(1997) 3 ΑΑΔ 378
[*378]30 Σεπτεμβρίου, 1997
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΧΑΤΖΗΤΣΑΓΓΑΡΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ,
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ/στές]
ΧΑΡ. Ι. ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ ΚΑΙ ΥΙΟΙ ΛΤΔ,
Εφεσείοντες-Aιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,
Εφεσιβλήτων-Καθ’ ων η αίτηση.
(Aναθεωρητική Έφεση Aρ. 1935)
Προσφορές — Kεντρικό Συμβούλιο Προσφορών — Aξιολόγηση προσφοράς η οποία υποβλήθηκε σε ξένο νόμισμα, δυνάμει Eγκυκλίου τουYπουργείου Oικονομικών — Δεν παραβίαζε την αρχή της ισότητας — Kρίθηκε ορθή, τόσο πρωτόδικα, όσο και κατ’ έφεση.
Προσφορές — Ίση μεταχείριση μεταξύ των προσφοροδοτών — Eπιβάλλεται τόσο από το Άρθρο 28 του Συντάγματος, όσο και από τις γενικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου.
Λέξεις και Φράσεις — “Ίσοι ενώπιον του Nόμου” στο Άρθρο 28 του Συντάγματος — Δεν εξυπακούει την ακριβή αριθμητική ισότητα, αλλά αποκλείει τη δημιουργία αυθαίρετων, τυχαίων ή συμπτωματικών διακρίσεων.
H αξιολόγηση της προσφοράς των εφεσειόντων - η οποία υποβλήθηκε σε δολάρια H.Π.A. - για την προμήθεια χάρτου φωτοτυπικής μηχανής στο Kυβερνητικό Tυπογραφείο, έγινε με βάση Eγκύκλιο του Yπουργείου Oικονομικών η οποία προνοούσε ότι σε τέτοια περίπτωση, το ποσό της προσφοράς θα μετατρέπεται σε Kυπριακό νόμισμα με βάση την τιμή συναλλάγματος που ανακοινώνει η Kεντρική Tράπεζα Kύπρου, κατά την ημέρα της κατακύρωσης.
Tο Kεντρικό Συμβούλιο Προσφορών κατακύρωσε την προσφορά στην εταιρεία “Pένος Aγρότης”, που ήταν ο χαμηλότερος προ[*379]σφοροδότης.
Tο πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή των εφεσειόντων και αποφάνθηκε ότι η απόφαση του Kεντρικού Συμβουλίου Προσφορών να εφαρμόσει την Eγκύκλιο, ήταν ορθή.
Oι εφεσείοντες επικαλέσθηκαν τρεις λόγους, στην έφεσή τους κατά της πρωτόδικης απόφασης.
1. H μέθοδος σύγκρισης των προσφορών δεν ήταν εύλογη και κοινά αποδεκτή για όλους τους προσφοροδότες.
2. O καθορισμός ημερομηνίας μετατροπής του νομίσματος παραβίασε την αρχή της ισότητας αφού, ενώ οι προσφοροδότες σε Kυπριακό νόμισμα γνώριζαν εκ των προτέρων την τιμή της προσφοράς τους που παρέμενε σταθερή, οι προσφοροδότες σε ξένο νόμισμα βρίσκονταν σε δυσχερέστερη θέση αφού η τιμή της προσφοράς μπορούσε να μετατρέπεται συνεχώς.
3. O ρόλος τον οποίο διαδραμάτισε το Kεντρικό Συμβούλιο Προσφορών, ως συμβουλευτικό όργανο, κατά την κατακύρωση προσφορών, όπως αποδόθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο, ήταν εσφαλμένος.
Aποφασίστηκε ότι:
1. H εισήγηση των εφεσειόντων ότι η ημερομηνία μετατροπής, θα έπρεπε να ήταν η τελευταία ημέρα υποβολής των προσφορών, γιατί έτσι οι προσφοροδότες που θα βασίζονταν σε ξένο νόμισμα, θα ήταν σε θέση να γνωρίζουν εκ των προτέρων την ισοτιμία σύμφωνα με την οποία θα αξιολογείτο η προσφορά τους, δεν ευσταθεί. Σε τέτοια περίπτωση η αβεβαιότητα που θα υπήρχε θα μετέτρεπε το κράτος, όπως πολύ ορθά παρατήρησε το πρωτόδικο Δικαστήριο, σε κερδοσκόπο (speculator). Ως εκ τούτου ο 1ος λόγος της έφεσης απορρίπτεται.
2. Για να παραβιασθεί η αρχή της ισότητας, που κατοχυρώνεται με το Άρθρο 28 του Συντάγματος, θα πρέπει να υπάρχει διάκριση των ομοιογενών και εξίσωση των ανομοιογενών. Δε σημειώθηκε παραβίαση της αρχής της ισότητας, στην παρούσα περίπτωση. O 2ος λόγος της έφεσης απορρίπτεται.
3. Tο πρωτόδικο Δικαστήριο δεν υποβάθμισε το ρόλο και τη σημασία που πρέπει να αποδίδεται στις εισηγήσεις των εκάστοτε συμβουλευτικών οργάνων, από τα αρμόδια τμήματα, στη λήψη των σχετι[*380]κών αποφάσεων. O 3ος λόγος της έφεσης επίσης απορρίπτεται.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Republic v. Arakian (1972) 3 C.L.R. 294.
Σεργίδης ν. Δημοκρατίας (1991) 1 A.A.Δ. 119,
Γιασεμίδου και Άλλοι ν. Δημοτικού Συμβουλίου και Άλλων (Aρ. 2) (1996) 3 A.A.Δ. 491.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου Kύπρου (Kωνσταντινίδης, Δ.) που δόθηκε στις 27 Aπριλίου, 1994 (Προσφυγή αρ. 217/93) με την οποία επικυρώθηκε η απόφαση των εφεσιβλήτων να κατακυρώσουν προσφορά για προμήθεια χάρτου φωτοτυπικής μηχανής για το Kυβερνητικό Tυπογραφείο, σε άλλο προσφοροδότη αντί των εφεσειόντων.
Αλ. Λυκούργου, για τους Eφεσείοντες.
Αντ. Βασιλειάδης, Ανώτερος Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Tην απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Ηλιάδης.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.: Η εφεσείουσα εταιρεία υπέβαλε προσφορά για την κάλυψη των αναγκών του Κυβερνητικού Τυπογραφείου για χάρτη φωτοτυπικής μηχανής, σε δολλάρια Ηνωμένων Πολιτειών. Επειδή η προσφορά υπεβλήθη σε ξένο νόμισμα, το Κεντρικό Συμβούλιο στην αξιολόγηση των προσφορών εφάρμοσε την εγκύκλιο Αρ. 892 του Υπουργείου Οικονομικών της 3/6/1989, η παράγραφος 2 της οποίας προνοεί ότι,
“Η τακτική που ακολουθεί το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών κατά την κατακύρωση προσφορών που υποβάλλονται σε ξένο νόμισμα, θα συνεχίσει να εφαρμόζεται, δηλ. για σκοπούς συγκρίσεως το ποσό της προσφοράς θα μετατρέπεται σε [*381]Κυπριακό νόμισμα με βάση την τιμή συναλλάγματος που ανακοινώνει η Κεντρική Τράπεζα Κύπρου κατά την ημέρα της κατακύρωσης.”
Ως αποτέλεσμα της αξιολόγησης των προσφορών, το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών κατακύρωσε την προσφορά στην εταιρεία “Ρένος Αγρότης Λτδ.”, που ήταν ο χαμηλότερος προσφοροδότης.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών να εφαρμόσει τη σχετική εγκύκλιο ήταν ορθή. Η εφεσείουσα εταιρεία επέλεξε να υποβάλει την προσφορά της σε ξένο νόμισμα αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο της διαφοροποίησης της ισοτιμίας που έπρεπε να κριθεί την ημερομηνία κατακύρωσης της προσφοράς, αφού διαφορετικά θα μετέτρεπε τη Διοίκηση σε χρηματιστή ή κερδοσκόπο (speculator). Η απόφαση της Διοίκησης για τον καθορισμό του ύψους της προσφοράς την ημερομηνία κατακύρωσης της προσφοράς δεν αποτελούσε παραβίαση της αρχής της ισότητας και δε στοιχειοθετούσε κατάχρηση εξουσίας ή παράβαση των αρχών της χρηστής διοίκησης αφού δεν κατέληγε σε ευνοϊκή μεταχείριση οποιουδήποτε σε βάρος της εφεσείουσας.
Η εφεσείουσα προσβάλλει βασικά την απόφαση για τρεις λόγους. Πρώτο, γιατί το συμπέρασμα, ότι η εφεσείουσα έθεσε θέμα ημερομηνίας μετατροπής του νομίσματος σε Κυπριακό νόμισμα που δεν υπήρχε στην προσφορά, είναι εσφαλμένο αφού οι καθ΄ ων η αίτηση έπρεπε να συγκρίνουν τις προσφορές με βάση μια “εύλογη και κοινώς αποδεκτή μέθοδο που θα εξασφάλιζε την ίση μεταχείριση των προσφοροδοτών που υπέβαλαν την προσφορά τους σε Κυπριακές λίρες και των προσφοροδοτών που υπέβαλαν την προσφορά τους σε ξένο νόμισμα.” Δεύτερο, γιατί το εύρημα, ότι ο καθορισμός της ημερομηνίας κατακύρωσης προσφοράς δεν πάσχει, είναι εσφαλμένο, αφού παραβιάζει την αρχή της ισότητας και τούτο γιατί αφαιρεί από τους προσφοροδότες που υποβάλλουν προσφορές σε ξένο νόμισμα κάθε δυνατότητα ελέγχου των τιμών των προσφορών και δίνει την ευχέρεια στη Διοίκηση με ενδεχόμενη καθυστέρηση “να ευνοήσει συγκεκριμένο προσφοροδότη διαλέγοντας ανάλογα, την ημέρα κατακύρωσης των προσφορών.” Τρίτο, το εύρημα, ότι το αρμόδιο Υπουργείο ή Τμήμα διατυπώνει τη γνώμη του σε σχέση με τεχνικά θέματα και η απόφαση ως προς το ποια είναι η χαμηλότερη προσφορά είναι ζήτημα έγκρισης αριθμών που μπορεί να κάμει το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών, είναι εσφαλμένο, αφού η εκτίμηση των συμβουλευτικών οργάνων πρέπει να εκτιμάται δεόντως και να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από [*382]τα διοικητικά όργανα.
Είναι η θέση των καθ’ ων η αίτηση ότι η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου είναι ορθή αφού σχετικά με τη μετατροπή του νομίσματος την ημερομηνία κατακύρωσης, υπήρχε ρητή πρόνοια στους σχετικούς όρους των προσφορών, και ότι με την πιο πάνω απόφαση δε στοιχειοθετείται παραβίαση της αρχής της ισότητας όπως αυτή κατοχυρώνεται με το άρθρο 28 του Συντάγματος.
Θα εξετάσουμε τον πρώτο λόγο έφεσης ότι οι καθ’ ων η αίτηση έπρεπε να συγκρίνουν τις προσφορές με μια εύλογη και κοινά αποδεκτή μέθοδο για όλους τους προσφοροδότες. Η αιτήτρια εταιρεία, ανκαι γνώριζε ότι η ημερομηνία μετατροπής θα ήταν η ημερομηνία κατακύρωσης σύμφωνα με τις σχετικές πρόνοιες της εγκυκλίου 892, επέλεξε να υποβάλει την προσφορά της σε ξένο νόμισμα. Μετά την κατακύρωση σε άλλο προσφοροδότη πρόβαλε θέμα άλλης ημερομηνίας μετατροπής από εκείνη που καθορίζεται στην εγκύκλιο 892. Πιο συγκεκριμένα, η εφεσείουσα εισηγείται ότι η ημερομηνία μετατροπής θα έπρεπε να ήταν η τελευταία ημέρα υποβολής των προσφορών, γιατί έτσι οι προσφοροδότες που θα βασίζονταν σε ξένο νόμισμα θα ήταν σε θέση να γνωρίζουν εκ των προτέρων την ισοτιμία, σύμφωνα με την οποία θα αξιολογείτο η προσφορά τους. Δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με την πιο πάνω εισήγηση, αφού σε μια τέτοια περίπτωση η αβεβαιότητα που θα υπήρχε θα μετέτρεπε το κράτος, όπως πολύ ορθά παρατήρησε το πρωτόδικο Δικαστήριο, σε κερδοσκόπο (speculator). Οι διακυμάνσεις στη σχετική ισοτιμία θα μπορούσε, σύμφωνα με την πιο πάνω εισήγηση, να οδηγήσουν ακόμα και σε κατακύρωση προσφοράς, που δε θα ήταν η πιο χαμηλή. Από την άλλη το δολλάριο θα μπορούσε να υποτιμηθεί, οπόταν η αιτήτρια εταιρεία θα βρισκόταν σε πλεονεκτική θέση έναντι των άλλων προσφοροδοτών, αφού η προσφορά της θα γινόταν φθηνότερη.
Ως δεύτερο λόγο έφεσης η εφεσείουσα προβάλλει τον ισχυρισμό ότι ο καθορισμός της ημερομηνίας μετατροπής του νομίσματος παραβιάζει την αρχή της συνταγματικής ισότητας αφού, ενώ οι προσφοροδότες σε Κυπριακό νόμισμα γνωρίζουν εκ των προτέρων την τιμή της προσφορά τους που παραμένει σταθερή, οι προσφοροδότες σε ξένο νόμισμα βρίσκονται σε δυσχερέστερη θέση αφού η τιμή της προσφοράς μπορεί να μετατρέπεται συνεχώς. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι η εφεσείουσα ανκαι μπορούσε να υποβάλει την προσφορά της σε Κυπριακό νόμισμα, η ίδια επέλεξε να καταφύγει σε δολλάρια Ηνωμένων Πολιτειών, γνωρίζοντας ότι οι διακυμάνσεις στην αξία του δολλαρίου ήταν περισσότερο από [*383]πιθανές.
Το άρθρο 28 του Συντάγματος διασφαλίζει την ισότητα όλων ενώπιον του Νόμου. Ο όρος “ίσοι ενώπιον του Νόμου” δεν εξυπακούει την ακριβή αριθμητική ισότητα, αλλά αποκλείει τη δημιουργία αυθαίρετων, τυχαίων ή συμπτωματικών διακρίσεων. (Republic v. Arakian (1972) 3 C.L.R. 294.) Όπως τονίζεται στη Σεργίδης ν. Δημοκρατίας (1991) 1 Α.Α.Δ. 119, ό,τι αποκλείει το άρθρο 28 είναι η διάκριση των ομοιoγενών και η εξίσωση των ανομειογενών. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, τα Δικαστήρια έχουν την ευχέρεια να ελέγχουν κατά πόσο η Διοίκηση επεμβαίνει και υπερβαίνει τα επιτρεπτά όρια που περικλείει η αρχή της ισότητας. (Γιασεμίδου ν. Δημοτικού Συμβουλίου Λευκωσίας - Αναθεωρητική Έφεση 1611 της 31/10/1996.)
Έχουμε εξετάσει προσεκτικά το θέμα και έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πρόνοια ότι η ημερομηνία μετατροπής του νομίσματος θα είναι η ημέρα κατακύρωσης της προσφοράς, δε δημιουργεί οποιαδήποτε αυθαίρετη διάκριση σε βάρος οποιουδήποτε προσφοροδότη. Αντίθετα μειώνει σε μεγάλο βαθμό την εξάρτηση από τις μεταβολές στην ισοτιμία των ξένων νομισμάτων σε βαθμό που αποκλείει την άνιση μεταχείριση μεταξύ των προσφοροδοτών. Ο πιθανός κίνδυνος ή το πιθανό όφελος που μπορεί να προκύψει από μια μετατροπή της ισοτιμίας του νομίσματος μεταφέρεται στον προσφοροδότη που έχει την ευχέρεια επιλογής του είδους του νομίσματος πάνω στο οποίο θα βασίσει την προσφορά του. Και στην παρούσα περίπτωση η αιτήτρια εταιρεία, αφού είχε σταθμίσει όλους τους σχετικούς παράγοντες, επέλεξε να υποβάλει την προσφορά της σε ξένο νόμισμα με πλήρη επίγνωση της πιθανότητας διακύμανσης της ισοτιμίας που θα μπορούσε να αποβεί σε βάρος της.
Αναφορικά με τον τρίτο λόγο της έφεσης συμφωνούμε ότι η εισήγηση των εκάστοτε συμβουλευτικών οργάνων πρέπει να εκτιμάται δεόντως και να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από διοικητικά όργανα που παίρνουν τη σχετική απόφαση. Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν έχει εκφράσει διαφορετική άποψη. Απλά περιέγραψε τον τρόπο με τον οποίο το αρμόδιο τμήμα εμπλέκεται σε εγειρόμενα θέματα τεχνικής φύσης που εμπίπτουν στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων του, χωρίς να αποκλείει τη σημασία που διαδραματίζουν οι σχετικές εισηγήσεις των συμβουλευτικών οργάνων στη λήψη της σχετικής απόφασης.
Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω η σχετική έφεση απορρίπτεται με [*384]έξοδα.
Η σχετική απόφαση επικυρώνεται σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 146(4) του Συντάγματος.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο