(1997) 3 ΑΑΔ 332
[*332]17 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΧATZHΤΣΑΓΓΑΡΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ,
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΥΛΩΝΑΣ,
Eφεσείων-Aιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΗΣΕΩΣ (AΡ. 2),
Εφεσιβλήτων-Kαθ’ ων η αίτηση.
(Aναθεωρητική Έφεση Aρ. 1957)
Αιτιολογία διοικητικής πράξης — Απόφαση του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως με την οποία απoρρίφθηκε αίτημα του εφεσείοντα για απόκτηση πολεοδομικής άδειας για εγκαθίδρυση λατομείου — Παράλειψη της πολεοδομικής αρχής να αξιολογήσει όλα τα ουσιώδη στοιχεία και να αιτιολογήσει την απόφασή της — Το κενό στην αιτιολογία της απόφασης δεν ήταν δυνατό να συμπληρωθεί από τα στοιχεία του φακέλου και οδήγησε σε ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Πράξεις ή αποφάσεις μέσα στην έννοια του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Πολεοδομικές αποφάσεις — Ποία η εξουσία του Tμήματος Πολεοδομίας και το πλαίσιο άσκησής της — Ο περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμος του 1972 (Ν. 90/72) Άρθρο 26(1), όπως αναδομήθηκε από το Άρθρο 5 του Νόμου 7/90 — Εφαρμοστέες αρχές.
Λέξεις και Φράσεις — “Ουσιώδης παράγων” στο Άρθρο 26(1) του περί Πολεοδομίας και Xωροταξίας Nόμου του 1972 (Ν. 90/72).
Η προσφυγή του εφεσείοντα εναντίον της απόρριψης του αιτήματός του για εγκαθίδρυση λατομείου από την αρμόδια αρχή απερρίφθη από το πρωτόδικο Δικαστήριο, το οποίο αποφάσισε ότι (α) η έρευνα που διεξήχθη ήταν επαρκής και (β) η απόφαση αιτιολογημένη.
Τα πιο πάνω ευρήματα του πρωτόδικου Δικαστηρίου αποτελούν το αντικείμενο της παρούσας έφεσης.
[*333]Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου αποδέκτηκε την έφεση και αποφάνθηκε ότι:
1. Το κριτήριο για λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης είναι αντικειμενικό. Το Άρθρο 26(1) του Νόμου 90/72, όπως αναδομήθηκε από το Άρθρο 5 του Νόμου 7/90, που καθορίζει την εξουσία του Tμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως στη λήψη πολεοδομικής απόφασης, δεν προσδιορίζει τους ουσιώδεις παράγοντες που μπορεί να επιδράσουν.
2. Η αποφασιστική αρμοδιότητα παραμένει στο Τμήμα Πολεοδομίας, όπως καθορίζει ο νόμος και ασκείται με αναφορά προς κάθε παράγοντα ουσιώδους σημασίας για την αξιολόγηση της αίτησης για χορήγηση άδειας λατομείου.
3. Οι απόψεις της Επαρχιακής Διοίκησης Λευκωσίας, του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων και της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος που ζητήθηκαν από την πολεοδομική αρχή, οδηγούσαν στη διαπίστωση ότι το τεμάχιο στο οποίο θα γίνει η λατόμευση βρίσκεται μέσα σε πολεοδομική ζώνη λατομείων και ότι η χορήγηση της άδειας συνάδει με την ανάπτυξη της περιοχής χωρίς να επιβαρύνεται το περιβάλλον ή να δημιουργείται οποιοσδήποτε κίνδυνος για τους υδάτινους πόρους.
4. Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης όπως και η Υπηρεσία Μεταλλείων, τάχθηκαν εναντίον του αιτήματος, λόγω του ότι το τεμάχιο όπου θα δημιουργηθεί το λατομείο βρίσκεται σε περιοχή η οποία έχει εκμισθωθεί στη Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία. Η Υπηρεσία Μεταλλείων προβάλλει επίσης το λόγο ότι στην περιοχή λειτουργούν άλλα τρία λατομεία, χωρίς να εξηγείται ότι η δημιουργία τετάρτου θα είναι ζημιογόνος.
5. Στην απόφαση δεν εξηγείται γιατί οι ενστάσεις των δύο τμημάτων θεωρήθηκαν και ως “ουσιώδεις παράγοντες” και καθοριστικές για την απόφαση της πολεοδομικής αρχής, με την έννοια του όρου στο Άρθρο 26(1) του Nόμου. Ως εκ τούτου η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ατεκμηρίωτη και πάσχει από ελλιπή αιτιολογία.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου Kύπρου (Aρτέμης, Δ.) που δόθηκε στις 30 Mαΐου, 1994 [*334](Προσφυγή Aρ. 569/92) με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή των εφεσειόντων εναντίον της απόφασης του Tμήματος Πολεοδομίας και Oικήσεως να απορρίψει το αίτημά τους για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για την εγκαθύδριση λατομείου.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Eφεσείοντα.
Γ. Γιωργαλλής, για τους Eφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔIKAΣTHPIO: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ. Μ. Πικής, Π.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι το Τμήμα Πολεοδομίας δεν υπερέβη τα όρια της διακριτικής ευχέρειας που του παρέχει ο νόμος, απορρίπτοντας το αίτημα του εφεσείοντα για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας για την εγκαθίδρυση λατομείου και ειδικά ότι η έρευνα η οποία προηγήθηκε ήταν επαρκής και η απόφαση αιτιολογημένη, τα δύο σημεία στα οποία επικεντρώνεται η διαφορά των μερών.
Οι διαπιστώσεις του δικαστηρίου αμφισβητούνται και με την έφεση επιδιώκεται ο παραμερισμός της απόφασης και η ακύρωση της διοικητικής απόφασης, η οποία προσβάλλεται.
Το σχετικό άρθρο του νόμου το οποίο προσδιορίζει την εξουσία του τμήματος Πολεοδομίας και διαγράφει το πλαίσιο άσκησης της, είναι το Άρθρο 26(1) του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου του 1972 (Ν. 90/72) όπως αναδομήθηκε από το άρθρο 5 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 1990 (Ν.7/90), το οποίο προβλέπει:
“26.(1) Για να καταλήξει σε πολεοδομική απόφαση δυνάμει του παρόντος Νόμου, η Πολεοδομική Αρχή λαμβάνει υπόψη τις πρόνοιες του εφαρμοστέου στην περίπτωση σχεδίου αναπτύξεως καθώς και οποιοδήποτε άλλο ουσιώδη παράγοντα.
(2) .......................................................................................................
(3) .....................................................................................................”
Στην προκείμενη περίπτωση η περιοχή για την οποία ζητήθηκε άδεια δημιουργίας λατομείου για την εξόρυξη λατομικών υλικών [*335]ευρίσκεται μέσα σε λατομική ζώνη. Συνεπώς η αίτηση δεν προσέκρουε στη σχεδιασθείσα ανάπτυξη της περιοχής.
Οι ουσιώδεις παράγοντες, οι οποίοι μπορεί να επιδράσουν στη λήψη της διοικητικής απόφασης, δεν προσδιορίζονται. Το κριτήριο είναι αντικειμενικό. Ουσιώδης είναι κάθε παράγοντας, ο συνυπολογισμός του οποίου είναι αναγκαίος για τη λήψη της επίδικης διοικητικής απόφασης.
Βάσει του Κ.6 των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Αιτήσεις και Ιεραρχικές Προσφυγές) Κανονισμών του 1990 (Κ.Δ.Π. 55/90), επιβάλλεται όπως η πολεοδομική αρχή επιζητεί, ανάλογα με το αντικείμενο της αίτησης, τις απόψεις διαφόρων Κυβερνητικών Τμημάτων πριν χωρήσει στην άσκηση των εξουσιών της. Η κυβερνητική υπηρεσία, στην περίπτωση αίτησης για τη χορήγηση άδειας λατομείου, είναι ο προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταλλείων. Πρόκειται για νομοθετική υποχρέωση, μη συμμόρφωση προς την οποία καθιστά την απόφαση έκνομη. Δε συναρτούν όμως, οι προαναφερθέντες κανονισμοί, την απόφαση της Πολεοδομικής Αρχής, με τις απόψεις της Υπηρεσίας Μεταλλείων, ούτε τις καθιστούν παράγοντα μείζονος σημασίας για την άσκηση των εξουσιών της. Η αποφασιστική αρμοδιότητα παραμένει στο Τμήμα Πολεοδομίας, όπως καθορίζει ο νόμος και ασκείται με αναφορά προς κάθε παράγοντα ουσιώδους σημασίας για την αξιολόγηση της αίτησης.
Η πολεοδομική αρχή έκρινε αναγκαία, στο πλαίσιο διερεύνησης του αιτήματος, την αναζήτηση των απόψεων, εκτός της Υπηρεσίας Μεταλλείων και των ακόλουθων κυβερνητικών τμημάτων: (α) της Επαρχιακής Διοίκησης Λευκωσίας, (β) του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, (γ) της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος και (δ) του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης. Τα πρώτα τρία τμήματα τοποθετήθηκαν θετικά έναντι του αιτήματος του εφεσείοντα. Διαπιστώνεται, στις απόψεις που εξέθεσαν, ότι το τεμάχιο στο οποίο θα γίνει η λατόμευση ευρίσκεται μέσα σε πολεοδομική ζώνη λατομείων, ότι η χορήγηση της άδειας συνάδει με την ανάπτυξη της περιοχής χωρίς να επιβαρύνεται το περιβάλλον ή να δημιουργείται οποιοσδήποτε κίνδυνος για τους υδάτινους πόρους.
Το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης όπως και η Υπηρεσία Μεταλλείων τάχθηκαν εναντίον της χορήγησης της άδειας. Και τα δύο τμήματα προβάλλουν ως λόγο για την απόρριψη του αιτήματος το γεγονός ότι το τεμάχιο όπου θα δημιουργηθεί το λατομείο ευρίσκεται σε περιοχή η οποία έχει εκμισθωθεί στην Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία.
[*336]Ο δεύτερος λόγος ο οποίος προβάλλεται από την Υπηρεσία Μεταλλείων είναι ότι στην περιοχή λειτουργούν άλλα τρία λατομεία, χωρίς να εξηγείται γιατί η δημιουργία τέταρτου θα είναι ζημιογόνος. Η αναστάτωση, που θα επιφέρει στο εργοστάσιο παραγωγής ασβέστη της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας, είναι ο δεύτερος λόγος ο οποίος προβάλλεται από το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπισης, ως αντικείμενος προς την αίτηση. Ο τρίτος λόγος αφορά την απουσία μελέτης για την καταλληλότητα του πετρώματος για την παραγωγή, όπως αναφέρεται, αδρανών υλικών.
Το αιτιολογικό της απόφασης του Τμήματος Πολεοδομίας έχει ως ακολούθως:
“Ο Διευθυντής του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης και ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μεταλλείων ενίστανται στην έκδοση της αιτούμενης άδειας. Οι ενστάσεις αυτές λήφθηκαν από την Πολεοδομική Αρχή σαν ουσιώδεις παράγοντες με βάση το άρθρο 26 του Νόμου 90/72.
Η έκταση του αιτουμένου προνομίου καλύπτεται από μεταλλευτική μίσθωση της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας Λτδ.”
Στην απόφαση δεν εξηγείται γιατί οι ενστάσεις των δύο τμημάτων θεωρήθηκαν ως “ουσιώδεις παράγοντες” και καθοριστικές, για την απόφαση της πολεοδομικής αρχής. Εάν οι ενστάσεις των δύο τμημάτων θεωρήθηκαν, λόγω της προέλευσής τους, ως καθοριστικές και για την απόφαση των εφεσιβλήτων, αποκαλύπτεται νομική πλάνη, εφόσον ο νόμος δεν προσδίδει στις θέσεις οποιουδήποτε τμήματος ή σε οποιοδήποτε ουσιώδη παράγοντα αποφασιστική σημασία για την έκβαση αίτησης για τη χορήγηση πολεοδομικής άδειας. Οι απόψεις όλων των κυβερνητικών τμημάτων που αναζητήθηκαν άπτοντο του διερευνούμενου θέματος και ήσαν ουσιώδεις παράγοντες, με την έννοια που ο όρος ενέχει στο Άρθρο 26(1) του νόμου. Καθήκον της πολεοδομικής αρχής ήταν η αξιολόγηση όλων των ουσιωδών στοιχείων πριν καταλήξει στην απόφασή της και η αιτιολόγησή της με αναφορά προς το αποτέλεσμα αυτής της διεργασίας.
Ούτε το κενό το οποίο αφήνεται στο αιτιολογικό της απόφασης μπορεί αναντίλεκτα να πληρωθεί από τα στοιχεία του φακέλου. Τα ουσιώδη γεγονότα ήσαν αμφίρροπα και δεν μπορούσαν εξ αντικειμένου να πληρώσουν το κενό στην αιτιολογία.
Και τα γεγονότα που αφορούν τη μίσθωση περιοχής στην Ελλη[*337]νική Μεταλλευτική Εταιρεία, καθώς και οι συνέπειες και προεκτάσεις τους, δε φαίνεται να έχουν διερευνηθεί στο βαθμό που έπρεπε. Στην επιστολή της Ελληνικής Μεταλλευτικής Εταιρείας Λτδ., της οποίας επίσης αναζητήθηκαν οι απόψεις, αναφέρεται ότι το τεμάχιο το οποίο προτείνεται για τη δημιουργία του λατομείου ευρίσκεται “πλησίον του δικού μας Προνομίου και του Ασβεστοποιείου Limel και εντός της περιοχής Μεταλλευτικής Μίσθωσής μας στα σχέδια ΧΧΙΧ 37, 38, 45 και 46, καθότι θα εμποδίζει την εύρυθμο διεξαγωγή των εργασιών μας.” Ποία η διαφορά μεταξύ περιοχής Προνομίου και περιοχής Εκμίσθωσης δε διευκρινίστηκε και ούτε φαίνεται να απασχόλησε την πολεοδομική αρχή.
Αντίθετα με τη θέση του πρωτόδικου Δικαστηρίου καταλήγουμε ότι η διοικητική απόφαση η οποία προσβάλλεται είναι ατεκμηρίωτη και πάσχει από ελλειπή αιτιολογία.
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα. η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Η επίδικη διοικητική απόφαση ακυρώνεται στην ολότητά της βάσει του Άρθρου 146.4(β).
Η έφεση επιτρέπεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο