(2008) 3 ΑΑΔ 488
[*488]27 Νοεμβρίου, 2008
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΗΛΙΑΔΗΣ, ΦΩΤΙΟΥ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ/στές]
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΜΕΣΩ
ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,
Εφεσείοντες,
v.
ΜΑΡΙΟΣ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ ΛΤΔ,
Εφεσιβλήτων.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 75/2005)
____________________
Προσφορές ― Έννομο συμφέρον αποκλεισθέντος προσφοροδότη, να προσβάλει την κατακύρωση της προσφοράς σε επιτυχόντα προσφοροδότη, με την εισήγηση πως η προσφορά του επιτυχόντος προσφοροδότη ήταν εκτός προδιαγραφών ― Στερείται τέτοιου εννόμου συμφέροντος ― Μόνο τον δικό του αποκλεισμό μπορεί να προσβάλει.
Η Δημοκρατία εφεσίβαλε την δικαστική απόφαση ακύρωσης της απόφασης κατακύρωσης του επίδικου διαγωνισμού στο ενδιαφερόμενο μέρος. Η Ολομέλεια έθεσε ως ζήτημα προς συζήτηση από τους διαδίκους κατά πόσο η εφεσίβλητη εταιρεία νομιμοποιείτο στην καταχώριση της προσφυγής, αφού είχε αποκλειστεί από τον διαγωνισμό.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αποδεχόμενη την έφεση, αποφάσισε ότι:
Ένας αποκλεισθείς προσφοροδότης νομιμοποιείται, κατ’ αρχήν, να θέσει προς εξέταση ζητήματα που αφορούν στον αποκλεισμό του, η προσφυγή όμως επιτυγχάνει ή αποτυγχάνει με αναφορά αποκλειστικά στη νομιμότητα ή όχι του αποκλεισμού και δεν εξετάζεται οτιδήποτε άλλο αναφορικά με τη διαδικασία.
Είναι ορθή η θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου των εφεσιβλήτων, ότι ο κρίσιμος και ουσιώδης χρόνος αναφορικά με το κατά πόσον ένας προσφοροδότης πληροί τους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού, είναι ο χρόνος λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών.
[*489]Η προσφορά των εφεσιβλήτων εξετάστηκε από την Επιτροπή Αξιολόγησης, μετά τη λήξη της προθεσμίας και η Επιτροπή, στις 8.3.2002, αποφάσισε πως η προσφορά δεν ικανοποιούσε διάφορους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού. Ως εκ τούτου η προσφορά των εφεσιβλήτων δεν συστήθηκε και απορρίφθηκε.
Ενόψει του ότι το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος των εφεσιβλήτων ούτε τέθηκε ούτε και εξετάστηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο, η Ολομέλεια θεωρεί πως θα πρέπει, υπό τις περιστάσεις, να εξεταστεί από την ίδια, πρωτογενώς. Δηλαδή θα πρέπει να εξεταστεί το κατά πόσο, με βάση τα ενώπιόν της στοιχεία, οι εφεσίβλητοι αποκλείστηκαν από το διαγωνισμό νόμιμα ή όχι. Ενώπιον της Ολομέλειας υπάρχει η έκθεση αξιολόγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης, ημερ. 8.3.2002, ενώ δεν υπάρχει οτιδήποτε σχετικό, εκ μέρους των εφεσιβλήτων, που να αντικρούει την προαναφερόμενη έκθεση.
Ενόψει παρατηρήσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης, οι οποίες αναφέρονται σε τεχνικές αδυναμίες και κενά της προσφοράς των εφεσιβλήτων, κρίνεται πως ήταν εύλογα επιτρεπτό για την Επιτροπή Αξιολόγησης να θεωρήσει την προσφορά των εφεσιβλήτων ως μη ικανοποιούσα τους σχετικούς όρους και προδιαγραφές και κατά συνέπεια να μην τη συστήσει και τελικά να απορριφθεί.
Υπό τις περιστάσεις κρίνεται ότι οι εφεσίβλητοι-αιτητές στην προσφυγή, αποκλείστηκαν νόμιμα και για καλό λόγο και κατά συνέπεια δεν νομιμοποιούνταν και δεν είχαν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την κατακύρωση της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος. Αυτή η κατάληξη είναι καθοριστική για την έκβαση της έφεσης, η οποία επιτυγχάνει, δεδομένου ότι το πρωτόδικο δικαστήριο κακώς επιλήφθηκε της προσφυγής των εφεσιβλήτων εφόσον αυτοί δεν είχαν έννομο συμφέρον. Κατ’ επέκταση δεν τίθεται ζήτημα εξέτασης του κατά πόσον η προσφορά του ενδιαφερομένου μέρους πληρούσε ή δεν πληρούσε τους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού. Δεν τίθεται επίσης ζήτημα διαπίστωσης άνισης μεταχείρισης των αιτητών-εφεσιβλήτων σε σύγκριση με το ενδιαφερόμενο μέρος. Εφόσον οι εφεσίβλητοι δεν έχουν έννομο συμφέρον, στην παρούσα υπόθεση, δεν δικαιούνται να κινήσουν τη διαδικασία του δικαστικού ελέγχου.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα, τόσον πρωτοδίκως, όσον και κατ’ έφεση.
Αναφερόμενη Υπόθεση:
Tamassos Suppliers v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60.
[*490]Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Νικολαΐδης, Δ.), (Yπ. Aρ. 630/02), ημερ. 19/5/05.
Ε. Νικολαΐδου, Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσείοντες.
Κ. Βελάρης, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Νικολάτος, Δ..
ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Το πρωτόδικο δικαστήριο, στην προσβαλλόμενη απόφασή του, ακύρωσε την πράξη κατακύρωσης της προσφοράς για προμήθεια ολικής αρθροπλαστικής ισχύου, που είχε κατακυρωθεί στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Ο αδελφός Δικαστής που επιλήφθηκε της προσφυγής συμφώνησε με τους αιτητές ότι η απόφαση εναντίον της οποίας καταχωρήθηκε η προσφυγή, ελήφθη υπό πλάνη περί τα πράγματα, αφού οι καθ’ ων η αίτηση-εφεσείοντες στην παρούσα διαδικασία, θεώρησαν, εσφαλμένα, ότι το ενδιαφερόμενο μέρος είχε υποβάλει μαζί με την προσφορά του και τις απαιτούμενες κλινικές μελέτες που απαιτούνταν από τον ειδικό όρο 1. Σημείωσε συναφώς ότι οι κλινικές και ιατρικές μελέτες, που δεν είχαν κατατεθεί από τους αιτητές-εφεσίβλητους στην παρούσα διαδικασία και οι οποίες λανθασμένα θεωρήθηκε από τους εφεσίβλητους ότι είχαν κατατεθεί δεόντως, ήταν ουσιώδους σημασίας και ότι η υποβολή των μελετών ήταν ουσιώδης όρος του διαγωνισμού. Επομένως η μη απόδειξη της κατάθεσης των ιατρικών μελετών θεωρήθηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο ως, το λιγότερο, υπόνοια για τη δυνατότητα εμφιλοχώρησης πλάνης.
Σε προηγούμενο στάδιο εξέτασης της έφεσης στις 10.12.07 το δικαστήριο έθεσε ζήτημα νομιμοποίησης των αιτητών στην προσφυγή-εφεσιβλήτων στην παρούσα διαδικασία. Το ζήτημα τέθηκε ως εξής: Αν οι αιτητές-εφεσίβλητοι, νόμιμα αποκλείστηκαν από το διαγωνισμό εξαιτίας μη ικανοποίησης των όρων και προδιαγραφών του, τότε αυτοί δεν νομιμοποιούνταν στην καταχώριση της προσφυγής τους εφόσον δεν είχαν έννομο συμφέρον. Το δικαστήριο έδωσε οδηγίες να επιχειρηματολογήσουν οι δύο πλευρές περαιτέρω αναφορικά με αυ[*491]τό το ζήτημα, της νομιμοποίησης δηλαδή των αιτητών-εφεσιβλήτων, ζήτημα που είναι δημόσιας τάξης και επομένως μπορούσε να εγερθεί σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας από οποιοδήποτε διάδικο και από το δικαστήριο αυτεπάγγελτα.
Αναφορικά με το ζήτημα της νομιμοποίησης των αιτητών-εφεσιβλήτων σχετική είναι η απόφαση του Δικαστή Νικολάου στην Προσφυγή Aρ. 631/02, ημερ. 22.2.05, μεταξύ των ιδίων διαδίκων, η οποία επικυρώθηκε κατ’ έφεση στην υπόθεση Μάριος Θεοχαρίδης Λτδ v. Κυπριακής Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 594. Στην προαναφερόμενη υπόθεση ο Δικαστής Νικολάου παρατήρησε πως οι αιτητές στην προσφυγή εκείνη (εφεσίβλητοι στην παρούσα έφεση) δέχονταν πως τα προϊόντα τα οποία προωθούσαν δεν πληρούσαν όλους τους όρους και τις προδιαγραφές του διαγωνισμού και επομένως ότι ο αποκλεισμός τους ήταν αναπόφευκτος. Ένας αποκλεισθείς προσφοροδότης νομιμοποιείται, κατ’ αρχήν, να θέσει προς εξέταση ζητήματα που αφορούν στον αποκλεισμό του, η προσφυγή όμως επιτυγχάνει ή αποτυγχάνει με αναφορά αποκλειστικά στη νομιμότητα ή όχι του αποκλεισμού και δεν εξετάζεται οτιδήποτε άλλο αναφορικά με τη διαδικασία.
Στην προκείμενη περίπτωση η ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής προσφορών ήταν η 28.12.2001. Οι αιτητές-εφεσίβλητοι με επιστολή τους προς το Διευθυντή Ιατρικών Υπηρεσιών ημερ. 7.12.01, προς τον Υπουργό Υγείας ημερ. 18.12.01 και προς τον Πρόεδρο του Κεντρικού Συμβουλίου Προσφορών ημερ. 18.12.01, υπέβαλαν προς τους παραλήπτες των επιστολών ότι οι προδιαγραφές θα έπρεπε να διαφοροποιηθούν, με την αφαίρεση του όρου για υποβολή κλινικών μελετών, ώστε να καλύπτονται και τα δικά τους προϊόντα. Στις επιστολές εκείνες οι εφεσίβλητοι εξέφραζαν επίσης παράπονα ότι οι όροι και προδιαγραφές «φωτογράφιζαν» τα προϊόντα του ενδιαφερομένου μέρους.
Είναι ορθή η θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου των εφεσιβλήτων ότι ο κρίσιμος και ουσιώδης χρόνος αναφορικά με το κατά πόσον ένας προσφοροδότης πληροί τους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού είναι ο χρόνος λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών (Δέστε: Tamassos Suppliers v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60).
Στην υπόθεση αυτή όμως οι εφεσίβλητοι, παρά την προαναφερόμενη αλληλογραφία τους, υπέβαλαν την προσφορά τους εμπρόθεσμα, δηλαδή πριν τις 28.12.2001. Η προσφορά τους εξετάστηκε από την Επιτροπή Αξιολόγησης, μετά τη λήξη της προ[*492]θεσμίας και η Επιτροπή, στις 8.3.2002, αποφάσισε πως η προσφορά δεν ικανοποιούσε διάφορους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού. Ως εκ τούτου η προσφορά των εφεσιβλήτων δεν συστήθηκε και απορρίφθηκε.
Ενόψει του ότι το ζήτημα του εννόμου συμφέροντος των εφεσιβλήτων ούτε τέθηκε ούτε και εξετάστηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο θεωρούμε πως θα πρέπει, υπό τις περιστάσεις, να εξεταστεί από το παρόν δικαστήριο, πρωτογενώς. Δηλαδή θα πρέπει να εξετάσουμε το κατά πόσο, με βάση τα ενώπιον μας στοιχεία, οι εφεσίβλητοι αποκλείστηκαν από το διαγωνισμό νόμιμα ή όχι. Ενώπιόν μας υπάρχει η έκθεση αξιολόγησης της Επιτροπής Αξιολόγησης, ημερ. 8.3.2002, ενώ δεν υπάρχει οτιδήποτε σχετικό, εκ μέρους των εφεσιβλήτων, που να αντικρούει την προαναφερόμενη έκθεση. Η έκθεση, σε σχέση με τους εφεσίβλητους, αναφέρει τα εξής:
«Η τρίτη φθηνή προσφορά Τ6 Marios Theocharides Ltd CORIN MEDICAL παρουσιάζει τα πιο κάτω:
Στο είδος 1.2 Stems, Size 1-4 προσφέρει μόνο 3 μεγέθη και αυτά έχουν το ίδιο Offset 38 mm, πράγμα που δεν ικανοποιεί τις ανάγκες μας. Τα μεγέθη 5-7 έχουν όλα το ίδιο Offset 45 mm. Θα ήταν προτιμότερο όσο μεγαλώνει το μέγεθος να μεγαλώνει και το Offset.
Στο είδος High Offset δεν προσφέρει Stems με High Offset, αλλά αυτό που προσφέρει έχουν το ίδιο Offset 45 mm όπως τα Stems που προσφέρει για το είδος Sizes 5-7.
Στο είδος Long Stems with Standard and Long Necks and Standards Stems with variable necks προσφέρει μόνον ένα προϊόν του μοντέλου Taper Fit και μετά μας προσφέρει ένα άλλο μοντέλο Cenator. Αυτό κατά την γνώμη μας δεν ικανοποιεί, δύο μοντέλα να συμπληρώνουν μια προσφορά. Εξάλλου προϋποθέτει και διαφορετικά εργαλεία.
Η προσφορά στο είδος Standards Stems with variable necks “any taper fit stem with any modular head” δεν ικανοποιεί διότι δεν προσφέρεται neck μεγαλύτερο από 3 mm. Ενώ με τα Stems eith long necks μπορεί να φθάσει μέχρι τα 11 mm.
Στο Item 1.4 Centalizers προσφέρει μόνο ένα μέγεθος για όλα τα μεγέθη των Stems.
[*493]Επίσης στα Cement Restrictors προσφέρει μόνο ένα μέγεθος αντί διάφορα μεγέθη (8 mm-16 mm)όπως είναι τα ζητούμενα.
Στο item 1.4 προσφέρει acetabular rings, άλλης εταιρείας (Sulzer Medical) της οποίας δεν προσκομίζει CE πιστοποιητικά (special condition (e)). Δεν αναφέρει πουθενά για Impactions Bone graft Instrumentation Set τα οποία ζητήθηκαν (Όρος (m) στα Special Conditions).
Δεν έχει κλινικές μελέτες όπως ζητήθηκαν, αυτές που προσφέρει αναφέρονται στην εταιρεία Howmedica και όχι σε μοντέλα της CORIN (Όρος (j) στα Special Conditions).
Καταλήγοντας η προσφορά αυτή δεν ικανοποιεί για όλα τα πιο πάνω και δεν συστήνεται.»
Ενόψει των προαναφερόμενων παρατηρήσεων της Επιτροπής Αξιολόγησης, οι οποίες αναφέρονται σε τεχνικές αδυναμίες και κενά της προσφοράς των εφεσιβλήτων, κρίνουμε πως ήταν εύλογα επιτρεπτό για την Επιτροπή Αξιολόγησης να θεωρήσει την προσφορά των εφεσιβλήτων ως μη ικανοποιούσα τους σχετικούς όρους και προδιαγραφές και κατά συνέπεια να μην τη συστήσει και τελικά να απορριφθεί. Επιπρόσθετα δεν μας διαφεύγει ότι και στην προαναφερόμενη Υπόθεση Αρ. 631/02 ο Δικαστής Νικολάου εξέτασε με προσοχή το ζήτημα της προσφοράς των εφεσιβλήτων-αιτητών (που ήταν αιτητές και σε εκείνη την προσφυγή) και κατέληξε στο συμπέρασμα πως δεν υπήρχε δυνατότητα κατακύρωσης της προσφοράς υπέρ των αιτητών δεδομένου ότι, όπως οι ίδιοι παραδέχθηκαν σε εκείνη την υπόθεση, τα προϊόντα τα οποία προωθούσαν δεν πληρούσαν όλους τους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού και επομένως ο αποκλεισμός τους ήταν αναπόφευκτος.
Υπό τις περιστάσεις κρίνουμε ότι οι εφεσίβλητοι-αιτητές στην προσφυγή, αποκλείστηκαν νόμιμα και για καλό λόγο και κατά συνέπεια δεν νομιμοποιούνταν και δεν είχαν έννομο συμφέρον να προσβάλουν την κατακύρωση της προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος. Αυτή η κατάληξή μας είναι καθοριστική για την έκβαση της έφεσης, η οποία επιτυγχάνει, δεδομένου ότι το πρωτόδικο δικαστήριο κακώς επιλήφθηκε της προσφυγής των εφεσιβλήτων εφόσον αυτοί δεν είχαν έννομο συμφέρον. Κατ’ επέκταση δεν τίθεται ζήτημα εξέτασης του κατά πόσον η προσφορά του ενδιαφερομένου μέρους πληρούσε ή δεν πληρούσε τους όρους και προδιαγραφές του διαγωνισμού. Δεν τίθεται επίσης ζήτημα διαπίστωσης άνισης μεταχείρισης των αιτητών-εφεσιβλήτων σε σύγκριση με το ενδια[*494]φερόμενο μέρος. Εφόσον οι εφεσίβλητοι δεν έχουν έννομο συμφέρον, στην παρούσα υπόθεση, δεν δικαιούνται να κινήσουν τη διαδικασία του δικαστικού ελέγχου.
Ενόψει των προαναφερομένων η έφεση επιτυγχάνει και η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Έξοδα της έφεσης και πρωτόδικα επιδικάζονται υπέρ των εφεσειόντων και να υπολογιστούν από τον αρμόδιο Πρωτοκολλητή.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα, τόσον πρωτοδίκως, όσον και κατ’ έφεση.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο