(2008) 3 ΑΑΔ 483
[*483]25 Νοεμβρίου, 2008
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ/στές]
ΧΡΙΣΤΟΣ ΧΡΥΣΙΚΟΥ,
Εφεσείων-Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΜΥΝΑΣ,
Εφεσιβλήτων-Καθ’ων η αίτηση.
(Aναθεωρητική Έφεση Αρ. 72/2006)
_________________________________
Στρατός της Δημοκρατίας ― Επίδομα εκτός έδρας ― Ορθά και εντός της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης δεν παραχωρήθηκε, αφού ο εφεσείων, που είχε το βάρος απόδειξης της μόνιμης διαμονής του, έδωσε αντιφατικά στοιχεία.
Ο εφεσείων επεδίωξε τόσο πρωτόδικα όσο και κατ’ έφεση, την ακύρωση της απορριπτικής απόφασης της διοίκησης σε αίτημά του να του παραχωρηθεί επίδομα εκτός έδρας.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
Η διοίκηση είχε ενώπιον της όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, τα οποία αποτελούνταν από δηλώσεις του ίδιου του Εφεσείοντος. Από τις απαντήσεις που η διοίκηση έδωσε στον Εφεσείοντα, είναι φανερό ότι ερεύνησε επαρκώς τα στοιχεία που είχε ενώπιον της, εντοπίζοντας μάλιστα τις αντικρουόμενες εκδοχές του Εφεσείοντος. Όπως είναι πάγια νομολογημένο, η υποκειμενική εκτίμηση των πραγματικών στοιχείων ανήκει στη διοίκηση, τα συμπεράσματα της οποίας δεν μπορούν να ελεγχθούν από το Δικαστήριο, εκτός και αν είναι το αποτέλεσμα πλάνης ή δεν είναι εύλογα ή αν έχοντας υπόψη το σύνολο των στοιχείων, διαπιστωθεί υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής της ευχέρειας. Όπου ο διοικούμενος υποβάλλει αντικρουόμενα στοιχεία, η διοίκηση δύναται, χωρίς περαιτέρω έρευνα, να στηριχθεί σ’ αυτά ή σε μερικά από αυτά και να αποφασίσει. Το βάρος απόδειξης ήταν στον Εφεσείοντα να παράσχει στη διοίκηση όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, ώστε να πείσει για [*484]το εύλογο του αιτήματος του. Ο Εφεσείων με τα αντικρουόμενα στοιχεία που παρέσχε, δημιούργησε σύγχυση. Η διοίκηση έχοντας εξετάσει τις αντιφατικές δηλώσεις του, δεν πείστηκε για τα πρόσθετα στοιχεία που έδωσε και επέλεξε να στηριχθεί στην αρχική του δήλωση, ότι διέμενε στο διαμέρισμα του στη Λάρνακα. Επομένως, ο πρωτόδικος Δικαστής ορθά διαπίστωσε ότι η επιλογή της διοίκησης της αρχικής θέσης του Εφεσείοντος, χωρίς άλλη έρευνα, ήταν εντός της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης.
Υπό αυτές τις περιστάσεις, η διοίκηση δεν στερήθηκε γνώσης οποιουδήποτε ουσιώδους γεγονότος. Ούτε τίθεται θέμα πλάνης, εφόσον η διοίκηση είχε ενώπιον της τις αντιφατικές δηλώσεις του Εφεσείοντος τις οποίες αξιολόγησε και εκτίμησε προτού λάβει την επίδικη απόφαση. Ο ίδιος ο Εφεσείων επέλεξε να δώσει αντικρουόμενα στοιχεία, τα οποία στη συνέχεια παρουσιάζεται να επιδοκιμάζει και αποδοκιμάζει επιλεκτικά. Η διοίκηση, αφού επεσήμανε τη στάση του, δεν πείστηκε με τη δεύτερη εκδοχή που έδωσε και ασκώντας τη διακριτική ευχέρεια που είχε, προτίμησε να εμμείνει στην πρώτη. Η επιλογή, ήταν εύλογη και ως εκ τούτου καθόλα νόμιμη. Αυτό εξάλλου προβλέπεται ρητά και από το Άρθρο 46(3) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99).
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Republic v. Georghiades (1972) 3 C.L.R. 594.
Έφεση.
Έφεση από τον εφεσείοντα εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Αρτέμης, Δ.), (Yπ. Aρ. 519/04), ημερ. 29/5/06.
Χ. Προύντζος για Κωνσταντίνου και Βράχα, για τον Εφεσείοντα-Αιτητή.
Θ. Πιπερή, για τους Εφεσίβλητους-Καθ’ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Γ. Ερωτοκρίτου.
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Mε την προσφυγή προσβάλλεται η άρνη[*485]ση της Διοίκησης να παραχωρήσει στον Εφεσείοντα επίδομα εκτός έδρας, το οποίο αποτελείται από οδοιπορικά και επίδομα καταλύματος. Ο Εφεσείων υπηρετεί στο στρατό της Δημοκρατίας ως εθελοντής πενταετούς υποχρέωσης (ΕΠΥ). Ανήκει στο όπλο των τεθωρακισμένων και φέρει το βαθμό του Λοχία. Έχει ως μόνιμη διαμονή του τη Λευκωσία και κατά τον ουσιώδη χρόνο υπηρετούσε σε Επιλαρχία Τεθωρακισμένων στον Κόρνο.
Με διαταγή του ΓΕΕΦ αποσπάστηκε στο ΚΕΝ Λάρνακας από 18.6.2002, μέχρι 26.8.2002 για σκοπούς εκπαίδευσης νεοσυλλέκτων οπλιτών.
Μετά τη λήξη της απόσπασης του και την επιστροφή στη μονάδα του στον Κόρνο, με αναφορά ημερ. 27.8.2002, ζήτησε να του καταβληθεί το προβλεπόμενο επίδομα εκτός έδρας. Όπως ανέφερε στα δικαιολογητικά που υπέβαλε, κατά τη διάρκεια της απόσπασης του στη Λάρνακα διανυκτέρευε στην οικία του στη Λάρνακα, στην οδό Χριστόδουλου Κουλλά, Ανδρέα Κωρτ, Διαμ. 1.
Το Υπουργείο Άμυνας απέρριψε το αίτημα με το αιτιολογικό ότι ο Εφεσείων διέμενε στην οικία του στη Λάρνακα και ως εκ τούτου δε δικαιούταν οδοιπορικά.
Ο Εφεσείων επανήλθε στο θέμα και με νέα αναφορά του ημερ. 17.6.2003 ζήτησε όπως το αίτημα του επανεξεταστεί. Εξήγησε ότι ενώ η μόνιμη διεύθυνση του είναι στη Λευκωσία, κατόπιν επιμονής του ΚΕΝ Λάρνακας να δηλώσει διεύθυνση στη Λάρνακα, έδωσε την πιο πάνω διεύθυνση διαμερίσματος, το οποίο ενοικίαζε και διέμενε συνάδελφος του. Σ’ αυτό διέμενε και ο Εφεσείων τα μεσημέρια των ημερών που είχε απογευματινή εκπαίδευση στο ΚΕΝ.
Το Υπουργείο Άμυνας απέρριψε το αίτημα του αναφέροντας ότι:-
«(α) Οι λόγοι που δεν παραχωρήθηκε το επίδομα δεν είναι διότι ενοικίαζε ή δεν ενοικίαζε οικία στη Λευκωσία αλλά διότι όπως αναφέρει ο ίδιος στο (α) σχετικό διέμενε στην οικία του στην οδό Χριστοδούλου Κουλά, Ανδρέα Κωρτ, Διαμ. 1, Λάρνακα.
(β) Κατά την επανεξέταση του θέματος ο Υπαξιωματικός αναφέρει στο (β) σχετικό ότι κατόπιν επιμονής του ΚΕΝ Λάρνακας δήλωσε ότι έμενε τα μεσημέρια σε διαμέρισμα που ενοικιάζει και διαμένει συνάδελφός του στη Λάρνακα.»
[*486]Ο Εφεσείων προσέβαλε την πιο πάνω απόφαση, προβάλλοντας ως λόγους ακύρωσης τη μη διεξαγωγή δέουσας έρευνας και την πλάνη ως προς την πραγματική διεύθυνσή του.
Ο συνάδελφος μας που εκδίκασε πρωτοδίκως την προσφυγή, αφού απέρριψε προδικαστική ένσταση, ότι η πράξη δεν είναι εκτελεστή αλλά βεβαιωτική προηγούμενης απόφασης, εξέτασε την ουσία της προσφυγής για να την απορρίψει, βρίσκοντας ότι δεν ευσταθούσαν τα παράπονα του Εφεσείοντα. Έκρινε ότι:-
«Ο ίδιος ο αιτητής δημιούργησε μια σύγχυση αναφορικά με τα σχετικά με την αίτηση του γεγονότα και συγκεκριμένα αναφορικά με το θέμα της πραγματικής του κατοικίας, υποβάλλοντας συγκρουόμενα στοιχεία, όπως παρατήρησα πιο πάνω, μεταξύ του περιεχομένου της πρώτης του αναφοράς και εκείνου της δεύτερης. Ο αιτητής, περαιτέρω, παρέλειψε να δώσει συγκεκριμένα αποδεικτικά στοιχεία για την υποστήριξη του αιτήματός του όπως αυτό περιεχόταν στη δεύτερη του αναφορά. Η διοίκηση είχε ενώπιόν της δύο αντιφατικές και συγκρουόμενες δηλώσεις εκ μέρους του αιτητή και ήταν, πιστεύω, εντός της διακριτικής της ευχέρειας να καταλήξει με βάση τα πιο πάνω σε απόρριψη του αιτήματός του.»
Ο Εφεσείων προσβάλλει την απόφαση του αδελφού μας Δικαστή, προβάλλοντας δύο λόγους έφεσης.
Με τον πρώτο προβάλλει ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο, εσφαλμένα απεφάνθη ότι η διοίκηση είχε διακριτική ευχέρεια να απορρίψει το αίτημά του. Η διοίκηση ενώ είχε ενώπιον της δύο αντιφατικές απόψεις, όφειλε να προβεί σε έρευνα για να εξακριβωθεί ποια από τις δύο ευσταθούσε. Το Δικαστήριο προτού καταλήξει αν έγινε ή όχι δέουσα έρευνα, προχώρησε να εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο η διοίκηση άσκησε τη διακριτική της ευχέρεια, χωρίς όμως προηγουμένως «να αποφανθεί επί των δύο εκδοχών». Κατά την άποψη του δικηγόρου του, δεν τίθεται θέμα διακριτικής ευχέρειας.
Με τον δεύτερο λόγο έφεσης, ο Εφεσείων προβάλλει ότι το Δικαστήριο δεν εξέτασε καθόλου τους ισχυρισμούς του Αιτητή για έλλειψη δέουσας έρευνας και πλάνη της διοίκησης κατά τη λήψη της επίδικης απόφασης.
Έχουμε εξετάσει τους δύο λόγους έφεσης αλλά αυτοί δεν ευσταθούν. Η διοίκηση είχε ενώπιόν της όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, τα [*487]οποία αποτελούνταν από δηλώσεις του ίδιου του Εφεσείοντος. Από τις απαντήσεις που η διοίκηση έδωσε στον Εφεσείοντα, είναι φανερό ότι ερεύνησε επαρκώς τα στοιχεία που είχε ενώπιον της, εντοπίζοντας μάλιστα τις αντικρουόμενες εκδοχές του Εφεσείοντος. Όπως είναι πάγια νομολογημένο, η υποκειμενική εκτίμηση των πραγματικών στοιχείων ανήκει στη διοίκηση, τα συμπεράσματα της οποίας δεν μπορούν να ελεγχθούν από το Δικαστήριο, εκτός και αν είναι το αποτέλεσμα πλάνης ή δεν είναι εύλογα ή αν έχοντας υπόψη το σύνολο των στοιχείων, διαπιστωθεί υπέρβαση των ακραίων ορίων της διακριτικής της ευχέρειας. Όπου ο διοικούμενος υποβάλλει αντικρουόμενα στοιχεία, η διοίκηση δύναται, χωρίς περαιτέρω έρευνα, να στηριχθεί σ’ αυτά ή σε μερικά από αυτά και να αποφασίσει. (Βλ. Republic v. Georghiades (1972) 3 C.L.R. 594). Το βάρος απόδειξης ήταν στον Εφεσείοντα να παράσχει στη διοίκηση όλα τα απαιτούμενα στοιχεία, ώστε να πείσει για το εύλογο του αιτήματός του. Ο Εφεσείων με τα αντικρουόμενα στοιχεία που παρέσχε, δημιούργησε σύγχυση. Η διοίκηση έχοντας εξετάσει τις αντιφατικές δηλώσεις του, δεν πείστηκε για τα πρόσθετα στοιχεία που έδωσε και επέλεξε να στηριχθεί στην αρχική του δήλωση, ότι διέμενε στο διαμέρισμα του στη Λάρνακα. Επομένως, ο συνάδελφός μας ορθά διαπίστωσε ότι η επιλογή της διοίκησης της αρχικής θέσης του Εφεσείοντος, χωρίς άλλη έρευνα, ήταν εντός της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης.
Υπό αυτές τις περιστάσεις, η διοίκηση δεν στερήθηκε γνώσης οποιουδήποτε ουσιώδους γεγονότος. Ούτε τίθεται θέμα πλάνης, εφόσον η διοίκηση είχε ενώπιον της τις αντιφατικές δηλώσεις του Εφεσείοντος τις οποίες αξιολόγησε και εκτίμησε προτού λάβει την επίδικη απόφαση. Ο ίδιος ο Εφεσείων επέλεξε να δώσει αντικρουόμενα στοιχεία, τα οποία στη συνέχεια παρουσιάζεται να επιδοκιμάζει και αποδοκιμάζει επιλεκτικά. Η διοίκηση, αφού επεσήμανε τη στάση του, δεν πείστηκε με τη δεύτερη εκδοχή που έδωσε και ασκώντας τη διακριτική ευχέρεια που είχε, προτίμησε να εμμείνει στην πρώτη. Κατά την άποψή μας, η επιλογή, όπως ορθά διαπιστώνει και ο αδελφός μας Δικαστής, ήταν εύλογη και ως εκ τούτου καθόλα νόμιμη. Αυτό εξάλλου προβλέπεται ρητά και από το Άρθρο 46(3) του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(Ι)/99).
Η έφεση απορρίπτεται. Επιδικάζονται €1.200 έξοδα υπέρ της Δημοκρατίας και εναντίον του Εφεσείοντος.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο