δοθούν τα εμπορεύματα. Είναι οι επιστολές που αναφέρθηκα στην αρχή, για τις οποίες όμως ο ευπαίδευτος δικηγόρος των αιτητών εισηγείται πως κατετέθησαν άνευ βλάβης των δικαιωμάτων των πελατών του ή/και κατόπιν πιέσεων ή/και υποχρεώσεων. Δεν υπάρχει πουθενά οποιαδήποτε ένδειξη που να δείχνει πως οι επιστολές αυτές κατετέθησαν άνευ βλάβης των δικαιωμάτων των αιτητών ή υπό διαμαρτυρία.
Ο ισχυρισμός πως κατετέθησαν τα ποσά υπό διαμαρτυρία δεν ευσταθεί, γιατί είναι πρόταση των ιδίων των αιτητών, όπως φαίνεται από τις επιστολές, με την οποία πρόταση ζητούσαν να τους επιτραπεί η εκτελώνιση των εμπορευμάτων των, αφού προσφέρουν εγγύηση υπό τύπο παρακαταθήκης χρημάτων.
Από τα τεκμήρια ενώπιόν μου, φαίνεται ότι οι αιτητές έχουν οι ίδιοι αποταθεί στο τελωνείο για να τους επιτραπεί η εκτελώνιση διαφόρων εμπορευμάτων ως κατωτέρω:
Ημερομηνία Ποσό
£
4/7/89 500
17/7/89 200
20/7/89 300
24/7/89 1.000
Ανεξαρτήτως του εάν η εισήγηση ή/και προτροπή ήλθε από το Διευθυντή Τελωνείων, οι ίδιοι οι αιτητές έκριναν πως ήτο προς το συμφέρον τους, για την εκτελώνιση των εμπορευμάτων των, να καταθέσουν ένα ποσό χρημάτων μέχρις ότου διερευνηθεί πλήρως η υπόθεση και για το λόγο αυτό ζήτησαν οι ίδιοι από το τελωνείο να τους επιτραπεί η εκτελώνιση, αφού κατατεθούν τα διάφορα ποσά προς εγγύηση. Θα ήτο σχήμα οξύμωρο εάν η τέτοια κατάθεση θεωρηθεί πως εγένετο υπό διαμαρτυρία.
Είναι νομολογιακά καθιερωμένο πως ένα πρόσωπο δεν έχει έννομο συμφέρον να προσβάλει μια διοικητική πράξη που εκδόθηκε με αίτησή του ή την οποία προκάλεσε ή στην οποία συναίνεσε. (Βλέπε Alexandrou and Others v. Republic (1986) 3 C.L.R., 2554, στη σ. 2558, Sarkis v. Improvement Board of Paralimni (1986) 3 C.L.R. 2457, στη σ. 2462, Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας (1929-1959) σελίδες 260-261.) Ούτε και ένα πρόσωπο μπορεί να προσβάλει μια διοικητική πράξη που έχει αποδεχθεί. Φυσικά, όπως είναι καθιερωμένο νομολογιακά, η αποδοχή [*2339]της πράξης πρέπει να είναι ελεύθερη και ανεπιφύλακτη και να μην έλαβε χώρα κάτω από πίεση τέτοιων περιστατικών που θα μπορούσαν να έχουν επιβλαβείς συνέπειες για τον αιτητή. (Βλέπε Μyrianthis v. Republic (1977) 3 C.L.R. 165, Tomboli v. CYTA (1982) 3 C.L.R. 149, Christodoulides v. Republic (1985) 3 C.L.R. 1979 στη σ. 1996, Demetriou v. Republic (1986) 3 C.L.R. 920 στη σ. 925. Δεν είναι δυνατό με τα περιστατικά της υπόθεσης αυτής να θεωρηθεί πως θα υπήρχαν τέτοιες επιβλαβείς συνέπειες στους αιτητές, ή και η κατάθεση των ποσών δεν ήτο αποτέλεσμα ελεύθερης βούλησης των ιδίων των αιτητών. Από τα περιστατικά της υπόθεσης προκύπτει πως οι ίδιοι εθεώρησαν πως ήτο προς το συμφέρο των να προβούν στην κατάθεση των ποσών εκείνων, η οποία, όπως έχω πει πιο πάνω, έγινε χωρίς καμιά επιφύλαξη.
Κατά την απόφασή μου, οι αιτητές με την κατάθεση των εγγράφων εκείνων εστέρησαν τους εαυτούς των από το έννομο συμφέρο να προσφύγουν στο Δικαστήριο για τις θεραπείες που ζητούν με την αίτησή τους αυτή.
Δεν υπάρχει κατατεθειμένο τεκμήριο πως έγινε αίτηση και για το ποσό των £500 στις 6/7/89, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 3 των γεγονότων της αίτησης, αλλά αυτό δεν αλλάζει ουσιαστικά την απόφασή μου, έστω και για το ποσό αυτό μόνο, γιατί η αίτηση πρέπει ν’ απορριφθεί και για άλλο λόγο, δηλαδή, ότι η σχετική απόφαση δεν αποτελούσε εκτελεστή διοικητική πράξη.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή απορρίπτεται χωρίς διάταγμα ως προς τα έξοδα.
H προσφυγή απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο