(1995) 4 ΑΑΔ 2569
[*2569] 27 Νοεμβρίου, 1995
[ΠΙΚΗΣ, Πρόεδρος]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 146 ΚΑΙ 28 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΟΘΩΝΑΣ ΓΙΑΓΚΟΥΛΛΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ,
Καθ' ων η αίτηση.
(Σννεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 769/94, 891/94, 925/94)
Προσφυγή βάσει του Άρθρου 146 του Συντάγματος — Αίτηση τροποποίησης του δικογράφου της προσφυγής (Αίτησης) — Ισχύς των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας mutatis mutandis — Ιδιαιτερότητες της ακυρωτικής δικαιοδοσίας — Τα κριτήρια έγκρισης τροποποίησης ελαστικότερα από τα αντίστοιχα της εκθέσεως απαιτήσεως — Αίτηση εγκρίθηκε αν και υποβληθείσα μετά την κατάθεση των γραπτών αγορεύσεων.
Στις δύο από τις τρεις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις υποβλήθηκε από τους αιτητές αίτηση τροποποίησης της προσφυγής (Αίτησης) μετά την συμπλήρωση και των αγορεύσεων.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, εγκρίνοντας, την αίτηση, αποφάσισε ότι:
Στην προσφυγή, όπως και στην πολιτική αγωγή, τα επίδικα θέματα ορίζονται και στοιχειοθετούνται στη δικογραφία.
Τηρουμένων των αναλογιών που επιβάλλει η φύση της αναθεωρητικής δικιαοδοσίας, ισχύουν οι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας που διέπουν την τροποποίηση αγωγής και προβλέπουν τον τρόπο άσκησής της.
Τα επίδικα θέματα της προσφυγής, σε αντίθεση με εκείνα της πολιτικής αγωγής, έχουν, εκ προοιμίου, ένα κεντρικό άξονα - τη διε[*2570]ρεύνηση της νομιμότητας της πράξης, απόφασης ή παράλειψης, που τίθεται υπό αναθεώρηση. Επομένως, η προσθήκη και άλλων λόγων για την ακύρωση της απόφαση δεν μεταβάλλει τη φύση του πρωταρχικού επίδικου θέματος. Το γεγονός αυτό καθιστά και την πιθανότητα αιφνιδιασμού απομακρυσμένη.
Κατά κανόνα, τροποποίηση επιτρέπεται, εφόσο δεν προκαλείται με την έγκριση του μέτρου ανεπανόρθωτη ζημία στη θέση της άλλης πλευράς και εκτροχιασμός της δίκης από τα παραδεκτά θεσμικά και χρονικά πλαίσια απονομής της δικαιοσύνης.
Ισχύουν ελαστικότερα κριτήρια για την έγκριση αιτήματος για την τροποποίηση προσφυγής, σε σύγκριση με αίτημα για τροποποίηση της έκθεσης απαιτήσεως σε πολιτική αγωγή.
Είναι, όντως, προχωρημένο το στάδιο στο οποίο επιδιώκεται η τροποποίηση της προσφυγής εν προκειμένω, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν υποβληθεί οι αγορεύσεις των διαδίκων. Δεν διαπιστώνεται, όμως, ανεπανόρθωτος επηρεασμός των καθ'ων η αίτηση και του ενδιαφερομένου προσώπου από το ενδεχόμενο έγκρισης της αίτησης, επηρεασμός ο οποίος δεν μπορεί να θεραπευθεί με την κατάλληλη διαταγή για τα έξοδα.
Οι αιτήσεις εγκρίνονται με έξοδα σε βάρος των αιτητών.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Cyprus Flour Mills Co. Ltd and Another v. Republic (1973) 3 C.L.R. 690,
Κλεάνθους κ.ά. ν. Α.ΤΗ.Κ. (1991) 4 Α.Α.Δ. 2971,
Kadivari v. Δημοκρατίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 2924,
Χατζηελισσαίου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ 2404,
"Sevegep" Ltd v. United Sea Transport (1989) 1 Α.Α.Δ. 729,
Παπαγεωργίου ν. Κλάππα (1991) 1 Α.Α.Δ. 24,
Republic v. Georgiades (1972) 3 C.L.R. 594,
Μακρίδου ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1994) 3 Α.Α.Δ. 345,
[*2571]
Mahattou v. Viceroy Shipping (1979) 1 C.L.R. 542,
United Sea Transport v. Zakou (1980) 1 C.L.R. 510,
Michael v. United Sea Transport (1982) 1 C.L.R. 401,
Evripidou and Another v. Kannaourou (1985) 1 C.L.R. 24,
Φοινιώτης v. Greenmar Navigation (1989) 1 (E) Α.Α.Δ. 33,
Sait Electronic S.A. v. Του Πλοίου "Dominique" κ.ά. (Αρ. 1) (1992) 1 Α.Α.Δ. 264.
Αιτήσεις.
Αιτήσεις σε προσφυγές με τις οποίες οι αιτητές επιδιώκουν την τροποποίηση των προσφυγών τους.
Αλ. Λυκούργου για Τ. Παπαδόπουλο, για τον Αιτητή στην Προσφυγή Αρ. 769/94.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή στην Προσφυγή Αρ. 891/94.
Αντ. Κουρτόγλου για Α. Παπαχαραλάμπους, για τον Αιτητή στην Προσφυγή Αρ. 925/94.
Α. Παπασάββας, Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων αίτηση.
Γ. Τριανταφυλλίδης, για το Ενδιαφερόμενο Πρόσωπο - Δαβερώνα.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Με ξεχωριστές αιτήσεις, οι αιτητές σε δύο από τις τρεις συνεκδικαζόμενες προσφυγές - 769/94 και 891/94 - επιδιώκουν την τροποποίηση των αιτήσεων τους, ώστε να προστεθεί και να εξειδικευθεί ως λόγος ακύρωσης της προσβαλλόμενης διοικητικής απόφασης (προαγωγή ενδιαφερομένου προσώπου στη θέση Α' Λειτουργού Πολεοδομίας) παράλειψη συμμόρφωσης της Συμβουλευτικής Επιτροπής και της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας με τις διατάξεις των εδαφίων (6) και (10) του Άρθρου 34 του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου του 1990 (Ν. 1/90), οι οποίες επιβάλλουν την υποχρέωση αιτιολόγησης της αξιολόγησης υποψηφίων στην προφορική εξέταση στην οποία υποβάλλονται. [*2572]
Οι καθ' ων η αίτηση και το ενδιαφερόμενο πρόσωπο φέρουν ένσταση στην τροποποίηση, λόγω του προχωρημένου σταδίου της δίκης στο οποίο υποβλήθηκε η αίτηση. Δεν αμφισβητούν την εξουσία του Δικαστηρίου να εγκρίνει, στην κατάλληλη περίπτωση, την τροποποίηση προσφυγής (Cyprus Flour Mills Co. Ltd. and Another v. Republic (Council of Ministers and Another) (1973) 3 C.L.R. 690). Αντιτίθενται, όμως, στην έγκριση του αιτήματος των προσφευγόντων στο στάδιο που υποβλήθηκε. Παραλληλίζοντας αίτηση τροποποίησης προσφυγής με αίτηση τροποποίησης έφεσης, εισηγήθηκαν ότι αίτηση για τροποποίηση δεν πρέπει να γίνεται δεκτή μετά την πάροδο μακρού χρόνου, γεγονός που ανατρέπει το πλαίσιο της δίκης.
Οι αιτητές υπέβαλαν ότι, και χωρίς την τροποποίηση τους παρέχεται η δυνατότητα να αναφερθούν στις παραβιάσεις των σχετικών διατάξεων του Ν. 1/90, γιατί αυτές αφορούν σε ουσιώδη τύπο της νομοθεσίας, παρέκλιση από τον οποίο εκτρέπει τη Διοίκηση από τα όρια της νομιμότητας. Αν αυτή ήταν η περίπτωση, το δικονομικό μέτρο για την τροποποίηση θα συνιστούσε πλεονασμό και διάβημα που δε θα έπρεπε να απασχολήσει το Δικαστήριο. Όπως υπεδείχθη κατά την ακρόαση, η αίτηση θεμελιώνεται στην αναγκαιότητα τροποποίησης της αίτησης και εδράζεται στις δικονομικές διατάξεις που παρέχουν αυτή τη δυνατότητα. Κάτω από αυτό το πρίσμα τίθεται η αίτηση και κάτω από αυτό το φακό θα εξεταστεί.
Στην προσφυγή, όπως και στην πολιτική αγωγή, τα επίδικα θέματα ορίζονται και στοιχειοθετούνται στη δικογραφία (βλ. Κλεάνθους και Αλλοι ν. Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου (1991) 4 Α.Α.Δ. 2971· Kadivari ν. Δημοκρατίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 2924· Χατξηελισσαίου και Αλλοι ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 2404 "Sevegep" Ltd. v. United Sea Transport (1989) 1(E) Α.Α.Δ. 729· και Παπαγεωργίου ν. Κλάππα (1991) 1 Α.Α.Δ. 24).
Τηρουμένων των αναλογιών που επιβάλλει η φύση της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας, ισχύουν οι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας που διέπουν την τροποποίηση αγωγής και προβλέπουν τον τρόπο άσκησης της - (Κ. 18 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962). Η Δ.25, θ.1, των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας παρέχει διακριτική ευχέρεια στο δικαστήριο να διατάξει την τροποποίηση δικογράφου οποτεδήποτε το κρίνει πρέπον.
Οι αναλογίες που πρέπει να τηρούνται είναι εκείνες που αφο[*2573]ρουν τις ιδιαιτερότητες της αναθεωρητικής δικαιοδοσίας. Η διαδικασία αναθεώρησης διοικητικών πράξεων προς έλεγχο της νομιμότητάς τους έχει εξεταστικό χαρακτήρα και είναι, εκ της φύσεώς της, προσαρμοσμένη στο ανακριτικό σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. Τα επίδικα θέματα της προσφυγής, σε αντίθεση με εκείνα της πολιτικής αγωγής, έχουν, εκ προοιμίου, ένα κεντρικό άξονα - τη διερεύνηση της νομιμότητας της πράξης, απόφασης ή παράλειψης, που τίθεται υπό αναθεώρηση. Επομένως, η προσθήκη και άλλων λόγων για την ακύρωση της απόφασης δε μεταβάλλει τη φύση του πρωταρχικού επίδικου θέματος. Το γεγονός αυτό καθιστά και την πιθανότητα αιφνιδιασμού απομακρυσμένη.
Ο παραλληλισμός της αίτησης για τροποποίηση της προσφυγής με αίτηση για την τροποποίηση έφεσης, που πρόβαλαν οι καθ' ων η αίτηση και το ενδιαφερόμενο μέρος, δεν μπορεί να γίνει. Οι λόγοι έφεσης στοιχειοθετούν τα επίδικα θέματα της δευτεροβάθμιας δικαιοδοσίας, ενώ η προσθήκη και άλλων λόγων ακύρωσης της απόφασης η οποία προσβάλλεται στην προσφυγή δε μεταβάλλει το επίδικο θέμα. (Ως προς το πλαίσιο της δευτεροβάθμιας αναθεωρητικής δικαιοδοσίας, χρήσιμη αναφορά μπορεί να γίνει, μεταξύ άλλων, στη Republic v. Lefkos Georghiades (1972) 3 C.L.R. 594.) Και σε έφεση παρέχεται η δυνατότητα, στην πρέπουσα περίπτωση, τροποποίησης των λόγων της έφεσης - (βλ., μεταξύ άλλων, Μακρίδου ν. Δημοκρατίας (1994) 3 Α.Α.Δ. 345).
Άλλη ουσιώδης διαφορά μεταξύ της αναθεωρητικής και πολιτικής δίκης είναι ο δημόσιος χαρακτήρας του αντικειμένου της προσφυγής και το συμφέρον του δημοσίου στη διασφάλιση της νομιμότητας στη λήψη των διοικητικών αποφάσεων.
Κατά κανόνα, τροποποίηση επιτρέπεται, εφόσο δεν προκαλείται με την έγκριση του μέτρου ανεπανόρθωτη ζημία στη θέση της άλλης πλευράς και εκτροχιασμός της δίκης από τα παραδεκτά θεσμικά και χρονικά πλαίσια απονομής της δικαιοσύνης - (βλ., μεταξύ άλλων, Mahattou v. Viceroy Shipping (1979) 1 C.L.R. 542· United Sea Transport v. Zakou (1980) 1 C.L.R. 510· Michael v. United Sea Transport (1982) 1 C.L.R. 401 Evripidou and Another v. Kannaourou (1985) 1 C.L.R. 24· Φοινιώτης ν. Greenmar Navigation (1989) 1(E) Α.Α.Δ. 33· και Sait Electronic S.A. v. "Dominique"κ.ά. (Αρ. 1) (1992) 1 Α.Α.Δ. 264).
Προκύπτει, από τις αρχές που εκτίθενται πιο πάνω, ότι ισχύουν ελαστικότερα κριτήρια για την έγκριση αιτήματος για την τροποποίηση προσφυγής, σε σύγκριση με αίτημα για τροποποί[*2574]ηση της έκθεσης απαιτήσεως σε πολιτική αγωγή.
Είναι, όντως, προχωρημένο το στάδιο στο οποίο επιδιώκεται η τροποποίηση της προσφυγής, λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν υποβληθεί οι αγορεύσεις των διαδίκων. Δε διαπιστώνεται, όμως, ανεπανόρθωτος επηρεασμός των καθ' ων η αίτηση και του ενδιαφερομένου προσώπου από το ενδεχόμενο έγκρισης της αίτησης· επηρεασμός ο οποίος δεν μπορεί να θεραπευθεί με την κατάλληλη διαταγή για τα έξοδα.
Κρίνω ότι δικαιολογείται η αίτηση για τροποποίηση και εγκρίνεται.
Τροποποιημένη αίτηση θα κατατεθεί σε επτά μέρες.
Οι καθ' ων η αίτηση θα είναι ελεύθεροι να υποβάλουν τροποποιημένη ένσταση μέσα σε 15 μέρες από την παραλαβή της τροποποιημένης αίτησης.
Μετά την τροποποίηση των δικογράφων, οι αιτητές θα είναι ελεύθεροι να υποβάλουν τροποποιημένη αγόρευση μέσα σε τρεις εβδομάδες.
Μετά τη λήψη της τροποποιημένης αγόρευσης, οι καθ' ων η αίτηση και το ενδιαφερόμενο πρόσωπο θα είναι ελεύθεροι να υποβάλουν τροποποιημένη αγόρευση μέσα σε τρεις εβδομάδες.
Μεταγενέστερα οι αιτητές θα είναι ελεύθεροι, αν επιλέξουν, να υποβάλουν απαντητική αγόρευση μέσα σε δέκα μέρες.
Τα έξοδα της αίτησης, όπως και όλα τα έξοδα τα οποία θα προκύψουν από την τροποποίηση των δικογράφων και την υποβολή τροποποιημένων αγορεύσεων, θα βαρύνουν τους αιτητές.
Οι αιτήσεις εγκρίνονται με έξοδα σε βάρος των αιτητών.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο