(1998) 3 ΑΑΔ 903
[*903]22 Δεκεμβρίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΑΡΤΕΜΗΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Εφεσείοντες-Καθ’ ων η αίτηση,
ν.
ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΥΡΟΝΥΧΗ,
Εφεσιβλήτου-Αιτητή.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2186)
Δημόσιοι Υπάλληλοι — Διορισμοί / Προαγωγές — Προσόντα — Ακαδημαϊκά προσόντα — Διαπίστωση της κατοχής τους από την Ε.Δ.Υ. — Προσόν το οποίο εκφεύγει των προδιαγραφών του σχεδίου υπηρεσίας εύλογα αγνοείται — Δεν ήταν αυτή η περίπτωση στην υπό κρίση υπόθεση — Εσφαλμένα η Ε.Δ.Υ. αγνόησε προσόν, χωρίς έρευνα στην κριθείσα περίπτωση.
Δημόσιοι Υπάλληλοι — Σχέδια υπηρεσίας — Νομική φύση τους — Η δυνατότητα τροποποίησης των σχεδίων υπηρεσίας στο σύνολό τους δι’ αποφάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου — Διαφοροποίηση μεταξύ αποφάσεως του Υπουργικού Συμβουλίου να τροποποιήσει σχέδια υπηρεσίας και Εγκυκλίου του, αποβλέπουσας στη δεσμευτική ερμηνεία των σχεδίων υπηρεσίας — Τέτοια εξουσία ερμηνείας δεν κέκτηται το Υπουργικό Συμβούλιο — Συνέπειες.
Η εφεσείουσα Κυπριακή Δημοκρατία προσέβαλε το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι εσφαλμένα η ΕΔΥ δε διερεύνησε το επαγγελματικό προσόν του εφεσιβλήτου. Συγκεκριμένα η ΕΔΥ το θεώρησε άσχετο με τα απαιτούμενα για την επίδικη θέση Διευθυντή Τμήματος Ταχυδρομικών Υπηρεσιών προσόντα. Ο εφεσίβλητος αντίθετα, προσέβαλε με αντέφεση το εύρημα της ΕΔΥ, που επικυρώθηκε πρωτοδίκως, ότι το έτερο εκ των επαγγελματικών του προσόντων δεν υπαγόταν στα προβλεπόμενα από το σχέδιο υπηρεσίας της επίδικης θέσης λόγω της ύπαρξης και δεσμευτικότητας της Εγκυκλίου 963.
[*904]Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση και αποδεχόμενη την αντέφεση, αποφάσισε ότι:
1. Προσόν το οποίο εκφεύγει των προδιαγραφών του σχεδίου υπηρεσίας εύλογα αγνοείται. Αυτό μπορεί να ισχύσει όπως υπογραμμίζεται στην απόφαση της Ολομέλειας Δημοκρατία κ.ά. ν. Αναστασιάδου κ.ά. (1995) 3 Α.Α.Δ. 119, «μόνο όπου τα στοιχεία είναι πρόδηλα και αναντίλεκτα, σε ότι αφορά τα ακαδημαϊκά προσόντα των υποψηφίων, το αρμόδιο όργανο μπορεί να μήν κάμει ειδική αναφορά στα εκπαιδευτικά ενδεικτικά που τους καθιστούν προσοντούχους σύμφωνα με τα σχέδια υπηρεσίας.»
Στην παρούσα υπόθεση ο χαρακτηρισμός του συγκεκριμένου προσόντος είναι αφ’ εαυτού ουδέτερος, ενώ η πιστοποίηση για τη χορήγησή του παραπέμπει σε επιτυχία σε εξετάσεις, τα θέματα και το επίπεδο των οποίων δεν καθορίζονται. Στην απουσία των στοιχείων αυτών ήταν αδύνατη η αξιολόγησή του. Επιβαλλόταν η διεξαγωγή έρευνας, όπως ορθά επεσήμανε το πρωτόδικο Δικαστήριο, διαπίστωση που επισφραγίζει και την τύχη της έφεσης.
2. Ο εφεσίβλητος με ειδοποίηση αντέφεσης προσβάλλει το μέρος της απόφασης του Δικαστηρίου με το οποίο έγινε δεχτό ότι το «Association of International Accountants» δεν αποτελεί αναγνωρισμένο σώμα λογιστών. Στην απόφαση του Δικαστηρίου γίνεται αναφορά σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου, στις οποίες κρίθηκε ότι η Εγκύκλιος 614, η οποία ενσωμάτωσε απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, είχε ως αποτέλεσμα την τροποποίηση όλων των σχεδίων υπηρεσίας που επηρεάζοντο από το περιεχόμενό της.
Στη Χατζηπαύλου ν. Α.Η.Κ. (1991) 3 Α.Α.Δ. 11, αναλύεται η φύση των σχεδίων υπηρεσίας και εξηγούνται οι παράμετροι της εφαρμογής τους. Ο καταρτισμός τους ανάγεται στην εκτελεστική εξουσία. Διατηρούν τα σχέδια υπηρεσίας, όπως υποδεικνύεται, τα χαρακτηριστικά πράξης της διοίκησης χωρίς να μεταβάλλονται οι δικαιϊκές επιπτώσεις και κοινά χαρακτηριστικά με νομοθετήματα. Εφόσον ο καταρτισμός των σχεδίων υπηρεσίας ανάγεται στην εκτελεστική εξουσία αυτά μπορεί να τροποποιηθούν με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Είναι δυνατή η τροποποίηση σχεδίων υπηρεσίας με την υιοθέτηση γενικής απόφασης καθολικής εμβέλειας. Το ερώτημα σ’ αυτή την υπόθεση είναι αν η Εγκύκλιος 963 προήλθε από το Υπουργικό Συμβούλιο και αν απέβλεπε στην τροποποίηση των σχεδίων υπηρεσίας.
[*905]3. Εγκύκλιος η οποία εκδίδεται από διοικητικό όργανο στα πλαίσια της εφαρμογής του Νόμου δεν μπορεί να διευρύνει ή να τροποποιήσει σχέδιο υπηρεσίας.
Ο παραλληλισμός της Εγκυκλίου 963 με την Εγκύκλιο 614 αποτελεί σφάλμα. Η Εγκύκλιος 963 δεν απέβλεπε στην κοινοποίηση απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου όπως η Εγκύκλιος 614. Ό,τι επέφερε την τροποποίηση των σχεδίων υπηρεσίας δεν ήταν αφ’ εαυτής η έκδοση της Εγκυκλίου 614, αλλά η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που εξειδικεύει. Η Εγκύκλιος 963 στερείται τέτοιας βάσης. Εν πάση περιπτώσει η Εγκύκλιος δεν αποτελεί μέσο ερμηνείας είτε της νομοθεσίας είτε των σχεδίων υπηρεσίας.
4. Η ερμηνεία των σχεδίων υπηρεσίας ανάγεται, κατά πρώτο λόγο, όπως έχει κατ’ επανάληψη νομολογηθεί, στο διορίζον όργανο και διορθωτικά στο Δικαστήριο, εφόσον η ερμηνεία η οποία παρέχεται εκφεύγει των λογικών ορίων ερμηνείας των σχετικών διατάξεων του σχεδίου υπηρεσίας. Το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί να τροποποιήσει σχέδια υπηρεσίας, δεν αποτελεί όμως αρμοδιότητά του η ερμηνεία και η εφαρμογή τους.
5. Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας θεώρησε τον εαυτό της δέσμιο της Εγκυκλίου 963, ως προς το ποιά σώματα συνιστούν αναγνωρισμένα σώματα λογιστών· ενώ αποτελούσε δικό της έργο και ευθύνη η διερεύνηση των αναγνωρισμένων σωμάτων λογιστών ώστε να αποφασισθεί κατά πόσο το «The Association of International Accountants» εμπίπτει σ’ αυτά. Συνεπώς η αντέφεση πρέπει να γίνει δεχτή επαγόμενη την ακύρωση της απόφασης που αποτέλεσε το αντικείμενο της προσφυγής και για το λόγο αυτό.
6. Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα. Η αντέφεση επιτρέπεται με έξοδα. Όπου οι εμφανίσεις για έφεση και αντέφεση συμπίπτουν θα επιτραπούν έξοδα μόνο για μια εμφάνιση.
Η έφεση απορρίπτεται και η αντέφεση επιτυγχάνει, με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Δημοκρατία κ.ά. ν. Αναστασιάδου κ.ά. (1995) 3 Α.Α.Δ. 119,
Ζήνωνος ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (1990) 3 Α.Α.Δ. 946,
Αριστείδης ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 588,
[*906]Λιμνάτου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 4057,
Δημοκρατία ν. Μιλτιάδους (1989) 3 Α.Α.Δ. 132,
Χατζηπαύλου ν. Α.Η.Κ. (1991) 3 Α.Α.Δ. 11.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Νικήτας, Δ.) που δόθηκε στις 5 Δεκεμβρίου, 1995 (Προσφυγή Αρ. 1035/94) με την οποία ακύρωσε το διορισμό του ενδιαφερομένου μέρους στη θέση Διευθυντή του Τμήματος Ταχυδρομικών Υπηρεσιών.
Μ. Μαλαχτού-Παμπαλλή, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄ με Ρ. Βραχίμη και Μ. Σωτηρίου, Ασκούμενους Δικηγόρους, για τους Εφεσείοντες-Καθ’ ων η αίτηση.
Χρ. Κληρίδης, για τον Εφεσίβλητο-Αιτητή.
Χρ. Χριστοφίδης, για το Ενδιαφερόμενο Πρόσωπο.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ. Μ. Πικής, Π.
ΠΙΚΗΣ, Π.: O εφεσίβλητος υπέβαλε υποψηφιότητα για τη θέση Διευθυντή Τμήματος Ταχυδρομικών Υπηρεσιών, θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής. Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας απέκλεισε την υποψηφιότητά του για το λόγο ότι δεν κατείχε τα απαιτούμενα προσόντα. Τα προβλεπόμενα από το σχέδιο υπηρεσίας προσόντα είναι:
«1. (α) Πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν σε ένα από τα ακόλουθα θέματα ή συνδυασμό των θεμάτων αυτών: Οικονομικά, Κοινωνικές ή Πολιτικές Επιστήμες, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Δημόσια Διοίκηση, Νομικά (περιλαμβανομένου του Barrister-at-Law).
ή
(β) Mέλος αναγνωρισμένου Σώματος Επαγγελματιών Λογιστών.»
Ο αιτητής ήταν εταιρικό μέλος, associate member, της Ένω[*907]σης Διεθνών Λογιστών Αγγλίας, «Association of International Accountants (England)», και μέλος του Ινστιτούτου Εμπορικής Διεύθυνσης, «Τhe Institute of Commercial Management». Το πρώτο του προσόν απορρίφθηκε διότι το σώμα το οποίο το χορηγεί δεν αποτελεί αναγνωρισμένο σώμα λογιστών σύμφωνα με την Εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών αρ. 963.
Για το δεύτερο προσόν του εφεσείοντα δεν έγινε καμιά έρευνα. Θεωρήθηκε, όπως φαίνεται, εμφανώς εκτός των προδιαγραφών του σχεδίου υπηρεσίας.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο συμφώνησε ότι το «Association of International Accountants», δεν αποτελεί αναγνωρισμένο σώμα Επαγγελματιών Λογιστών, βάσει της Εγκυκλίου 963, την οποία θεώρησε καθοριστική ως προς τα σώματα τα οποία ανταποκρίνονται προς τον όρο «Αναγνωρισμένο Σώμα Επαγγελματιών Λογιστών». Έκρινε όμως ατελή, ή ακριβέστερα ελλείπουσα οποιαδήποτε έρευνα αναφορικά με το δεύτερο προσόν του εφεσείοντα. Ο τίτλος δεν ήταν αφ’ εαυτού καθοριστικός για την υπόσταση του προσόντος. Παραγνώρισε η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας, όπως αναφέρεται στην απόφαση, το γεγονός ότι προϋπόθεση για την απόκτηση του είναι η επιτυχία σε εξετάσεις, οι οποίες τίθενται από το Συμβούλιο του Ινστιτούτου Εμπορικών Σπουδών. Η διερεύνηση των προϋποθέσεων για την απόκτηση του προσόντος και συναφώς η εξεταστέα ύλη συνιστούσαν στοιχεία αναγκαία για να διαπιστωθεί η υπόσταση του προσόντος και παράλληλα η ισοτιμία του προς οποιοδήποτε από τα καθοριζόμενα στην παράγραφο 1(α) του σχεδίου υπηρεσίας προσόντα, αναγόμενα στη διοίκηση επιχειρήσεων. Για το λόγο αυτό και μόνο ακυρώθηκε η απόφαση για την πλήρωση της θέσης του Διευθυντή Τμήματος Ταχυδρομικών Υπηρεσιών, επαγόμενη την ακύρωση της προαγωγής του ενδιαφερομένου προσώπου.
Με έφεση της Δημοκρατίας προσβάλλεται η πρωτόδικη απόφαση, με το δικαιολογητικό ότι το σχετικό προσόν του εφεσίβλητου εξ αντικειμένου δεν μπορεί να παραβληθεί προς τα ακαδημαϊκά προσόντα τα οποία καθορίζει η παράγραφος 1(α) του σχεδίου υπηρεσίας. Τούτου δοθέντος δεν ήταν απαραίτητη η διεξαγωγή οποιασδήποτε έρευνας για τις προϋποθέσεις απόκτησής του. Προσόν το οποίο εκφεύγει των προδιαγραφών του σχεδίου υπηρεσίας εύλογα αγνοείται, υποστήριξε η δικηγόρος της Δημοκρατίας, παραπέμποντας στη Δημοκρατία κ.ά. ν. Αναστασιάδου κ.ά. (1995) 3 Α.Α.Δ. 119. Αυτό μπορεί να ισχύσει όπως υπογραμμίζεται σ’ εκείνη την απόφαση της Ολομέλειας που δόθηκε από τον Αρτεμίδη, Δ., «μόνο όπου τα στοιχεία είναι πρόδηλα και [*908]αναντίλεκτα, σε ό,τι αφορά τα ακαδημαϊκά προσόντα των υποψηφίων, το αρμόδιο όργανο μπορεί να μην κάμει ειδική αναφορά στα εκπαιδευτικά ενδεικτικά που τους καθιστούν προσοντούχους σύμφωνα με τα σχέδια υπηρεσίας.»
Σ’ αυτή την υπόθεση ο χαρακτηρισμός του συγκεκριμένου προσόντος είναι αφ’ εαυτού ουδέτερος, ενώ η πιστοποίηση για τη χορήγησή του παραπέμπει σε επιτυχία σε εξετάσεις, τα θέματα και το επίπεδο των οποίων δεν καθορίζονται. Στην απουσία των στοιχείων αυτών ήταν αδύνατη η αξιολόγησή του. Επιβαλλόταν η διεξαγωγή έρευνας, όπως ορθά επεσήμανε το πρωτόδικο Δικαστήριο, διαπίστωση που επισφραγίζει και την τύχη της έφεσης.
Ο εφεσίβλητος με ειδοποίηση αντέφεσης προσβάλλει το μέρος της απόφασης του Δικαστηρίου με το οποίο έγινε δεχτό ότι το «Association of International Accountants» δεν αποτελεί αναγνωρισμένο σώμα λογιστών. Στην απόφαση του Δικαστηρίου γίνεται αναφορά σε σειρά αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου στις οποίες κρίθηκε ότι η Εγκύκλιος 614, η οποία ενσωμάτωσε απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, είχε ως αποτέλεσμα την τροποποίηση όλων των σχεδίων υπηρεσίας που επηρεάζοντο από το περιεχόμενό της. Αντικείμενο της Εγκυκλίου 614 ήταν η αναγνώριση της περιόδου απουσίας δημοσίου υπαλλήλου στο εξωτερικό για εκπαιδευτικούς σκοπούς, ως υπηρεσίας για σκοπούς προαγωγής. Η Εγκύκλιος 614 ενσωμάτωσε απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου γενικής εφαρμογής στη Δημόσια Υπηρεσία. Θεωρήθηκε ότι επέφερε την τροποποίηση των σχεδίων υπηρεσίας, προερχόμενη από την κατά νόμο αρμόδια για τον καθορισμό των σχεδίων αρχή, το Υπουργικό Συμβούλιο. (Βλ. Αλ. Ζήνωνος ν. Δημοκρατίας (1990) 3 A.A.Δ. 946. Αριστείδης ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 588. Λιμνάτου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 4057, Δημοκρατία ν. Μιλτιάδους (1989) 3 Α.Α.Δ. 132.)
Στη Χατζηπαύλου ν. Α.Η.Κ. (1991)3 Α.Α.Δ. 11, αναλύεται η φύση των σχεδίων υπηρεσίας και εξηγούνται οι παράμετροι της εφαρμογής τους. Ο καταρτισμός τους ανάγεται στην εκτελεστική εξουσία. Διατηρούν τα σχέδια υπηρεσίας, όπως υποδεικνύεται, τα χαρακτηριστικά πράξης της διοίκησης χωρίς να μεταβάλλονται οι δικαιϊκές επιπτώσεις και κοινά χαρακτηριστικά με νομοθετήματα. Εφόσον ο καταρτισμός των σχεδίων υπηρεσίας ανάγεται στην εκτελεστική εξουσία αυτά μπορεί να τροποποιηθούν με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου.
Είναι δυνατή η τροποποίηση σχεδίων υπηρεσίας με την υιο[*909]θέτηση γενικής απόφασης καθολικής εμβέλειας. Το ερώτημα σ’ αυτή την υπόθεση είναι αν η Εγκύκλιος 963 προήλθε από το Υπουργικό Συμβούλιο και αν απέβλεπε στην τροποποίηση των σχεδίων υπηρεσίας.
Εγκύκλιος η οποία εκδίδεται από διοικητικό όργανο στα πλαίσια της εφαρμογής του Νόμου δεν μπορεί να διευρύνει ή να τροποποιήσει σχέδιο υπηρεσίας.
Ο παραλληλισμός της Εγκυκλίου 963 με την Εγκύκλιο 614 αποτελεί σφάλμα. Η Εγκύκλιος 963 δεν απέβλεπε στην κοινοποίηση απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου όπως η Εγκύκλιος 614. Ό,τι επέφερε την τροποποίηση των σχεδίων υπηρεσίας δεν ήταν αφ’ εαυτής η έκδοση της Εγκυκλίου 614, αλλά η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που εξειδικεύει. Η Εγκύκλιος 963 στερείται τέτοιας βάσης. Εν πάση περιπτώσει η Εγκύκλιος δεν αποτελεί μέσο ερμηνείας είτε της νομοθεσίας είτε των σχεδίων υπηρεσίας.
Η ερμηνεία των σχεδίων υπηρεσίας ανάγεται, κατά πρώτο λόγο, όπως έχει κατ’ επανάληψη νομολογηθεί, στο διορίζον όργανο και διορθωτικά στο Δικαστήριο, εφόσον η ερμηνεία η οποία παρέχεται εκφεύγει των λογικών ορίων ερμηνείας των σχετικών διατάξεων του σχεδίου υπηρεσίας. Το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί να τροποποιήσει σχέδια υπηρεσίας, δεν αποτελεί όμως αρμοδιότητά του η ερμηνεία και η εφαρμογή τους.
Η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας θεώρησε τον εαυτό της δέσμιο της Εγκυκλίου 963, ως προς το ποιά σώματα συνιστούν αναγνωρισμένα σώματα λογιστών· ενώ αποτελούσε δικό της έργο και ευθύνη η διερεύνηση των αναγνωρισμένων σωμάτων λογιστών ώστε να αποφασισθεί κατά πόσο το «The Association of International Accountants» εμπίπτει σ’ αυτά. Συνεπώς η αντέφεση πρέπει να γίνει δεχτή επαγόμενη την ακύρωση της απόφασης που αποτέλεσε το αντικείμενο της προσφυγής και για το λόγο αυτό.
Ενόψει των διαπιστώσεών μας η έφεση πρέπει να απορριφθεί και η αντέφεση να γίνει δεχτή.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα. Η αντέφεση επιτρέπεται με έξοδα. Όπου οι εμφανίσεις για έφεση και αντέφεση συμπίπτουν θα επιτραπούν έξοδα μόνο για μια εμφάνιση.
Η έφεση απορρίπτεται και η αντέφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο