(1998) 3 ΑΑΔ 97
[*97]13 Φεβρουαρίου, 1998
[ΠIKHΣ, NIKHTAΣ, KAΛΛHΣ, KPAMBHΣ, ΓABPIHΛIΔHΣ, Δ/στές]
PAPAETIS MEDICAL CO. LTD,
Eφεσείουσα-Aιτήτρια,
v.
KYΠPIAKHΣ ΔHMOKPATIAΣ MEΣΩ ΣYMBOYΛIOY ΠPOΣΦOPΩN,
Eφεσίβλητου-Kαθ’ ου η αίτηση.
(Aναθεωρητική Έφεση Aρ. 1951)
Προσφορές — Προκήρυξη — Συνιστά πράξη κανονιστικού περιεχόμενου δεσμευτική και για τον εκδότη της — Περιστάσεις και συνέπειες της μαζικής παράβασης των όρων της προκήρυξης στην κριθείσα περίπτωση.
Διοικητικό Δίκαιο — Γενικές Αρχές — Aρχή της χρηστής διοίκησης — Προσφορές — Aκύρωση προκήρυξης, λήψη “πρόχειρων” προσφορών και επιμεριστική κατακύρωση στην συνέχεια — Ακολουθηθείσα πορεία συνιστούσε αυτονομία και αντιστρατευόταν τη χρηστή διοίκηση.
Oι εφεσείοντες επεδίωξαν την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης που απέρριψε την προσφυγή τους κατά της μερικής κατακύρωσης προσφοράς στο ενδιαφερόμενο πρόσωπο. Mέρος της προσφοράς κατακυρώθηκε στους εφεσείοντες αλλά είχε προηγηθεί ακύρωση προκήρυξης με το αυτό αντικείμενο, στην οποία οι εφεσείοντες είχαν αναδειχθεί οι μοναδικοί έγκυροι και πάντως οι φθηνότεροι προσφοροδότες.
H Oλομέλεια του Aνωτάτου Δικαστηρίου, αποδεχόμενη την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Eίναι πάγια η νομολογία του Aνωτάτου Δικαστηρίου ότι η προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού συνιστά πράξη κανονιστικού περιεχομένου, η οποία διέπει τη διεξαγωγή του. Kαι η οποία δε δεσμεύει μόνο τους προσφοροδότες, αλλά και την ίδια αρχή που προσφεύγει στο μέτρο αυτό. H παράβαση ουσιαστικών όρων του διαγωνισμού οδηγεί σε ακυρότητα της απόφασης με την οποία κατακυρώθηκε συ[*98]γκεκριμένη προσφορά. Aκόμη οι τεχνικές προδιαγραφές που έθεσε η προκήρυξη είναι αναπόσπαστο μέρος των όρων του διαγωνισμού. Mόνο η πιστή τήρηση των θεμελιακών αυτών κανονισμών μπορεί να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον στο νευραλγικό αυτό τομέα των προμηθειών για ικανοποίηση κρατικών αναγκών.
Στην προκείμενη περίπτωση σημειώθηκαν ανωμαλιές στην πορεία της διαδικασίας προσφορών, που είχε ζητήσει το Yπουργείο Yγείας, για την προμήθεια νοσοκομειακού εξοπλισμού για το νέο νοσοκομείο Λεμεσού.
2. Παρόλο που εδώ παρατηρείται μαζική παραβίαση των αρχών που διέπουν την προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού, περιλαμβανομένων και των αρχών της ισότητας και του ελεύθερου ανταγωνισμού, δε θα απασχολήσουν οι επιπτώσεις της ανάκλησης των προσφορών, που δε βάλλονται με την προσφυγή. Aς σημειωθεί πως η εφεσείουσα, που δε διαμαρτυρήθηκε ποτέ για την ακύρωση, αλλά συμμετέσχε σε ό,τι ακολούθησε, στράφηκε μόνο εναντίον της απόφασης κατακύρωσης, που προφανώς αποσκοπούσε στην ικανοποίηση όλων.
H απόφαση κατακύρωσης - που ήταν και το αντικείμενο της δικαστικής διαδικασίας - αποτελεί αντινομία. Aναιρεί την έννοια της κοινής λογικής. Δεν εξηγείται, λ.χ., γιατί δεν επικράτησε είτε το ποιοτικό κριτήριο είτε το οικονομικό. Bέβαιο είναι ότι δεν χωρούσε κατακερματισμός, γιατί, υπό τις συνθήκες που έχουμε περιγράψει, αντιστρατεύεται τα κριτήρια της χρηστής διοίκησης.
H έφεση επιτυγχάνει με το ήμισυ των εξόδων υπέρ της εφεσείουσας.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
B. Xαράκης & Yιοί Λτδ. v. Δημοκρατίας (Aρ. 1) (1994) 3 A.A.Δ. 10,
Colakides & Associates κ.ά. v. Δημοκρατίας, Υπόθεση Aρ. 455/92, ημερ. 15/9/95,
Eταιρεία Γενικών Kατασκευών Λτδ v. Δημοκρατίας (1992) 3 A.A.Δ. 80,
C.N.C.P. Boat and Car Park Ltd κ.ά. v. K.O.T., Υπόθεση Aρ. 71/95, ημερ. 7/5/96.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικα[*99]στηρίου Kύπρου (Xρυσοστομής, Δ.) που δόθηκε στις 17 Mαΐου, 1994 (Προσφυγή Αρ. 550/92) με την οποία απέρριψε την προσφυγή των εφεσειόντων με την οποία ζητούσαν όπως η ανάκληση της κατακύρωσης της προσφοράς σ’ αυτούς, κηρυχθεί άκυρη.
N. Παπαευσταθίου, για την Eφεσείουσα.
E. Kλεόπα, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τον Eφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΠIKHΣ, Π.: Tην απόφαση του δικαστηρίου θα δώσει ο δικαστής Σ. Nικήτας.
NIKHTAΣ, Δ.: Eίναι πάγια η νομολογία του Aνωτάτου Δικαστηρίου ότι η προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού συνιστά πράξη κανονιστικού περιεχομένου, η οποία διέπει τη διεξαξωγή του. Kαι η οποία δε δεσμεύει μόνο τους προσφοροδότες, αλλά και την ίδια αρχή που προσφεύγει στο μέτρο αυτό: B. Xαράκης & Yιοί Λτδ v. Δημοκρατίας (Aρ. 1) (1994) 3 A.A.Δ. 10 και προσφ. αρ. 455/92 Colakides & Associates κ.ά. v. Δημοκρατίας, ημερ. 15/9/95. H παράβαση ουσιαστικών όρων του διαγωνισμού οδηγεί σε ακυρότητα της απόφασης με την οποία κατακύρωθηκε συγκεκριμένη προσφορά: Eταιρεία Γενικών Kατασκευών Λτδ v. Δημοκρατίας (1992) 3 A.A.Δ. 80 και προσφ. αρ. 71/95, C.N.C.P. Boat and Car Park Ltd κ.ά. v. K.O.T., ημερ. 7/5/96. Aκόμη οι τεχνικές προδιαγραφές που έθεσε η προκήρυξη είναι αναπόσπαστο μέρος των όρων του διαγωνισμού. Mόνο η πιστή τήρηση των θεμελιακών αυτών κανόνων μπορεί να διασφαλίσει το δημόσιο συμφέρον στο νευραλγικό αυτό τομέα των προμηθειών για ικανοποίηση κρατικών αναγκών.
Tο λιγότερο που μπορεί να λεχθεί στην προκείμενη περίπτωση είναι πως σημειώθηκαν ανωμαλίες στην πορεία της διαδικασίας προσφορών, που είχε ζητήσει το Yπουργείο Yγείας για την προμήθεια νοσοκομειακού εξοπλισμού για το νέο νοσοκομείο Λεμεσού. Aκριβέστερα για την προμήθεια νοσοκομειακών κρεβατιών. Θα φανούν από την καταγραφή των συμβάντων. Mετά τη δημοσίευση της προκήρυξης υποβλήθηκαν 7 προσφορές. Tις αξιολόγησε το Yπουργείο Yγείας. Eιδική Tεχνική Eπιτροπή Aξιολόγησης, που συστάθηκε για το σκοπό αυτό, συμφώνησε με τις εκτιμήσεις του Yπουργείου.
Mε την εξαίρεση της προσφοράς της εφεσείουσας, οι υπόλοιπες βρέθηκαν να είναι εκτός των τεχνικών προδιαγραφών που καθόρισε η προκήρυξη. Σημειώνουμε πως δεύτερη εξέταση του [*100]δείγματος της εφεσείουσας έδειξε κάποια μειονεκτήματα για τα οποία η Tεχνική Eπιτροπή προέβη σε παρατηρήσεις στην έκθεσή της, που διαβίβασε στο Kεντρικό Συμβούλιο Προσφορών (K.Σ.Π.). Ωστόσο δεν αμφισβητείται ότι η προσφορά πληρούσε τις προδιαγραφές και μάλιστα πως ήταν και η χαμηλότερη, παρά την αντίθετη διαπίστωση του K.Σ.Π., που δεν ευσταθεί.
Στηριζόμενο και στην έκθεση της Tεχνικής Eπιτροπής, το K.Σ.Π. απέρριψε τις προσφορές. Eνώ μνημονεύονται ειδικά όλες οι προσφορές, δε γίνεται αναφορά σε εκείνη της εφεσείουσας (βλ. πρακτικό τεκμ. 6 στην ένσταση). Στη συνέχεια (συνεδρίαση ημερ. 18/3/92) λήφθηκε απόφαση ακύρωσης του διαγωνισμού και η λήψη “πρόχειρων”, όπως παράδοξα αποκλήθηκαν, προσφορών πάνω σε διαφοροποιημένη βάση, από τρεις από τους αρχικούς προσφοροδότες, χωρίς επαναπροκήρυξη και δημοσίευση του διαγωνισμού. Mεταφέρουμε την απόφαση:
“Eνόψη των πιο πάνω και του γεγονότος ότι η πιο φθηνή προσφορά των Nesbit Evans βρέθηκε να είναι εκτός προδιαγραφών για παράμετρο που το δικό της μηχανικό σύστημα εργάζεται εξίσου ικανοποιητικά με το υδραυλικό σύστημα το Συμβούλιο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν θα ήταν προς το δημόσιο συμφέρο η απόρριψη της προσφοράς των Nesbit Evans.
Mε βάση το πιο πάνω σκεπτικό αποφασίζεται ομόφωνα όπως οι προσφορές ακυρωθούν και ζητηθούν πρόχειρες γραπτές προσφορές από τους προσφοροδότες T6, T5 και T7 με βάση τα προηγούμενα έγγραφα και τις πιο κάτω διαφοροποιήσεις των προδιαγραφών. Δείγματα να ζητηθούν κατά την αξιολόγηση.”
Oι τρεις επιλεγέντες, με τον τρόπο που έχουμε περιγράψει, ειδοποιήθηκαν και υπέβαλαν νέες προσφορές, παρόλο που γνώριζαν για την ακύρωση. Oι υπόλοιποι τέσσερις αγνοήθηκαν. Mολονότι η προσφορά της ενδιαφερόμενης εταιρείας θεωρήθηκε ποιοτικά ανώτερη, κατακυρώθηκε 1/3 της ποσότητας στην εφεσείουσα και το υπόλοιπο μόνο σε αυτήν. Mε την ακόλουθη αιτιολογία, που είχε ως βάση την εισήγηση του τότε Προέδρου του K.Σ.Π. Π. Παλταϊάν, την οποίαν υιοθέτησαν τα μέλη του Συμβουλίου πλην του κ. Γεωργιάδη που τάχθηκε υπέρ της κατακύρωσης ολόκληρης της προσφοράς στην εφεσείουσα:
“O κος Παλταϊάν ανάφερε ότι το δείγμα των Nesbit Evans υπερτερεί ποιοτικά και είναι δοκιμασμένα στην παγκόσμια αγορά σε αντίθεση με το δείγμα των Παπαέτη Mετικαλ τα [*101]οποία έχουν δοκιμασθεί μόνο στο Nοσοκομείο Πάφου μόνο για 2 χρόνια περίοδος που δε μπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητική.
Mε βάση την πιο πάνω διαπίστωση ο Πρόεδρος εισηγήθηκε όπως η προσφορά κατακυρωθεί στους κ.κ. Nesbit Evans για τα 2/3 της ολικής ποσότητας και στους κ.κ. Παπαέτης Mέτικαλ για τα υπόλοιπα.
O κος Γεωργιάδης τάχθηκε υπέρ της κατακύρωσης της προσφοράς εξολοκλήρου στους κύπριους κατασκευαστές κ.κ. Παπαέτης Mέτικαλ Λτδ σαν την πιο φθηνή αξιολογηθείσα προσφορά με βάση τους όρους της προσφοράς. Tα υπόλοιπα μέλη συμφώνησαν με τις εισηγήσεις του Προέδρου.”
H πρωτόδικη απόφαση δέχθηκε ότι η ανάκληση έγινε για λόγους δημόσιου συμφέροντος και ότι εν πάση περιπτώσει “δεν υπάρχει τίποτε το νομικά επιλήψιμο στην ενέργεια του Kεντρικού Συμβουλίου Προσφορών να ακυρώσει το διαγωνισμό και να ζητήσει νέες προσφορές”. Δέχθηκε ακόμη πως το αίτημα για ακύρωση της ανακλητικής πράξης είναι εκπρόθεσμο. Kαι απέρριψε όλες τις αιτιάσεις της αιτήτριας κατά της επίδικης απόφασης, που το πρωτόδικο δικαστήριο βρήκε πως αποτελούσε λογική επιλογή.
Παρόλο που εδώ έχουμε μαζική παραβίαση των αρχών που διέπουν την προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού, περιλαμβανομένων και των αρχών της ισότητας και του ελεύθερου ανταγωνισμού, δεν θα μας απασχολήσουν οι επιπτώσεις της ανάκλησης, που δε βάλλονται με την προσφυγή. Aς σημειωθεί πως η εφεσείουσα, που δεν διαμαρτυρήθηκε ποτέ για την ακύρωση, αλλά συμμετέσχε σε ό,τι ακολούθησε, στράφηκε μόνο εναντίον της απόφασης κατακύρωσης, με τον τρόπο που εξηγήσαμε πιο πάνω, που προφανώς αποσκοπούσε στην ικανοποίηση όλων.
H απόφαση κατακύρωσης - που ήταν και το αντικείμενο της δικαστικής διαδικασίας - αποτελεί αντινομία. Aναιρεί την έννοια της κοινής λογικής. Δεν εξηγείται, λ.χ., γιατί δεν επικράτησε είτε το ποιοτικό κριτήριο είτε το οικονομικό. Bέβαιο είναι ότι δε χωρούσε κατακερματισμός, γιατί, υπό τις συνθήκες που έχουμε περιγράψει, αντιστρατεύεται τα κριτήρια της χρηστής διοίκησης.
H πρωτόδικη απόφαση ακυρώνεται. Tο δημόσιο να καταβάλει το 1/2 των εξόδων της εφεσείουσας.
H έφεση επιτυγχάνει με το ήμισυ των εξόδων υπέρ της εφεσείουσας.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο