(1996) 4 ΑΑΔ 2205
[*2205] 2 Σεπτεμβρίου, 1996
[ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΥΡΟΣ ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΪΖΙΔΗΣ,
Αιτητής,
ν.
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΙΤΗΡΩΝ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ' ης η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 948/95)
Διοικητικό Δίκαιο — Διορισμοί — Κριτήρια — Προσόντα — Διακρίβωση προσόντων — Προσόν της γνώσης ξένης γλώσσας — Διαπίστωση της κατοχής του με γραπτές εξετάσεις — Το αποτέλεσμά τους δεν μπορεί, αφ' ης αυτές διεξαχθούν, να παραγκωνιστεί με βάση άλλα κριτήρια — Περιστάσεις της παράβασης των αρχών επί διορισμών στην κριθείσα περίπτωση.
[Πέραν των ανωτέρω τίτλων η απόφαση του Δικαστηρίου διαβάζεται ως σύνολο].
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού ν. Προδρόμου (1995) 3 Α.Α.Δ. 128,
Δημοκρατία ν. Ιερωνυμίδη κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 286.
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης της Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου να διορίσει το ενδιαφερόμενο μέρος στη θέση του έκτακτου μηχανολόγου μηχανικού αντί του Αιτητή.
Κ. Λοΐζου, για τον Αιτητή. [*2206]
Γ. Τριανταφυλλίδης, για την Καθ' ης η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΟΥ, Δ.: Η Επιτροπή Σιτηρών Κύπρου (στα επόμενα η Ε.Σ.Κ.) προκήρυξε την πλήρωση θέσης έκτακτου μηχανολόγου μηχανικού. Το σχέδιο υπηρεσίας προέβλεπε ως απαιτούμενα προσόντα (α) πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλο ή ισότιμο προσόν στη μηχανολογία και (β) πολύ καλή γνώση της Ελληνικής και της Αγγλικής γλώσσας ενώ (γ) μεταπτυχιακό δίπλωμα ή τίτλος ή / και μεταπτυχιακή πείρα σε τομείς σχετικούς με τα καθήκοντα της θέσης θα εθεωρείτο πλεονέκτημα. Υποβλήθηκαν μερικές δεκάδες αιτήσεις.
Ο Καν. 12(1) των περί Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου (Διάρθρωση και Όροι Υπηρεσίας Υπαλλήλων) Κανονισμών του 1986 προβλέπει τα εξής αναφορικά με την ακολουθητέα διαδικασία:
"12-(1) Για οποιαδήποτε κενή θέση η Επιτροπή εξετάζει τις αιτήσεις όλων των αιτητών οι οποίοι κατέχουν τα απαιτούμενα προσόντα για τη θέση και επιλέγει για διορισμό τον καλύτερο.
(2) Πριν από την επιλογή εκείνου που θα διοριστεί η Επιτροπή μπορεί να υποβάλει τους αιτητές σε γραπτή ή/και προφορική εξέταση.
Νοείται ότι η Επιτροπή μπορεί να αναθέσει την εξέταση αυτή σε Επιτροπές από πρόσωπα που θα καθορίσει η ίδια για να τη συμβουλεύσουν σχετικά με διορισμό σε οποιαδήποτε θέση."
Η Ε.Σ.Κ. αποφάσισε όπως οι αιτητές υποβληθούν σε γραπτές εξετάσεις και ανέθεσε το έργο σε αρμόδιο φορέα, ήτοι στο ΚΕ.ΠΑ. Ως θέματα εξετάσεων καθορίσθηκαν τα ακόλουθα τρία: (α) διαγραμματική ικανότητα, (β) χρήση Αγγλικής γλώσσας, και (γ) λήψη αποφάσεων. Το ΚΕ.ΠΑ. εισηγήθηκε όπως επιτυχόντες θεωρηθούν μόνο εκείνοι που θα περνούσαν τον μέσο βαθμό στο κάθε θέμα. Η Ε.Σ.Κ. ενέκρινε αυτό το επίπεδο καθορίζοντας έτσι την σε κατώτατο όριο απαιτούμενη επάρκεια των υποψηφίων και, κατ' ακολουθίαν, έδωσε οδηγίες όπως εν καιρώ κληθούν σε συνέντευξη μόνο οι επιτυχόντες σε όλα τα θέματα.
Αφού διεξήχθηκαν οι εξετάσεις, τα αποτελέσματα, με τη μορφή [*2207] αριθμητικού καταλόγου χωρίς ονόματα, τέθηκαν ενώπιον της Ε.Σ.Κ.. Από τους εικοσιέξι αιτητές που παρακάθησαν, μόνο ένας πέτυχε. Αποφασίστηκε τότε, κατ' αντίθεση με ό,τι προηγουμένως, να κληθούν για συνέντευξη οι καλύτεροι δέκα στον κατάλογο. Όταν ανοίχθηκε ο ονομαστικός κατάλογος, διαπιστώθηκε ότι πρώτος στις εξετάσεις, ο μόνος πού πέρασε σε όλα τα θέματα, ήταν ο αιτητής. Δεύτερος στη σειρά ήταν το ενδιαφερόμενο πρόσωπο που στη χρήση της Αγγλικής γλώσσας πήρε βαθμό 12 από μέγιστο βαθμό 40, ήτοι μόνο 30%. Ας σημειωθεί ότι και άλλοι τρεις, ανάμεσα στους πρώτους δέκα, επίσης απέτυχαν στη χρήση της Αγγλικής. Εν τέλει στις συνεντεύξεις προσήλθαν μόνο οκτώ άτομα. Σε αυτές, σύμφωνα με τα τηρηθέντα πρακτικά:
"Τόσο ο Πρόεδρος όσο και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υπέβαλαν ερωτήσεις που κάλυπταν τεχνικά θέματα και γενικές γνώσεις που αφορούσαν τα καθήκοντα της θέσης που αναφέρονται στο Σχέδιο Υπηρεσίας. Επίσης υποβλήθηκαν διευκρινιστικές ερωτήσεις αναφορικά με τα προσόντα και την πείρα των υποψηφίων έτσι ώστε το Διοικητικό Συμβούλιο να αποφασίσει κατά πόσο οι συγκεκριμένοι υποψήφιοι εκάλυπταν τα καθορισμένα από το Σχέδιο Υπηρεσίας προσόντα."
Στις συνεντεύξεις υπερίσχυσε το ενδιαφερόμενο πρόσωπο όπως και ένας άλλος με πέντε, ο καθένας, χαρακτηρισμούς "εξαίρετος", έναντι τεσσάρων του αιτητή. Με απόφαση της πλειοψηφίας επελέγη για διορισμό το ενδιαφερόμενο πρόσωπο.
Πριν από ο,τιδήποτε άλλο εγείρεται για εξέταση το κατά πόσο το ενδιαφερόμενο πρόσωπο κατείχε το προσόν της πολύ καλής γνώσης της Αγγλικής, το οποίο απαιτούσε το σχέδιο υπηρεσίας. Γιατί μόνο με καταφατική απάντηση θα μπορούσε να συμπεριληφθεί ως υποψήφιος. Ο συνήγορος της Ε.Σ.Κ. εισηγήθηκε ότι πρέπει να θεωρηθεί αυτονόητο πως το ενδιαφερόμενο πρόσωπο κατείχε το εν λόγω προσόν εφόσον ήταν απόφοιτος της Αγγλικής Σχολής Λευκωσίας, όπως και Αγγλικού Πανεπιστημίου στη μηχανολογία. Επιπλέον εισηγήθηκε ότι πρέπει να θεωρηθεί πως με ερωτήσεις οι οποίες υποβλήθηκαν κατά τη συνέντευξη, η Ε.Σ.Κ. ικανοποιήθηκε ότι αυτός κατείχε το προσόν.
Αναφορικά με το πρώτο, επισημαίνω ότι μερικοί από τους αιτητές ήταν απόφοιτοι Ελληνικών σχολών και πανεπιστημίων. Αυτό το γεγονός εξηγεί νομίζω τη γραπτή εξέταση στην χρήση της Αγγλικής. Ωστόσο, η γραπτή εξέταση στο θέμα δεν περιορίστηκε [*2208] σε εκείνους. Η Ε.Σ.Κ. δεν διαχώρησε μεταξύ των μεν και των δε ώστε να προσδώσει στους απόφοιτους Αγγλικών σχολών και πανεπιστημιών πολύ καλή γνώση της Αγγλικής εκ του γεγονότος μόνο της Αγγλόφωνης φοίτησης. Τουναντίον, αποφάσισε όπως όλοι οι αιτητές υποβληθούν στην ίδια εξέταση. Είναι προφανές πως ακόμα και στη δική τους περίπτωση, η Ε.Σ.Κ. επέλεξε για διαπίστωση της ύπαρξης ή όχι του εν λόγω προσόντος τη βεβαιότητα που παρείχε το αποτέλεσμα γραπτής εξέτασης αντί να προβεί σε υποθέσεις από την Αγγλόφωνη φοίτησή τους. Εν τέλει ό,τι προηγουμένως θα μπορούσε ίσως να υποτεθεί, εκτοπίστηκε από το αποτέλεσμα της γραπτής εξέτασης. Το οποίο δεν άφηνε περιθώριο να προτιμηθεί άλλη αντίληψη έναντι του. Η εν λόγω εξέταση, σε ό,τι αφορά τη γλώσσα, δεν μου φαίνεται ότι θα μπορούσε να είχε νόημα παρά μόνο σε συνάρτηση με ό,τι απαιτούσε το σχέδιο υπηρεσίας. Η ερμηνεία και η εφαρμογή του οποίου ενέπιπταν βέβαια στην αρμοδιότητα της Ε.Σ.Κ. ως διοικητικού οργάνου που καθόριζε τον τρόπο διακρίβωσης των προσόντων και, σε περίπτωση όπως εδώ, διεξαγωγής εξέτασης, τη βαθμολογία: βλ. για πρόσφατη υπόμνηση αυτής της αρχής την υπόθεση Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού ν. Προδρόμου (1995) 3 Α.Α.Δ. 128. Και η Ε.Σ.Κ. ενήργησε ανάλογα. Αναφορικά ιδιαίτερα με τη βαθμολογία, είναι σημαντικό το ότι με ρητή απόφαση καθορίστηκε ο βαθμός που απαιτείτο για επιτυχία στο θέμα. Εν πάση όμως περιπτώσει, ακόμα και αν δεν υπήρχε ρητή απόφαση, το ποσοστό 30% που πήρε το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δεν θα μπορούσε εύλογα να θεωρηθεί αρκετό για εξασφάλιση επιτυχίας. Στην υπόθεση Δημοκρατία ν. Ιερωνυμίδη κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 286, λέχθηκαν επί τούτου τα εξής:
"Παρ' όλον ότι είναι καθιερωμένη η αρχή ότι η ερμηνεία του σχεδίου υπηρεσίας και η εφαρμογή του αποτελεί καθήκον και υποχρέωση του διορίζοντος οργάνου και το Δικαστήριο σπάνια επεμβαίνει, εν τούτοις στην παρούσα περίπτωση βρίσκουμε ότι βαθμός 30 από 100 στη γραπτή εξέταση, ακόμα κι' αν η απόδοση του συγκεκριμένου υποψήφιου στην προφορική εξέταση ήταν άριστη, (κάτι που εν πάση περιπτώσει δεν αναφέρεται), δύσκολα δικαιολογεί την κατάληξη της Τμηματικής Επιτροπής ότι ο υποψήφιος κατείχε το απαιτούμενο προσόν της πολύ καλής γνώσης της Αγγλικής. Θεωρούμε την απόφαση της Συμβουλευτικής Επιτροπής εκτός των επιτρεπτών ορίων και ως ληφθείσα κατά παράβαση των κανόνων της χρηστής διοίκησης."
Ο συνήγορος της Ε.Σ.Κ. επίσης προέβαλε ότι η εν λόγω εξέτα[*2209]ση ήταν αρμοσμένη προκειμένου να ελεγχθεί και γενικότερα η νοητική ικανότητα (aptitude) των εξεταζομένων. Οπότε το αποτέλεσμα δεν απέδιδε αποκλειστικά την επάρκεια στη γλώσσα. Θα ήταν, κατά την άποψή μου, άτοπο να υπεισέλθω σε αξιολόγηση του περιεχομένου της εξέτασης - που εμφανίζεται να ήταν καθαρά εξέταση στην χρήση της γλώσσας - όπως άλλωστε άτοπο θα ήταν να προέβαινα σε αξιολόγηση της επιλεγείσας μεθοδολογίας ως προς τη βαθμολογία. Αυτά ανάγονται στην αρμοδιότητα της Ε.Σ.Κ. Τίποτε δεν προέκυψε που να καταδείχνει ότι δεν αντικρύστηκαν μέσα σε εύλογα όρια. Και μια διευκρίνιση. Δεν παραγνωρίζω ότι το σχέδιο υπηρεσίας προνοεί για γνώση της Αγγλικής ενώ η γραπτή εξέταση αναφερόταν σε χρήση. Δεν θεωρώ όμως ότι αυτοί οι χαρακτηρισμοί ενέχουν εν προκειμένω κρισιμότητα. Εξ όσων αντιλαμβάνομαι, η αναφορά σε γνώση περιλαμβάνει στη γενικότητά της και την χρήση η οποία αποτελεί έμπρακτο δείκτη της γνώσης.
Η τελευταία εισήγηση του συνηγόρου της Ε.Σ.Κ. ότι θα πρέπει εν πάση περιπτώσει να διαπιστώθηκε η πολύ καλή γνώση της Αγγλικής γλώσσας με ερωτήσεις που υποβλήθηκαν κατά τη συνέντευξη, δεν μπορεί να γίνει δεκτή για τους εξής λόγους. Πρώτο, διότι είχε ήδη επιλεγεί συγκεκριμένος τρόπος διακρίβωσης του σχετικού προσόντος. Στην απουσία κάποιου παράγοντα που να καθιστούσε το αποτέλεσμα ακροσφαλές δεν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί η αντικατάσταση εκείνου του αποτελέσματος με ό,τι προέκυπτε από άλλο τρόπο εξέτασης. Όταν μάλιστα ο άλλος τρόπος προέκυπτε περιστασιακά από τις εξελίξεις δίχως καταγραφή ολοκληρωμένης απόφασης για υιοθέτησή του. Δεύτερο, διότι σε σχέση με τον δεύτερο τρόπο, η γενική αναφορά σε υποβολή ερωτήσεων δεν παρέχει καμιά απολύτως ένδειξη που να καθιστά δυνατό τον δικαστικό έλεγχο. Δεν είναι γνωστό σε τι ήταν που συνίσταντο οι ερωτήσεις και απαντήσεις και σε ποια γλώσσα γίνονταν ενώ η λήψη θετικής απόφασης επί του θέματος αφήνεται να εξυπονοηθεί χωρίς καθόλου να αναφέρεται. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου, για εξέλιξη που μοιάζει αυθαίρετη.
Το αποτέλεσμα της γραπτής γλωσσικής εξέτασης πρόσφερε στην παρούσα περίπτωση το μόνο μέτρο για τη διακρίβωση της ύπαρξης ή όχι του προσόντος της πολύ καλής γνώσης της Αγγλικής γλώσσας. Το κατείχε ο αιτητής ο οποίος καθίστατο, δεδομένου ότι συνέτρεχαν και οι άλλες προϋποθέσεις, υποψήφιος. Το ενδιαφερόμενο πρόσωπο δεν κατείχε όμως το εν λόγω προσόν και δεν μπορούσε να συνυπολογισθεί ως υποψήφιος. [*2210]
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται. Επιδικάζονται έξοδα υπέρ του αιτητή. Τα έξοδα να υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή.
Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο