(1999) 3 ΑΑΔ 333
[*333]21 Ιουνίου, 1999
[ΝΙΚΗΤΑΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΑΡΧΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσείουσα-Καθ’ης η αίτηση,
v.
HYDROTECH WATER AND ENVIRONMENTAL
ENGINEERING LTD.,
Εφεσιβλήτων-Αιτητών.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2105)
Προσφορές — Όροι — Διόρθωση λαθών στις προσφορές μετά την υποβολή τους με πρωτοβουλία του προσφοροδότη — Δεν εδικαιολογείτο από τους όρους των προσφορών — Κρίθηκε ότι παραβίαζε τις αρχές της χρηστής διοίκησης και της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών.
Προσφορές — Κατακύρωση — Αιτιολογία της κατακύρωσης — Δεν ήταν η δέουσα στην κριθείσα περίπτωση — Περιστάσεις — Η κατακύρωση ακυρώθηκε.
Διοικητική πράξη — Αιτιολογία — Προσφορές — Κατακύρωση — Η ανάγκη ειδικής αιτιολόγησης της απόφασης της κατακύρωσης των προσφορών στην περίπτωση παραγνώρισης συστάσεων συμβουλευτικών οργάνων από το αποφασίζον όργανο.
Η εφεσείουσα Αρχή επεδίωξε με την έφεση την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης με την οποία ακυρώθηκε η απόφασή της για κατακύρωση της επίδικης προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Οι καθ’ων η αίτηση δεν μπορούσαν να προβούν στη διαφοροποίηση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους. Ο όρος17(1) έδινε το δικαίωμα στην εφεσείουσα να ζητήσει διευκρινίσεις από [*334]τους προσφοροδότες σε μια προσπάθεια παροχής βοήθειας στην εξέταση, αξιολόγηση και σύγκριση των προσφορών. Η εφεσείουσα άνκαι είχε ζητήσει διευκρινίσεις από άλλους προσφοροδότες, δε ζήτησε οποιεσδήποτε διευκρινίσεις από το ενδιαφερόμενο μέρος. Αντίθετα φαίνεται ότι η διαδικασία διαφοροποίησης της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους άρχισε, όταν το ενδιαφερόμενο μέρος ζήτησε με επιστολή του ημερομηνίας 21/4/93 τη μείωση της προσφοράς του όσον αφορά την αξία των εξαρτημάτων και την αξία των προαιρετικών δεξαμενών αποθήκευσης αποβλήτων (sludge tanks) γιατί αυτά είχαν συμπεριληφθεί μέσα στην προσφορά ως αποτέλεσμα λάθους. Η διαφοροποίηση δεν προήλθε από την εξέταση, εκτίμηση και σύγκριση των διάφορων προσφορών από το Διοικητικό Συμβούλιο των καθ’ ων η αίτηση, αλλά ήταν το αποτέλεσμα διαπίστωσης εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μέρους της ύπαρξη λάθους, που τοποθετούσε την προσφορά του σε δυσμενέστερη θέση σε σχέση με άλλες προσφορές.
Η πιο πάνω επιστολή δεν εντοπίστηκε μέσα στο σύνολο των εγγράφων που παρουσιάστηκαν. Επίσης, ανεξάρτητα από τη σπουδαιότητα του έργου, επιδείχθηκε σπουδή στη λήψη της σχετικής απόφασης. Στις 20/7/93 το Διοικητικό Συμβούλιο των καθ’ ων η αίτηση αποφάσισε την επανεξέταση των προσφορών. Δύο μέρες αργότερα η Τεχνική Επιτροπή και η Επιτροπή Προσφορών σύστησαν το ενδιαφερόμενο μέρος και την ίδια μέρα το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας απεφάσισε την κατακύρωση της προσφοράς στο πιο πάνω ενδιαφερόμενο μέρος. Παρατηρήθηκε μια απότομη αλλαγή στις εισηγήσεις της Τεχνικής Επιτροπής η οποία στις 9/7/93 είχε συστήσει τη Γερμανική Εταιρεία “Fritz Werner”, ενώ 13 μέρες αργότερα άλλαξε πλήρως τις απόψεις της και σύστησε το ενδιαφερόμενο μέρος.
2. Έχει νομολογιακά καθερωθεί ότι η εκ των υστέρων υποβολή στοιχείων τα οποία είναι ουσιώδη κατά την αξιολόγηση μιας προσφοράς είναι ανεπίτρεπτη, γιατί παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών. Η Διοίκηση δεν μπορεί να επεμβαίνει για να διορθώνει τα λάθη ή τις παραλείψεις ενός προσφοροδότη όταν μια τέτοια ενέργεια δε δικαιολογείται από τους όρους της προσφοράς. Στην παρούσα περίπτωση δεν μπορεί να γίνει επίκληση των προνοιών των όρων της προσφοράς και ιδιαίτερα γίνει του όρου 17(1) για να δικαιολογηθεί η διαφοροποίηση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους. Ο προσφοροδότης πρέπει να βεβαιώνεται προτού υποβάλει την προσφορά του ότι αυτή συνάδει με τους όρους της προσφοράς. Έπεται ότι ο προσφοροδότης του οποίου η προσφορά περιέχει λάθη ή παραλείψεις, [*335]δεν μπορεί να επικαλείται την επέμβαση της Διοίκησης για τη διόρθωση των δικών του λαθών με το πρόσχημα της τοποθέτησής του πάνω σε ίση βάση μαζί με τους υπόλοιπους προσφοροδότες.
3. Η συνοπτική εικόνα της επίδικης απόφασης δεν περιέχει την απαραίτητη αιτιολογία που θα μπορούσε να δώσε σε ένα Δικαστήριο την ευχέρεια να εξετάσει την εγκυρότητά της. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι η σχετική αιτιολογία περιέχεται στα έγγραφα που έχουν κατατεθεί. Όμως και αυτή η εισήγηση παρουσιάζει μεγάλες αδυναμίες. Και τούτου γιατί ενώ η Τεχνική Επιτροπή στις 9/7/93 συνέστηνε την κατακύρωση της προσφοράς στον οίκο “Fritz Werner”, 13 μέρες αργότερα και πιο συγκεκριμένα στις 22/7/93, δύο μόνο μέρες μετά την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου για επανεξέταση, συστήνει χωρίς την απαραίτητη αιτιολογία την κατακύρωση στο ενδιαφερόμενο μέρος. Αυτή την αλλαγή πλεύσης υιοθετεί την ίδια μέρα και η Επιτροπή Προσφορών και την ίδια μέρα το απόγευμα το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας κατακυρώνει την προσφορά στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Η επανεξέταση που έγινε από την Τεχνική Επιτροπή περιορίστηκε στο ύψος των προσφορών. Δεν προσφέρεται οποιαδήποτε αιτιολογία γιατί η Τεχνική Επιτροπή μέσα σε 13 μέρες διαφοροποίησε τη θέση της και σύστησε την κατακύρωση της προσφοράς σε άλλο προσφοροδότη. Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας είχε την υποχρέωση να αιτιολογήσει λεπτομερώς την απόφασή του, ιδιαίτερα μετά τη ξαφνική αλλαγή της σύστασης της Τεχνικής Επιτροπής. Η παραγνώριση συστάσεων συμβουλευτικών οργάνων που δημιουργούνται για την όσο το δυνατό καλύτερη αξιολόγηση των προσφορών χωρίς οποιαδήποτε αιτιολογία, μπορεί να καταστήσει την προσβαλλόμενη πράξη αναιτιολόγητη και κατ’ επέκταση ακυρωτέα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Μedcon Construction and Others v. Republic (1968) 3 C.L.R. 535,
Aιμίλιος Έλληνας & Σία Λτδ ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 181.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Πικής, Π.) που δόθηκε στις 31 Μαΐου, 1995 (Προσφυγή Αρ. 866/93) με την οποία έγινε αποδεκτή η προσφυγή [*336]των εφεσιβλήτων εναντίον της απόφασης της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου να κατακυρώσει την προσφορά, για το σχεδιασμό, κατασκευή και εγκατάσταση ενός βιολογικού σταθμού χημικών αποβλήτων, στα ενδιαφερόμενα μέρη.
Α. Δημητρίου, για τους Εφεσείοντες-Καθ’ων η αίτηση.
Σπ. Ευαγγέλου, για τους Εφεσίβλητους-Αιτητές.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από το Δικαστή Τ. Ηλιάδη.
ΗΛΙΑΔΗΣ, Δ.:
(α) Τα γεγονότα
Τον Ιανουάριο του 1993 η εφεσείουσα προκήρυξε διαγωνισμό προσφορών για το σχεδιασμό, κατασκευή και εγκατάσταση ενός βιολογικού σταθμού χημικών αποβλήτων. Υποβλήθηκαν επτά προσφορές μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν και οι προσφορές των Κυπριακών Εταιρειών “Hydrotech Water and Environmental Engineering Ltd” και “Σιλβέστρου & Κιτρομηλίδης Λτδ”. Οι προσφορές αξιολογήθηκαν από τους Συμβούλους της Αρχής Merz and McLellan Ltd από το Ηνωμένο Βασίλειο και από την Τεχνική Επιτροπή της εφεσείουσας που συστάθηκε ειδικά γι’ αυτό το σκοπό. Τόσο οι ξένοι Σύμβουλοι όσο και η Τεχνική Επιτροπή και αργότερα η Επιτροπή Προσφορών της εφεσείουσας με τις εκθέσεις που ετοίμασαν, συνέστησαν όπως η κατακύρωση γίνει στη Γερμανική Εταιρεία “Fritz Werner”. Το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας που εξέτασε τις πιο πάνω εκθέσεις στις 20/7/93, ζήτησε να γίνει επαναξιολόγηση των προσφορών για να ληφθούν υπόψη
(1) Η προτιμησιακή πολιτική της Κυβέρνησης για εγχώρια προϊόντα και
(2) Η αγορά και της προαιρετικής εργασίας που περιλαμβανόταν στα έγγραφα της προσφοράς που κρίθηκε αναγκαία για λειτουργικούς και περιβαλλοντικούς λόγους.
Ο λόγος που οδήγησε στην επανεξέταση των προσφορών ήταν γιατί η εφεσείουσα προτίμησε να προχωρήσει για λειτουργικούς και περιβαλλοντικούς λόγους με την προαιρετική εργασία που [*337]αναφερόταν στην αφύγρανση των υγρών αποβλήτων, που συμπεριλαμβανόταν μέσα στα έγγραφα προσφοράς του διαγωνισμού.
Δέκα βδομάδες μετά το άνοιγμα των προσφορών, και πιο συγκεκριμένα στις 21/4/93, το ενδιαφερόμενο μέρος ζήτησε με επιστολή του ημερομηνίας 8/4/93 τη μείωση συγκεκριμένου μέρους της προσφοράς που υπέβαλε από £51.408,00 σε £26.000,00 και τούτο γιατί όπως ισχυριζόταν είχε συμπεριλάβει στην προσφορά του κατά λάθος την αξία τουρπίνων (pumps) και συστήματος πολυηλεκτρολυτών (poly-electrolyte system) που δεν συμπεριλαμβάνονταν στις προδιαγραφές της Προσφοράς. Η ζητούμενη μείωση δεν έγινε αποδεκτή από την Τεχνική Επιτροπή, αλλά επειδή οι καθ’ων η αίτηση έκριναν ότι κάποια μείωση θα έπρεπε να γίνει, υιοθετήθηκε το ποσό των £33.000 που ήταν η αντίστοιχη αξία που είχε προσφέρει η εφεσίβλητη εταιρεία.
Οι προσφορές αργότερα επανεξετάσθηκαν από την Τεχνική Επιτροπή και την Επιτροπή Προσφορών οι οποίες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι επικρατέστερες προσφορές όπως είχαν αξιολογηθεί ήταν εκείνες των Εταιρειών
(1) Fritz Werner, ύψους £719,802
(2) Hydrotech Water and Environmental
Engineering Ltd, ύψους £645,011
και
(3) Σιλβέστρου & Κιτρομηλίδης Λτδ, ύψους £618,574.
Το Συμβούλιο της Αρχής αφού δέχθηκε τις εισηγήσεις της Τεχνικής Επιτροπής και της Επιτροπής Προσφορών, κατακύρωσε στις 22/7/93 την προσφορά στο ενδιαφερόμενο μέρος “Σιλβέστρου & Κιτρομηλίδης Λτδ”.
Η εφεσίβλητη εταιρεία προσέβαλε την εγκυρότητα της πιο πάνω απόφασης. Το πρωτόδικο Δικαστήριο αφού βρήκε ότι (α) η αποδοχή τροποποιήσεων στην προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους μετά το άνοιγμα των προσφορών αποτελούσε παρέκκλιση από τον όρο 15(1) των Όρων των Προσφορών και (β) ότι η εφεσείουσα αποδέχθηκε την υιοθέτηση της Τεχνικής Επιτροπής και της Επιτροπής Προσφορών χωρίς αιτιολογία, ακύρωσε την απόφαση.
Με την παρούσα έφεση η εφεσείουσα προσβάλλει την πρωτόδικη απόφαση για δύο κυρίως λόγους. Η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι,
[*338](Α) Το πρωτόδικο Δικαστήριο εσφαλμένα αποφάσισε ότι υπήρχε εκτροπή από τον όρο 15(1) των προσφορών αφού ο όρος 15(1) δεν μπορούσε να εξεταστεί από μόνος του αλλά σε συνδυασμό με τις πρόνοιες των όρων 7, 8(1), 17(1), 18(4) και 20(1) των Όρων Προσφοράς που επιτρέπει στην Αρχή να αποδεχθεί τη διόρθωση ενός λάθους και να προβεί σε ανάλογους χειρισμούς για την αφαίρεση άσχετης εργασίας για να τοποθετηθούν όλοι οι προσφοροδότες πάνω σε ίση βάση και ότι
(Β) Η σχετική απόφαση ήταν αιτιολογημένη.
(β) Εκτροπή από τις πρόνοιες του όρου 15(1)
Η εφεσείουσα προβάλλει τον ισχυρισμό ότι ο όρος 15(1) από μόνος του δεν τυγχάνει εφαρμογής στην παρούσα περίπτωση. Το πρωτόδικο Δικαστήριο έπρεπε να εξετάσει τις προσφορές έχοντας υπόψη το σύνολο των προνοιών των όρων 7, 8, 15(1), 17(1), 18(4) και 20(1) της προσφοράς που αποσκοπούν στην ορθή αξιολόγηση των προσφορών. Η Τεχνική Επιτροπή είχε την ευχέρεια να προβεί σε διευκρινίσεις και διορθώσεις των προσφορών για σκοπούς ίσης και ορθής αξιολόγησης τους. Στην παρούσα περίπτωση η Τεχνική Επιτροπή της Αρχής διόρθωσε την προσφορά του ενδιαφερόμενου μέρους για να έχει την ευχέρεια να αξιολογήσει όλους τους προσφοροδότες πάνω σε ίση βάση.
Τα αποδεκτά γεγονότα, τα οποία αποτελούν τη βάση πάνω στην οποία θα εξεταστεί η εφαρμογή ή όχι του πιο πάνω όρου, βρίσκονται μέσα στην έκθεση της Τεχνικής Επιτροπής που κρίνουμε σκόπιμο να την παραθέσουμε αυτούσια:
“Silvestrou & Kitromilides (Tenderer No.7) submitted a letter on 21.4.1993 (i.e. over 10 weeks after opening of Tenders) reducing the total price of spare parts from C£31,274 to C£16,371 and the cost of the optional sludge tanks from C£51,408 to C£26,000.
The Tenderer claims that he filled wrongly the schedule for the total cost of spare parts. His claim was carefully examined by the Technical Committee but it was not accepted as it was not justified.
Regarding the optional sludge storage tanks the price given in the Tender (C£51,408) included also the cost of pumps and poly-electrolyte system which was not required by the specification.
[*339]His claim for a price deduction seems reasonable, however the amount deducted for the extra equipment (C£25,408) is extremely high and cannot be accepted.
For evaluation purposes, the Technical Committee considered the price of the sludge storage tanks offered by Silvestrou & Kitromilides to be C£33,000 which is the cost specified by the other Local Tender, Hydrotech.”
Το βασικό ερώτημα το οποίο εγείρεται είναι κατά πόσο η διαφοροποίηση που είχε γίνει ήταν τροποποίηση της προσφοράς (που δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή αφού θα παραβίαζε τον όρο 15(1)) ή απλά μια διόρθωση της προσφοράς (που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή σύμφωνα με τις πρόνοιες των όρων 7, 8(1), 15(1), 18(4) και 20(1)).
Κρίνουμε σκόπιμο σε αυτό το στάδιο να παραθέσουμε τις πρόνοιες των όρων 7, 8(1), 15(1), 17, 18(4) και 20(1) των Όρων Προσφοράς. Ο όρος 8 αναφέρεται σε
“8.0 TENDER PRICES
8.1 The Tender price for the main Tender as shown in the Form of Tender and in the appropriate Price Schedules in Volume 3 is to be based on the terms of payment set out in the General Conditions of Contract and no other. The Contract Price must be firm for the Works for the whole duration of the Contract.”
Ο όρος 7 προνοεί τα ακόλουθα:
“7.0 COMPLIANCE WITH THE SPECIFICATION
7.1 The Tenderer is requested to submit his Tender for either or both specified processes (Batch or Semi-Continuous) as his main Tender(s).
7.2 The main Tender must be based on equipment which is in compliance with the Specification. Should the Tenderer wish to offer any alternative equipment or process, the offer must be submitted as a supplementary Tender in addition to the main Tender. Any alternative offers will be evaluated only if the equipment/process offered is in compliance with the General Specification.
[*340]7.3 The successful Tenderer will have to demonstrate his ability to meet the specified discharge water quality limits, as guaranteed in Schedule B of Volume 3, with the process proposed.”
Ο όρος 15(1) των Όρων της Προσφοράς προνοεί τα ακόλουθα:
“15.0 MODIFICATION AND WITHDRAWAL OF TENDERS
15.1 The Tenderer may modify or withdraw his Tender after the Tender’s submission provided that written notice of the modification or withdrawal is received by the Authority prior to the deadline prescribed for submission of Tenders.”
Ο όρος 17(1) προνοεί τα ακόλουθα:
“17.0 CLARIFICATION OF TENDERS
17.1 To assist in the examination, evaluation and comparison of Tenders the Authority may at its discretion, ask the Tenderer for clarification of his Tender. The request for clarification and the response shall be in writing, telex or cable and no change in the price of substance of the Tender shall be sought, offered or permitted.”
Ο όρος 18(4) προνοεί τα ακόλουθα:
“18.0 PRELIMINARY EXAMINATION
18.4 A Tender determined as substantially non-responsive will be rejected by the Authority and may not subsequently be made responsive by the Tenderer by correction of the non-conformity. The Authority may waive any minor informality or non-conformity of irregularity in a Tender which does not constitute a material deviation, provided such waiver does not prejudice or affect the relative standing order of any Tenderer.”
Ο όρος 20.1 προνοεί τα ακόλουθα:
“20.1 The Authority will evaluate and compare the Tenders previously determined to be substantially responsive. The Tender will be evaluated and awarded as a whole.”
Έχουμε εξετάσει προσεκτικά τις πρόνοιες των πιο πάνω όρων και έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι καθ’ων η αί[*341]τηση δεν μπορούσαν να προβούν στη διαφοροποίηση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους.
Ο όρος 17(1) έδινε το δικαίωμα στην εφεσείουσα να ζητήσει διευκρινίσεις από τους προσφοροδότες σε μια προσπάθεια παροχής βοήθειας στην εξέταση, αξιολόγηση και σύγκριση των προσφορών. Η εφεσείουσα άνκαι είχε ζητήσει διευκρινίσεις από άλλους προσφοροδότες, δεν ζήτησε οποιεσδήποτε διευκρινίσεις από το ενδιαφερόμενο μέρος. Αντίθετα φαίνεται ότι η διαδικασία διαφοροποίησης της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους άρχισε, όταν το ενδιαφερόμενο μέρος ζήτησε με επιστολή του ημερομηνίας 21/4/93 τη μείωση της προσφοράς του όσον αφορά την αξία των εξαρτημάτων και την αξία των προαιρετικών δεξαμενών αποθήκευσης αποβλήτων (sludge tanks) γιατί αυτά είχαν συμπεριληφθεί μέσα στην προσφορά ως αποτέλεσμα λάθους. Με άλλα λόγια η διαφοροποίηση δεν προήλθε από την εξέταση, εκτίμηση και σύγκριση των διάφορων προσφορών από το Διοικητικό Συμβούλιο των καθ’ων η αίτηση, αλλά ήταν το αποτέλεσμα διαπίστωσης εκ μέρους του ενδιαφερόμενου μέρους της ύπαρξης λάθους, που τοποθετούσε την προσφορά του σε δυσμενέστερη θέση σε σχέση με άλλες προσφορές.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η πιο πάνω επιστολή δεν μπορεί να εντοπισθεί μέσα στο σύνολο των εγγράφων που έχουν παρουσιαστεί. Δεν μπορεί επίσης να μην επισημάνουμε, ανεξάρτητα από την σπουδαιότητα του έργου, τη σπουδή που έχει επιδειχθεί στη λήψη της σχετικής απόφασης. Στις 20/7/93 το Διοικητικό Συμβούλιο των καθ’ων η αίτηση αποφάσισε την επανεξέταση των προσφορών. Δύο μέρες αργότερα η Τεχνική Επιτροπή και η Επιτροπή Προσφορών σύστησαν το ενδιαφερόμενο μέρος “Σιλβέστρου & Κιτρομηλίδης Λτδ” και την ίδια μέρα το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας απεφάσισε την κατακύρωση της προσφοράς στο πιο πάνω ενδιαφερόμενο μέρος. Εδώ παρατηρείται μια απότομη αλλαγή στις εισηγήσεις της Τεχνικής Επιτροπής η οποία στις 9/7/93 είχε συστήσει τη Γερμανική Εταιρεία “Fritz Werner”, ενώ 13 μέρες αργότερα άλλαξε πλήρως τις απόψεις της και σύστησε το ενδιαφερόμενο μέρος “Σιλβέστρου & Κιτρομηλίδης Λτδ”.
Έχει νομολογιακά καθιερωθεί ότι η εκ των υστέρων υποβολή στοιχείων τα οποία είναι ουσιώδη κατά την αξιολόγηση μιας προσφοράς είναι ανεπίτρεπτη, γιατί παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών. (Ίδε Medcon Construction and Others v. The Republic [1968] 3 C.L.R. 535). Η Διοίκηση δεν μπορεί να επεμβαίνει για να διορ[*342]θώνει τα λάθη ή τις παραλείψεις ενός προσφοροδότη όταν μια τέτοια ενέργεια δεν δικαιολογείται από τους όρους της προσφοράς. Στην παρούσα περίπτωση δεν έχουμε καμιά αμφιβολία ότι η εφεσίβλητη δεν μπορεί να επικαλεστεί τις πρόνοιες των όρων της προσφοράς και ιδιαίτερα τις πρόνοιες του όρου 17(1) για να δικαιολογήσει τη διαφοροποίηση της προσφοράς του ενδιαφερόμενου μέρους. Ο προσφοροδότης πρέπει να βεβαιώνεται προτού υποβάλει την προσφορά του ότι αυτή συνάδει με τους όρους της προσφοράς. Έπεται ότι ο προσφοροδότης του οποίου η προσφορά περιέχει λάθη ή παραλείψεις, δεν μπορεί να επικαλείται την επέμβαση της Διοίκησης για τη διόρθωση των δικών του λαθών με το πρόσχημα της τοποθέτησης του πάνω σε ίση βάση μαζί με τους υπόλοιπους προσφοροδότες.
(γ) Έλλειψη αιτιολογίας
Είναι η θέση της εφεσείουσας ότι το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι η αιτιολογία εντοπίζεται στην υιοθέτηση της αξιολόγησης των προσφορών από την Τεχνική Επιτροπή και την Επιτροπή Προσφορών που περιορίζονται στον καθορισμό των χαμηλότερων προσφορών χωρίς οι δύο Επιτροπές να έχουν επεκτείνει την έρευνα τους σε οποιοδήποτε άλλο παράγοντα, είναι λανθασμένο. Ιδιαίτερα η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι τόσο το Διοικητικό Συμβούλιο όσο και οι δύο Επιτροπές Αξιολόγησης είχαν εξετάσει τις επίδικες προσφορές δύο φορές. Η απόφαση που πήρε η εφεσείουσα στις 20/7/93 για επανεξέταση δεν αποτελούσε νέα τεχνική εξέταση των διάφορων προσφορών. Η τεχνοοικονομική εξέταση των προσφορών είχε γίνει πριν από την απόφαση της 20/7/93. Είναι η θέση της εφεσείουσας ότι από το περιεχόμενο των τεκμηρίων 2 και 3 φαίνεται ότι η Επιτροπή Προσφορών και η Τεχνική Επιτροπή εξέτασαν και κατέληξαν σε συμπεράσματα που αφορούσαν μεταξύ άλλων τις απαιτήσεις των διάφορων προσφοροδοτών όσον αφορά πληρωμές, την πείρα των διάφορων προσφοροδοτών, το γεγονός ότι όλες οι προσφορές ήταν σύμφωνες με τις προδιαγραφές, την οικονομική ανάλυση των προσφορών, το γεγονός ότι τόσο το ενδιαφερόμενο μέρος όσο και η αιτήτρια εταιρεία θα χρειάζονταν βοήθεια στην εκτέλεση του συμβολαίου, τις διάφορες λύσεις που είχαν προτείνει οι διάφοροι προσφοροδότες και άλλα. Όλα τα πιο πάνω στοιχεία που περιέχονται στις εκθέσεις των δύο Επιτροπών εξετάστηκαν στη συνεδρία της εφεσείουσας της 20/7/93 και στις 22/7/93 το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας υιοθέτησε την εισήγηση της Επιτροπής Προσφορών. Όλα τα πιο πάνω υποδεικνύουν, σύμφωνα με το δικηγόρο της εφεσείουσας, ότι υπήρξε μια σφαιρική [*343]εξέταση όλων των πτυχών των προσφορών και όχι μόνο ο προσδιορισμός της χαμηλότερης προσφοράς.
Αντίθετα είναι η θέση της εφεσίβλητης ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας δεν έκαμε τίποτε άλλο παρά να υιοθετήσει την εισήγηση της Τεχνικής Επιτροπής χωρίς να την αιτιολογήσει.
Κρίνουμε σκόπιμο σε αυτό το στάδιο να παραθέσουμε το κείμενο της σχετικής απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου της εφεσείουσας.
“6881. Αρ. Προσφοράς 251/1992 - Σύστημα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων στον ΗΣ Δεκέλειας
Ύστερα από την απόφαση της Αρχής ημερομηνίας 20 Ιουλίου, 1993, ετοιμάστηκε συμπληρωματική έκθεση με ημερομηνία 22 Ιουλίου, 1993 η οποία διανεμήθηκε στη συνεδρία.
Στη συνέχεια αποφασίστηκε να γίνει δεκτή η εισήγηση της Επιτροπής Προσφορών όπως η Εταιρεία Σιλβέστρου & Κιτρομηλίδης κληθεί σε διαπραγματεύσεις για διευκρινίσεις που αφορούν την προσφορά της με σκοπό τη σύναψη συμβολαίου με βάση τιμή που δεν θα υπερβαίνει το ποσό των Κ£558.373 (DFL91870 + STG£75050 + DM26057 + FF82863 + SK12620 + ITL114231349 + C£427273). Αποφασίστηκε επίσης όπως εγκριθεί ποσό ίσο με το 10% της τελικής τιμής του Συμβολαίου για την κάλυψη τυχόν απρόβλεπτων εξόδων. Το ποσό αυτό δεν θα περιλαμβάνεται στο συμβόλαιο του εργολάβου.”
Αναμφίβολα η συνοπτική εικόνα της επίδικης απόφασης δεν περιέχει την απαραίτητη αιτιολογία που θα μπορούσε να δώσει σε ένα Δικαστήριο την ευχέρεια να εξετάσει την εγκυρότητα της. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι η σχετική αιτιολογία περιέχεται στα έγγραφα που έχουν κατατεθεί. Όμως και αυτή η εισήγηση παρουσιάζει μεγάλες αδυναμίες. Και τούτο γιατί ενώ η Τεχνική Επιτροπή στις 9/7/93 συνέστηνε την κατακύρωση της προσφοράς στον οίκο “Fritz Werner”, 13 μέρες αργότερα και πιο συγκεκριμένα στις 22/7/93, δύο μόνο μέρες μετά την απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου για επανεξέταση, συστήνει χωρίς την απαραίτητη αιτιολογία την κατακύρωση στο ενδιαφερόμενο μέρος. Αυτή την αλλαγή πλεύσης υιοθετεί την ίδια μέρα και η Επιτροπή Προσφορών και την ίδια μέρα το απόγευμα το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας κατακυρώνει την προσφορά στο ενδιαφερόμενο μέρος.
[*344]Η επανεξέταση που έγινε από την Τεχνική Επιτροπή περιορίστηκε στο ύψος των προσφορών. Δεν προσφέρεται οποιαδήποτε αιτιολογία γιατί η Τεχνική Επιτροπή μέσα σε 13 μέρες διαφοροποίησε τη θέση της και σύστησε την κατακύρωση της προσφοράς σε άλλο προσφοροδότη. Ανεξάρτητα από τα πιο πάνω το Διοικητικό Συμβούλιο της εφεσείουσας είχε την υποχρέωση να αιτιολογήσει λεπτομερώς την απόφασή του, ιδιαίτερα μετά την ξαφνική αλλαγή της σύστασης της Τεχνικής Επιτροπής. Η παραγνώριση συστάσεων συμβουλευτικών οργάνων που δημιουργούνται για την όσο το δυνατό καλύτερη αξιολόγηση των προσφορών χωρίς οποιαδήποτε αιτιολογία, μπορεί να καταστήσει την προσβαλλόμενη πράξη αναιτιολόγητη και κατ’ επέκταση ακυρωτέα. (Ίδε Αιμίλιος Ελληνας & Σία Λτδ. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 181.)
Συνακόλουθα έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η επίδικη απόφαση δεν ήταν δεόντως αιτιολογημένη.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα σε βάρος της εφεσείουσας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο