ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
< U>Υποθ.αρ.329/97, 826/97, 441/97
ΕΝΩΠΙΟΝ: Χρ.ΑΡΤΕΜΙΔΗ, Δ
Αναφορικά με το Αρθρο 146 του Συντάγματος
ΜΕΤΑΞΥ
:Χαράλαμπου Κωνσταντίνου, Α318, Συν.Μενεού,
Αγ.Τριάδος 15, 7000 Μενεού και άλλου
&# 9;
αιτητών- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Διευθυντή Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας και/ή
Υπουργού Συγκοινωνιών και ΄Εργων
καθ΄ων η αίτηση
------------------------
29.5.1998
Για τον αιτητή στις προσφυγές 329/97 και 441/97: κα.Α.Ευσταθίου
Για τον αιτητή στην 826/97: κ.Α.Παπαχαραλάμπους
Για τους καθ΄ων η αίτηση: κ.Ξ.Ευσταθίου - δικηγόρος της Δ/τιας
-----------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι προσφυγές 329/97 και 441/97 καταχωρίστηκαν από τον ίδιο αιτητή και στρέφονται ουσιαστικά εναντίον μιας απόφασης, της απόλυσης του από το αρμόδιο όργανο ως ωρομίσθιου υπαλλήλου. Η πρώτη προσφυγή στρέφεται εναντίον της «πρόθεσης», όπως στο αιτητικό καθορίζεται, να επιβάλουν την ποινή της απόλυσης στον αιτητή, μετά που κρίθηκε υπόλογος για σοβαρά παραπτώματα συμπεριφοράς, ενώ με τη δεύτερη αμφισβητείται η εγκυρότητα της απόλυσης του. Με την τρίτη προσφυγή, 826/97, ο αιτητής προσβάλλει την απόφαση με την οποία,
μετά από την εις βάρος του πειθαρχική διαδικασία υποβιβάστηκε σε κατώτερη μισθοδοτική κλίμακα.Οι τρεις προσφυγές συνεκδικάστηκαν γιατί σ΄αυτές εγείρεται από το δικηγόρο της Δημοκρατίας κοινή προδικαστική ένσταση, που αφορά τη δικαιοδοσία του Δικαστηρίου να επιληφθεί των προσφυγών. Εισηγείται πως το ζήτημα που δημιουργείται σ΄αυτές δεν εμπίπτει στη σφαίρα του δημοσίου αλλά του ιδιωτικού δικαίου. Αντίθετη είναι η άποψη των δικηγόρων των αιτητών. Θεωρήθηκε πρόσφορο να εξεταστεί το θέμα ως προκαταρκτικό. Καταχωρίστηκαν γραπτές αγορεύσεις, στις οποίες αναπτύσσονται οι εκατέρωθεν θέσεις με αναφορές στις ίδιες αρχές δικαίου και νομολογίας. Τούτο δείχνει πως στην επίλυση του ζητήματος αναμειγνύονται νομικές αρχές, για τις οποίες δεν υπάρχει αμφισβήτηση, με τα πραγματικά γεγονότα, τα οποία όμως οι συνήγοροι υπαγάγουν με διαφορετικό τρόπο στο νόμο.
Η νομική βάση της υπόθεσης καλύπτεται αποκλειστικά από τις διατάξεις του άρθρου 122 του Συντάγματος, όπου καθορίζονται οι όροι «δημόσιος υπάλληλος» και «δημόσια υπηρεσία». Ολόκληρο το άρθρο ακολουθεί:
«Εν τω παρόντι κεφαλαίω οι κάτωθι όροι, εκτός εάν εκ της εν δεδομένη αλληλουχία χρήσεως όρου τινός προκύπτει άλλο τι, σημαίνουσι:
Ο όρος «δημοσία θέσις ή αξίωμα» σημαίνει θέσιν ή αξίωμα εν τη δημοσία υπηρεσία.
Ο όρος «δημόσιος υπάλληλος» δηλοί τον κατέχοντα μονίμως ή προσωρινώς δημοσίαν θέσιν ή αξίωμα ή τον αναπληρούντα τον μόνιμον κάτοχον.
Ο όρος «δημοσία υπηρεσία» σημαίνει υπηρεσίαν υπαγομένην εις την Δημοκρατίαν, πλην της υπηρεσίας εν τω στρατώ ή εν τοις σώμασιν ασφαλείας της Δημοκρατίας και περιλαμβάνει υπηρεσίαν παρά τω Οργανισμώ Εσωτερικών Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, τω Ραδιοφωνικώ Ιδρύματι Κύπρου και τω Οργανισμώ Ηλεκτρισμού Κύπρου και παρ΄οιωδήποτε ετέρω νομικώ προσώπω δημοσίου δικαίου ή παρ΄οιωδήποτε ετέρω οργανισμώ δημοσίου δικαίου άνευ νομικής προσωπικότητος, ιδρυομένοις προς το δημόσιον συμφέρον υπό νόμου, των οποίων τα κεφάλαια είτε παρέχονται είτε είναι ηγγυημένα υπό της Δημοκρατίας, εν ή δε περιπτώσει η επιχείρησις ασκείται αποκλειστικώς υπό τοιούτου νομικού προσώπου ή οργανισμού, εφ΄όσον η διοίκησις αυτού τελεί υπό τον έλεγχον της Δημοκρατίας. Ο εν αρχή όρος δεν περιλαμβάνει όμως υπηρεσίαν εις θέσιν ή αξίωμα ου ο διορισμός ή η πλήρωσις δυνάμει του Συντάγματος ενεργείται από κοινού υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, ουδέ υπηρεσίαν εργατών, εκτός εάν ούτοι απασχολώνται τακτικώς ως εργάται εις μόνιμα έργα της Δημοκρατίας ή οιουδήποτε εκ των ειρημένων νομικών προσώπων ή οργανισμών.»
Στις υποθέσεις που εξετάζουμε αφορά το μέρος του πιο πάνω άρθρου που διαλαμβάνει:
« ......... ο εν αρχή όρος δεν περιλαμβάνει όμως υπηρεσίαν εις θέσιν ή αξίωμα ου ο διορισμός ή η πλήρωσις δυνάμει του Συντάγματος ενεργείται από κοινού υπό του Προέδρου και του Αντιπροέδρου της Δημοκρατίας, ουδέ υπηρεσίαν εργατών, εκτός εάν ούτοι απασχολώνται τακτικώς ως εργάται εις μόνιμα έργα της Δημοκρατίας
(υπογραμμίζω την κρίσιμη διάταξη)
Από το σημείο αυτό αρχίζει η διερεύνηση των πραγματικών γεγονότων, για να διαπιστωθεί αν η εξεταζόμενη περίπτωση εμπίπτει στην πιο πάνω ιδιότητα που καθορίζει το άρθρο του Συντάγματος. Υπάρχει βοηθητική νομολογία του Δικαστηρίου μας που θέτει κριτήρια που προσμετρούν σε μια τέτοια έρευνα. Είναι η υπόθεση Gregoris Androklis ν. The Republic (1985) 3 C.L.R. p.11, στην οποία γίνεται αναφορά στην πρώτην απόφαση επί του θέματος
Doloros Loizou and another v. The Cyprus Inland Telecommunications Authority 4 R.S.C.C. p.48, όπου λέχθηκαν τα εξής: (σελ.51)«Τhe period of his service, the security of the duties, the view taken of the status of such workman
Στις υποθέσεις που μας απασχολούν τα γεγονότα είναι τα εξής: Οι αιτητές προσλήφθηκαν ως ωρομίσθιοι υπάλληλοι. Μολονότι ο μισθός τους καταβάλλεται μηνιαίως εντούτοις ο υπολογισμός του γίνεται επί ωριαίας βάσεως. Οι ώρες εργασίας, μισθοδοσίας και κάθε άλλο ζήτημα που αφορά τους ωρομίσθιους υπάλληλους ρυθμίζονται με συλλογική σύμβαση η οποία συνομολογείται μεταξύ των συντεχνιών του ωρομίσθιου κυβερνητικού προσωπικού και του Προέδρου της Μεικτής Εργατικής Επιτροπής, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Οικονομικών. Η συλλογική σύμβαση έχει καθορισμένη χρονική διάρκεια (συνήθως 2 χρόνια) και υπόκειται σε ανανέωση, οπόταν και επαναδιαπραγματεύονται τα ζητήματα που αφορούν στην παραπέρα εργασιακή σχέση.
Το Υπουργικό Συμβούλιο με σχετικές αποφάσεις του έχει εγκρίνει κανονισμούς για τους όρους απασχόλησης του ωρομίσθιου κυβερνητικού προσωπικού, στους οποίους και καθορίζεται πως ο όρος «υπάλληλος» καλύπτει τα άτομα που προσλαμβάνονται σε ωριαία βάση, για εκτέλεση χειρωνακτικής εργασίας. Οι Διαδικαστικοί Κανονισμοί της Μικτής Εργατικής Επιτροπής προβλέπουν, μεταξύ άλλων, για τη σύσταση της η οποία αποτελείται από ανώτερους αξιωματούχους της κυβέρνησης και εκπροσώπους των συντεχνιών των ωρομίσθιων υπαλλήλων. Σκοποί της επιτροπής είναι η εξασφάλιση της καλύτερης δυνατής συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης, ως εργοδότη από τη μια μεριά και των εργοδοτουμένων από την άλλη. Συνεργασία η οποία αφορά στην καλύτερη παραγωγικότητα αλλά και στους πιο ανθρώπινους όρους εργοδότησης. Για τον ίδιο σκοπό έχουν επίσης γίνει τοπικές επιτροπές οι οποίες επιλαμβάνονται όλων των ζητημάτων που ανακύπτουν από την εργασιακή σχέση των υπαλλήλων με την κυβέρνηση.
Οι πιο πάνω Κανονισμοί δεν είναι θεσμοθετημένοι, προφανώς όμως αποτελούν την ισχύουσα σύμβαση των δύο μερών.
Ο δικηγόρος της Δημοκρατίας εισηγείται, ενόψει των ανωτέρω γεγονότων, πως η ιδιότητα και λειτουργία των αιτητών δεν είναι στο χώρο του δημοσίου δικαίου αλλά του ιδιωτικού. Οι συνήγοροι τους αντιτείνουν πως η εργασία στον αερολιμένα Λάρνακας είναι κανονική και μόνιμη, γίνεται δε προς το δημόσιο συμφέρον. Επομένως, εισηγούνται, η περίπτωση τους προσομοιάζει μ΄αυτή στην υπόθεση
Gregoris Androkli.Με έχει απασχολήσει σοβαρά το ζήτημα που εγείρεται. ΄Εχω καταλήξει στην άποψη πως η αρμοδιότητα και λειτουργία των αιτητών ανήκει στο χώρο του ιδιωτικού δικαίου για τους εξής λόγους. Ο αερολιμένας Λάρνακας λειτουργεί μεν ως ένα μόνιμο, και ασφαλώς σοβαρότατο έργο, που υπάγεται στο αρμόδιο τμήμα της δημόσιας διοίκησης, αλλά όσοι εργάζονται σ΄αυτό για χρονικό διάστημα που ανανεώνεται κατά διαστήματα, με κοινή συμφωνία, δεν έχει την ιδιότητα του δημόσιου υπαλλήλου. Η ιδιότητα αυτή συναρτάται από πολλούς παράγοντες που άπτονται των λεπτομερειών της εργοδότησης. Διαφορετικά όποιος εργάζεται στο χώρο του αεροδρομίου, ανεξάρτητα από τους όρους εργοδότησης του, θα εθεωρείτο δημόσιος υπάλληλος, μέσα στην έννοια του άρθρου 122 του Συντάγματος.
Εκείνο όμως, μεταξύ άλλων, που είναι κατά τη γνώμη μου ο πιο σοβαρός παράγοντας που λειτουργεί ενάντια στην εισήγηση των αιτητών είναι η φράση που βρίσκουμε στην υπόθεση
Dolores Loizou, «the view taken of the status of such workman by employing authority». Βέβαια, η ύπαρξη του παράγοντα αυτού καταδεικνύεται ως αντικειμενικό γεγονός από τις περιστάσεις της υπόθεσης και όχι την απλή εισήγηση του εργοδότη για τις προθέσεις του. Φρονώ, λοιπόν, επί του σημείου τούτου πως διαπιστώνεται αντικειμενικά, και σύμφωνα με τα γεγονότα που εκθέτω πιο πάνω, πως η πρόθεση της κυβέρνησης, αλλά και των αιτητών μέσω των συντεχνιών τους, ήταν να λειτουργεί η εργοδότηση στη βάση ιδιωτικής διευθέτησης, έξω από τα πλαίσια του δημοσίου δικαίου.
Η προκαταρκτική, ως εκ τούτου, ένσταση του δικηγόρου της Δημοκρατίας γίνεται αποδεκτή. Το Διοικητικό Δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία στα θέματα που εγείρονται στις προσφυγές οι οποίες και ως εκ τούτου απορρίπτονται. Οι δυο αιτητές να πληρώσουν £200 έξοδα ο καθένας.
Χρ. Αρτεμίδης, Δ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο