(1998) 4 ΑΑΔ 256
[*256]14 Απριλίου, 1998
[ΚΡΟΝΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΟΝΤΟΓΙΩΡΓΗ,
Αιτήτρια,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ’ ης η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 375/97)
Διοικητικό Δίκαιο ― Eπανεξέταση ―�Eπανεξέταση διορισμών κατόπιν δικαστικής ακύρωσής τους ― Tο ζήτημα κατά πόσο εγχωρεί νέα προσφορική εξέταση κατά την επανεξέταση ―�H δέσμευση του διορίζοντος οργάνου από τα δεδομένα του ουσιώδους χρόνου κατ’ αντιπαράθεση προς την νομοθετική επιταγή και την πραγματική αναγκαιότητα διεξαγωγής προφορικής εξέτασης ― Διάκριση της περίπτωσης υποβολής νέων συστάσεων Διευθυντή Tμήματος κατά την επανεξέταση.
[Πέραν των ανωτέρω τίτλων η απόφαση του Δικαστηρίου διαβάζεται ως σύνολο.]
H προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Kακούρης κ.ά. v. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 1548,
Paschalis v. Republic (1988) 3 C.L.R. 1897,
Δρουσιώτης v. Δήμου Λατσιών (1992) 3 A.A.Δ. 437,
Aργυρίδης v. Δημοκρατίας (1992) 3 A.A.Δ. 376.
Προσφυγή.
Προσφυγή με την οποία προσβάλλεται ο αναδρομικός διορι[*257]σμός των ενδιαφερομένων μερών στη θέση Xημικού 2ης Tάξης, αντί της αιτήτριας.
Α. Κωνσταντίνου, για την Aιτήτρια.
Λ. Λουκαΐδης, Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας, για την Kαθ’ ης η αίτηση.
Ε. Ελευθερίου για Τ. Παπαδόπουλο, για τα Eνδιαφερόμενα μέρη 1 και 2.
Ν. Χρυσομηλά για Μ. Παπαπέτρου, για το Eνδιαφερόμενο μέρος 3.
Cur. adv. vult.
KPONIΔHΣ, Δ.:�Αντικείμενο της προσφυγής αυτής είναι η απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (ΕΔΥ) με την οποία διορίστηκαν στη θέση Χημικού, 2ης Τάξης, Γενικό Χημείο, αναδρομικά από 2.3.93, τα ενδιαφερόμενα μέρη: 1) Αγάθη Αναστάση, 2) Μάρω Χριστοδουλίδου και 3) Δώρα Ζήνωνος-Παρτασίδου, αντί της αιτήτριας. Η επίδικη απόφαση δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Δημοκρατίας, ημερομηνίας 7.3.97.
Η ΕΔΥ έλαβε την επίδικη απόφαση κατά τη διαδικασία επανεξέτασης της πλήρωσης τριών θέσεων Χημικού, 2ης Τάξης, που έλαβε χώραν ως αποτέλεσμα ακυρωτικής απόφασης του Δικαστηρίου. Το Δικαστήριο με την απόφασή του στις υποθέσεις Κώστας Κακούρης ν. Δημοκρατίας (1995) 4 A.A.Δ. 1548 και Κατερίνα Κοντογιώργη και Άλλη ν. Δημοκρατίας (1995) 4 Α.Α.Δ. 960, ακύρωσε την απόφαση της ΕΔΥ με την οποία οι Αγάθη Αναστάση, Μάρω Χριστοδουλίδου και Ελένη Δημητρίου, προάχθηκαν στην πιο πάνω θέση από 2.3.93. Η εν λόγω απόφαση ακυρώθηκε για το λόγο ότι τόσο η Συμβουλευτική Επιτροπή, όσο και η ΕΔΥ, παρέλειψαν να αιτιολογήσουν την κρίση τους αναφορικά με την απόδοση των υποψηφίων κατά τις προφορικές εξετάσεις που έγιναν ενώπιόν τους αντίστοιχα.
Η ΕΔΥ αποφάσισε να επανεξετάσει το θέμα και το παρέπεμψε εκ νέου στη Συμβουλευτική Επιτροπή. Η διαδικασία που έπρεπε ν’ ακολουθηθεί κατά την επανεξέταση, τόσο εκ μέρους της Συμβουλευτικής Επιτροπής όσο και εκ μέρους της ΕΔΥ, αποτέλεσε το αντικείμενο γνωματεύσεων της Νομικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας. Τελικά επικράτησε η άποψη ότι έπρεπε οι υποψήφιοι να υποβληθούν σε νέα προφορική εξέταση από τη Συμβουλευτική Επιτροπή, πριν την υποβολή [*258]των νέων συστάσεών της, ενόψει της διαφοροποίησης στη σύνθεσή της, λόγω της οποίας καθίστατο ανέφικτη η συμπλήρωση της ελλείπουσας αιτιολογίας. Η αιτήτρια διαμαρτυρήθηκε μέσω του δικηγόρου της για την κλήση της σε νέα προφορική εξέταση υποστηρίζοντας ότι τούτο ήταν αντίθετο με αποφάσεις της Ολομέλειας του Δικαστηρίου, σύμφωνα με τις οποίες με την ενέργεια αυτή παραβιάζεται το καθεστώς του ουσιώδους χρόνου (Βλέπε επιστολή ημερομ. 14.8.96). Η Συμβουλευτική Επιτροπή διενέργησε την προφορική εξέταση και λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματά της, καθώς και τα υπόλοιπα στοιχεία των υποψηφίων που ανάγονταν στον ουσιώδη χρόνο, σύστησε για επιλογή 12 υποψηφίους, ανάμεσα στους οποίους την αιτήτρια και τα ενδιαφερόμενα μέρη.
Η ΕΔΥ δέχτηκε 11 από τους συστηθέντες υποψηφίους σε προφορική εξέταση στις 3.2.97 και 4.2.97, στην παρουσία της Διευθύντριας του Γενικού Χημείου. Συνεχίζοντας την επανεξέταση του θέματος η ΕΔΥ, κατά την τελευταία πιο πάνω συνεδρία της, και αφού έλαβε υπόψη και τα αποτελέσματα της προφορικής εξέτασης των υποψηφίων, επέλεξε για διορισμό τα ενδιαφερόμενα μέρη, τις οποίες έκρινε ως τις καταλληλότερες, σημειώνοντας ότι θα κατέληγε στην ίδια απόφαση και στην περίπτωση που δεν θα λάμβανε υπόψη, ως στοιχεία κρίσεως, τις αξιολογήσεις της απόδοσης των υποψηφίων τόσο στην ενώπιον της Συμβουλευτικής Επιτροπής όσο και στην ενώπιόν της προφορική εξέταση.
Η προσφυγή βασίζεται σε 18 συνολικά λόγους ακυρώσεως. Όμως, στο παρόν στάδιο, τίθεται για εξέταση μόνο ένα θέμα, που περιέχεται στο νομικό λόγο ακυρώσεως αρ. 15 και αφορά τη διαδικασία επανεξέτασης. Κατόπιν αιτήματος των δικηγόρων, το θέμα αυτό θα εξετασθεί προκαταρκτικά, γιατί, αν κριθούν βάσιμοι οι ισχυρισμοί του δικηγόρου της αιτήτριας, θα επιφέρει την ακύρωση της επίδικης απόφασης. Πρόκειται για τη διενέργεια νέας προφορικής εξέτασης, κατά την επανεξέταση, τόσο από τη Συμβουλευτική Επιτροπή όσο και από την ΕΔΥ. Οι γραπτές αγορεύσεις των δικηγόρων περιορίστηκαν, κατόπιν σχετικών οδηγιών του Δικαστηρίου, στο θέμα αυτό. Ο δικηγόρος της αιτήτριας υποστήριξε ότι η διεξαγωγή νέας προφορικής εξέτασης παραβίαζε το πραγματικό καθεστώς του ουσιώδους χρόνου. Υποστήριξε τη θέση του με αναφορά στις αποφάσεις της Ολομέλειας στις υποθέσεις Costas Paschalis v. Republic (1988) 3 C.L.R. 1897 και Εύης Δρουσιώτης ν. Δήμου Λατσιών (1992) 3 Α.Α.Δ. 437. Υπήρχαν δε, κατά την άποψή του, επαρκή στοιχεία με βάση τα οποία θα μπορούσε να γίνει η επιλογή των καταλληλοτέρων υποψηφίων, χωρίς τη διενέργεια της νέας προφορικής εξέτασης. Η λήψη υπόψη του αποτελέσματος της προ[*259]φορικής εξέτασης επηρέασε αρνητικά, κατά τους ισχυρισμούς του, την αιτήτρια, της οποίας η αξιολόγηση ήταν χαμηλότερη από εκείνης των ενδιαφερομένων μερών.
Ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, με τη γραπτή αγόρευσή του υποστήριξε ότι η νομολογιακή αρχή ότι η επανεξέταση περιορίζεται στα γεγονότα που υπήρχαν κατά το χρόνο της έκδοσης της αρχικής απόφασης δεν είναι απόλυτη και είναι επιτρεπτές εξαιρέσεις σε περιπτώσεις όπως η παρούσα, όπου η εφαρμογή της καθίσταται εκ των πραγμάτων αδύνατη. Πρόκειται, είπε, για θέσεις πρώτου διορισμού, όπου δεν υπάρχουν άλλα στοιχεία όσον αφορά τους εξωτερικούς υποψηφίους, πλην των στοιχείων των αιτήσεών τους. Επιπλέον δε η ΕΔΥ έχει υποχρέωση, με βάση το άρθρο 33(10) του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου (αρ. 1/90), να καλέσει σε προφορική εξέταση τους υποψηφίους που περιλαμβάνονται στον τελικό κατάλογο. Επικαλέστηκε προς τούτο την απόφαση της Ολομέλειας (πλειοψηφία), στην υπόθεση Αργυρίδης ν. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 376, όπου, παρά το γεγονός ότι ο Διευθυντής του οποίου οι συστάσεις είχαν ακυρωθεί από το Δικαστήριο είχε στο μεταξύ αφυπηρετήσει, κρίθηκε ότι η ΕΔΥ όφειλε, κατά την επανεξέταση, να καλέσει το νέο Διευθυντή να προβεί σε συστάσεις, εφόσον οι συστάσεις του Διευθυντή αποτελούσαν απαραίτητο στοιχείο για την προαγωγή με βάση τις πρόνοιες του Νόμου.
Στην απόφαση της Ολομέλειας στην υπόθεση Paschalis v. Republic (πιο πάνω), λέχθηκαν τα ακόλουθα, στη σελίδα 1908:-
“In the circumstances, the respondent Commission rightly reexamined the matter as it did by disregarding the impressions created by the candidates at the interviews which took place before it under a different composition. Nor do we consider that new interviews could be made before the respondent Commission under its new constitution as such course would necessarily defeat the principle that any re-examination of a decision which was unulled by the Court must be made under the legal and factual background that existed at the time of such annulled decision.”.
H πιο πάνω απόφαση επικροτήθηκε στη μεταγενέστερη απόφαση, επίσης της Ολομέλειας, στην υπόθεση Δρουσιώτης ν. Δήμου Λατσιών (πιο πάνω), όπου αναφέρονται τα ακόλουθα, στις σελίδες 446-447:-
“Στις υποθέσεις Γεώργος Λύωνα και Άλλοι ν. Κυπριακής Δημοκρατίας και Κυπριακή Δημοκρατία ν. Αλέκου Πιτσιλλίδη και [*260]Άλλων (ανωτέρω), οι συστάσεις του Διευθυντή που βασίστηκαν στις Εμπιστευτικές Εκθέσεις των υποψηφίων και/ή στις απόψεις των υπευθύνων του Τμήματος που αφορούσαν την απόδοση των υποψηφίων κατά τον κρίσιμο χρόνο, δηλαδή πριν την ανάκληση της πρώτης απόφασης, κρίθηκαν από την Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως μέρος του αρχικού πραγματικού καθεστώτος.
Η συνέντευξη και η αξιολόγηση των υποψηφίων σ’ αυτή, είναι ευρήματα γεγονότων ύστερα από υποκειμενική εκτίμηση της απόδοσής τους από το συλλογικό όργανο, στην παρούσα περίπτωση από το Δημοτικό Συμβούλιο. Το στοιχείο αυτό δεν υπήρχε κατά το χρόνο της αρχικής απόφασης.
Περαιτέρω, στην παρούσα υπόθεση, το κύριο περιεχόμενο της συνέντευξης, στο οποίο βασίστηκε η εκτίμηση και η εντύπωση του Δημοτικού Συμβουλίου, είναι η γνώση των προνοιών του περί Δήμων Νόμου, των διατάξεων του περί Οδών και Οικοδομών Νόμου και των σχετικών Κανονισμών από τους υποψηφίους κατά το χρόνο της συνέντευξης. Οι γνώσεις αυτές αποτελούσαν μέρος των γραπτών εξετάσεων που διεξήχθηκαν στις 7 Δεκεμβρίου, 1988, για διάγνωση, κυρίως, του προσόντος (3) του Σχεδίου Υπηρεσίας.
Από όλα τα πιο πάνω, είναι φανερό ότι η συνέντευξη και η απόδοση των υποψηφίων, όπως εκτιμήθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο, αποτελούσαν νέο στοιχείο, το οποίο δεν υπήρχε στον ουσιώδη χρόνο της λήψης της απόφασης που ανακλήθηκε. Το στοιχείο αυτό άσκησε ουσιαστική επιρροή στην επιλογή του ενδιαφερομένου μέρους για διορισμό στη θέση.
Στην υπόθεση Costas Paschali v. The Republic of Cyprus, (ανωτέρω), η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου είπε:-
“Nor do we consider that new interviews could be made before the respondent Commission under its new constitution as such course would necessarily defeat the principle that any re-examination of a decision which was annulled by the Court must be made under the legal and factual background that existed at the time of such annulled decision.”.
Ο ισχυρισμός ότι χωρίς τις νέες συνεντεύξεις δεν μπορούσε να γίνει η δέουσα έρευνα δε μας βρίσκει σύμφωνους.
[*261]Η ανάκληση ή ακύρωση δεν εμποδίζει την έκδοση ταυτόσημης πράξης, εφόσον η έκδοση γίνεται με επανάληψη της διαδικασίας, ύστερα από νέα έρευνα της υπόθεσης και εκτίμηση των ιδίων στοιχείων ή/και στοιχείων που υπήρχαν και δεν είχαν ληφθεί υπόψη κατά την έκδοση της αρχικής πράξης που ανακλήθηκε ή ακυρώθηκε. Η δέουσα έρευνα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την εγκυρότητα διοικητικής πράξης ή απόφασης, γιατί η Διοίκηση έχει υποχρέωση να ερευνά όλα τα κρίσιμα στοιχεία για εξακρίβωση των γεγονότων και να εφαρμόζει το νόμο στην κάθε περίπτωση (βλ. Κυπριακή Δημοκρατία ν. Θεόδουλου Πανταζή (1991) 3 Α.Α.Δ. 47). Η δέουσα έρευνα, όμως, πρέπει να γίνεται μέσα στα πλαίσια των νόμων, περιλαμβανομένων και των Κανόνων του Διοικητικού Δικαίου.”.
Κατά την άποψή μου το εγειρόμενο θέμα κρίθηκε οριστικά από τις πιο πάνω αποφάσεις της Ολομέλειας και δεν χωρεί διαχωρισμός της παρούσας υπόθεσης από αυτές. Όσον αφορά τις αποφάσεις της Ολομέλειας που αφορούν συστάσεις του Διευθυντή, έχω τη γνώμη ότι πρόκειται για διαφορετικό θέμα. Στην περίπτωση των συστάσεων μπορούν να γίνουν νέες, ακόμα και από νέο Διευθυντή, φτάνει να στηριχθούν μόνο στα στοιχεία που αφορούν τον ουσιώδη χρόνο. Με τις νέες συνεντεύξεις, όμως, εισάγεται στοιχείο που δεν αφορά τον ουσιώδη, αλλά μεταγενέστερο χρόνο. Το γεγονός ότι η διενέργεια προφορικής εξέτασης από την ΕΔΥ απαιτείται από τον ίδιο το Νόμο (άρθρο 33(10)), δεν δικαιολογεί κατά την άποψή μου τη διαφοροποίηση των στοιχείων του ουσιώδους χρόνου. Ούτε και συμφωνώ ότι δεν ήταν στην προκειμένη περίπτωση δυνατή η επιλογή των καταλληλοτέρων υποψηφίων με βάση τα υπόλοιπα στοιχεία τους.
Καταλήγω ότι ο ισχυρισμός του δικηγόρου της αιτήτριας ευσταθεί και ως εκ τούτου η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Τα έξοδα επιδικάζονται υπέρ της αιτήτριας τα οποία να υπολογισθούν από τον Πρωτοκολλητή.
H�προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο