ECLI:CY:AD:2015:C694
(2015) 3 ΑΑΔ 536
[*536]20 Οκτωβρίου, 2015
[ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, ΝΑΘΑΝΑΗΛ, ΠΑΝΑΓΗ,
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, ΓΙΑΣΕΜΗΣ, Δ/στές]
ΛΟΥΓΚΡΟΥ ΧΑΤΖΗΣΥΜΕΟΥ,
Εφεσείουσα - Αιτήτρια,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ,
Εφεσίβλητης - Καθ’ ης η Αίτηση.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 152/2010)
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Παρεμπίπτων έλεγχος ― Κατ’ αρχήν αποκλείεται ― Επισκόπηση της νομολογίας και εφαρμογή της στα επίδικα γεγονότα.
Αναθεωρητική Έφεση ― Λόγοι εφέσεως ― Δεν είναι επιτρεπτό να προωθηθεί έφεση κατά την Ακρόαση με την επίκληση λόγων οι οποίοι περιελήφθησαν στην Ειδοποίηση Εφέσεως ούτε ηγέρθηκαν καν πρωτοδίκως.
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία ― Ακυρωτική δικαστική απόφαση ― Η ισχύς της erga omnes ― Η εξειδίκευση της γενικής αρχής από την νομολογία και τα όρια ισχύος της κατά περίπτωση.
Πολεοδομία και Χωροταξία ― Ακύρωση Τοπικού Σχεδίου ― Κατά πόσο επηρεάζει διοικητικές πράξεις που βασίστηκαν στο ακυρωθέν σχέδιο και πότε αυτές διασώζονται.
Η εφεσείουσα με το εκ μέρους της περίγραμμα αγόρευσης εγκατέλειψε όλους τους λόγους εφέσεως που είχαν περιληφθεί στην Ειδοποίηση Εφέσεως και περιορίστηκε στο να ισχυριστεί ότι η ακύρωση, σε άλλη δικαστική διαδικασία, του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου ήταν μοιραία και για την εδώ επίδικη πράξη παρόλο που λόγος ακυρώσεως πλήττων την εγκυρότητα του εν λόγω Σχεδίου ΔΕΝ είχε εγερθεί πρωτοδίκως και συνακόλουθα βέβαια ούτε η Ειδοποίηση Εφέσεως περιλάμβανε ο,τιδήποτε σχετικό.
[*537]
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
Οι λόγοι έφεσης πρέπει να συνάδουν με θέματα που απασχόλησαν πρωτοδίκως. Το γεγονός ότι η ακύρωση του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου επήλθε μετά την απόφαση στην προσφυγή και μετά την καταχώρηση της παρούσας έφεσης, δεν αλλοιώνει την κατάσταση. Η προσφυγή αφορούσε ζήτημα παρέκκλισης από το Τοπικό Σχέδιο και η απόρριψη της προσφυγής στηρίχθηκε, κυρίως, στη μη ικανοποίηση των όρων και προϋποθέσεων που τίθενται από τους περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρέκκλισης) Κανονισμών του 1999 και του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου. Η απόφαση ως προς το Τοπικό Σχέδιο αποτελεί ξεχωριστή διοικητική απόφαση, για την οποία δε θα μπορούσε να γίνει παρεμπίπτον έλεγχος από το Δικαστήριο στα πλαίσια προσφυγής εναντίον της απόφασης για παροχή πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση του Τοπικού Σχεδίου. Περαιτέρω, η νομιμότητα της επίδικης διοικητικής πράξης δεν επηρεάζεται από τη μετέπειτα ακύρωση του Τοπικού Σχεδίου. Η νομιμότητα μίας πράξης κρίνεται με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσής της. Ούτε βέβαια θα μπορούσε εκ των υστέρων να προσδώσει έννομο συμφέρον σε πρόσωπα που δεν αμφισβήτησαν την όποια πράξη της διοίκησης, η οποία στηριζόταν στο Τοπικό Σχέδιο να το πράξουν μετά την ακύρωσή του. Θεωρούμε ότι πέραν του ότι οι αποφάσεις που συνηγορούν υπέρ της θέσης της εφεσείουσας δεν αφορούν εφέσεις, παραγνωρίζουν ότι η νομιμότητα μίας πράξης κρίνεται με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσής της. Συνακόλουθα δεν θεωρούμε ότι τυγχάνουν εφαρμογής στην παρούσα περίπτωση. Αποτελεί πάγια νομολογία ότι δεν μπορούν να απασχολήσουν κατ΄ έφεση θέματα τα οποία δεν εγέρθηκαν πρωτοδίκως, εκτός από ζητήματα δημόσιας τάξης, τα οποία μπορεί να εγερθούν και από το ίδιο το Δικαστήριο. Το εγειρόμενο, δεν αποτελεί τέτοιο ζήτημα.
Η έφεση απορρίφθηκε με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Banik ν. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων (2012) 3 Α.Α.Δ. 50,
Παπανδρέου ν. Δημοκρατίας, Υπόθ. Αρ. 830/2012, ημερ. 14.11.2014, ECLI:CY:AD:2014:D872,
Σταύρου ν. Υπουργικού Συμβουλίου (2013) 3 A.A.Δ. 231,
Κεφάλα ν. Δημοκρατίας κ.ά., Υποθ. Αρ. 1549/2010 κ.ά., ημερ. 10.4.2012,
[*538]Α. Τσόκκος Hotel Public Ltd ν. Υπουργικού Συμβουλίου, Υπόθ. 176/2011, ημερ. 15.1.2014, ECLI:CY:AD:2014:D29,
Graicias Holdings Ltd v. Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως κ.ά., Υπόθ. Αρ. 84/11, ημερ. 8.10.2013,
Σκυλουριώτη κ.ά. ν. Δήμου Λευκωσίας, Υπόθ. Αρ. 1909/08, ημερ. 6.9.2011,
Αβρααμίδου ν. ΡΙΚ (2008) 3 A.A.Δ. 88,
Δημοκρατία ν. Κουκκουρή κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 598.
Έφεση.
Έφεση από την Αιτήτρια εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Παμπαλλής, Δ.), (Υπόθεση Αρ. 279/09), ημερομηνίας 3/8/2010.
Γ. Πιττάτζης, για την Εφεσείουσα - Αιτήτρια.
Δ. Καλλίγερος, Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, για την Εφεσίβλητη - Καθ’ ης η Αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΥ, Δ.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει η Σταματίου, Δ..
ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ, Δ.: Η εφεσείουσα άσκησε προσφυγή κατά της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά της για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας, κατά παρέκκλιση του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου.
Πρωτοδίκως τέθηκε από την εφεσείουσα ότι (α) η απόφαση έρχεται σε αντίθεση με την αρχή της ίσης μεταχείρισης των πολιτών, δεικνύει αντιφατική στάση και είναι αναιτιολόγητη, (β) ότι αποφασίστηκε χωρίς να διεξαχθεί δέουσα έρευνα ή αυτή ήταν πλημμελής και εκδόθηκε κατά παράβαση της αρχής για χρηστή διοίκηση και (γ) υπήρξε πλημμελής άσκηση της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης.
Ο αδελφός μας Δικαστής, που εκδίκασε πρωτοδίκως την υπόθεση, απέρριψε τους ισχυρισμούς της εφεσείουσας και την προ[*539]σφυγή της. Με δύο λόγους έφεσης η εφεσείουσα ισχυρίζεται ότι η πρωτόδικη απόφαση είναι εσφαλμένη.
Στο περίγραμμα αγόρευσης της εφεσείουσας δεν αναπτύσσονται οι λόγοι έφεσης και προβάλλεται η νέα θέση ότι τα εγειρόμενα με την έφεση θέματα έχουν καταστεί ακαδημαϊκά, καθότι η επίδικη απόφαση κρίθηκε με βάση τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο. Όμως, με βάση απόφαση που εκδόθηκε στις Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις 708/2009 κ.ά., ημερομηνίας 30.6.2011, ήτοι μετά την καταχώρηση της παρούσας έφεσης, το Τοπικό Σχέδιο Παραλιμνίου ακυρώθηκε. Ως εκ τούτου, η βάση επί της οποίας στηρίχθηκε η απόφαση, εισηγήθηκε ο συνήγορος, έχει καταρρεύσει και, συνεπώς, προκύπτει θέμα επανεξέτασης της αίτησης της εφεσείουσας στη βάση του έγκυρου καθεστώτος που ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο. Τονίστηκε από το συνήγορο κατά τη συζήτηση της έφεσης ότι ακυρωτική απόφαση του Δικαστηρίου ακυρώνει την προσβαλλόμενη πράξη από τον χρόνο έκδοσής της, έναντι όλων (erga omnes). Στη βάση των πιο πάνω, στήριξε την εισήγησή του για επιτυχία της έφεσης.
Αντίθετη υπήρξε η θέση της Δημοκρατίας. Όπως αναφέρεται στη γραπτή αγόρευση του κ. Καλλιγέρου, η έφεση θα πρέπει να απορριφθεί, εφόσον η εφεσείουσα επέλεξε να εγκαταλείψει τους λόγους έφεσης και να αναφερθεί σε ένα μόνο ζήτημα, το οποίο δεν εγέρθηκε, ούτε αποφασίστηκε πρωτοδίκως. Προς τούτο, παρέπεμψε στην υπόθεση Banik ν. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων (2012) 3 Α.Α.Δ. 50. Επιπρόσθετα και ανεξάρτητα από τη θέση αυτή, ο κ. Καλλίγερος εισηγήθηκε ότι η προσβαλλόμενη απόφαση, κατά το χρόνο που λήφθηκε, έπρεπε να στηριχθεί στο Τοπικό Σχέδιο Παραλιμνίου. Το ότι μεταγενέστερα, με μία σαφώς διακριτή από την επίδικη απόφαση διοικητική πράξη, ακυρώθηκε, δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της επίδικης απόρριψης άδειας κατά παρέκκλιση, όπως δεν επηρεάζει και τις αποφάσεις εναντίον των οποίων δεν ασκήθηκε προσφυγή, ανεξάρτητα αν θεμελιώθηκαν ή όχι επί του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου.
Η θέση που ανέπτυξε ο κ. Καλλίγερος είναι ορθή. Οι λόγοι έφεσης πρέπει να συνάδουν με θέματα που απασχόλησαν πρωτοδίκως. Το γεγονός ότι η ακύρωση του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου επήλθε μετά την απόφαση στην προσφυγή και μετά την καταχώρηση της παρούσας έφεσης, δεν αλλοιώνει την κατάσταση. Η προσφυγή αφορούσε ζήτημα παρέκκλισης από το Τοπικό Σχέδιο και η απόρριψη της προσφυγής στηρίχθηκε, κυρίως, στη μη ικα[*540]νοποίηση των όρων και προϋποθέσεων που τίθενται από τους περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρέκκλισης) Κανονισμών του 1999 και του Τοπικού Σχεδίου Παραλιμνίου.
Η απόφαση ως προς το Τοπικό Σχέδιο αποτελεί ξεχωριστή διοικητική απόφαση, για την οποία δε θα μπορούσε να γίνει παρεμπίπτον έλεγχος από το Δικαστήριο στα πλαίσια προσφυγής εναντίον της απόφασης για παροχή πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση του Τοπικού Σχεδίου (βλ. Υπόθεση Αρ. 830/2012, Παπανδρέου ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 14.11.2014 και Σταύρου ν. Υπουργικού Συμβουλίου (2013) 3 Α.Α.Δ. 231).
Περαιτέρω, η νομιμότητα της επίδικης διοικητικής πράξης δεν επηρεάζεται από τη μετέπειτα ακύρωση του Τοπικού Σχεδίου. Η νομιμότητα μίας πράξης κρίνεται με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσής της. Ούτε βέβαια θα μπορούσε εκ των υστέρων να προσδώσει έννομο συμφέρον σε πρόσωπα που δεν αμφισβήτησαν την όποια πράξη της διοίκησης, η οποία στηριζόταν στο Τοπικό Σχέδιο να το πράξουν μετά την ακύρωσή του.
Ο κ. Πιττάτζης μας παρέπεμψε στις Υποθέσεις Αρ. 1549/2010 Κεφάλα ν. Δημοκρατίας κ.ά., ημερομηνίας 10.4.2012, 176/2011 Α. Τσόκκος Hotel Public Ltd ν. Υπουργικού Συμβουλίου, ημερομηνίας 15.1.2014 και Graicias Holdings Ltd v. Διευθυντή Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως κ.ά., ημερομηνίας 8.10.2013, στις οποίες θεωρήθηκε ότι η ακύρωση του Τοπικού Σχεδίου σήμαινε ουσιαστικά την εξαφάνιση του νομικού υποβάθρου των εκεί προσβαλλόμενων αποφάσεων, με αποτέλεσμα να επιτύχουν οι προσφυγές. Οι αποφάσεις αυτές δεν ακολούθησαν προγενέστερη, επίσης πρωτόδικη απόφαση στην Υπόθεση Αρ. 1909/08, Σκυλουριώτη κ.ά. ν. Δήμου Λευκωσίας, ημερομηνίας 6.9.2011. Θεωρούμε ότι πέραν του ότι οι εν λόγω αποφάσεις δεν αφορούν εφέσεις, παραγνωρίζουν ότι η νομιμότητα μίας πράξης κρίνεται με βάση το νομικό καθεστώς που ίσχυε κατά το χρόνο έκδοσής της. Συνακόλουθα δεν θεωρούμε ότι τυγχάνουν εφαρμογής στην παρούσα περίπτωση.
Αποτελεί πάγια νομολογία ότι δεν μπορούν να απασχολήσουν κατ’ έφεση θέματα τα οποία δεν εγέρθηκαν πρωτοδίκως, εκτός από ζητήματα δημόσιας τάξης, τα οποία μπορεί να εγερθούν και από το ίδιο το Δικαστήριο (βλ. Αβρααμίδου ν. ΡΙΚ (2008) 3 Α.Α.Δ. 88, Δημοκρατία ν. Κουκκουρή κ.ά. (1993) 3 Α.Α.Δ. 598 και Banik ν. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων (πιο πάνω)). Το εγειρόμενο, δεν αποτελεί τέτοιο ζήτημα.
[*541]Για τους πιο πάνω λόγους η έφεση απορρίπτεται. Τα έξοδα, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή και θα τεθούν προς έγκριση από την Ολομέλεια, επιδικάζονται εναντίον της εφεσείουσας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο