(1999) 3 ΑΑΔ 584
[*584]2 Σεπτεμβρίου, 1999
[ΝΙΚΗΤΑΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΚΑΛΛΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΑΡΧΗ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσείουσα-Καθ’ ης η αίτηση,
v.
ΑΝΔΡΕΑ ΗΡΑΚΛΕΟΥΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑΙ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΛΤΔ.,
Εφεσίβλητης-Αιτήτριας.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2379)
Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου — Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου — Προσφορές — Επιλογή προσφοροδότη άλλου από αυτόν του οποίου η προσφορά κρίθηκε η καταλληλότερη από τις αρμόδιες Τεχνικές Επιτροπές — Επιλογή με βάση εξωγενή κριτήρια καθιστά την απόφαση αυθαίρετη και παράνομη.
Η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, επεδίωξε με την απόφασή της, να ανατρέψει την πρωτόδικη απόφαση, με την οποία η απόφασή της για κατακύρωση της προσφοράς για εκτέλεση ηλεκτρολογικών εργασιών του κτιρίου της, στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
H ικανότητα της εφεσίβλητης να ανταπεξέλθει με κάθε όρο και τις τεχνικές ή άλλες προδιαγραφές του διαγωνισμού βεβαιώθηκε τεκμηριωμένα και ανενδοίαστα από κάθε συμβουλευτικό όργανο που η ίδια η εφεσείουσα όρισε. Αν πράγματι η ενδιαφερόμενη ήταν η οικονομικά ισχυρότερη οντότητα ή αν ανέλαβε περισσότερα έργα ήταν κριτήριο εξωγενές. Επίσης άσχετο. Και εντελώς έξω από το πλαίσιο του διαγωνισμού. Αποτελούν οι παράγοντες αυτοί επίπλαστα κριτήρια, που διευκολύνουν την αυθαιρεσία και συντηρούν την κακοδιαχείριση.
Δε συνέτρεχε περίπτωση πρόκρισης της ακριβότερης προσφοράς. Ούτε πείθει ο ισχυρισμός για ανάθεση του έργου στην ενδιαφερόμενη εταιρεία για καλύτερο συντονισμό των εργασιών. Αν όντως [*585]έτσι είχε το θέμα, η Αρχή δε θα είχε προκηρύξει χωριστό διαγωνισμό για τις ηλεκτρολογικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Η απόφαση δε διασώζεται επειδή υπήρχε όρος σύμφωνα με τον οποίο η Αρχή δεν έχει υποχρέωση να δεχθεί τη χαμηλότερη προσφορά. Ένας τέτοιος όρος μπορεί να λειτουργήσει και να τύχει εφαρμογής μόνο στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης, της οποίας η παρούσα περίπτωση δεν αποτελεί παράδειγμα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
A. Tricomitis Ltd v. Republic (1986) 3 C.L.R. 262,
Pikis v. Republic (1965) 3 C.L.R. 131.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Κωνσταντινίδης, Δ.) που δόθηκε στις 30 Οκτωβρίου, 1996 (Προσφυγή Αρ. 549/95) με την οποία έγινε παραδεκτή η προσφυγή της εφεσίβλητης εταιρείας εναντίον της απόφασης της εφεσείουσας να κατακυρώσει την προσφορά για εκτέλεση των ηλεκτρολογικών εργασιών του κτιρίου στο οποίο θα στέγαζε τα νέα περιφερειακά της γραφεία στη Λευκωσία, προς όφελος της ενδιαφερόμενης εταιρείας.
Γ. Κακογιάννης, για την Εφεσείουσα.
Λ. Λουκά, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την απόφαση του δικαστηρίου θα δώσει ο δικαστής Σ. Νικήτας.
ΝΙΚΗΤΑΣ, Δ.: Η εφεσείουσα Αρχή προκήρυξε δημόσιο διαγωνισμό για εκτέλεση των ηλεκτρολογικών εργασιών κτιρίου στο οποίο θα στέγαζε τα νέα περιφερειακά της γραφεία στη Λευκωσία. Συμμετείχε σ’ αυτόν, εκτός άλλων και η εφεσίβλητη εταιρεία. Κρίθηκε πως αυτή, όπως και άλλοι διαγωνιζόμενοι είχαν “Έγκυρο Πιστοποιητικό Ικανότητας και εγγραφής Ηλεκτρολόγου Μηχανικού 1ης τάξης για εγκαταστάσεις με απεριόριστη ισχύ (χαμηλής και μέσης τάσης) και έγκυρη άδεια εγκατάστασης τηλεπικοινωνιακού δικτύου απεριόριστου αριθμού σημείων, [*586]σύμφωνα με τους όρους του Διαγωνισμού”. Η προσφορά κατακυρώθηκε στην ενδιαφερόμενη εταιρεία Α & Π. Παρασκευαΐδης Λτδ. για το ποσό των £357.000.
Ωστόσο η προσφορά που υπέβαλε η εφεσίβλητη ήταν συνολικά χαμηλότερη, με βάση τις τιμές μονάδας, όπως φαίνεται στην έκθεση αξιολόγησης. Αυτό όμως δε μέτρησε. Όπως δε μέτρησε το γεγονός ότι όλοι οι εμπλακέντες στη μελέτη και συγκριτική αξιολόγηση των προσφορών εισηγήθηκαν ανεπιφύλακτα την ανάθεση του έργου στην εφεσίβλητη.
Η πρωτόδικη απόφαση επεσήμανε ότι οι Σύμβουλοι, που εξέτασαν τις προσφορές σε συνεργασία με τους αρχιτέκτονες του έργου, γνωμοδότησαν πως η προσφορά της εφεσίβλητης ήταν “η πλέον συμφέρουσα και καλύτερη προσφορά”. Ενώ η Τεχνική Επιτροπή, που σύστησε ειδικά η ίδια η Αρχή, θεώρησε ότι η προσφορά της εφεσίβλητης, πέραν του ότι ήταν η φθηνότερη, ικανοποιούσε όλες τις τεχνικές και άλλες απαιτήσεις των όρων του διαγωνισμού. Ο Βοηθός Διευθυντής Μεταφοράς/Διανομής της Αρχής επίσης συμφώνησε, αφού εξέτασε την προσφορά από εμπορική σκοπιά. Η κορύφωση ήλθε με την εισήγηση της αρμόδιας Επιτροπής Προσφορών για κατακύρωση του αποτελέσματος του διαγωνισμού στην εφεσίβλητη.
Μολαταύτα, το Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχής αγνόησε πλήρως τις συστάσεις των τεχνικών της οργάνων και της αρμόδιας Επιτροπής Προσφορών. Αποφάσισε κατά πλειοψηφία (6 υπέρ, 2 κατά και 1 αποχή), κατακύρωση προς όφελος της ενδιαφερόμενης εταιρείας, κατόπιν ειδικής εισήγησης του Αντιπροέδρου της Αρχής κ. Χρ. Ρώσσου. Μπορούμε να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη μέσα από το πρακτικό. Το παραθέτουμε γιατί εμπεριέχει και τα στοιχεία εκείνα στα οποία βασίστηκε η ακυρωτική απόφαση και στη συνέχεια η κρινόμενη έφεση:
“Μελετήθηκε η έκθεση της τεχνικής επιτροπής μαζί με τη σύσταση της επιτροπής προσφορών που στάληκαν για τη συνεδρία ως Παράρτημα 2.
Ύστερα από συζήτηση, και σύγκριση των προσφορών, ο Αντιπρόεδρος έθεσε την εξής τροπολογία:
Να κατακυρωθεί ο Διαγωνισμός αρ. 282/1994 για την Υπεργολαβία Ηλεκτρολογικών Εργασιών για τα Νέα Περιφερειακά Γραφεία της Αρχής στη Λευκωσία στην Εταιρεία Α. & Π. Πα[*587]ρασκευαΐδης Λτδ., αντί του ποσού των Κ£357.000 γιατί δίνει τη βεβαιότητα ότι το έργο θα εκτελεσθεί με ακρίβεια και πλήρως χωρίς καθυστερήσεις λόγω της καλύτερης οικονομικής της κατάστασης. Επειδή δε η ίδια Εταιρεία θα εκτελέσει και τις Μηχανολογικές Εργασίες του ιδίου κτιρίου θα υπάρχει καλύτερος συντονισμός στο έργο. Είναι πολύ σημαντικό είπε να υπάρχει βεβαιότητα στο ότι το έργο πρέπει να μην καθυστερήσει καθόλου λόγω του συνδυασμού του με το έργο SCADA.
Η τροπολογία υποστηρίχθηκε και τέθηκε σε ψηφοφορία.
Με έξι ψήφους υπέρ, δύο εναντίον και μία αποχή αποφασίστηκε να κατακυρωθεί ο Διαγωνισμός αρ. 282/1994 για την Υπεργολαβία Ηλεκτρολογικών Εργασιών για τα Νέα Περιφερειακά Γραφεία της Αρχής στη Λευκωσία στην Εταιρεία Α. & Π. Παρασκευαΐδης Λτδ., αντί του ποσού των £357.000.”
Τα στοιχεία που υπογραμμίσαμε αποτελούν τα αιτιολογικά ερείσματα της ακυρωτικής απόφασης. Η σημασία, δηλαδή, που δόθηκε στην οικονομική κατάσταση της ενδιαφερόμενης εταιρείας και ότι η ίδια θα εκτελούσε επίσης τις μηχανολογικές εργασίες του έργου. Ο Κωνσταντινίδης Δ θεώρησε ότι και οι δύο αυτές παράμετροι της απόφασης της Αρχής, οι οποίες αναμφισβήτητα τη διαμόρφωσαν και αποτέλεσαν το αντέρεισμα της, ήταν παράγοντες εξωτερικοί που πλήττουν ανεπανόρθωτα το κύρος της διοικητικής πράξης.
Ο δικαστής υπέδειξε πως δεν ήταν επιτρεπτή η σύγκριση της οικονομικής κατάστασης των προσφοροδοτών αυτών. Μια και κρίθηκε ότι η εφεσίβλητη είχε τις δυνατότητες, σύμφωνα με την παράγραφο 10(γ) των Οδηγιών, να “φέρει σε πέρας το έργο”. Και ότι οι Σύμβουλοι του έργου αποφάνθηκαν, τεκμηριωμένα, ότι η προσφορά της εφεσίβλητης ήταν η καλύτερη και η πλέον συμφέρουσα. Παράλληλα, ότι η Τεχνική Επιτροπή διακήρυξε ότι η εφεσίβλητη διέθετε την πείρα, το προσωπικό και τον τεχνικό εξοπλισμό για να ανταποκριθεί με επάρκεια στις απαιτήσεις που έθεσε ο διαγωνισμός. Υπογράμμισε περαιτέρω ότι έγινε χωριστή προκήρυξη για τις ηλεκτρολογικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις που εξυπακούει “αποδοχή της δυνατότητας εκτέλεσης του έργου σύμφωνα με τα προδιαγραφέντα από διαφορετικούς προσφοροδότες”. Τελικά έκρινε πως η απόφαση ήταν όντως αυθαίρετη και παράνομη, υποκείμενη γιαυτό σε ακύρωση.
Με τον πρώτο λόγο η Αρχή αμφισβητεί το συμπέρασμα ότι [*588]κατά τη λήψη της απόφασης παρεισέφρυσαν εξωγενή κριτήρια. Κατά την εισήγηση του δικηγόρου της, η Αρχή δεν προέβη, στην πραγματικότητα, όπως συμπέρανε ο πρωτόδικος δικαστής, σε σύγκριση των οικονομικών δεδομένων των διαγωνισθέντων. Η Αρχή είχε δικαίωμα, με βάση τα στοιχεία που είχε ενώπιον της, δηλαδή, την πλούσια εμπειρία και την οικονομική ισχύ της ενδιαφερομένης, να προτιμήσει την τελευταία. Κατά την εισήγηση, η τιμή, όπως έχει λεχθεί στην υπόθεση Α. Tricomitis Ltd. v. The Republic (1986) 3 C.L.R. 262, είναι μεν σημαντικός παράγοντας στη διαμόρφωση της απόφασης για κατακύρωση, δεν είναι όμως ο μοναδικός.
Με τους δύο άλλους λόγους της έφεσης προωθήθηκε το επιχείρημα ότι το Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχής δεν ήταν υπόχρεο, ενόψει της παραγράφου 9(1) των Οδηγιών προς τους Προσφοροδότες, να αποδεχθεί τη χαμηλότερη προσφορά της αιτητρίας. Βαρύτητα έδωσε στην πείρα και την οικονομική άνεση της ενδιαφερομένης, στοιχεία που είχε στη διάθεση της ως μέρος των υποβληθεισών προσφορών. Όλα αυτά πρόσδωσαν αντικειμενική υπόσταση στην προτίμηση της Αρχής, που εξυπηρέτησε έτσι καλύτερα το δημόσιο συμφέρον. Ήταν, αν μη τι άλλο, ανοικτή γιαυτήν επιλογή μέσα στα όρια της διακριτικής της εξουσίας. Δεν πρέπει όμως να λησμονείται, όπως πρόσθεσε ο συνήγορος, η αρχή που μνημονεύει η υπόθεση Costas Pikis v. The Republic (1965) 3 C.L.R. 131, 149, ότι “it is for the Government to govern and for the court only to control”.
Η ικανότητα της εφεσίβλητης να αντεπεξέλθει με κάθε όρο και τις τεχνικές ή άλλες προδιαγραφές του διαγωνισμού βεβαιώθηκε τεκμηριωμένα και ανενδοίαστα από κάθε συμβουλευτικό όργανο που η ίδια η εφεσείουσα όρισε. Αν πράγματι η ενδιαφερόμενη ήταν η οικονομικά ισχυρότερη οντότητα ή αν ανέλαβε περισσότερα έργα ήταν κριτήριο εξωγενές. Επίσης άσχετο. Και εντελώς έξω από το πλαίσιο του διαγωνισμού. Αποτελούν οι παράγοντες αυτοί επίπλαστα κριτήρια, που διευκολύνουν την αυθαιρεσία και συντηρούν την κακοδιαχείριση.
Δε συνέτρεχε περίπτωση πρόκρισης της ακριβότερης προσφοράς. Ούτε πείθει ο ισχυρισμός για ανάθεση του έργου στην ενδιαφερόμενη εταιρεία για καλύτερο συντονισμό των εργασιών. Αν όντως έτσι είχε το θέμα, η Αρχή δε θα είχε προκηρύξει χωριστό διαγωνισμό για τις ηλεκτρολογικές και μηχανολογικές εγκαταστάσεις. Η απόφαση δε διασώζεται επειδή υπήρχε όρος σύμφωνα με τον οποίο η Αρχή δεν έχει υποχρέωση να δεχθεί τη [*589]χαμηλότερη προσφορά. Ένας τέτοιος όρος μπορεί να λειτουργήσει και να τύχει εφαρμογής μόνο στα πλαίσια της χρηστής διοίκησης, της οποίας η παρούσα περίπτωση δεν αποτελεί παράδειγμα.
Συμφωνούμε με τον πρωτόδικο δικαστή πως η απόφαση της Αρχής ήταν αυθαίρετη και παράνομη. Η έφεση απορρίπτεται. Με έξοδα σε βάρος της Αρχής.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο