(2009) 3 ΑΑΔ 258
[*258]12 Μαΐου, 2009
[ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ,
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΦΩΤΙΟΥ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ, Δ/στές]
ΑΡΧΗ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσείοντες,
ν.
1. ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ,
2. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ,
Εφεσιβλήτων.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 48/2007)
Δεδικασμένο ― Η αρχή του δεσμευτικού προηγούμενου ― Τα περιθώρια και οι προϋποθέσεις για απόκλιση από προηγούμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου ― Δεν συνέτρεχαν στην κριθείσα περίπτωση ― Η απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ν. Δημοκρατίας κ.ά. (2007) 3 Α.Α.Δ. 560, δεν ανατράπηκε.
Οι εφεσείοντες επεδίωξαν την ανατροπή της πρωτόδικης απόφασης που απέρριψε την προσφυγή τους κατά των επιδίκων αποφάσεων της εφεσίβλητης Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού, επικαλούμενοι την εκδοθείσα στο μεταξύ απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ν. Δημοκρατίας κ.ά. (2007) 3 Α.Α.Δ. 560. Οι εφεσίβλητοι ζήτησαν όπως η εν λόγω απόφαση μη ακολουθηθεί, ως λανθασμένη.
Η Πλήρης Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, αποδεχόμενη την έφεση, αποφάσισε ότι:
Τα περιθώρια και οι προϋποθέσεις για απόκλιση από προηγούμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, είναι ανάλογες με εκείνες που παρέχονται στη Δικαστική Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων να αποκλίνει από προηγούμενες αποφάσεις της. Προηγούμενες αποφάσεις θεωρούνται κατά κανόνα δεσμευτικές και [*259]μόνο λόγοι κεφαλαιώδους σημασίας, όπως η ουσιαστική μεταβολή των περιστάσεων στις οποίες εδράζεται αρχή δικαίου μπορεί να δικαιολογήσουν απόκλιση από το λόγο προηγούμενης απόφασης. Ευχέρεια για απόκλιση παρέχεται και όταν κριθεί ότι προηγούμενη απόφαση βασίζεται σε αδιαμφισβήτητα εσφαλμένη αρχή δικαίου ή οδηγεί σε καταφανώς άδικα αποτελέσματα.
Στην παρούσα υπόθεση η απόφαση που κηρύσσει τη συγκρότηση της Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού παράνομη, λόγω της συμμετοχής δημάρχου ή δημοτικών συμβούλων είναι πρόσφατη. Παρά ταύτα, το δικαστήριο δεν θα είχε δισταγμό να την ακυρώσει αν κατέληγε στο συμπέρασμα ότι είναι αδιαμφισβήτητα εσφαλμένη. Δεν μπορεί όμως να λεχθεί κάτι τέτοιο και ο ευπαίδευτος συνήγορος για τους εφεσίβλητους δεν έδειξε οποιοδήποτε λόγο για τον οποίο η απόφαση είναι λανθασμένη, ούτως ώστε να πρέπει να ανατραπεί. Η επιχειρηματολογία των εφεσιβλήτων δεν πείθει, ότι η απόφαση είναι καταφανώς λανθασμένη.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ν. Δημοκρατίας κ.ά. (2007) 3 Α.Α.Δ. 560,
Νικολάου κ.ά. ν. Νικολάου κ.ά. (Αρ.2) (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 1338,
Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Αρ.3) (1996) 1 Α.Α.Δ. 315,
Republic v. Demetriades (1977) 3 C.L.R. 213.
Έφεση.
Έφεση από τους εφεσείοντες εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου (Αρτέμης, Δ.), (Υπόθεση Aρ. 1169/04), ημερ. 9.3.07.
Κ. Χατζηϊωάννου με Ν. Χατζηϊωάννου, για τoυς Εφεσείοντες.
Κ. Λυκούργος με Ν. Χαραλαμπίδου, Δικηγόροι της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
[*260]ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα απαγγελθεί από το Δικαστή Νικολαΐδη.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Το πρωτόδικο δικαστήριο απέρριψε προσφυγή των εφεσειόντων εναντίον της άρνησης των εφεσιβλήτων να χορηγήσουν αρνητική πιστοποίηση συγκεκριμένων συμφωνιών, σύμφωνα με το Άρθρο 16 του περί Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου του 1989, Ν.207/89. Απέρριψε επίσης αίτημα για χορήγηση ατομικής εξαίρεσης με βάση το Άρθρο 5, αφού δεν πληρούνταν σωρευτικά οι απαιτούμενες προϋποθέσεις, με αποτέλεσμα οι συγκεκριμένες συμφωνίες που αφορούσαν την προώθηση των τηλεπικοινωνιακών προϊόντων και υπηρεσιών των εφεσειόντων στην κυπριακή αγορά να κηρυχθούν ως εξ υπαρχής άκυρες γιατί συγκεκριμένες πρόνοιες τους συγκρούονται με τον περί της Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμο και ιδιαίτερα με τις πρόνοιες του Άρθρου 4(1), οι οποίες έχουν ως σκοπό ή αποτέλεσμα ή ενδεχόμενο αποτέλεσμα να περιορίσουν ή εξαλείψουν τον ανταγωνισμό στη σχετική αγορά.
Επιχείρημα για παράνομη συγκρότηση των εφεσιβλήτων (στο εξής «η Επιτροπή») λόγω συμμετοχής σ’ αυτή ως μέλους, του κ. Κωστή Ευσταθίου, ο οποίος κατά τον ουσιώδη χρόνο ήταν Δήμαρχος Λατσιών, απορρίφθηκε από το πρωτόδικο δικαστήριο.
Μετά την απόρριψη της πιο πάνω προσφυγής και συγκεκριμένα στις 4.12.2007, εκδόθηκε από την Ολομέλεια η απόφαση Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ν. Δημοκρατίας κ.ά. (2007) 3 Α.Α.Δ. 560, με την οποία αποφασίστηκε ότι, για τους λόγους που εκτίθενται, η συμμετοχή δημοτικών συμβούλων και δημάρχων στην Επιτροπή ήταν παράνομη.
Κατά την εκδίκαση της παρούσας έφεσης, η οποία θα πρέπει να σημειωθεί εκδικάστηκε από την Πλήρη Ολομέλεια ύστερα από σχετικό αίτημα του Γενικού Εισαγγελέα, υποστηρίχτηκε από τους εφεσίβλητους ότι η απόφαση Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου ν. Δημοκρατίας κ.ά., ανωτέρω, ήταν λανθασμένη και συνεπώς το δικαστήριο δεν θα έπρεπε να εμμείνει στην ίδια γραμμή.
Όπως έχει επισημανθεί και στην υπόθεση Νικολάου κ.ά. ν. Νικολάου κ.ά. (Αρ.2) (1992) 1(Β) Α.Α.Δ. 1338, τα περιθώρια και οι προϋποθέσεις για απόκλιση από προηγούμενες αποφάσεις της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, είναι ανάλογες με εκείνες που παρέχονται στη Δικαστική Επιτροπή της Βουλής [*261]των Λόρδων να αποκλίνει από προηγούμενες αποφάσεις της. Επισημαίνεται ότι προηγούμενες αποφάσεις θεωρούνται κατά κανόνα δεσμευτικές και μόνο λόγοι κεφαλαιώδους σημασίας, όπως η ουσιαστική μεταβολή των περιστάσεων στις οποίες εδράζεται αρχή δικαίου μπορεί να δικαιολογήσουν απόκλιση από το λόγο προηγούμενης απόφασης. Ευχέρεια για απόκλιση παρέχεται και όταν κριθεί ότι προηγούμενη απόφαση βασίζεται σε αδιαμφισβήτητα εσφαλμένη αρχή δικαίου ή οδηγεί σε καταφανώς άδικα αποτελέσματα.
Η αρχή επιβεβαιώθηκε οριστικά από την πλειοψηφία στην υπόθεση Μαυρογένης ν. Βουλής των Αντιπροσώπων κ.ά. (Αρ.3) (1996) 1 Α.Α.Δ. 315, 332, 333, όπου γίνεται διάκριση μεταξύ του λόγου της δικαστικής απόφασης (ratio decidendi) που είναι η αρχή δικαίου στην οποία θεμελιώνεται το αποτέλεσμα της απόφασης και του αποτελέσματος για το οποίο δημιουργείται δεδικασμένο. Δεσμευτική είναι η αρχή δικαίου που στηρίζει άμεσα την απόφαση και είναι άρρηκτα συνυφασμένη με το αποτέλεσμα, σε αντίθεση με το μέρος του σκεπτικού, η ανάπτυξη του οποίου δεν είναι αντικειμενικά απαραίτητη για την απόφαση. Η αρχή του δεσμευτικού προηγούμενου έχει ως άξονα τη δέσμευση που δημιουργεί προηγούμενη δικαστική απόφαση ως προς το ποιο είναι το δίκαιο σε συγκεκριμένο τομέα και το πεδίο εφαρμογής του. Με αυτή την έννοια, οι δικαστικές αποφάσεις αποτελούν πηγή δικαίου, γιατί σ’ αυτές αναζητείται και προσδιορίζεται το ισχύον δίκαιο.
Η δυνατότητα απόκλισης από προηγούμενες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου έχει επανειλημμένα αναγνωριστεί όταν συντρέχουν σε γενικές γραμμές οι προϋποθέσεις που προσδιορίστηκαν στη Νικολάου κ.ά. ν. Νικολάου κ.ά., ανωτέρω. Οι αρχές αυτές σκιαγραφήθηκαν στη Republic v. Demetriades (1977) 3 C.L.R. 213.
Το ενδεχόμενο ανατροπής πρόσφατης απόφασης αντιμετωπίζεται με επιφύλαξη. Όμως, η όποια διστακτικότητα υποχωρεί, όταν διαπιστωθεί ότι η αρχή δικαίου, την οποία ενσωματώνει η απόφαση είναι αδιαμφισβήτητα εσφαλμένη.
Στην παρούσα υπόθεση η απόφαση που κηρύσσει τη συγκρότηση της Επιτροπής παράνομη λόγω της συμμετοχής δημάρχου ή δημοτικών συμβούλων είναι πρόσφατη. Παρά ταύτα, το δικαστήριο δεν θα είχε δισταγμό να την ακυρώσει αν κατέληγε στο συμπέρασμα ότι είναι αδιαμφισβήτητα εσφαλμένη. Δεν μπορού[*262]με όμως να πούμε κάτι τέτοιο και ο ευπαίδευτος συνήγορος για τους εφεσίβλητους δεν μας έδειξε οποιοδήποτε λόγο στον οποίο να μπορούσαμε να στηριχτούμε και να συμπεράνουμε ότι η πιο πάνω απόφαση είναι λανθασμένη, ούτως ώστε να πρέπει να ανατραπεί. Βρίσκουμε ότι η επιχειρηματολογία των εφεσιβλήτων δεν πείθει ότι η απόφαση είναι καταφανώς λανθασμένη.
Εν όψει των ανωτέρω, η έφεση γίνεται αποδεκτή και η προσβαλλόμενη πράξη ακυρώνεται, με €2.500 έξοδα τόσο πρωτοδίκως, όσο και κατ’ έφεση, πλέον Φ.Π.Α.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο