(2013) 3 ΑΑΔ 89
[*89]22 Φεβρουαρίου, 2013
[ΑΡΤΕΜΗΣ, Π., ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΑΜΠΑΛΛΗΣ,
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ/στές]
ΒΡΑΧΙΜΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΝΝΑΣ,
Εφεσείων - Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (Αρ. 1),
Εφεσίβλητη - Καθ’ ης η Αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 193/2010)
Αναθεωρητική Έφεση ― Αίτηση τροποποίησης της Ειδοποίησης Έφεσης με προσθήκη νέου λόγου έφεσης, που δεν είχε εγερθεί πρωτοδίκως ― Η νομολογία της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου και η εφαρμογή της στα επίδικα γεγονότα ― Η αίτηση εγκρίθηκε μετά από αξιολόγηση των δεδομένων της υπό το φως της νομολογίας ― Περιστάσεις.
Ο εφεσείων/αιτητής με ενδιάμεση αίτησή του, αιτήθηκε άδεια για τροποποίηση των λόγων της έφεσής του με προσθήκη νέου, ο οποίος και θα εισήγαγε το ζήτημα της μετά την καταχώριση της Έφεσης αναδρομικής προαγωγής του σε θέση, η οποία αλλοίωνε την αρχαιότητά του στα πλαίσια της επίδικης διαδικασίας.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, εγκρίνοντας την αίτηση, αποφάσισε ότι:
Το ζήτημα τροποποίησης της Ειδοποίησης Έφεσης με την προσθήκη νέου λόγου έφεσης, ο οποίος εμπεριέχει λόγο ακύρωσης της επίδικης διοικητικής απόφασης ο οποίος δεν προβλήθηκε στην πρωτόδικη διαδικασία, εξετάστηκε σε αριθμό αποφάσεων της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Ως προς την ουσία του λόγου έφεσης τον οποίο επιχειρεί να προσθέσει ο εφεσείων, διαπιστώνεται ότι η αναδρομική προαγωγή του στη θέση Ανώτερου Λειτουργού Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού από την 15.12.1990, είναι ένα σημαντικό γεγονός το οποίο θα βελτίωνε το [*90]στοιχείο της αρχαιότητας του αιτητή ως υποψηφίου για προαγωγή στην επίδικη θέση, εάν αυτό ήταν γνωστό στο αρμόδιο διοικητικό όργανο, την Ε.Δ.Υ., όταν αυτή λάμβανε την προσβαλλόμενη με την προσφυγή απόφασή της. Το δε γεγονός το οποίο επικαλέστηκε η πλευρά του ενδιαφερόμενου μέρους ότι, εν πάση περιπτώσει, η Ε.Δ.Υ. έλαβε υπόψη της την υπεροχή του εφεσείοντα σε αρχαιότητα, στην οποία όμως δεν απέδωσε ιδιαίτερη σημασία, λόγω του ότι επρόκειτο περί θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής και, ότι επομένως, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να λεχθεί ότι ενήργησε υπό ουσιώδη πλάνη, δεν επιλύει το πρόβλημα. Δεδομένου ότι θα έπρεπε η Ε.Δ.Υ. να λάβει υπόψη της την αναδρομική προαγωγή του εφεσείοντα, η οποία πρόσθετε στην αρχαιότητα του, άλλα οκτώ περίπου χρόνια και δεν μπορεί να προβλεφθεί πόσο αυτό θα μπορούσε να προσμετρήσει υπέρ του εφεσείοντα.
Ως προς το στάδιο κατά το οποίο υποβλήθηκε το αίτημα για τροποποίηση και την καθυστέρηση η οποία καταλογίζεται στον εφεσείοντα και πάλι κρίνεται ότι οι διαφωνίες και ανησυχίες των ενισταμένων μερών είναι αδικαιολόγητες. Σημειώνεται κατ’ αρχάς ότι μετά από δικαστική επιτυχία του εφεσείοντα, αυτός προάχθηκε στη θέση Ανώτερου Λειτουργού με απόφαση η οποία δημοσιεύθηκε στις 9.9.2011, δηλαδή κάπου δέκα μήνες μετά την καταχώρηση της Ειδοποίησης Έφεσης. Ήταν, επομένως, ανύπαρκτη και μη δυνάμενη να περιληφθεί στους λόγους έφεσης η εξέλιξη αυτή. Είναι βέβαια γεγονός, ότι ο εφεσείων δεν έσπευσε να υποβάλει την αίτησή του για τροποποίηση με την προσθήκη του πρόσθετου λόγου έφεσης, αμέσως μετά που έλαβε γνώση της αναδρομικής προαγωγής του, αλλ’ αντίθετα παρήλθε διάστημα πέραν του έτους για να προβεί στην ενέργεια αυτή, καθυστέρηση η οποία δε φαίνεται να επεξηγείται στην ένορκη δήλωση προς υποστήριξη της αίτησης. Αυτή η μη παροχή εξήγησης έχει προβληματίσει. Όμως, από την άλλη, η καθυστέρηση με την οποία βαρύνεται ο εφεσείων, δε φαίνεται να έχει επιφέρει ιδιαίτερη καθυστέρηση στη διαδικασία εκδίκασης της έφεσης, ούτε να έχει επηρεάσει δυσμενώς τα συμφέροντα τρίτων προσώπων. Η διαδικασία βρίσκεται ακόμα σε αρχικά στάδια και δεν έχουν δοθεί ούτε οδηγίες για ετοιμασία Περιγραμμάτων Αγόρευσης. Μετά που ορίστηκε η Έφεση για Προδικασία κατά την 13.9.2012, αναβλήθηκε έτσι ώστε να επιδοθεί και σε ένα άλλο από τα ενδιαφερόμενα μέρη, οπότε και υποβλήθηκε εν τω μεταξύ η παρούσα αίτηση για τροποποίηση.
Η αίτηση εγκρίνεται με έξοδα εναντίον του εφεσείοντα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Κυπριανού ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 510,
[*91]Δημοκρατία ν. Κουκκουρή (1993) 3 Α.Α.Δ. 598,
Χατζηγέρου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (2003) 3 Α.Α.Δ. 31.
Έφεση.
Έφεση από τον Εφεσείοντα εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Νικολαΐδης, Δ.), (Υπόθεση Αρ. 2/08), ημερ. 12/10/2010.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Εφεσείοντα - Αιτητή.
Λ. Λάμπρου-Ουστά, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, με Δ. Παναγή, για την Εφεσίβλητη - Καθ’ ης η Αίτηση.
Α. Ευσταθίου-Νικολετοπούλου, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος Τ. Αντωνίου.
Cur. adv. vult.
ΑΡΤΕΜΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Κληρίδης, Δ.
ΚΛΗΡΙΔΗΣ, Δ.: Με την υπ’ αριθμό 2/2008 προσφυγή του, ο εφεσείων-αιτητής επιζητούσε την ακύρωση της απόφασης των εφεσιβλήτων ημερομηνίας 12.10.2007 με την οποία προάχθηκαν εκ νέου, μετά από επανεξέταση, τα τρία ενδιαφερόμενα μέρη στη μόνιμη θέση Πρώτου Λειτουργού Γεωργίας, Τμήμα Γεωργίας, αναδρομικά από την 1.4.2003, θέση η οποία είναι πρώτου διορισμού και προαγωγής.
Κατόπιν εκδίκασης, η προαναφερθείσα προσφυγή του εφεσείοντα-αιτητή απορρίφθηκε, αφού κρίθηκε ότι κανένας από τους προωθηθέντες λόγους ακύρωσης δεν ευσταθούσε. Ο εφεσείων-αιτητής, αμφισβητώντας την ορθότητα της απορριπτικής απόφασης, καταχώρησε την παρούσα έφεσή του κατά την 22.11.2010.
Με ενδιάμεση αίτησή του ημερομηνίας 26.11.2012 ο εφεσείων επιζητεί τώρα την τροποποίηση της Ειδοποίησης Έφεσής του με την παροχή άδειας από το Εφετείο όπως, πέραν των 11 λόγων έφεσης, προσθέσει και 12ο ως ακολούθως:
“Λόγος Έφεσης 12.
Μετά την κατάθεση της Ειδοποίησης Έφεσης, στις 22/11/10 [*92]διορίσθηκα/προάχθηκα αναδρομικά από τις 15.12.1990, στη θέση Ανώτερου Λειτουργού Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, κάτι το οποίο δεν γνώριζα όταν κατέθεσα την Ειδοποίηση Έφεσης μου. Ο αναδρομικός μου διορισμός/προαγωγή δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 9.9.2011 και με καθιστά έκδηλα αρχαιότερο των Ε.Μ.. Είναι φανερό ότι εμφιλοχώρησε πλάνη στην όλη διαδικασία αφού η Καθ’ ης η Αίτηση / Εφεσίβλητη, έλαβε υπόψη άλλη ημερομηνία διορισμού/προαγωγής μου, έστω και εν αγνοία της.
Αιτιολογία.
Τούτο γιατί, η πλάνη που εμφιλοχώρησε στην όλη διαδικασία, λόγω του αναδρομικού μου διορισμού/προαγωγής είναι γεγονός πραγματικό και ανατρέπει άρδην την αρχαιότητα, άρα και την όλη διοικητική πράξη. Ως γνωστόν, ένας αιτητής που τυγχάνει αναδρομικού διορισμού/προαγωγής, δεν μπορεί να μην τύχει θεραπείας.”
Τόσο η πλευρά της εφεσίβλητης-καθ’ ης η αίτηση, όσο και η πλευρά του ενδιαφερόμενου μέρους Τ. Αντωνίου ενίστανται στην έγκριση του αιτήματος του εφεσείοντα.
Εξετάζοντας τη νομική πτυχή του εγειρόμενου θέματος παρατηρούμε τα ακόλουθα:
Το ζήτημα τροποποίησης της Ειδοποίησης Έφεσης με την προσθήκη νέου λόγου έφεσης, ο οποίος εμπεριέχει λόγο ακύρωσης της επίδικης διοικητικής απόφασης ο οποίος δεν προβλήθηκε στην πρωτόδικη διαδικασία, εξετάστηκε σε αριθμό αποφάσεων της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Στην απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Κυπριανού ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 510, αναφέρθηκαν και τα ακόλουθα από τον Πική, Δ., όπως ήταν τότε, ο οποίος εξέδωσε την απόφαση.
«Εκείνο το οποίο καλούμεθα να αποφασίσουμε, είναι αν μπορεί να προβληθεί λόγος έφεσης που εμπεριέχει λόγο ακύρωσης της επίδικης διοικητικής απόφασης, ο οποίος δεν προβλήθηκε στην πρωτόδικη διαδικασία και μάλιστα, όπως και στην προκείμενη υπόθεση, έρχεται σε αντίθεση με το βάθρο στο οποίο στηρίχθηκε η προσφυγή.
Η απάντηση στο ερώτημα είναι αρνητική. Στη Nissis (No. 2) v. Republic (1967) 3 C.L.R. 671, κρίθηκε ότι δεν μπορεί να προ[*93]βληθούν κατ’ έφεση λόγοι για την ακύρωση διοικητικής πράξης άλλοι από εκείνους που στοιχειοθέτησαν την προσφυγή και προβλήθηκαν ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου. Εξαίρεση από την αρχή αυτή μπορεί να ισχύσει μόνο εφόσον εγείρεται θέμα δικαίου το οποίο βασίζεται επί παραδεκτών γεγονότων ενώπιον του πρωτόδικου δικαστηρίου [βλ. επίσης C. D. Hay Properties Limited v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 238.»
Στα ίδια πλαίσια είναι και η απόφαση στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Κουκκουρή (1993) 3 Α.Α.Δ. 598.
Σε μεταγενέστερη απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην υπόθεση Χατζηγέρου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (2003) 3 Α.Α.Δ. 31 τονίστηκαν τα ακόλουθα:
“Ακούσαμε τις εκατέρωθεν εισηγήσεις ως προς το παραδεχτό της αιτούμενης τροποποίησης. Εκ της φύσεως της η παραχώρηση άδειας για την τροποποίηση έφεσης ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου. Το συμφέρον της δικαιοσύνης ορώμενο κάτω από ευρεία οπτική γωνία αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου. Κατά κανόνα, τροποποιήσεις επαγόμενες τον καλύτερο ή ακριβέστερο προσδιορισμό των υφιστάμενων λόγων έφεσης εγκρίνονται. Όχι όμως τροποποιήσεις που συνεπάγονται την ανάπλαση των λόγων έφεσης με την εισαγωγή νέων λόγων. Δεν ισχύει όμως άκαμπτος κανόνας που θα αποτελούσε άλλωστε αντίφαση προς τη δεσπόζουσα αρχή που διέπει την άσκηση της διακριτικής μας ευχέρειας που εδράζεται στο συμφέρον της δικαιοσύνης. Χρήσιμη αναφορά στην εφαρμογή των αρχών που διέπουν την άσκηση της διακριτικής μας ευχέρειας μπορεί να γίνει στις αποφάσεις, G.A.P. Estates ν. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 449· X''Χριστοφόρου ν. Αταλιανή (Αρ. 1) (1992) 1 Α.Α.Δ. 1008· P. Georghiou (Catering) Ltd v. Δημοκρατίας κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 323· Καμένος ν. Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ. 24· Κυριακίδης κ.ά. ν. Εφορεία Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων Στροβόλου (1997) 3 Α.Α.Δ. 9· Χριστοφόρου ν. Οικοδομικές Επιχειρήσεις Λοΐζος Ιορδάνους Λίμιτεδ (2001) 1 Α.Α.Δ. 743. Σημαίνουσα θέση στην αποτίμηση των συμφερόντων της δικαιοσύνης έχει το ενδεχόμενο πρόκλησης ανεπανόρθωτης ζημίας στον αντίδικο ως αποτέλεσμα της τροποποίησης. Η καθυστέρηση στην εκδίκαση της έφεσης, την οποία θα επιφέρει η τροποποίηση είναι άλλος παράγοντας ο οποίος υπεισέρχεται στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου το βάρος του οποίου ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος της καθυστέρησης. [*94]Επίδειξη καταφρόνησης προς τα θέσμια αποτελεί αφ’ εαυτής λόγο για την απόρριψη του αιτήματος.”
Ενιστάμενοι στο αίτημα, οι συνήγοροι της εφεσίβλητης και του ενδιαφερόμενου μέρους, επικαλούνται γενικές αρχές και περιστάσεις υπό τις οποίες δεν πρέπει να επιτρέπονται τροποποιήσεις δικογράφων και ιδιαίτερα Ειδοποίησης Έφεσης, όπως είναι η ανατροπή των προθεσμιών για καταχώρηση εφέσεων, η αποφυγή καθυστερήσεων, ο πιθανός επηρεασμός των δικαιωμάτων τρίτων προσώπων, η ολιγωρία στην καταχώρηση αίτησης τροποποίησης και η ανυπαρξία ουσίας/βάσης στο θέμα που επιδιώκει να συμπεριλάβει ο εφεσείων ως νέο λόγο έφεσης.
Δε συμμεριζόμαστε τις διαφωνίες, ούτε και τις ανησυχίες των ενισταμένων στην έγκριση του αιτήματος.
Κατ’ αρχάς, ως προς την ουσία του λόγου έφεσης τον οποίο επιχειρεί να προσθέσει ο εφεσείων, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η αναδρομική προαγωγή του στη θέση Ανώτερου Λειτουργού Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού από την 15.12.1990 είναι ένα σημαντικό γεγονός το οποίο θα βελτίωνε το στοιχείο της αρχαιότητας του αιτητή ως υποψηφίου για προαγωγή στην επίδικη θέση, εάν αυτό ήταν γνωστό στο αρμόδιο διοικητικό όργανο, την Ε.Δ.Υ., όταν αυτή λάμβανε την προσβαλλόμενη με την προσφυγή απόφασή της. Το δε γεγονός το οποίο επικαλέστηκε η πλευρά του ενδιαφερόμενου μέρους ότι, εν πάση περιπτώσει, η Ε.Δ.Υ. έλαβε υπόψη της την υπεροχή του εφεσείοντα σε αρχαιότητα στην οποία όμως δεν απέδωσε ιδιαίτερη σημασία, λόγω του ότι επρόκειτο περί θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής και, ότι επομένως, σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να λεχθεί ότι ενήργησε υπό ουσιώδη πλάνη, δεν επιλύει το πρόβλημα. Δεδομένου ότι θα έπρεπε η Ε.Δ.Υ. να λάβει υπόψη της την αναδρομική προαγωγή του εφεσείοντα, η οποία πρόσθετε στην αρχαιότητα του, άλλα οκτώ περίπου χρόνια και δεν μπορεί να προβλεφθεί πόσο αυτό θα μπορούσε να προσμετρήσει υπέρ του εφεσείοντα.
Ως προς το στάδιο κατά το οποίο υποβλήθηκε το αίτημα για τροποποίηση και την καθυστέρηση η οποία καταλογίζεται στον εφεσείοντα και πάλι κρίνουμε ότι οι διαφωνίες και ανησυχίες των ενισταμένων μερών είναι αδικαιολόγητες. Σημειώνεται κατ’ αρχάς ότι μετά από δικαστική επιτυχία του εφεσείοντα, αυτός προάχθηκε στη θέση Ανώτερου Λειτουργού με απόφαση η οποία δημοσιεύθηκε στις 9.9.2011, δηλαδή κάπου δέκα μήνες μετά την καταχώρηση της Ειδοποίησης Έφεσης. Ήταν, επομένως, ανύπαρκτη και μη δυνάμε[*95]νη να περιληφθεί στους λόγους έφεσης η εξέλιξη αυτή. Είναι βέβαια γεγονός ότι ο εφεσείων δεν έσπευσε να υποβάλει την αίτησή του για τροποποίηση με την προσθήκη του πρόσθετου λόγου έφεσης αμέσως μετά που έλαβε γνώση της αναδρομικής προαγωγής του, αλλ’ αντίθετα παρήλθε διάστημα πέραν του έτους για να προβεί στην ενέργεια αυτή, καθυστέρηση η οποία δε φαίνεται να επεξηγείται στην ένορκη δήλωση προς υποστήριξη της αίτησης. Αυτή η μη παροχή εξήγησης μας έχει προβληματίσει. Όμως, από την άλλη, η καθυστέρηση με την οποία βαρύνεται ο εφεσείων δε φαίνεται να έχει επιφέρει ιδιαίτερη καθυστέρηση στη διαδικασία εκδίκασης της έφεσης, ούτε να έχει επηρεάσει δυσμενώς τα συμφέροντα τρίτων προσώπων. Διαπιστώνουμε σχετικά, ότι η διαδικασία βρίσκεται ακόμα σε αρχικά στάδια και δεν έχουν δοθεί ούτε οδηγίες για ετοιμασία Περιγραμμάτων Αγόρευσης. Μετά που ορίστηκε η Έφεση για Προδικασία κατά την 13.9.2012, αναβλήθηκε έτσι ώστε να επιδοθεί και σε ένα άλλο από τα ενδιαφερόμενα μέρη, οπότε και υποβλήθηκε εν τω μεταξύ η παρούσα αίτηση για τροποποίηση.
Έχοντας επομένως υπόψη αφενός το γεγονός ότι με τον προτεινόμενο νέο λόγο έφεσης, ο εφεσείων προτίθεται να εγείρει ένα ουσιώδες για την υπόθεση του θέμα, το οποίο προέκυψε μετά την καταχώρηση της έφεσής του και θα μπορούσε να συζητηθεί αν ήταν εφικτό να εγειρόταν αρχικά, και επίσης, λαμβανομένων υπόψη του ότι η έφεση βρίσκεται ακόμα σε αρχικά της στάδια, χωρίς να έχουν δοθεί οδηγίες για ετοιμασία Περιγραμμάτων Αγορεύσεων ενώ δεν αναμένεται να προκύψει δυσμενής επηρεασμός στα δικαιώματα τρίτων προσώπων σε σχέση βέβαια με το εάν εγειρόταν εξ’ αρχής ο προτεινόμενος λόγος έφεσης, θα εγκρίνουμε την αίτηση.
Εγκρίνεται η αίτηση και επιτρέπεται η τροποποίηση της Ειδοποίησης Έφεσης με την προσθήκη Λόγου Έφεσης Αρ. 12 ως το αιτητικό της αίτησης ημερομηνίας 26.11.2012.
Τροποποιημένη Ειδοποίηση Έφεσης να καταχωρηθεί εντός δέκα ημερών από σήμερα και αντίγραφο της να επιδοθεί στην πλευρά της καθ’ ης η αίτηση και των ενδιαφερομένων μερών. Τα έξοδα της αίτησης επιδικάζονται εναντίον του εφεσείοντα-αιτητή.
Η Έφεση να επαναοριστεί για Προδικασία ενώπιον του Εφετείου από τον Πρωτοκολλητή μετά την καταχώρηση της τροποποιημένης Ειδοποίησης Έφεσης.
Η αίτηση εγκρίνεται με έξοδα εναντίον του εφεσείοντα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο