ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 177/2008)
22 Νοεμβρίου 2012
[ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
1. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΖΕΝΙΟΣ,
2. ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ ΤΟΥΜΑΖΗ,
3. ΑΓΑΠΙΟΣ ΑΓΑΠΙΟΥ,
Εφεσείοντες
- ΚΑΙ -
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΥΤΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσιβλήτων
-------------------------------------
Γ. Ζαχαρίου (κα), για τους Εφεσείοντες.
Ε. Ευθυμίου (κα) για Δράκος & Ευθυμίου ΔΕΠΕ,
για τους Εφεσίβλητους.
Μ. Καλλιγέρου (κα) με Χρ. Μιχαηλίδου (κα), για το
Ενδιαφερόμενο Μέρος 1.
Καμιά εμφάνιση για Ενδιαφερόμενο Μέρος 2.
----------------------------------------
ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ, Δ.: H ομόφωνη απόφαση του
Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Ναθαναήλ, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΝΑΘΑΝΑΗΛ, Δ.: Οι εφεσείοντες άσκησαν προσφυγή με την οποία επεδίωξαν την ακύρωση της εγγραφής των ενδιαφερομένων μερών 1 και 2 στο Μητρώο Εγγεγραμμένων Φυσιοθεραπευτών, στη βάση απόφασης που λήφθηκε από το Συμβούλιο Εγγραφής Φυσιοθεραπευτών Κύπρου στις 31.1.2006.
Το Συμβούλιο, εκπροσωπούμενο πρωτοδίκως από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, ισχυρίστηκε ότι η προσβαλλόμενη πράξη ήταν καθόλα νόμιμη και το Συμβούλιο στα πλαίσια ορθής ενάσκησης της διακριτικής του ευχέρειας ενέγραψε τα ενδιαφερόμενα μέρη στη βάση επανεξέτασης των αιτημάτων τους, λαμβάνοντας υπόψη ότι αμφότερα επανεκδίκησαν εγγραφή ως επαγγελματίες Ευρωπαίοι πολίτες. Ταυτόχρονα, το ενδιαφερόμενο μέρος 1, Κυριάκος Τακούσιης, ο οποίος έλαβε μέρος στην πρωτόδικη διαδικασία, ήγειρε με τη δική του ένσταση και ζήτημα εννόμου συμφέροντος των εφεσειόντων, τότε αιτητών, ενόψει της θέσης ότι αυτοί δεν νομιμοποιούνταν να προσβάλουν την πράξη εφόσον οι ίδιοι δεν επηρεάζονταν με οποιοδήποτε τρόπο από την εγγραφή του ενδιαφερομένου μέρους.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού αναφέρθηκε στο ιστορικό των αιτήσεων των ενδιαφερομένων μερών για εγγραφή τους στο Συμβούλιο, εξέτασε την προσφυγή των εφεσειόντων την οποία και απέρριψε, κρίνοντας ορθή την προσβαλλόμενη πράξη ενόψει του ότι το αίτημα των ενδιαφερομένων μερών στη βάση του νέου υποβάθρου που έθεσαν, ορθώς ενεκρίθη, εφόσον αυτοί ήταν πλέον προσοντούχοι Ευρωπαίοι πολίτες έχοντας εξασφαλίσει από τις Ελληνικές αρχές άδεια εξάσκησης επαγγέλματος Φυσιοθεραπευτή. Σημειώθηκε πρωτοδίκως ότι τόσο ο Κυριάκος Τακούσιης, ενδιαφερόμενο μέρος 1, όσο και η Συλβάνα Γερασίμου, ενδιαφερόμενο μέρος 2, ήσαν αμφότεροι απόφοιτοι της σχολής Physical Education and Sport Science του Τμήματος Human Kinesiology του πανεπιστημίου Semmelweis της Ουγγαρίας.
Οι αρχικές αιτήσεις των ενδιαφερομένων μερών για εγγραφή στο Συμβούλιο απορρίφθηκαν με το αιτιολογικό ότι δεν κατείχαν τα απαιτούμενα προσόντα για εγγραφή. Ο Κ. Τακούσιης καταχώρησε την προσφυγή υπ΄ αρ. 909/04, η οποία απερρίφθη από το Ανώτατο Δικαστήριο. Στη συνέχεια, όμως, στις 18.5.2005 υπέβαλε νέα αίτηση με νέα στοιχεία με αποτέλεσμα στις 31.1.2006, να γίνει αποδεκτή εφόσον τώρα ζητείτο η εγγραφή του ως επαγγελματία Ευρωπαίου πολίτη. Το ίδιο συνέβη και στην περίπτωση του ενδιαφερομένου μέρους 2, η οποία όμως δεν είχε προσφύγει κατά της πρώτης απορριπτικής απόφασης του Συμβουλίου.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο είχε απορρίψει κατά την αναδίπλωση του σκεπτικού του, τόσο την ένσταση του Συμβουλίου, η οποία ηγέρθηκε για πρώτη φορά στη γραπτή του αγόρευση, ότι ο εφεσείων 2, Χριστάκης Τουμαζή, δεν νομιμοποιείτο να προσβάλει την επίδικη απόφαση εγγραφής των ενδιαφερομένων μερών διότι ήταν μέλος του Συμβουλίου που έλαβε την απόφαση, χωρίς να διαφωνήσει, όσο και την ένσταση ότι ο εφεσείων 3, Αγάπιος Αγαπίου, δεν είχε έννομο συμφέρον προσβολής της επίδικης πράξης εφόσον ήταν μόνιμος εκπαιδευτικός λειτουργός στη δημοτική εκπαίδευση. Το Δικαστήριο απορρίπτοντας αυτές τις προδικαστικές ενστάσεις, έκρινε, σε ό,τι αφορά τον εφεσείοντα Τουμαζή, ότι στις 31.1.2006, όταν λήφθηκε η προσβαλλόμενη πράξη, αυτός δεν ήταν μέλος του Συμβουλίου που έλαβε την απόφαση και συνεπώς δεν εμποδιζόταν να αμφισβητήσει την απόφαση επειδή ήταν μέλος του Συμβουλίου όταν εξετάστηκαν και εγκρίθηκαν προηγούμενες αιτήσεις άλλων προσώπων με τα ίδια προσόντα. Όσον αφορά τον εφεσείοντα 3, το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν είχε τεθεί οτιδήποτε ενώπιον του που να έδειχνε ότι διατηρούσε παράνομο φυσιοθεραπευτήριο και επομένως το γεγονός ότι ήταν μόνιμος εκπαιδευτικός λειτουργός στη δημοτική εκπαίδευση δεν του στερούσε το έννομο συμφέρον προσβολής της πράξης.
Το Δικαστήριο ήγειρε επίσης αυτεπάγγελτα το ζήτημα κατά πόσο και ο εφεσείων 1, Νικόλαος Ζένιος, είχε έννομο συμφέρον να προσβάλει τη διοικητική πράξη εφόσον ήταν μέλος του Συμβουλίου που έλαβε την απόφαση, αλλά έκρινε ότι δεν εμποδιζόταν τελικώς από του να προωθήσει την υπόθεση εφόσον, παρά το γεγονός ότι ήταν μέλος του Συμβουλίου, διαφώνησε με τη ληφθείσα απόφαση.
Οι εφεσείοντες επιδιώκουν την ανατροπή της απορριπτικής πρωτόδικης απόφασης εισηγούμενοι ότι το Δικαστήριο λανθασμένα αποφάσισε ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη μπορούσαν να εγγραφούν υπό την ιδιότητα του Ευρωπαίου πολίτη, ότι λανθασμένα δεν εξέτασε όλα τα θέματα που τέθηκαν ενώπιον του, με αποτέλεσμα και η απόφαση του να μην είναι πλήρως αιτιολογημένη, ενώ, τέλος, λανθασμένα έκρινε ότι η προσφυγή υπ΄ αρ. 909/04, αφορούσε αίτηση των ενδιαφερομένων μερών για εγγραφή υπό διαφορετικό νομικό καθεστώς. Το Συμβούλιο, από την άλλη, με νέο τώρα δικηγόρο ενώπιον της Ολομέλειας, δεν υποστήριξε την πρωτόδικη απόφαση. Αυτό υπό το φως της απόφασης της Ολομέλειας που είχε στο μεταξύ εκδοθεί στην Α.Ε. αρ. 49/09, ημερ. 2.4.2012.
Ηγέρθηκαν όμως ζητήματα που άπτονται της έλλειψης εννόμου συμφέροντος από τη συνήγορο του ενδιαφερομένου μέρους 1, τόσο αναφορικά με το γεγονός ότι και οι τρεις εφεσείοντες, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας, στερούνταν εννόμου συμφέροντος ή κωλύονταν να καταχωρήσουν εν πάση περιπτώσει προσφυγή, όσο και για έλλειψη εκτελεστότητας της πράξης, η οποία είχε ληφθεί υπό αναβλητική αίρεση.
Προέχει η εξέταση της εισήγησης ότι η προσβαλλόμενη πράξη δεν είναι εκτελεστή διοικητική πράξη. Στην απουσία εκτελεστής διοικητικής πράξης, δεν είναι παραδεκτή αίτηση ακυρώσεως. Κρίνεται ότι έχει δίκαιο η κα Καλλιγέρου στην προώθηση της θέσης ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε υπό αναβλητική αίρεση και συνεπώς ελλείπει το στοιχείο της εκτελεστότητας. Η προσβαλλόμενη πράξη ημερ. 31.1.2006, αφορά την εξέταση των αιτήσεων των ενδιαφερομένων μερών με την καταγραφή της θέσης ότι αυτοί είναι κάτοχοι άδειας ασκήσεως επαγγέλματος στην Ελλάδα. Αφού το Συμβούλιο καταγράφει τη διαπίστωση ότι η εξέταση των αιτήσεων γίνεται στη βάση των προνοιών του περί του Γενικού Συστήματος Αναγνώρισης των Επαγγελματικών Προσόντων Νόμου αρ. 179(Ι)/2002, συνεχίζει αναφέροντας ότι η εκπαίδευση τους αφορούσε τομείς διαφορετικούς από αυτούς που καλύπτονται από το δίπλωμα που απαιτείται στη Δημοκρατία.
Το Συμβούλιο καταλήγει ότι «…. απαιτεί για την αναγνώριση τους τα πιο κάτω εξισωτικά μέτρα σύμφωνα με το άρθρο 5(β) Ν. 179(Ι)/2002.». Στη συνέχεια εξειδικεύονται τα εξισωτικά αυτά μέτρα, τα οποία στην ουσία αφορούν εξάμηνη ή εννεάμηνη πρακτική άσκηση στη Δημοκρατία σε κρατικό Νοσοκομείο ανάλογα για τα δύο ενδιαφερόμενα μέρη και συμπληρωματική εκπαίδευση σε έξι ελλείποντα μαθήματα που κατονομάζονται. Η υπό κρίση πράξη καταλήγει ως εξής:
«Το νομικό καθεστώς των αιτητών πριν κατά την διάρκεια και μέχρι το τέλος της διαδικασίας αυτής καθορίζεται από το Συμβούλιο σύμφωνα με τον νόμο 179(Ι)/2002 άρθρο 6(3) ως εξής.
Θα έχουν το δικαίωμα άσκησης της φυσιοθεραπείας υπό καθοδήγηση και επιτήρηση εγγεγραμμένου φυσιοθεραπευτή τον οποίο θα επιλέξουν οι ίδιοι και θα εγκρίνει το Συμβούλιο αφού πάρει την συγκατάθεση και την διαβεβαίωση του ότι είναι έτοιμος να αναλάβει την ευθύνη.»
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πιο πάνω διατύπωση δεν αφήνει περιθώρια άλλης ερμηνείας από τη λογική γραμματική ερμηνεία ότι δεν πρόκειτο για απόφαση άμεσης εγγραφής, αλλά εγγραφής υπό αναβλητική αίρεση, μετά δηλαδή, την έλευση συγκεκριμένων γεγονότων. Τα γεγονότα προσδιορίζονται να είναι, σύμφωνα με την απόφαση, η πρακτική εξάσκηση για μεν τον Κ. Τακούσιη για εξάμηνη εκπαίδευση σε κρατικό Νοσοκομείο, για δε την Συλβάνα Γερασίμου, εννεάμηνη εκπαίδευση μεταφραζόμενη σε 1368 ώρες, εκ των οποίων οι 998 ώρες (έξι μήνες) σε κρατικό Νοσοκομείο και οι 380 ώρες σε ιδιωτικό φυσιοθεραπευτήριο. Το Νοσοκομείο θα υποδεικνύετο από το Συμβούλιο, το δε ιδιωτικό φυσιοθεραπευτήριο θα επιλεγόταν από τη Γερασίμου, αλλά θα εγκρινόταν από το Συμβούλιο. Επιπλέον θα έπρεπε να υπάρχει συμπληρωματική εκπαίδευση σε έξι συνολικά μαθήματα, το επίπεδο της οποίας, η διάρκεια της και η τυχόν επιτυχία σε πρόσθετες ενδεχόμενες εξετάσεις, ουδόλως καθορίζεται.
Όλα τα ανωτέρω αποτελούν προσδιορισμένες απαιτήσεις του Συμβουλίου, η έλευση των οποίων, ως γεγονός πλέον, ήταν μελλοντικό και αβέβαιο. Όπως εξηγείται στον Π.Δ. Δαγτόγλου: «Γενικό Διοικητικό Δίκαιο» 5η έκδ. σελ. 313 παρ. 592, η διοίκηση δύναται να καθορίσει αναβλητική αίρεση, αν και συνήθως εφόσον η διοίκηση κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα, οι αναβλητικές αιρέσεις δεν επιτρέπονται. Μάλιστα αναφέρεται ότι, «Για λόγους ασφάλειας προτιμάται συνήθως και σωστά η οδός της ad hoc εκδόσεως ή ανακλήσεως της διοικητικής πράξεως». Στην παρ. 596, εξηγείται ιδιαιτέρως ότι, «Χωρίς την πλήρωση της αιρέσεως η διοικητική πράξη δεν παράγει αποτελέσματα, η άδεια π.χ. δεν μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί.».
Τα ίδια αναφέρονται και στον Ε.Π. Σπηλιωτόπουλο: «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου» 12η έκδ., Τόμος 1, σελ. 137, παρ. 169, όπου αναφέρεται ότι η ισχύς της διοικητικής πράξεως «…. δεν μπορεί να εξαρτηθεί από αναβλητική αίρεση (περιστατικό μέλλον και αβέβαιο) ….. δεδομένου ότι το διοικητικό όργανο πρέπει να ασκεί την αρμοδιότητα του (και αν ακόμη αυτή έχει χαρακτήρα διακριτικής ευχέρειας) εν όψει της πραγματικής και ουσιαστικής καταστάσεως, της υφιστάμενης κατά τον χρόνο της εκδόσεως της πράξεως …..».
Το ζήτημα, με αναφορά σε παρόμοια διοικητική πράξη, έτυχε εξέτασης και απόφασης από την Ολομέλεια στην πρόσφατη απόφαση Γιώργος Ζαντής κ.ά. ν. Νικόλαου Ζένιου κ.ά. ν. Συμβουλίου Εγγραφής Φυσιοθεραπευτών Κύπρου, Α.Ε. αρ. 49/09, ημερ. 2.4.2012, όπου ακριβώς η απόφαση του Συμβουλίου που λήφθηκε τον Ιανουάριο του 2006 σε σχέση με άλλους αιτητές που επιδίωκαν την εγγραφή τους στο Μητρώο Φυσιοθεραπευτών και η οποία απόφαση ήταν πανομοιότυπου σχεδόν λεκτικού με την υπό κρίση απόφαση της 31.1.2006, θεωρήθηκε ως ληφθείσα υπό αναβλητική αίρεση. Αυτό, διότι, ως λέχθηκε από την Ολομέλεια, «….. η απόφαση του Ιανουαρίου 2006 για εγγραφή των εφεσειόντων στο Μητρώο Φυσιοθεραπευτών τελούσε υπό την αίρεση ικανοποίησης των όρων που είχαν τεθεί και συμμόρφωση των εφεσειόντων με αυτούς.». Διεκρίθη μάλιστα η απόφαση στην NBS Enterprises Ltd v. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2009) 3 Α.Α.Δ. 225, όπου η αίρεση και οι όροι που είχαν τεθεί δεν αποτελούσαν προϋπόθεση για την έκδοση άδειας ίδρυσης, εγκατάστασης και λειτουργίας τηλεοπτικού σταθμού.
Από όλα τα πιο πάνω, είναι φανερό ότι η καθαυτό εγγραφή στο Μητρώο προϋπόθετε συμμόρφωση με τους όρους που τέθηκαν, η ικανοποίηση των οποίων θα έπρεπε να κοινοποιηθεί και εξεταστεί από το Συμβούλιο προτού αυτό χωρήσει στην πράξη εγγραφής. Μη συμμόρφωση με τους όρους δεν θα οδηγούσε βέβαια σε εγγραφή. Εξ ου και η κα Καλλιγέρου δήλωσε στην Ολομέλεια ότι ο Κ. Τακούσιης δεν προχώρησε ποτέ με την πρακτική του εξάσκηση και ουδέποτε συνεπώς ενεγράφη.
Ενόψει της μη εκτελεστότητας της προσβαλλόμενης πράξης, παρέλκει η εξέταση του άλλου ζητήματος που έθεσε η συνήγορος του ενδιαφερομένου μέρους 1 περί εν πάση περιπτώσει έλλειψης εννόμου συμφέροντος των εφεσειόντων.
Υπό το φως των ανωτέρω, η έφεση απορρίπτεται, αλλά για διαφορετικούς λόγους από αυτούς που οδήγησαν το πρωτόδικο Δικαστήριο στην απόρριψη της προσφυγής.
Περαιτέρω, υπό το φως του γεγονότος ότι το εφεσίβλητο Συμβούλιο δεν υποστήριξε την πρωτόδικη απόφαση δεν εκδίδεται οποιαδήποτε διαταγή για έξοδα.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
Δ.
/ΕΘ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο