(2007) 3 ΑΑΔ 67
[*67]13 Φεβρουαρίου, 2007
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ/στές]
1. ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΡΤΑΣ,
2. ΣΟΝΙΑ ΜΟΡΦΗ,
Εφεσείοντες-Αιτητές,
v.
ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσιβλήτου-Καθ’ ου η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 3834)
Διοικητικό όργανο ― Συλλογικά όργανα ― Σύνθεση ― Στην εξέταση της νόμιμης σύνθεσης εξετάζεται και ο λόγος απουσίας μέλους ή μελών ― Αν έγινε κατά πλάνη ή επίτηδες, λ.χ. για να διασωθούν οι εντυπώσεις από τις συνεντεύξεις που έγιναν υπό άλλη σύνθεση, τότε η σύνθεση πάσχει ως παράνομη.
Οι εφεσείοντες επεδίωξαν τόσο πρωτόδικα, όσο και κατ’ έφεση, την ακύρωση της απόφασης προαγωγής του Ε/Μ στη θέση Πρώτου Λειτουργού Διοίκησης, στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, κάνοντας δεχτή την έφεση, αποφάσισε ότι:
Στις 26/3/2002 το Διοικητικό Συμβούλιο του Ρ.Ι.Κ. δέχθηκε σε προσωπική συνέντευξη τους υποψήφιους για τη θέση του Πρώτου Λειτουργού Προσωπικού και Διοίκησης. Από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου απουσίαζε το μέλος Α. Κωνσταντινίδης. Μετά τη συμπλήρωση των προσωπικών συνεντεύξεων το Διοικητικό Συμβούλιο ανέβαλε την περαιτέρω εξέταση της πλήρωσης της θέσης για την επόμενη συνεδρία στις 22/7/2002. Πριν από την πιο πάνω ημερομηνία το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Μ. Μαυρίκιος, ο οποίος είχε προετοιμάσει τις ερωτήσεις που θα υποβάλλονταν στην προφορική συνέντευξη και ήταν παρών κατά την προφορική συνέντευξη της 26/3/2002, υπέβαλε την παραίτηση του. Στη θέση του διορίστηκε η Αλεξάνδρα Πελαγία-Χριστοδούλου. Στη συνεδρία της 22/7/2002, όταν θα εξεταζόταν η πλήρωση της επίδικης θέσης, η Αλ. Πελαγία-Χριστοδούλου δεν συμ[*68]μετέσχε στη σχετική διαδικασία αφού δεν είχε λάβει μέρος στις προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων που έγιναν στις 26/3/2002 κατόπιν δικής της επιλογής, όπως έχει αναγνωριστεί και ενώπιον της Ολομέλειας, για να διασωθούν οι συνεντεύξεις ως στοιχείο κρίσης.
Μεταξύ των λόγων έφεσης προβάλλεται και ο ισχυρισμός ότι έπασχε τόσο η συγκρότηση όσο και η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου.
Εδώ το θέμα που εγείρεται αφορά τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, που επίσης καλύφθηκε στην απόφαση Καρακόκκινος, Παπάς και Σάββα ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Προσφυγές Αρ. 110/2003, 163/2003, 272/2003, ημερ. 15/11/04. Παρατίθεται σχετικό απόσπασμα:
“Καταλήγω, όμως, πως πάσχει και η σύνθεση των καθ’ ων η αίτηση. Η ύπαρξη απαρτίας δεν σώζει την κατάσταση. Στη Mytides (ανωτέρω) υπήρχε απαρτία και κατά το βαθύτερο νόημά της, όπως το κατανοώ, κατά την εξέταση της νομιμότητας της σύνθεσης, συνυπολογίζονται οι λόγοι για τους οποίους μέλη του συλλογικού οργάνου δεν συμμετέχουν. Εκεί, όπως και στην Αντέννα Λτδ (ανωτέρω), η μη συμμετοχή οφειλόταν σε πλάνη αναφορικά με τη δυνατότητα συμμετοχής. Στην παρούσα περίπτωση δεν λέχθηκε οτιδήποτε αλλά τα δεδομένα είναι εύγλωττα και ανατρέπουν το τεκμήριο της κανονικότητας. Όπως ήδη σημείωσα τα δύο μέλη ήταν παρόντα κατά την εξέταση των προηγούμενων θεμάτων. Αποχώρησαν όταν έφθασε η ώρα για την επανεξέταση και οι καθ’ ων η αίτηση κατέγραψαν πως έλαβαν υπόψη τους τις εντυπώσεις από την προφορική εξέταση ακριβώς επειδή παρέμειναν εκείνοι που την είχαν διεξαγάγει. Είναι προφανές, συνεπώς, πως η αποχώρηση ήταν σκόπιμη. Για ποιο λόγο; Επειδή θεωρούσαν πως δεν εδικαιούντο να συμμετάσχουν ή επειδή ενώ θεωρούσαν ότι μπορούσαν να συμμετάσχουν το απέφυγαν για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για χρήση των εντυπώσεων; Στην πρώτη περίπτωση η σύνθεση θα πάσχει ευθέως κατά την Mytides (ανωτέρω). Στη δεύτερη περίπτωση θα πάσχει ως διαμορφωθείσα κατά τρόπο καταχρηστικό. Οι υποψήφιοι δικαιούνται κρίσης υπό το πρίσμα όλων των δεδομένων και για όλα τα εγειρόμενα ζητήματα, από το συλλογικό όργανο όπως αυτό είναι συγκροτημένο κατά τον ουσιώδη χρόνο της επανεξέτασης. Δεν έτυχαν τέτοιας κρίσης αφού, σκόπιμα όπως κρίνω, δυο μέλη δεν συμμετέσχαν. Εφόσον αυτή η μη συμμετοχή δεν οφειλόταν σε λόγους συναρτημένους προς ό,τι θα μπορούσε να ενταχθεί στις δυνατότητες που παρέχονταν [*69]λαμβανομένων υπόψη και των αρχών σε σχέση με εν γένει κώλυμα συμμετοχής, αλλά στην προσπάθεια διάσωσης των εντυπώσεων από την προφορική εξέταση, είχε αλλότριο σκοπό. Οπότε ήταν εξ ίσου μεμπτή με αποτέλεσμα το μη νόμιμο, πλέον, της σύνθεσης, όπως στην υπόθεση Mytides. Δεν μπορώ να δω το λόγο για τον οποίο η κατά πλάνη ορισμένη σύνθεση είναι παράνομη ενώ η στοχευθείσα καταχρηστικώς, για σκοπό αλλότριο όπως προσπάθησα να εξηγήσω, είναι νόμιμη.” (Βλ. επίσης την απόφαση του Δικαστή Νικολάου στην Suphire Securities and Financial Services Ltd (πρώην Suphire Stockbrokers Ltd) v. Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Υπόθ. Αρ. 74/2004 της 3/6/2005).
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Καρακόκκινος κ.ά. ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υπoθ. Αρ. 110/2003 κ.ά., ημερ. 15.11.2004,
Βραχίμης Χ”Χάννας κ.ά. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Υπoθ. Αρ. 655/03 κ.ά., ημερ. 15.7.2004.
Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Yπ. Aρ. 808/2002, 881/2002), ημερ. 27/5/2004.
Α. Σ. Αγγελίδης με Χρ. Ζίκκου για Α. Ποιητή, για τους Εφεσείοντες.
Π. Πολυβίου, για τους Εφεσίβλητους.
Χρ. Χριστοφίδης, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Cur. adv. vult.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Τ. Ηλιάδης.
HΛΙΑΔΗΣ, Δ.:
(α) Τα γεγονότα και η πρωτόδικη απόφαση.
Το Διοικητικό Συμβούλιο του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύ[*70]πρου (εφεσίβλητοι) αποφάσισε στις 22/7/2002 την προαγωγή της Βασιλικής Καραολή στη θέση του Πρώτου Λειτουργού Προσωπικού και Διοίκησης από την 1/8/2002. Τα ενδιαφερόμενα μέρη Κώστας Κόρτας και Σόνια Μορφή (εφεσείοντες) προσέβαλαν την εγκυρότητα της πιο πάνω απόφασης, προβάλλοντας ως λόγο ακύρωσης την κακή σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου.
Τα γεγονότα τα οποία οδήγησαν στη λήψη της επίδικης απόφασης είναι περιληπτικά τα ακόλουθα. Στις 26/3/2002 το Διοικητικό Συμβούλιο του Ρ.Ι.Κ. δέχθηκε σε προσωπική συνέντευξη τους υποψήφιους για τη θέση του Πρώτου Λειτουργού Προσωπικού και Διοίκησης. Από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου απουσίαζε το μέλος Α. Κωνσταντινίδης. Μετά τη συμπλήρωση των προσωπικών συνεντεύξεων το Διοικητικό Συμβούλιο ανέβαλε την περαιτέρω εξέταση της πλήρωσης της θέσης για την επόμενη συνεδρία στις 22/7/2002. Πριν από την πιο πάνω ημερομηνία το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Μ. Μαυρίκιος, ο οποίος είχε προετοιμάσει τις ερωτήσεις που θα υποβάλλονταν στην προφορική συνέντευξη και ήταν παρών κατά την προφορική συνέντευξη της 26/3/2002, υπέβαλε την παραίτησή του. Στη θέση του διορίστηκε η Αλεξάνδρα Πελαγία-Χριστοδούλου. Στη συνεδρία της 22/7/2002, όταν θα εξεταζόταν η πλήρωση της επίδικης θέσης, η Αλ. Πελαγία-Χριστοδούλου δεν συμμετέσχε στη σχετική διαδικασία αφού δεν είχε λάβει μέρος στις προσωπικές συνεντεύξεις των υποψηφίων που έγιναν στις 26/3/2002 κατόπιν δικής της επιλογής, όπως έχει αναγνωριστεί και ενώπιόν μας, για να διασωθούν οι συνεντεύξεις ως στοιχείο κρίσης. Μετά από την αξιολόγηση των υποψηφίων το Διοικητικό Συμβούλιο του Ρ.Ι.Κ. αποφάσισε την προαγωγή της Βασιλικής Καραολή.
Η προσφυγή που καταχωρήθηκε από τα ενδιαφερόμενα μέρη Κώστα Κόρτα και Σόνια Μορφή απορρίφθηκε πρωτοδίκως με την αιτιολογία ότι τα υπόλοιπα μέλη που είχαν συμμετάσχει στη συνεδρία της 22/7/2002 (μετά την αποχώρηση της Αλ. Πελαγία-Χριστοδούλου), συνιστούσαν απαρτία και μπορούσαν να προχωρήσουν στην αξιολόγηση των υποψηφίων.
(β) Η έφεση.
Με την παρούσα έφεση οι εφεσείοντες αμφισβητούν την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης για διάφορους λόγους. Μεταξύ των λόγων έφεσης προβάλλεται και ο ισχυρισμός ότι έπασχε τόσο η συγκρότηση όσο και η σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου.
[*71]Όμοιο θέμα σε σχέση με τη συμμετοχή του νέου μέλους, εξετάστηκε από το Δικαστή Κωνσταντινίδη στην υπόθεση Καρακόκκινος, Παπάς και Σάββα ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Προσφυγές Aρ. 110/2003, 163/2003, 272/2003, ημερ. 15/11/2004, στην οποία τέθηκε και ζήτημα αναφορικά με τη δυνατότητα να ληφθούν οι εντυπώσεις από τις προσωπικές συνεντεύξεις. Το Δικαστήριο έκρινε ότι αυτό δεν ήταν δυνατό, υιοθετώντας κατ’ αρχάς το πιο κάτω απόσπασμα από την απόφαση του Δικαστή Χ"Χαμπή στην υπόθεση Βραχίμης Χ''Χάννας κ.ά. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, Προσφυγές Aρ. 655/03 κ.ά., ημερ. 15/7/2004:
“Εδώ δεν ήταν θέμα προσώπων αλλά συλλογικών οργάνων. Η Συμβουλευτική Επιτροπή, με την τότε σύνθεση της, μετέχοντος και του κ. Οικονομίδη, είχε λειτουργήσει και αξιολογήσει την απόδοση των υποψηφίων κατά την προφορική εξέταση ως συλλογικό όργανο. Η αξιολόγηση αυτή έγινε σε αναφορά με την κρίση και του κ. Οικονομίδη προς διαμόρφωση της συλλογικής κρίσης. Δεν ήταν επιτρεπτό να χρησιμοποιηθεί η αξιολόγηση εκείνη εφ’ όσον η σύνθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής είχε αλλάξει με την αποχώρηση του κ. Οικονομίδη και την αντικατάσταση του από τον κ. Ιωάννου έστω και αν ο κ. Ιωάννου δεν μετείχε στη διαδικασία. Η κρίση της Συμβουλευτικής Επιτροπής κατά την πρώτη διαδικασία ως συλλογικού οργάνου δεν μπορούσε να μετατραπεί σε ατομική ενός εκάστου των τεσσάρων από τα πέντε μέλη της τα οποία συνέθεταν τη νέα Συμβουλευτική Επιτροπή για να καταλήξει ως συλλογική κρίση αυτής. Επρόκειτο για διαφορετικής σύνθεσης συλλογικό όργανο και δεν ήταν δυνατό να γίνεται λόγος για συνέχιση διαδικασίας ώστε οι κρίσεις της μίας σύνθεσης να μετατρέποντο ως κρίσεις της άλλης. Σχετική είναι και η απόφαση Republic v. Safirides (1985) 3 C.L.R. 163.”
Στην υπόθεση Καρακόκκινος, Παπάς και Σάββα ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (πιο πάνω) τονίστηκε επίσης πως τα πράγματα δεν διαφοροποιούνται επειδή το μέλος που είχε παραιτηθεί δεν είχε συμμετάσχει στη διεξαγωγή της προσωπικής συνέντευξης ως ακολούθως:
“Είναι θεμελιώδες πως η επανεξέταση διεξάγεται υπό το τότε πραγματικό καθεστώς και, όπως έχει εξηγηθεί στη Safirides (ανωτέρω), δεν περιλαμβάνονται σ’ αυτό οι υποκειμενικές εντυπώσεις από τις συνεντεύξεις, όταν διαφοροποιείται η συγκρότηση. Με την ακυρωτική απόφαση το θέμα επανήλθε ενώπιον των καθ’ων η αίτηση βεβαίως υπό τη νέα συγκρότησή τους. Τούτου [*72]δοθέντος, αφού οι εντυπώσεις διαμορφώθηκαν υπό διαφορετική συγκρότηση, εν πάση περιπτώσει χωρίς τη συμμετοχή του νέου μέλους, δεν είναι στοιχείο που θα ήταν δυνατό, στη βάση της νομολογίας μας, να χρησιμοποιηθεί. Δεν ήταν θέμα χειρισμών ή επιλογών για συμμετοχή ή όχι ή ακόμα και συμπτώσεων για να είναι ή να μην είναι οι εντυπώσεις από την προφορική εξέταση στοιχείο κρίσης κατά το δοκούν ή αναλόγως. Η επανεξέταση οφείλεται από το συλλογικό όργανο με τη νέα συγκρότηση και αφού σ’ αυτή συμμετείχε νέο μέλος, οι εντυπώσεις από την προφορική εξέταση δεν μπορούσαν να αποτελέσουν στοιχείο κρίσης.”
Εδώ το θέμα που εγείρεται αφορά τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου, που επίσης καλύφθηκε στην απόφαση Καρακόκκινος, Παπάς και Σάββα ν. Αρχής Λιμένων Κύπρου (πιο πάνω), με την οποία συμφωνούμε. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα:
“Καταλήγω, όμως, πως πάσχει και η σύνθεση των καθ’ων η αίτηση. Η ύπαρξη απαρτίας δεν σώζει την κατάσταση. Στη Mytides (ανωτέρω) υπήρχε απαρτία και κατά το βαθύτερο νόημά της, όπως το κατανοώ, κατά την εξέταση της νομιμότητας της σύνθεσης, συνυπολογίζονται οι λόγοι για τους οποίους μέλη του συλλογικού οργάνου δεν συμμετέχουν. Εκεί, όπως και στην Αντέννα Λτδ (ανωτέρω), η μη συμμετοχή οφειλόταν σε πλάνη αναφορικά με τη δυνατότητα συμμετοχής. Στην παρούσα περίπτωση δεν λέχθηκε οτιδήποτε αλλά τα δεδομένα είναι εύγλωττα και ανατρέπουν το τεκμήριο της κανονικότητας. Όπως ήδη σημείωσα τα δύο μέλη ήταν παρόντα κατά την εξέταση των προηγούμενων θεμάτων. Αποχώρησαν όταν έφθασε η ώρα για την επανεξέταση και οι καθ’ων η αίτηση κατέγραψαν πως έλαβαν υπόψη τους τις εντυπώσεις από την προφορική εξέταση ακριβώς επειδή παρέμειναν εκείνοι που την είχαν διεξαγάγει. Είναι προφανές, συνεπώς, πως η αποχώρηση ήταν σκόπιμη. Για ποιο λόγο; Επειδή θεωρούσαν πως δεν εδικαιούντο να συμμετάσχουν ή επειδή ενώ θεωρούσαν ότι μπορούσαν να συμμετάσχουν το απέφυγαν για να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για χρήση των εντυπώσεων; Στην πρώτη περίπτωση η σύνθεση θα πάσχει ευθέως κατά την Mytides (ανωτέρω). Στη δεύτερη περίπτωση θα πάσχει ως διαμορφωθείσα κατά τρόπο καταχρηστικό. Οι υποψήφιοι δικαιούνται κρίσης υπό το πρίσμα όλων των δεδομένων και για όλα τα εγειρόμενα ζητήματα, από το συλλογικό όργανο όπως αυτό είναι συγκροτημένο κατά τον ουσιώδη χρόνο της επανεξέτασης. Δεν έτυχαν τέτοιας κρίσης αφού, σκόπιμα όπως κρίνω, δυο μέλη δεν συμμετέσχαν. Εφόσον αυτή η μη συμμετοχή δεν οφειλόταν σε λόγους συναρτημένους προς ό,τι θα μπορούσε να [*73]ενταχθεί στις δυνατότητες που παρέχονταν λαμβανομένων υπόψη και των αρχών σε σχέση με εν γένει κώλυμα συμμετοχής, αλλά στην προσπάθεια διάσωσης των εντυπώσεων από την προφορική εξέταση, είχε αλλότριο σκοπό. Οπότε ήταν εξ ίσου μεμπτή με αποτέλεσμα το μη νόμιμο, πλέον, της σύνθεσης, όπως στην υπόθεση Mytides. Δεν μπορώ να δω το λόγο για τον οποίο η κατά πλάνη ορισμένη σύνθεση είναι παράνομη ενώ η στοχευθείσα καταχρηστικώς, για σκοπό αλλότριο όπως προσπάθησα να εξηγήσω, είναι νόμιμη.” (Βλ. επίσης την απόφαση του Δικαστή Νικολάου στην Suphire Securities and Financial Services Ltd (πρώην Suphire Stockbrokers Ltd) v. Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, Υπόθ. Αρ. 74/2004, ημερ. 3/6/2005).
Η έφεση επιτυγχάνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Οι εφεσίβλητοι καταδικάζονται να καταβάλουν το ποσό των £1.200 τόσο για τα πρωτόδικα όσο και για τα έξοδα της έφεσης.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο