(2013) 3 ΑΑΔ 639
[*639]9 Σεπτεμβρίου, 2013
[ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, ΚΛΗΡΙΔΗΣ, ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ/στές]
ΒΡΑΧΙΜΗΣ ΧΑΤΖΗΧΑΝΝΑΣ,
Εφεσείων - Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (Αρ. 4),
Εφεσίβλητης - Καθ’ ης η αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 144/2010)
Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ― Αίτηση τροποποίησης της Ειδοποίησης Εφέσεως, με την προσθήκη νέου λόγου εφέσεως ― Όροι εγκρίσεως της αίτησης με βάση τη νομολογία ― Η σχετική διακριτική εξουσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ― Ασκήθηκε υπέρ του αιτητή στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις.
Με ενδιάμεση αίτησή του, ο εφεσείων/αιτητής ζήτησε άδεια για τροποποίηση της Ειδοποίησης Εφέσεως, με την προσθήκη νέου λόγου εφέσεως.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, εγκρίνοντας την αίτηση, αποφάσισε ότι:
Η πρόνοια του Διαδικαστικού Κανονισμού για τροποποίηση της ειδοποίησης εφέσεως αποτέλεσε αντικείμενο σε σειρά δικαστικών αποφάσεων. To Δικαστήριο επανειλημμένα τόνισε την ανάγκη της πρέπουσας ετοιμασίας και διατύπωσης των λόγων εφέσεως. Χρονικά η αίτηση τροποποίησης πρέπει να γίνεται έγκαιρα, ώστε να μην επηρεάζονται δυσμενώς οι εφεσίβλητοι. Η εξουσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τροποποίηση των λόγων εφέσεως δεν είναι απόλυτη. Είναι διακριτική εξουσία, η οποία ασκείται δικαστικά με φειδώ. Τροποποίηση, η οποία επεκτείνει σε μεγάλη έκταση τη βάση της προσβολής της πρωτόδικης απόφασης, είναι ανεπίτρεπτη. Ο εφεσείων/αιτητής δεν καταχώρησε έγκαιρα την αίτηση για τροποποίηση των λόγων έφεσης αμέσως μετά την πληροφόρηση προαγωγής του. Αυτός καθυστέρησε πέραν του έτους να πρά[*640]ξει αυτό. Πέραν όμως της παρατηρούμενης καθυστέρησης, δεν διαπιστώνουμε δυσμενή επηρεασμό στα δικαιώματα των άλλων διαδίκων. Έχοντας υπόψη το σύνολο όλων των πιο πάνω και συνεκτιμώντας κάθε παράγοντα και ιδιαίτερα ότι η αίτηση έγινε καλόπιστα, την φύση της αιτούμενης τροποποίησης όπως και τη σχετικότητα της με τους άλλους λόγους έφεσης και την αδυναμία συμπερίληψης του νέου λόγου στην αρχική ειδοποίηση έφεσης, θεωρούμε δίκαιο υπό τις περιστάσεις να επιτρέψουμε, έστω και με κάποιο δισταγμό, την αιτούμενη τροποποίηση.
Η αίτηση εγκρίθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Χατζηχάννας ν. Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 373,
Nissis (No.2) v. Republic (1967) 3 C.L.R. 671,
Papadopoulou v. Polykarpou (1968) 1 C.L.R. 352,
Michael v. Prezou a. ο. (1968) 1 C.L.R 405,
Vassiades v. M. Michaelides Bros (1973) 1 C.L.R. 80,
Attorney-General of the Republic (No.1) v. Adamsa Ltd through its Trustee Phanos Ionides (1975) 1 C.L.R. 8,
Saint Nicolas Shipping Co. Ltd v. Nissho-Iwai Co. Ltd (1984) 1 C.L.R. 604,
Republic v. K.M.C. Motors Ltd (1986) 3(B) C.L.R. 1899,
Σαββίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 249,
Χατζηγέρου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (Aρ. 1) (2003) 3 Α.Α.Δ. 31,
Κυπριανού ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 510,
Δημοκρατία ν. Κουκκουρή κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 598,
Χατζηχάννας ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 89,
Χριστοδούλου ν. Χριστοδούλου κ.ά. (1991) 1 Α.Α.Δ. 934,
Αstor Manufacturing and Exporting Co κ.ά. ν. A. & G. Leventis Company (Nigeria) Ltd. κ.ά. (1993) 1 Α.Α.Δ. 726,
[*641]Panayiotis Georghiou (Catering) Ltd ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 323,
Flecha Contracting Ltd v. M.C. Michael Development Ltd (2001) 1(A) Α.Α.Δ. 495,
Κυπριακή Ομοσπονδία Αγωνιστικού Αυτοκινήτου ν. Κ.Ο.Α. (2011) 3(A) Α.Α.Δ. 175.
Αίτηση.
Εφεσείων - Αιτητής παρών.
Ρ. Παπαέτη, Ανώτερη Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη - Καθ’ ης η αίτηση.
Χρ. Χριστοφίδης, για το Ενδιαφερόμενο Μέρος.
Cur. adv. vult.
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Λ. Παρπαρίνος.
ΠΑΡΠΑΡΙΝΟΣ, Δ: Ο εφεσείων/αιτητής, ο οποίος εμφανίζεται αυτοπροσώπως, καταχώρησε την υπ’ αρ. 1609/06 προσφυγή ημερ. 31/8/06 με την οποία επιζητούσε την ακύρωση της προαγωγής του ενδιαφερόμενου μέρους στη μόνιμη θέση Διευθυντή Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Υπουργείο Εσωτερικών, η οποία έγινε σύμφωνα με τη διοικητική πράξη ημερομηνία δημοσίευσης 21/7/06. Η προσφυγή του ήταν επιτυχής και με απόφαση του Δικαστηρίου ημερ. 12/7/10, η προσβληθείσα διοικητική πράξη ακυρώθηκε. Παρ’ όλα ταύτα ο εφεσείων/αιτητής καταχώρησε στις 19/8/10 την υπό εξέταση Αναθεωρητική Έφεση. Με τέσσερεις λόγους έφεσης επιζητεί την ανατροπή δυο σημείων της απόφασης τα οποία κρίνει ως λανθασμένα και απόφαση επί δυο άλλων θεμάτων που κατά την κρίση του δεν απεφάνθη το πρωτόδικο δικαστήριο.
Με την υπό εξέταση αίτηση του ο εφεσείων/αιτητής αιτείται την προσθήκη νέου λόγου έφεσης (5ος). Με αυτόν προβάλλει ότι λόγω «διορισμού/προαγωγής του αναδρομικά από τις 15/12/90 στη θέση Ανώτερου Λειτουργού Δημοσίας Διοίκησης και Προσωπικού, γεγονός που δεν γνώριζε όταν καταχώρησε την ειδοποίηση έφεσης, κατέστη έκδηλα αρχαιότερος του ενδιαφερόμενου μέρους και είναι, κατά την εισήγηση του, φανερό ότι εμφιλοχώρησε πλά[*642]νη στην όλη διαδικασία, αφού η εφεσίβλητη/καθ’ ης η αίτηση, έλαβε υπόψη άλλη ημερομηνία διορισμού/προαγωγής του, έστω και εν αγνοία της.»
Ο εφεσείων/αιτητής στην ένορκη δήλωση του, που συνοδεύει την αίτηση, δικαιολογεί την υποβολή του αιτήματος του στο στάδιο αυτό και όχι αμέσως μετά που έλαβε γνώση του αναδρομικού διορισμού/προαγωγής του που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της 9/9/11 λόγω του ότι (α) για τα ίδια νομικά σημεία πέτυχε στη Χατζηχάννας ν. Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 373 χωρίς την υποβολή αίτησης για τροποποίηση των λόγων έφεσης και (β) υπέβαλε παρόμοια αίτηση τροποποίησης με το ίδιο ακριβώς θέμα στη Χατζηχάννας ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 89, ανέμενε την έκβαση της, η οποία και ενεκρίθη την 22/2/13.
Η εφεσίβλητη/καθ’ ης η αίτηση όπως και το ενδιαφερόμενο μέρος ενίστανται στην έγκριση του αιτήματος. Η ένσταση της καθ’ ης η αίτηση περιέχει οκτώ συνολικά λόγους η επανάληψη των οποίων δεν εξυπηρετεί οτιδήποτε λαμβάνοντας υπόψη ότι στο τέλος εκείνο που προωθήθηκε κατά την ακρόαση ήταν η παρατηρούμενη καθυστέρηση στην καταχώρηση της αίτησης υπό εξέταση και που είναι περίπου ενάμισυ έτος.
Η πρόνοια του Διαδικαστικού Κανονισμού για τροποποίηση της ειδοποίησης εφέσεως αποτέλεσε αντικείμενο σε σειρά δικαστικών αποφάσεων. (Βλ. μεταξύ άλλων Nissis (No.2) v. Republic (1967) 3 C.L.R. 671, 674, Papadopoulou v. Polykarpou (1968) 1 C.L.R. 352, 360, Michael v. Prezou a.o. (1968) 1 C.L.R 405, 406, Vassiades v. M. Michaelides Bros (1973) 1 C.L.R. 80, 81, Attorney-General of the Republic (No.1) v. Adamsa Ltd. through its Trustee Phanos Ionides (1975) 1 C.L.R. 8, 10, Saint Nicolas Shipping Co. Ltd v. Nissho-Iwai Co. Ltd (1984) 1 C.L.R. 604, 610, Republic v. K.M.C. Motors Ltd (1986) 3(B) C.L.R. 1899).
To Δικαστήριο επανειλημμένα τόνισε την ανάγκη της πρέπουσας ετοιμασίας και διατύπωσης των λόγων εφέσεως.
Χρονικά η αίτηση τροποποίησης πρέπει να γίνεται έγκαιρα ώστε να μην επηρεάζονται δυσμενώς οι εφεσίβλητοι.
Η εξουσία του Ανωτάτου Δικαστηρίου για τροποποίηση των λόγων εφέσεως δεν είναι απόλυτη. Είναι διακριτική εξουσία η οποία ασκείται δικαστικά με φειδώ. Τροποποίηση, η οποία επεκτείνει σε μεγάλη έκταση τη βάση της προσβολής της πρωτόδικης [*643]απόφασης, είναι ανεπίτρεπτη. (Βλ. Σαββίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 249).
Στη Χατζηγέρου ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (Aρ. 1) (2003) 3 Α.Α.Δ. 31, τονίστηκαν από την Ολομέλεια του Ανωτάτου τ’ ακόλουθα:
«Ακούσαμε τις εκατέρωθεν εισηγήσεις ως προς το παραδεχτό της αιτούμενης τροποποίησης. Εκ της φύσεως της η παραχώρηση άδειας για την τροποποίηση έφεσης ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου. Το συμφέρον της δικαιοσύνης ορώμενο κάτω από ευρεία οπτική γωνία αποτελεί το κυρίαρχο στοιχείο στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου. Κατά κανόνα, τροποποιήσεις επαγόμενες τον καλύτερο ή ακριβέστερο προσδιορισμό των υφιστάμενων λόγων έφεσης εγκρίνονται. Όχι όμως τροποποιήσεις που συνεπάγονται την ανάπλαση των λόγων έφεσης με την εισαγωγή νέων λόγων. Δεν ισχύει όμως άκαμπτος κανόνας που θα αποτελούσε άλλωστε αντίφαση προς τη δεσπόζουσα αρχή που διέπει την άσκηση της διακριτικής μας ευχέρειας που εδράζεται στο συμφέρον της δικαιοσύνης. Χρήσιμη αναφορά στην εφαρμογή των αρχών που διέπουν την άσκηση της διακριτικής μας ευχέρειας μπορεί να γίνει στις αποφάσεις, G.A.P. Estates Ltd v. Δημοκρατίας (1991) 3 Α.Α.Δ. 449, Χ"Χριστοφόρου ν. Αταλιανή (Αρ. 1) (1992) 1(B) Α.Α.Δ. 1008, P. Georghiou (Catering) Ltd v. Δημοκρατίας κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 323, Καμένος ν. Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ. 23 Κυριακίδης κ.ά. ν. Εφορεία Ελληνικών Εκπαιδευτηρίων. Στροβόλου (1997) 3 Α.Α.Δ. 9, Χριστοφόρου ν. Οικοδομικές Επιχειρήσεις Λοΐζος Ιορδάνους Λίμιτεδ (2001) 1(B) Α.Α.Δ. 743. Σημαίνουσα θέση στην αποτίμηση των συμφερόντων της δικαιοσύνης έχει το ενδεχόμενο πρόκλησης ανεπανόρθωτης ζημίας στον αντίδικο ως αποτέλεσμα της τροποποίησης. Η καθυστέρηση στην εκδίκαση της έφεσης, την οποία θα επιφέρει η τροποποίηση είναι άλλος παράγοντας ο οποίος υπεισέρχεται στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου το βάρος του οποίου ποικίλλει ανάλογα με το μέγεθος της καθυστέρησης. Επίδειξη καταφρόνησης προς τα θέσμια αποτελεί αφ’ εαυτής λόγο για την απόρριψη του αιτήματος.»
Η αναδρομική προαγωγή του εφεσείοντα/αιτητή την 9/9/11 στη θέση Ανώτερου Λειτουργού Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού από 15/12/90 αντικειμενικά ορώμενη αποτελεί ένα γεγονός το οποίο ενδεχόμενα να επιδρά στους συσχετισμούς και συγκριτικά στοιχεία των υποψηφίων για προαγωγή στην επίδικη θέση. Είναι [*644]δεδομένο ότι η Ε.Δ.Υ. κατά τον άνω χρόνο δεν είχε και δεν έλαβε υπόψη το άνω γεγονός διότι αυτό ακολούθησε περί τα πέντε (5) έτη. Επίσης παρατηρούμε ότι η απόφαση με την οποία προήχθη ο εφεσείων στη θέση Ανώτερου Λειτουργού δημοσιεύθηκε την 9/9/11και συνεπώς το γεγονός αυτό δεν μπορούσε να εκτιμηθεί και περιληφθεί στους λόγους έφεσης που καταχωρήθηκε νωρίτερα την 19/8/10. Είναι επίσης διαπίστωση μας ότι ο εφεσείων/αιτητής δεν καταχώρησε έγκαιρα την αίτηση για τροποποίηση των λόγων έφεσης αμέσως μετά την πληροφόρηση προαγωγής του. Αυτός καθυστέρησε πέραν του έτους να πράξει αυτό. Καταχώρησε την υπό εξέταση αίτηση 15 περίπου μήνες μετά και αφού πρώτα καταχωρήθησαν τα περιγράμματα αγόρευσης όλων των διαδίκων. Η δικαιολογία που προσφέρει μέσω της ένορκης δήλωσης που υποστηρίζει την αίτηση ήτοι ότι ανέμενε την έκβαση παρόμοιας αίτησης που καταχώρησε σε άλλη έφεση του ή ότι προώθησε σε άλλη έφεση του το ίδιο νομικό σημείο χωρίς υποβολή αίτησης τροποποίησης των λόγων έφεσης δεν κρίνεται ικανοποιητική. Είναι πάγια η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι δεν μπορεί να προβληθεί λόγος έφεσης που εμπεριέχει λόγο ακύρωσης της επίδικης διοικητικής απόφασης, ο οποίος δεν προβλήθηκε στην πρωτόδικη διαδικασία χωρίς την κατάλληλη τροποποίηση. (Βλ. Nissis (No. 2) v. Republic (1967) 3 C.L.R. 671, Κυπριανού ν. Δημοκρατίας (1993) 3 Α.Α.Δ. 510, Δημοκρατία ν. Κουκκουρή κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 598, Χατζηχάννας ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 89.
Πέραν όμως της παρατηρούμενης καθυστέρησης δεν διαπιστώνουμε δυσμενή επηρεασμό στα δικαιώματα των άλλων διαδίκων αλλά ούτε και μας υποδείχθηκαν κατά την ακρόαση της αίτησης. Στη Χριστοδούλου ν. Χριστοδούλου κ.ά. (1991) 1 Α.Α.Δ. 934 λέχθηκε πως η σύγχρονη τάση είναι τα δικαστήρια να επιτρέπουν τροποποιήσεις στις κατάλληλες περιπτώσεις, έστω και αν η αναγκαιότητα τροποποίησης είναι αποτέλεσμα αμέλειας ή καθυστέρησης. Το ζήτημα βέβαια εξακολουθεί να υπόκειται στη διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου που ασκείται έχοντας υπόψη το σύνολο των περιστατικών. Στην Αstor Manufacturing and Exporting Co κ.ά. ν. A. & G. Leventis Company (Nigeria) Ltd κ.ά. (1993) 1 Α.Α.Δ. 726 λέχθηκε ότι «ο παράγοντας χρόνος είναι σχετικός. Δεν είναι όμως εκ προοιμίου και απαρέγκλιτα αποφασιστικής σημασίας». Επίσης σύμφωνα με τη νομολογία «η καθυστέρηση στην υποβολή της αίτησης δεν μπορεί να αντικρυστεί κατά απομόνωση ως ορισμένης σημασίας και μάλιστα αποφασιστικής σε κάθε περίπτωση» (Panayiotis Georghiou (Catering) Ltd ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 323, 343, Flecha Contracting Ltd v. M.C. Michael Development Ltd. (2001) 1(A) Α.Α.Δ. 495, 498, Κυπρια[*645]κή Ομοσπονδία Αγωνιστικού Αυτοκινήτου ν. Κ.Ο.Α. (2011) 3(A) Α.Α.Δ. 175, 179).
Έχοντας υπόψη το σύνολο όλων των πιο πάνω και συνεκτιμώντας κάθε παράγοντα και ιδιαίτερα ότι η αίτηση έγινε καλόπιστα, τη φύση της αιτούμενης τροποποίησης όπως και τη σχετικότητα της με τους άλλους λόγους έφεσης και την αδυναμία συμπερίληψης του νέου λόγου στην αρχική ειδοποίηση έφεσης, θεωρούμε δίκαιο υπό τις περιστάσεις να επιτρέψουμε, έστω και με κάποιο δισταγμό, την αιτούμενη τροποποίηση.
Η αίτηση εγκρίνεται και επιτρέπεται η τροποποίηση της ειδοποίησης έφεσης με την προσθήκη του λόγου έφεσης αρ. 5 ως το αιτητικό της αίτησης ημερ. 20/2/13. Τροποποιημένη Ειδοποίηση Έφεσης να καταχωρηθεί εντός 10 ημερών από σήμερα και αντίγραφο να επιδοθεί στην καθ’ ης η αίτηση και ενδιαφερόμενο μέρος. Τα έξοδα της αίτησης και όλα όσα θα προκύψουν ως συνέπεια της τροποποίησης επιδικάζονται εις βάρος του εφεσείοντα/αιτητή.
Η έφεση να επαναοριστεί για οδηγίες ενώπιον του Δικαστηρίου από το Πρωτοκολλητείο μετά την καταχώρηση της τροποποιημένης Ειδοποίησης Έφεσης.
Η αίτηση εγκρίνεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο