(2004) 3 ΑΑΔ 339
[*339]26 Απριλίου, 2004
[ΑΡΤΕΜΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΟΥ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΑΡΕΣΤΗΣ, Δ/στές]
ΧΛΟΗ ΣΧΙΖΑ,
Εφεσείουσα-Αιτήτρια,
v.
ΑΡΧΗΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσίβλητης-Καθ’ ης η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 3314)
Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ― Υπάλληλοι ― Αφυπηρέτηση ― Αίτημα για μετατόπιση του ορίου ηλικίας αφυπηρέτησης που επέλεξε η αιτήτρια με δήλωσή της ― Απορρίφθηκε ― Ισχυρισμός για παραβίαση της αρχής της ισότητας, υπό τις περιστάσεις απορρίφθηκε.
Διοικητική πράξη ― Αιτιολογία ― Αιτιολογητέες πράξεις πρέπει να περιέχουν αιτιολογία είτε στο σώμα της πράξης είτε στο διοικητικό φάκελο.
Διοικητική πράξη ― Δέουσα έρευνα ― Υπό τις περιστάσεις λήψης της απόφασης, κρίθηκε πως έγινε δέουσα έρευνα.
Η εφεσείουσα ενώ είχε δηλώσει πως επιθυμούσε να συνταξιοδοτηθεί στο 55ο έτος της ηλικίας της με κατοπινό αίτημά της, ζήτησε να αφυπηρετήσει στο 60ο έτος. Αυτό απορρίφθηκε με αποτέλεσμα να καταχωριστεί η προσφυγή της η οποία επίσης απορρίφθηκε. Ακολούθησε έφεση.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
1. Με τους τρεις λόγους έφεσης, προβάλλεται ότι (α) υπήρξε άνιση μεταχείριση σε βάρος της αιτήτριας ως γυναίκας, σε σύγκριση με τους άρρενες συναδέλφους της, κατά παράβαση του Άρθρου 28.2 του Συντάγματος, (β) η απόφαση δεν ήταν αιτιολογημένη και (γ) λήφθηκε χωρίς να διεξαχθεί πλήρης και δέουσα έρευνα.
[*340] Οι αρχές που διέπουν το θέμα της άνισης μεταχείρισης συνοψίστηκαν και αναλύθηκαν στη Ζίζιρου κ.ά. ν. Δημοκρατία (1998) 3 Α.Α.Δ. 631, στην οποία κάνει αναφορά και ο πρωτόδικος Δικαστής.
Στην παρούσα περίπτωση η πρόνοια για επιλογή που ισχύει μόνο για γυναίκες ήταν αναγκαία υπό τις περιστάσεις, για να διατηρηθούν τα υφιστάμενα δικαιώματά τους, αφού η επιφύλαξη του Κανονισμού 21(1)(ε) διατηρούσε το δικαίωμα που είχε τόσο η αιτήτρια όσο και άλλες γυναίκες υπάλληλοι πριν από τη θέσπιση της Κ.Δ.Π. 375/90. Εξακολουθούσε, δηλαδή, να τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα να αφυπηρετήσουν στο 55ον έτος της ηλικίας τους. Διαφορετική ρύθμιση θα ισοδυναμούσε με μεταβολή των όρων υπηρεσίας. Κατάργηση του δικαιώματος αφυπηρέτησης της αιτήτριας στο 55ον έτος της ηλικίας της θα επηρέαζε το δικαίωμα της σε πλήρη συνταξιοδοτικά δικαιώματα αν αφυπηρετούσε στο 55ον έτος, αφού διατηρώντας το δικαίωμα της αυτό με την επιφύλαξη, λογικά θα εδικαιούτο και σε όλα τα προβλεπόμενα από το Νόμο σχετικά συνταξιοδοτικά πλεονεκτήματα.
Οι δύο περιπτώσεις, δηλαδή εκείνες γυναικών και ανδρών υπαλλήλων, δεν ήταν όμοιες και δεν υφίσταται θέμα παραβίασης του Άρθρου 28 του Συντάγματος. Διαφορετική μεταχείριση θα αγνοούσε τα υφιστάμενα δικαιώματα των γυναικών υπαλλήλων.
2. Όσον αφορά την αιτιολογία, είναι γενική αρχή του δικαίου ότι πράξεις που είναι αιτιολογητέες πρέπει να περιέχουν την αιτιολογία τους είτε στο σώμα της πράξης, είτε στο διοικητικό φάκελο, ο οποίος αναπληροί την αιτιολογία. Στην παρούσα περίπτωση η απόφαση που έχει παρατεθεί, που βρίσκεται στο διοικητικό φάκελο, περιέχει όλα τα αναγκαία στοιχεία και παρέχει την απαραίτητη αιτιολογία.
3. Όσον αφορά τη διεξαγωγή δέουσας έρευνας, και πάλι είναι καθαρό πως το Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχής είχε ενώπιον του όλα τα αναγκαία στοιχεία, όπως το ιστορικό της υπόθεσης, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, όλη τη σχετική αλληλογραφία καθώς και επιστολή των νομικών συμβούλων της Αρχής. Έτσι, είναι καθαρό πως η απόφαση λήφθηκε μετά από μια πλήρη και πρέπουσα έρευνα.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Ζίζιρου κ.ά. v. Δημοκρατία (1998) 3 Α.Α.Δ. 631.
[*341]Έφεση.
Έφεση από την αιτήτρια - υπαλλήλο της Α.ΤΗ.Κ. εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Υπόθεση Αρ. 824/2000) ημερομηνίας 27/9/2001, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή της κατά της απόρριψης, κατόπιν επανεξέτασης συνεπεία ανάκλησης του αιτήματός της για αναθεώρηση του ορίου ηλικίας για αφυπηρέτησή της από το 55ο έτος το οποίο αρχικά είχε επιλέξει με βάση τον Κανονισμό 21(1)(ε) των Περί Προσωπικού της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου Γενικών Κανονισμών, όπως τροποποιήθηκε με την Κ.Δ.Π. 375/90, στο 60ο έτος της ηλικίας της.
Α.Σ. Αγγελίδης, για την Εφεσείουσα.
Κ. Χ''Ιωάννου, για την Εφεσίβλητη.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Π. Αρτέμη, Δ.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Δ.: Με την προσφυγή της η αιτήτρια ζητούσε τις πιο κάτω θεραπείες:
«Α. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση της καθ’ ης η αίτηση η οποία στάληκε στην αιτήτρια με επιστολή της καθ’ ης ημερ. 25.5.2000 με βάση την οποίαν ύστερα από επανεξέταση απέρριψε εκ νέου το αίτημα της αιτήτριας ημερ. 5.2.99 για αφυπηρέτηση της στην ηλικία των 60 ετών αντί των 55 είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε εννόμου αποτελέσματος και γι’ αυτό το οφειλόμενο και παραληφθέν θα πρέπει με διαταγή του Δικαστηρίου να γίνει.
Β. Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η αποφασισθείσα αφυπηρέτηση της αιτήτριας από 19.3.99 είναι άκυρη και επιβλήθηκε κατά αντισυνταγματική διάκριση σε βάρος της αιτήτριας ως γυναίκα.»
Η αιτήτρια ήταν υπάλληλος της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου. Ο Κανονισμός που ρύθμιζε την αφυπηρέτηση υπαλλήλων ήταν ο Κανονισμός 21(1)(ε) των περί Προσωπικού της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, Γενικών Κανονισμών του 1982 (Κ.Δ.Π. 220/82). Ο Κανονισμός αυτός προνοούσε τα ακόλουθα:
[*342]«Το μόνιμον και Τακτικόν προσωπικόν απολύεται:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(ε) ένεκα συμπληρώσεως του ορίου ηλικίας ήτοι του μεν άρρενος του 60ου του δε θήλεος του 55ου έτους της ηλικίας του, δια το Μόνιμον Προσωπικόν, και του 60ου δια το Τακτικόν Προσωπικόν αμφοτέρων των φύλων.»
Ο Κανονισμός αυτός τροποποιήθηκε με τον Κανονισμό 8 των περί Προσωπικού της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (Τροποποιητικών) (Αρ.3) Γενικών Κανονισμών του 1990 (Κ.Δ.Π. 375/90), που περιλαμβάνει τα ακόλουθα:
«21(1) Το Μόνιμον και Τακτικόν Προσωπικόν απολύεται:
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
(ε) ένεκα συμπληρώσεως του 60ου έτους της ηλικίας του.
Νοείται ότι γυναίκες υπάλληλοι, που βρίσκονται στην υπηρεσία της Αρχής κατά την ημερομηνία ενάρξεως της ισχύος της τροποποιήσεως του πρώτου εδαφίου της υποπαραγράφου (ε) της παραγράφου (1) του παρόντος Κανονισμού, θα δικαιούνται μέσα σε προθεσμία έξι μηνών από την ημερομηνία ενάρξεως της ισχύος της πιο πάνω αναφερόμενης τροποποίησης να επιλέξουν με γραπτή ανέκκλητη δήλωση τους να αφυπηρετήσουν στο 60ο ή στο 55ο έτος της ηλικίας τους.»
Με επιστολή της ημερομηνίας 4.5.91 η αιτήτρια άσκησε την επιλογή της να αφυπηρετήσει στο 55ον έτος της ηλικίας της, σύμφωνα με τις πρόνοιες της επιφύλαξης του πιο πάνω Κανονισμού. Παραθέτουμε το περιεχόμενο της σχετικής επιστολής:
«Ανέκκλητη δήλωση για επιλογή αφυπηρετήσεως
στο 60ο ή το 55ο έτος της ηλικίας.
Κύριε,
Με την επιστολή μου αυτή, ασκώντας το δικαίωμα που μου παρέχει ο Κανονισμός 21(1)(ε) των Περί Προσωπικού της Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου Γενικών Κανονισμών, όπως έχει τροποποιηθεί με την Κ.Δ.Π. 375/90 – 21.12.1990, δηλώνω υπεύθυνα ότι έχω ανέκκλητα επιλέξει να αφυπηρετήσω από την υπηρεσία της Αρχής στα Πενηνταπέντε (55) έτος της ηλικίας μου.»
[*343]Ακολούθως φαίνεται πως η αιτήτρια άλλαξε γνώμη και με επιστολή της ημερομηνίας 4.12.97 ζήτησε αναθεώρηση του ορίου ηλικίας αφυπηρέτησης της από τα 55 στα 60 χρόνια, το δε αίτημά της δεν έγινε δεκτό. Η αιτήτρια επανήλθε και με νέα επιστολή της ζήτησε να παραταθεί το όριο αφυπηρέτησης της από τα 55 στα 60, με βάση την ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών. Το αίτημα αυτό απορρίφθηκε και πάλι και η αιτήτρια άσκησε προσφυγή εναντίον της απόφασης.
Η Αρχή όμως ανακάλεσε την απόφαση της, αντικείμενο της προσφυγής, γιατί κατά τη λήψη της παρευρίσκονταν υπηρεσιακοί παράγοντες και αποφάσισε να εξετάσει την υπόθεση εξ υπ΄αρχής. Έπραξε τούτο και απέρριψε και πάλι το αίτημα για τους πιο κάτω λόγους:
«Η υποπαράγραφος (ε) της παραγράφου (1) του Κανονισμού 21 των περί Προσωπικού της Αρχής Γενικών Κανονισμών τέθηκε το 1990 για να οριστικοποιηθεί από τότε το όριο ηλικίας αφυπηρέτησης των υπαλλήλων της Αρχής και με την πρόνοια αυτή δόθηκε η ευκαιρία στις γυναίκες υπαλλήλους της Αρχής να επιλέξουν την ηλικία αφυπηρέτησής τους.
Η κ. Σχίζα άσκησε ελεύθερα το δικαίωμα που παραχωρήθηκε και επέλεξε να αφυπηρετήσει στο 55ο έτος της ηλικίας της με ανέκκλητη δήλωσή της ημερομηνίας 4.5.1991, που είναι δεσμευτική γι’ αυτήν και δεν είναι δυνατό να ανακληθεί.»
Εναντίον της απόφασης αυτής είναι που κατατέθηκε η παρούσα προσφυγή.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού αναφέρθηκε στην επιχειρηματολογία που τέθηκε ενώπιον του, απέρριψε την προσφυγή επί της ουσίας όσον αφορούσε τη θεραπεία Α και ως εκπρόθεσμη αναφορικά με τη θεραπεία Β. Με την έφεση της η αιτήτρια προσβάλλει μόνο την απόφαση που αφορά το αίτημα για τη θεραπεία Α.
Με τους τρεις λόγους έφεσης, προβάλλεται ότι (α) υπήρξε άνιση μεταχείριση σε βάρος της αιτήτριας ως γυναίκας, σε σύγκριση με τους άρρενες συναδέλφους της, κατά παράβαση του Άρθρου 28.2 του Συντάγματος, (β) η απόφαση δεν ήταν αιτιολογημένη και (γ) λήφθηκε χωρίς να διεξαχθεί πλήρης και δέουσα έρευνα.
Έχουμε μελετήσει με προσοχή τόσο την επιχειρηματολογία των δύο πλευρών που τέθηκε ενώπιόν μας, όσο και το σκεπτικό [*344]της πρωτόδικης απόφασης. Αποδεχόμαστε βασικά την επιχειρηματολογία που προβλήθηκε εκ μέρους της καθ΄ης η αίτηση και υιοθετούμε το σκεπτικό της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστή που μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους, καταλήγοντας στο ίδιο συμπέρασμα και κρίνοντας πως η έφεση πρέπει να απορριφθεί.
Οι αρχές που διέπουν το θέμα της άνισης μεταχείρισης συνοψίστηκαν και αναλύθηκαν στην Ζίζιρου κ.ά. ν. Δημοκρατία (1998) 3 Α.Α.Δ. 631, στην οποία κάνει αναφορά και ο πρωτόδικος Δικαστής.
Συμφωνούμε ότι στην παρούσα περίπτωση η πρόνοια για επιλογή που ισχύει μόνο για γυναίκες ήταν αναγκαία υπό τις περιστάσεις, για να διατηρηθούν τα υφιστάμενα δικαιώματά τους, αφού η επιφύλαξη του Κανονισμού 21(1)(ε) διατηρούσε το δικαίωμα που είχε τόσο η αιτήτρια όσο και άλλες γυναίκες υπάλληλοι πριν από τη θέσπιση της Κ.Δ.Π. 375/90. Εξακολουθούσε, δηλαδή, να τους αναγνωρίζεται το δικαίωμα να αφυπηρετήσουν στο 55ον έτος της ηλικίας τους. Διαφορετική ρύθμιση θα ισοδυναμούσε με μεταβολή των όρων υπηρεσίας. Κατάργηση του δικαιώματος αφυπηρέτησης της αιτήτριας στο 55ον έτος της ηλικίας της θα επηρέαζε το δικαίωμα της σε πλήρη συνταξιοδοτικά δικαιώματα αν αφυπηρετούσε στο 55ον έτος, αφού διατηρώντας το δικαίωμα της αυτό με την επιφύλαξη, λογικά θα εδικαιούτο και σε όλα τα προβλεπόμενα από το Νόμο σχετικά συνταξιοδοτικά πλεονεκτήματα.
Έτσι, συμφωνούμε με το πρωτόδικο Δικαστήριο και κρίνουμε πως οι δύο περιπτώσεις, δηλαδή εκείνες γυναικών και ανδρών υπαλλήλων, δεν ήταν όμοιες και δεν υφίσταται θέμα παραβίασης του Άρθρου 28 του Συντάγματος. Διαφορετική μεταχείριση θα αγνοούσε τα υφιστάμενα δικαιώματα των γυναικών υπαλλήλων.
Όσον αφορά την αιτιολογία, είναι γενική αρχή του δικαίου ότι πράξεις που είναι αιτιολογητέες πρέπει να περιέχουν την αιτιολογία τους είτε στο σώμα της πράξης, είτε στο διοικητικό φάκελο, ο οποίος αναπληροί την αιτιολογία. Στην παρούσα περίπτωση η απόφαση που έχει παρατεθεί, που βρίσκεται στο διοικητικό φάκελο, περιέχει όλα τα αναγκαία στοιχεία και παρέχει την απαραίτητη αιτιολογία.
Όσον αφορά τη διεξαγωγή δέουσας έρευνας, και πάλι είναι καθαρό πως το Διοικητικό Συμβούλιο της Αρχής είχε ενώπιον του όλα τα αναγκαία στοιχεία, όπως το ιστορικό της υπόθεσης, [*345]όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, όλη τη σχετική αλληλογραφία καθώς και επιστολή των νομικών συμβούλων της Αρχής. Έτσι, είναι καθαρό πως η απόφαση λήφθηκε μετά από μια πλήρη και πρέπουσα έρευνα.
Κατά συνέπεια η έφεση απορρίπτεται. Επιδικάζονται έξοδα εναντίον της εφεσείουσας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο