ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 281/99
.ΕΝΩΠΙΟΝ
: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.Μεταξύ:
Ζωής Σιδερά,
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας,
Καθ΄ ων η αίτηση.
_________________
29 Δεκεμβρίου, 1999
.Για την αιτήτρια: Α. Σ. Αγγελίδης.
Για τους καθ΄ ων η αίτηση: Α. Παπασάββας, Εισαγγελέας της Δημοκρατίας
εκ μέρους του Γεν. Εισ.
_________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η αιτήτρια είναι Τεχνολόγος Νοσοκομειακού Εργαστηρίου 1ης τάξης. ΄Εχει ασκήσει την παρούσα προσφυγή κατά της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (η Ε.Δ.Υ.) με την οποία ο Γεώργιος Ρωσσίδης (Ε.Μ.1) και η Ελένη Κυριάκου (Ε.Μ.2) έχουν προαχθεί στη θέση Ανώτερου Τεχνολόγου Νοσοκομειακού Εργαστηρίου Β (η επίδικη θέση).
Τα πραγματικά περιστατικά τα οποία περιβάλλουν την προσφυγή
:Στη συνεδρία της με ημερ. 6.2.98 η Ε.Δ.Υ. διαπίστωσε ότι δυο μόνιμες θέσεις Ανώτερου Τεχνολόγου Νοσοκομειακού Εργαστηρίου Β είναι κενές από την 1.9.97 και αν και έχει παρέλθει η προθεσμία των τεσσάρων μηνών που προβλέπει το άρθρο 29(2) των περί Δημοσίας Υπηρεσίας Νόμων του 1990 έως 1996 (ο Νόμος) η αρμόδια αρχή παρέλειψε να υποβάλει πρόταση για την πλήρωση τους. Η Ε.Δ.Υ. αποφάσισε, δυνάμει του άρθρου 29(3) του Νόμου, να προχωρήσει στην πλήρωση των εν λόγω κενών θέσεων χωρίς πρόταση της αρμόδιας αρχής σε ημερομηνία που θα οριστεί αργότερα. Αποφάσισε, επίσης, όπως στη συνεδρία να κληθεί να παραστεί και ο Διευθυντής Ιατρικών Υπηρεσιών και Δημόσιας Υγείας (ο Διευθυντής). Με επιστολή της ημερ. 14.12.98 η Επιτροπή κάλεσε τον Διευθυντή να παρευρεθεί στη συνεδρία της Επιτροπής στις 22.12.98 σχετικά με την πλήρωση των πιο πάνω δύο θέσεων. Ταυτόχρονα τον εφοδίασε με κατάλογο των υποψηφίων για προαγωγή και αντίγραφο του σχεδίου υπηρεσίας. Επίσης του ζήτησε να είναι σε θέση να συμβουλεύσει την Επιτροπή για την κατοχή από τους υποψηφίους των απαιτούμενων από το σχέδιο υπηρεσίας προσόντων, καθώς και για την καταλληλότητα τους για τη θέση.
Η Ε.Δ.Υ. εξέτασε το θέμα πλήρωσης της θέσης κατά τη συνεδρία της με ημερ. 22.12.98. Ασχολήθηκε με τον κατάλογο των υποψηφίων και αφού έλαβε υπόψη σχετική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, έκρινε ότι προάξιμοι είναι οι έχοντες αύξοντα αριθμό 1 έως 25. Ακολούθως προσήλθε στη συνεδρία ο Διευθυντής ο οποίος ενημερώθηκε για την πιο πάνω απόφαση της Επιτροπής και τέθηκαν στη διάθεση του οι προσωπικοί φάκελοι και οι φάκελοι των ετήσιων υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων. Ακολούθησε η σύσταση του Διευθυντή. Την παραθέτω γιατί το κύριο μέρος της επιχειρηματολογίας της αιτήτριας στρέφεται κατά της εγκυρότητας της σύστασης:
“Προκειμένου να προβώ σε συστάσεις προαγωγης, μελέτησα το περιεχόμενο των Προσωπικών και των Υπηρεσιακών Φακέλων των υποψηφίων. Διαβουλεύτηκα επίσης και έλαβα υπόψη μου τις γνώμες των άμεσα προϊσταμένων των υποψηφίων. ΄Εχοντας υπόψη τα πιο πάνω, τα υπό του Σχεδίου Υπηρεσίας απαιτούμενα προσόντα της υπό πλήρωση θέσης καθώς και τα υπό του Νόμου προβλεπόμενα κριτήρια, δηλαδή την αξία, τα προσόντα και την αρχαιότητα, κρίνω ως καταλληλότερους και συστήνω για προαγωγή τους υποψήφιους Ρωσσίδη Γεώργιο και Κυριάκου Ελένη.
Ο Ρωσσίδης Γεώργιος ουδενός υστερεί σε αρχαιότητα. Σ΄ ότι αφορά την αξία, υστερεί οριακά μερικών μη συστηνόμενων υποψηφίων, μόνο κατά τα έτη 93 και 94. Κατά τα τελευταία έτη, 1995 έως 1997, στα οποία αποδίδεται μεγαλύτερη σημασία, ο Ρωσσίδης ουδενός υστερεί σε αξία ή/και υπερέχει, αξιολογούμενος ως καθόλα εξαίρετος.
Ο συστηνόμενος εργάζεται επί σειρά ετών ως υπεύθυνος της Τράπεζας Αίματος στο Νοσοκομείο Λάρνακας με εξαιρετική επιτυχία. ΄Εχει έφεση προς μάθηση και προς τούτο παρακολούθησε διάφορα συνέδρια και σεμινάρια σχετικά με την εργασία του. Είναι άνθρωπος πολύ αποτελεσματικός και συνεπής στην εργασία του. Χαρακτηρίζεται από μια θετικότητα που εντυπωσιάζει. ΄Ο,τι του ανατεθεί το φέρει εις πέρας γρήγορα και πάντοτε με επιτυχία. Χειρίζεται ευαίσθητα και πολύπλοκα μηχανήματα, τα οποία παρακολουθεί, ελέγχει και φροντίζει να βρίσκονται πάντοτε σε πολύ καλή λειτουργική κατάσταση. Αξιοποιεί ορθολογιστικά τον στη διάθεσή του χρόνο καθώς και τον στη διάθεση του προσωπικού του χρόνο πάντοτε προς όφελος της Υπηρεσίας. Η προσφορά του εκτιμάται απο προϊσταμένους, συνεργάτες και κοινό.
Σε όλες τις πιο πάνω ιδιότητες και ικανότητες αλλά προπάντων στη θετικότητα, αποτελεσματικότητα και συνέπεια ο Ρωσσίδης υπερέχει των μη συστηνόμενων υποψηφίων.
Η Κυριάκου Ελένη, την οποία συστήνω για τη δεύτερη θέση, ουδενός υστερεί σε αξία ή/και υπερέχει. Σ΄ ό,τι αφορά την αρχαιότητα, υστερεί οριακά, αρχαιότητα που ανάγεται στην ημερομηνία γέννησης, μόνο έναντι του Ζαχαρίου Κύπρου.
Η συστηνόμενη εργάζεται στο κλινικό εργαστήριο του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, διεκπεραιώνοντας τα καθήκοντα της με απόλυτη πάντοτε επιτυχία. Είναι άνθρωπος πολύ οργανωμένος και προγραμματισμένος. Η συνέπειά της προς ότι έχει καθήκον να πράξει είναι υποδειγματική. Τη χαρακτηρίζει επίσης η αποτελεσματικότητα και η θετικότητα στην εργασία της. Ο,τιδήποτε αναλάβει το φέρει επιτυχώς σε πέρας
Σε όλες τις πιο πάνω ιδιότητες και ικανότητες αλλά προπάντων στη θετικότητα, αποτελεσματικότητα και συνέπεια η Κυριάκου υπερέχει έναντι όλων των μη συστηνόμενων υποψηφίων.
Συστήνοντας τους πιο πάνω, έλαβε υπόψη μου ότι ορισμένοι υποψήφιοι που δε συστήνονται έχουν πρόσθετα ακαδημαϊκά προσόντα, όμως αυτά δεν αποτελούν πλεονέκτημα ούτε πρόσθετο προσόν σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης.”
Στη συνέχεια η Ε.Δ.Υ. αποφάσισε την προαγωγή του Γεώργιου Ρωσσίδη και της Ελένης Κυριάκου (τα Ε.Μ.) στην επίδικη θέση. ΄Ελαβε υπόψη όλα τα ενώπιον της στοιχεία και τα καθιερωμένα κριτήρια στο σύνολό τους - αξία, προσόντα, αρχαιότητα - τις συστάσεις του Διευθυντή και τα όσα ανέφερε σχετικά. ΄Εκρινε ότι τα Ε.Μ. υπερέχουν των άλλων υποψηφίων.
Οι λόγοι ακύρωσης
.Ο κ. Αγγελίδης εκ μέρους της αιτήτριας υπέβαλε ότι η Ε.Δ.Υ. καθόρισε τον κατάλογο των προσοντούχων “χωρίς ονομαστικό προσδιορισμό της επιλογής της ποιοί είναι προσοντούχοι” και ότι παραμένει εντελώς άγνωστο εάν η αιτήτρια θεωρήθηκε ή όχι προσοντούχος.
Η πιο πάνω θέση δεν βρίσκει έρεισμα στο ενώπιον μου υλικό. Στο φάκελο της διοίκησης (Τεκ. 4) υπάρχει ο κατάλογος των 25 υποψηφίων. Η αιτήτρια είναι η έβδομη στον κατάλογο (βλ. Ερ. 50-75 στο Φακ. τεκ. 4). Ακολουθεί πως ο σχετικός λόγος ακύρωσης δεν ευσταθεί.
Ο επόμενος λόγος ακύρωσης στρέφεται κατά της εγκυρότητας της σύστασης του Διευθυντή. Υποστηρίχθηκε ότι ο Διευθυντής “προετοιμάσθηκε παράνομα, χωρίς γνώση του ποιοί είναι οι προσοντούχοι και χωρίς να έχει φακέλους”. Μάλιστα πήρε απόψεις από Προϊσταμένους που επίσης δεν γνώριζαν ποιοί θα εκρίνοντο προσοντούχοι. Επίσης οι φακέλοι που επικαλείται ο Διευθυντής του δόθηκαν για πρώτη και μόνη φορά από την Ε.Δ.Υ. στις 22.12.98 και αφού λίγα λεπτά πιο πριν η Ε.Δ.Υ. διαπίστωσε ποιοί ήσαν οι προσοντούχοι. “΄Αρα - καταλήγει η εισήγηση - η μελέτη τους ήταν πρόχειρη, στιγμιαία και χωρίς βάθος αφού υπήρχαν 25 προσοντούχοι για τους οποίους έπρεπε να συναγάγει αξιοκρατικά συμπεράσματα”.
Οι πιο πάνω εισηγήσεις δεν μπορούν να πετύχουν. Ο Διευθυντής γνώριζε από τις 14.12.98 (βλ. την πιο πάνω επιστολή της Ε.Δ.Υ. ημερ. 14.12.98) ποιοί ήταν οι υποψήφιοι. Είχε, επομένως, όλο το χρόνο να μελετήσει τα δεδομένα όλων των υποψηφίων και να διαβουλευθεί με τους Προϊσταμένους των υποψηφίων. Δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον του Δικαστηρίου που να υποστηρίζει τη θέση ότι η μελέτη των φακέλων από το Διευθυντή ήταν “πρόχειρη και στιγμιαία”. Στο σχετικό πρακτικό αναφέρεται ότι οι προσωπικοί φάκελοι και οι φάκελοι των ετήσιων υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων τέθηκαν στη διάθεση του Διευθυντή. Στο πρακτικό δεν αναφέρεται η χρονική διάρκεια της εξέτασης των φακέλων από το Διευθυντή. Λειτουργεί, επομένως, το τεκμήριο της κανονικότητας της σχετικής πράξης το οποίο δεν έχει ανατραπεί. Τεκμέρεται, επομένως, ότι ο Διευθυντής έχει εξετάσει δεόντως τους φακέλους (Βλ. Kousoulides v. Republic (1967) 3 C.L.R. 438. Βλ. και Lambrakis v. Republic (1973) 3 C.L.R. 29, και Kolokotronis v. Republic (1980) 3 C.L.R. 419). Πρόσθετα, σύμφωνα με τη νομολογία, η προσωπική γνώση του Διευθυντή καθώς και η συλλογή πληροφοριών από τους Προϊσταμένους των υποψηφίων είναι αποδεκτά στη διαμόρφωση της σύστασης του (Βλ. Αργυρίδης ν. Δημοκρατίας, (1992) 3 Α.Α.Δ. 376. Βλ. και Γεωργιάδου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 817/12.7.90 στην οποία έχει νομολογηθεί ότι πρέπει να καταγράφονται οι συστάσεις του Διευθυντή αλλά όχι και οι απόψεις που άκουσε από άλλους λειτουργούς για να καταλήξει στη δική του κρίση).
Μια άλλη εισήγηση του κ. Αγγελίδη περιστρέφεται γύρω από το περιεχόμενο της σύστασης στο σύνολό της. Υπέβαλε ότι “η σύσταση περιέχει απλώς γενικότητες, αοριστίες και ωραιολογίες που έρχονται σε αντίφαση και/ή σύγκρουση με το περιεχόμενο των φακέλων”. Υπέδειξε τα “στοιχεία υπεροχής” των Ε.Μ. στα οποία έκαμε αναφορά ο Διευθυντής - αποτελεσματικότητα, συνέπεια, θετικότητα και αξιοποίηση του χρόνου. Υπέβαλε ότι τα στοιχεία αυτά αξιολογούνται κάθε χρόνο στις υπηρεσιακές εκθέσεις “όπου η αιτήτρια έχει πάντοτε εξαίρετη αξιολόγηση και συνεπώς (α) δεν υστερούσε έναντι των Ε.Μ., και (β) δεν αποτελεί η σύσταση αυτή αιτιολογία για προτίμηση των Ε.Μ.”.
Τόνισε ότι η “αποτελεσματικότητα και η επιτυχία του έργου που ανατίθεται” είναι το υπ΄ αρ. 2 στοιχείο στην ετήσια αξιολόγηση (απόδοση στην εκτέλεση εργασίας), η “συνέπεια και η θετικότητα” είναι το υπ΄ αρ. 4 στοιχείο στην ετήσια αξιολόγηση (υπευθυνότητα), “η συνεργασία και η επικοινωνία” είναι τα υπ΄ αρ. 6 και 7 στοιχεία της ετήσιας αξιολόγησης (συνεργασία/σχέση, συμπεριφορά προς τους πολίτες)”. Οι δε αναφορές περί χειρισμού ευαίσθητων και πολύπλοκων μηχανημάτων, περί τελειότητος της εργασίας - κατέληξε ο ευπαίδευτος συνήγορος - “είναι εξωγενή διακοσμητικά στοιχεία κρίσεως είναι μέρος των καθηκόντων όλων των προσοντούχων ως ομοιόβαθμοι, εκτός εάν θεωρεί ότι κάποιας διαφορετικής φύσης καθήκοντα που ανέθεσε ο Διευθυντής στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα δημιούργησαν πλεονέκτημα σ΄ αυτούς και θυματοποίηση για την αιτήτρια. Είναι γνωστή η νομολογία για το ότι είναι ανεπίτρεπτο να θυματοποιείται κάποιος από τη φύση της εργασίας του.”Ο ευπαίδευτος συνήγορος έκαμε αναφορά στην Κουάλη κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2402/11.11.9
9 στην οποία έχουν υιοθετηθεί τα νομολογηθέντα στην Χριστοδουλίδου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2374/15.9.99. Μεταφέρω το σχετικό απόσπασμα από την Χριστοδουλίδου:“Πάντως, δεν μπορεί το όποιο περιθώριο παρέχεται κατά περίπτωση, ενόψει των πιο πάνω, ως προς την εκτίμηση της βαρύτητας των διαφορών που αναδεικνύουν οι εκθέσεις, να αναβαθμιστεί και σε δυνατότητα ανάπλασης της εικόνας για αναγνώριση υπέρ υποψηφίου κατά τρόπο θετικό, δηλαδή με τη μορφή διαπίστωσης, πως υπερέχει στην πραγματικότητα εκεί όπου οι ετήσιες αξιολογήσεις δεν τον εμφανίζουν να υπερέχει. Και ακριβώς έχουμε εν προκειμένω τέτοια κρίση, εκ των υστέρων και βέβαια πάλιν υποκειμενική, στηριγμένη σε πληροφορίες και σε προσωπική διαχρονική γνώση, αναφορικά με την ποιότητα των υποψηφίων. Το βασικό πρόβλημα δεν εντοπίζεται στην επάρκεια της αιτιολογίας από την άποψη της αποκάλυψης ονομάτων και των στοιχείων που οδήγησαν στις διαπιστώσεις. Αυτό αφορά στις πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για τη διαμόρφωση κρίσεων για ιδιότητες ως προς τις οποίες οι υποψήφιοι αξιολογούνταν ετησίως. Ούτε ο διευθυντής ούτε οι προϊστάμενοι και οι αξιολογούντες λειτουργοί μπορούν, εξώ από το θεσμοθετημένο πλαίσιο αξιολόγησης και με δοσμένες έγκυρες ετήσιες αξιολογήσεις, να διαμορφώνουν εκ των υστέρων νέα κατάσταση αναφορικά με την αξιολογηθείσα ποιότητα των λειτουργών.”
Στην Κουάλη (πιο πάνω) η σύσταση του Διευθυντή ήταν σχεδόν παρόμοιου περιεχομένου με την επίδικη σύσταση. ΄Οπως και εδώ απέδιδε υπεροχή στα Ε.Μ. σε σχέση με τα στοιχεία της συνέπειας, μεθοδικότητας, συστηματικότητας και αποτελεσματικότητας. Κρίθηκε ότι η σύσταση του Διευθυντή έπασχε. Παραθέτω το σχετικό μέρος της απόφασης:
“΄Οπως προκύπτει από τις Υπηρεσιακές Εκθέσεις των υποψηφίων τόσο των αιτητών όσο και των ενδιαφερομένων προσώπων όλοι είναι περίπου ισάξιοι. Κρίνουμε ότι το αποτέλεσμα της σύστασης του Διευθυντή καταλήγει σε ανατροπή των αξιολογήσεων αυτών, αφού για θέματα που έχουν ήδη αξιολογηθεί παρόμοια όλοι, διαχωρίζονται ορισμένοι οι οποίοι συστήνονται με γενικές παρατηρήσεις που στην ουσία ανατρέπουν την αξιολόγηση αυτή.
.................................. .................................................. ............
΄Ετσι όπως και στη Χριστοδουλίδου (ανωτέρω) κρίνουμε ότι η σύσταση πάσχει όχι αναφορικά με την επάρκεια της αιτιολογίας σε συνάρτηση με την αποκάλυψη των πηγών των πληροφοριών για τη διαμόρφωση της κρίσης αλλά γιατί ο Διευθυντής δεν θα μπορούσε έξω από το πλαίσιο των ετήσιων αξιολογήσεων να διαμορφώνει εκ των υστέρων νέα κατάσταση αναφορικά με την ίδια αξιολογούμενη ποιότητα των υποψηφίων. Καθήκον του Διευθυντή είναι με βάση τις γνώσεις που έχει για το τι απαιτεί η θέση να επισημαίνει τις αρετές εκείνες του συγκεκριμένου υποψηφίου, στις οποίες με βάση τις αξιολογήσεις υπερέχει, και να συστήνει με βάση την υπεροχή αυτών τον καταλληλότερο υποψήφιο.”
Οι ετήσιες υπηρεσιακές εκθέσεις αξιολογούν τους υπαλλήλους πάνω σε 8 κριτήρια. Κατά τα τελευταία 5 έτη (1993-1997) η αιτήτρια έχει βαθμολογηθεί 38 φορές με το βαθμό “εξαίρετα” και δύο φορές με το βαθμό “πολύ ικανοποιητικά”. Ακριβώς την ίδια εικόνα παρουσιάζει και το Ε.Μ. 1. Το Ε.Μ. 2 έχει βαθμολογηθεί 40 φορές με το βαθμό “εξαίρετα”. Διαπιστώνω, επομένως, ότι οι υπηρεσιακές εκθέσεις φέρουν τους τρεις υποψηφίους να είναι ισάξιοι. Διαπιστώνω, επίσης, ότι τα στοιχεία σε σχέση με τα οποία η σύσταση έχει αποδώσει υπεροχή στα Ε.Μ. έχουν αξιολογηθεί στις ετήσιες υπηρεσιακές εκθέσεις. Πρόσθετα και σε σχέση με το μέρος της σύστασης η οποία αποδίδει στο Ε.Μ.1 έφεση προς μάθηση και αναφέρει ότι παρακολούθησε διάφορα συνέδρια και σεμινάρια σχετικά με την εργασία του παρατηρώ
ότι από το περιεχόμενο των φακέλων προκύπτει ότι στον τομέα αυτό η αιτήτρια υπερτερεί σε σημαντικό βαθμό του Ε.Μ.1.Ενώ, σύμφωνα με τις υπηρεσιακές εκθέσεις, οι τρεις υποψήφιοι είναι ισάξιοι ο Διευθυντής έχει με τη σύσταση του διαμορφώσει νέα κατάσταση υπεροχής των Ε.Μ. έξω από το θεσμοθετημένο πλαίσιο των ετήσιων αξιολογήσεων. ΄Εχει αναφέρει ότι οι προαχθέντες υπερέχουν σε σχέση με στοιχεία τα οποία έχουν αξιολογηθεί στις υπηρεσιακές εκθέσεις, οι οποίες, όμως, δεν τους εμφανίζουν ότι υπερέχουν.
Τα πραγματικά περιστατικά της παρούσας υπόθεσης είναι ταυτόσημα με εκείνα της Κουάλη (πιο πάνω). Τυγχάνουν, επομένως, πλήρους εφαρμογής τα νομολογηθέντα στην Κουάλη. Για τους λόγους που υποδεικνύονται σε εκείνη την υπόθεση η σύσταση πάσχει. Η διαπίστωση αυτή οδηγεί στην επιτυχία της προσφυγής και στην ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται στην ολότητά της με έξοδα £300.
Π. ΚΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο