(1999) 4 ΑΑΔ 686
[*686]15 Ιουνίου, 1999
[ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 28 ΚΑΙ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΙΣΣΟΥΡΙΟΣ,
Αιτητής,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 865/98)
Δημόσιοι Υπάλληλοι ― Πειθαρχικά αδικήματα ― Διαθεσιμότητα ―Άρθρο 85(1) του Ν. 1/90 ― Το δημόσιο συμφέρον ο μόνος λόγος για τον οποίο επιτρέπεται η διαθεσιμότητα ― Απαιτείται εξειδίκευση και ειδική αιτιολόγηση των λόγων δημοσίου συμφέροντος ― Η σοβαρότητα του αδικήματος από μόνη της δεν επαρκεί ― Το αόριστο ενδεχόμενο επηρεασμού μαρτύρων και ο μη επηρεασμός της λειτουργίας του Τμήματος, δεν αποτελούν λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Ο αιτητής προσέβαλε με την προσφυγή του την απόφαση της Eπιτροπής Δημόσιας Yπηρεσίας να τον θέσει σε διαθεσιμότητα, στα πλαίσια διερεύνησης πειθαρχικού αδικήματος εναντίον του.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Σύμφωνα με το Άρθρο 85(1) των περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμων το δημόσιο συμφέρον είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο δημόσιος υπάλληλος μπορεί να τεθεί σε διαθεσιμότητα κατά τη διάρκεια της διερεύνησης πειθαρχικών αδικημάτων εναντίον του, και τούτο προς αποφυγή του κινδύνου η παρουσία του στην υπηρεσία να επηρεάσει την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας. Οι λόγοι δημόσιοι συμφέροντος πρέπει να εξειδικεύονται και αιτιολογούνται ειδικά στην απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας.
[*687]Όσον αφορά στο στοιχείο της σοβαρότητας των αδικημάτων, σημειώνεται απλώς ότι η σοβαρότητα των αδικημάτων δεν είναι από μόνη της επαρκής λόγος για τη διαθεσιμότητα υπαλλήλου. Είναι μόνο ένα στοιχείο που πρέπει να συνοδεύεται και από άλλα που να δικαιολογούν τη διαθεσιμότητα.
Σύμφωνα με τη νομολογία, το δημόσιο συμφέρον πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με αναφορά σε “περιστατικά” ή “δεδομένα” στη βάση των οποίων να εξάγεται ως συμπέρασμα πως η απόφαση για τη διαθεσιμότητα εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Η E.Δ.Y. έλαβε ως δεδομένο, κατά τρόπο εντελώς αόριστο και χωρίς να υπάρχει οτιδήποτε το συγκεκριμένο ή έστω κάποια ένδειξη που να δίδει λαβή σε τέτοια πρόγνωση, ότι το γεγονός και μόνο της “συναδελφικής σχέσης” του αιτητή με τρεις από τους αναμενόμενους μάρτυρες είναι δυνατό, με μόνη την παρουσία του στο Τμήμα, να επηρεάσει την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας, χωρίς να είναι γνωστή η ταυτότητα των μαρτύρων αυτών ούτε καν η υπηρεσιακή τους σχέση με τον αιτητή, αν π.χ. είναι υφιστάμενοι του ή όχι. Ούτε εξηγεί η E.Δ.Y. πως η απουσία του αιτητή από το Τμήμα είναι δυνατό να εξαλείψει, ή έστω να μειώσει τον κίνδυνο της μη ομαλής διεξαγωγής της έρευνας λόγω της “συναδελφικής σχέσης” μεταξύ του και των μαρτύρων.
Ο λόγος του μη επηρεασμού της λειτουργίας του Τμήματος είναι εντελώς άσχετος με το ερώτημα κατά πόσο η διαθεσιμότητα του αιτητή εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Το γεγονός ότι η διαθεσιμότητα υπαλλήλου δε θα επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία της υπηρεσίας, δεν είναι στοιχείο που μπορεί να προσμετρά θετικά ως λόγος δημόσιου συμφέροντος για τη διαθεσιμότητά του. Εκείνο που μπορεί να προσμετρά, και μάλιστα αρνητικά, δηλαδή ως στοιχείο δημόσιου συμφέροντος για τη μη διαθεσιμότητα υπαλλήλου, είναι το γεγονός ότι, σε δεδομένη περίπτωση, και παρά τη συνδρομή λόγων που την υποστηρίζουν, η διαθεσιμότητα του υπαλλήλου θεωρείται ότι θα επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία της υπηρεσίας.
H προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Σκαρπάρης ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1993) 4 A.A.Δ. 476,
Περικλέους ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας (1993) 3 Α.Α.Δ. 579,
Νικολαΐδης ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1997) 4 A.A.Δ. 286.
[*688]
Προσφυγή.
Προσφυγή εναντίον της απόφασης της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας να θέσει τον αιτητή σε διαθεσιμότητα για περίοδο τριών μηνών κατά τη διάρκεια πειθαρχικής έρευνας εναντίον του με μείωση των απολαβών του στο ένα δεύτερο.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τον Αιτητή.
Κ. Σταυρινός, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ.: Με την προσφυγή ο αιτητής ζητά δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση της καθ’ ης η αίτηση να τον θέσει σε διαθεσιμότητα από τις 12/9/1998 για περίοδο τριών μηνών κατά τη διάρκεια πειθαρχικής έρευνας εναντίον του, με μείωση των απολαβών του στο ένα δεύτερο, είναι άκυρη.
Το πραγματικό υπόβαθρο της υπόθεσης είναι απλό.
Ο αιτητής είναι Επιθεωρητής Πλοίων Α΄, Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας. Με επιστολή του ημερομηνίας 21/8/1998, αντίγραφο της οποίας κοινοποιήθηκε στην καθ’ ης η αίτηση, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων διόρισε ερευνώντα λειτουργό αναφορικά με το ενδεχόμενο διάπραξης πειθαρχικών παραπτωμάτων αμέλειας καθήκοντος και παράβασης υπηρεσιακών οδηγιών εκ μέρους του αιτητή. Κατόπιν τούτου η καθ’ ης η αίτηση ζήτησε από το Γενικό Διευθυντή να πληροφορηθεί κατά πόσο ο αιτητής θα έπρεπε να τεθεί σε διαθεσιμότητα. (Κανονισμός 22 των περί Δημόσιας Υπηρεσίας (Γενικών Κανονισμών) του 1990 έως 1994). Σε απάντηση ο Γενικός Διευθυντής πληροφόρησε την καθ’ ης η αίτηση ότι, για τους λόγους που εξηγούσε, πίστευε πως ήταν προς το δημόσιο συμφέρον να τεθεί σε διαθεσιμότητα ο αιτητής κατά τη διάρκεια της εναντίον του πειθαρχικής έρευνας. Ακολούθως η καθ’ ης αίτηση, στη συνεδρία της ημερομηνίας 11/9/1998, αποφάσισε τη διαθεσιμότητα του αιτητή. Το σχετικό πρακτικό έχει ως εξής:-
“Ο Γενικός Διευθυντής, Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων, με επιστολή του με αρ. Φ.Π.Ε.511 και ημερ. 8.9.98, αναφέρεται στην πειθαρχική έρευνα που διατάχθηκε εναντίον του Πισσούριου Μιχάλη, Επιθεωρητή Πλοίων Α΄, Τμήμα Εμπορι[*689]κής Ναυτιλίας, και πληροφορεί την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας ότι η αρμόδια αρχή πιστεύει ότι το δημόσιο συμφέρον απαιτεί να τεθεί ο υπάλληλος σε διαθεσιμότητα για τους πιο κάτω λόγους:
“(α) Τα παραπτώματα για τα οποία διεξάγεται η έρευνα είναι πολύ σοβαρά γιατί σχετίζονται άμεσα με την ασφάλεια τόσο του ίδιου του εμπλεκόμενου πλοίου όσο και των προσώπων που μετέφερε.
(β) Αναμένεται να ληφθούν καταθέσεις από 7-8 περίπου άτομα από τα οποία τα τρία υπηρετούν στο Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας και λόγω της συναδελφικής σχέσης τους με τον κ. Πισσούριο κρίνεται ότι η παρουσία του στο Τμήμα δυνατόν να επηρεάσει την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας.
(γ) Παρά το πρόβλημα έλλειψης προσωπικού που αντιμετωπίζει το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας, θα γίνουν κατάλληλες διευθετήσεις ώστε να μην επηρεαστεί αρνητικά η λειτουργία του από τον προτεινόμενη διαθεσιμότητα του πιο πάνω υπαλλήλου.”
Η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη τους λόγους που αναφέρονται στην επιστολή της αρμόδιας αρχής και ιδιαίτερα τη σοβαρότητα των παραπτωμάτων, το γεγονός ότι θα ληφθούν καταθέσεις από άτομα που υπηρετούν στο Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας με κίνδυνο επηρεασμού τους, καθώς και το ότι η διαθεσιμότητα του υπαλλήλου δε θα επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία του Τμήματος, αποφάσισε ότι το δημόσιο συμφέρον απαιτεί να τεθεί ο ΠΙΣΣΟΥΡΙΟΣ Μιχάλης, Επιθεωρητής Πλοίων Α΄, Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας, σε διαθεσιμότητα από 12.9.98 και για περίοδο τριών μηνών.
Περαιτέρω, η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας αποφάσισε να επιτραπεί στον υπάλληλο να λαμβάνει το ½ των απολαβών του κατά τη διάρκεια της διαθεσιμότητάς του.”
Σύμφωνα με το άρθρο 85(1) των περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμων το δημόσιο συμφέρον είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο δημόσιος υπάλληλος μπορεί να τεθεί σε διαθεσιμότητα κατά τη διάρκεια της διερεύνησης πειθαρχικών αδικημάτων εναντίον του, και τούτο προς αποφυγή του κινδύνου η παρουσία του στην υπηρεσία να επηρεάσει την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας. Οι λόγοι δημόσιου [*690]συμφέροντος πρέπει να εξειδικεύονται και αιτιολογούνται ειδικά στην απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα από την απόφαση του Δικαστή Κωνσταντινίδη στην υπόθεση Ανδρέας Σκαρπάρης ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1993) 4 A.A.Δ. 476:-
“... Το δημόσιο συμφέρον, που αποτελεί το γνώμονα και στις δυο περιπτώσεις, είναι έννοια της οποίας το περιεχόμενο πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξειδικεύεται. Αν πρόκειται η επίκλησή του να προσφέρει τη στήριξη διοικητικής ενέργειας, θα πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με αναφορά στα περιστατικά έτσι που να αποκτά το απαραίτητο περιεχόμενο που θα αποκαλύπτει το συλλογισμό και θα επιτρέπει το δικαστικό έλεγχο. Η κατάληξη πως ορισμένη απόφαση εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, αποτελεί συμπέρασμα που προϋποθέτει την ύπαρξη δεδομένων πάνω στη βάση των οποίων εξάγεται. (Βλ. Μιχ. Δ. Στασινόπουλος - Δίκαιο των Διοικητικών Πράξεων Ανατ. 1982, σε. 335 - 336, Δαγτόγλου - Γενικό Διοικητικό Δίκαιο Β΄έκδοση σελ. 120, παράγρ. 343, Kazamias v. Republic (1982) 3 C.L.R. 239, Adamides v. Republic (1982) 3 C.L.R. 343).
Ανάλογη ήταν η προσέγγιση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Υπόθεση Περικλέους ν. Συμβουλίου Βελτιώσεως Αγίας Νάπας (1993) 3 Α.Α.Δ. 579.
Από το σχετικό πρακτικό της καθ’ ης η αίτηση, που παρέθεσα επί λέξει πιο πάνω, προκύπτει ότι η απόφαση για τη διαθεσιμότητα του αιτητή στηρίχθηκε σε τρεις λόγους. Θα τους εξετάσω ένα προς ένα, αλλά και στο σύνολό τους.
(1) Η σοβαρότητα των αδικημάτων
Όσον αφορά το στοιχείο αυτό σημειώνω απλώς ότι η σοβαρότητα των αδικημάτων δεν είναι, από μόνη της, επαρκής λόγος για τη διαθεσιμότητα υπαλλήλου. Είναι μόνο ένα στοιχείο που πρέπει να συνοδεύεται και από άλλα που να δικαιολογούν τη διαθεσιμότητα. (Βλ., Νικολαΐδης ν. Δημοκρατίας (Αρ. 2) (1997) 4 A.A.Δ. 286).
(2) Το ενδεχόμενο επηρεασμού μαρτύρων
Σύμφωνα με τη νομολογία το δημόσιο συμφέρον πρέπει να συγκεκριμενοποιείται με αναφορά σε “περιστατικά “ ή “δεδομένα” στη βάση των οποίων να εξάγεται ως συμπέρασμα πως η απόφαση για τη διαθεσιμότητα εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Στην περί[*691]πτωση του αιτητή η καθ’ ης η αίτηση δέχτηκε ότι, επειδή τρία από τα επτά έως οκτώ περίπου άτομα, από τα οποία ανεμένετο να ληφθούν καταθέσεις, υπηρετούσαν στο Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας και είχαν “συναδελφική σχέση” με τον αιτητή, η παρουσία του στο Τμήμα ενείχε, από μόνη της, τον κίνδυνο επηρεασμού της ομαλής διεξαγωγής της έρευνας. Έχω την άποψη ότι ο λόγος αυτός δεν στηρίζεται σε συγκεκριμένα “περιστατικά” ή “δεδομένα”. Η καθ’ ης η αίτηση λαμβάνει ως δεδομένο, κατά τρόπο εντελώς αόριστο, και χωρίς να υπάρχει οτιδήποτε το συγκεκριμένο ή έστω κάποια ένδειξη που να δίδει λαβή σε τέτοια πρόγνωση, ότι το γεγονός και μόνο της “συναδελφικής σχέσης” του αιτητή με τρεις από τους αναμενόμενους μάρτυρες είναι δυνατό, με μόνη την παρουσία του στο Τμήμα, να επηρεάσει την ομαλή διεξαγωγή της έρευνας, χωρίς να είναι γνωστή η ταυτότητα των μαρτύρων αυτών ούτε καν η υπηρεσιακή τους σχέση με τον αιτητή αν π.χ. είναι υφιστάμενοι του ή όχι. Ούτε εξηγεί η καθ’ ης η αίτηση πώς η απουσία του αιτητή από το Τμήμα είναι δυνατό να εξαλείψει, ή έστω να μειώσει, τον κίνδυνο της μη ομαλής διεξαγωγής της έρευνας λόγω της “συναδελφικής σχέσης” μεταξύ του και των μαρτύρων.
(3) Ο μη επηρεασμός της λειτουργίας του Τμήματος
Ο λόγος αυτός είναι εντελώς άσχετος με το ερώτημα κατά πόσο η διαθεσιμότητα του αιτητή εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. Το γεγονός ότι η διαθεσιμότητα υπαλλήλου δεν θα επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία της υπηρεσίας δεν είναι στοιχείο που μπορεί να προσμετρά θετικά ως λόγος δημόσιου συμφέροντος για τη διαθεσιμότητά του. Εκείνο που μπορεί να προσμετρά, και μάλιστα αρνητικά, δηλαδή ως στοιχείο δημόσιου συμφέροντος για τη μη διαθεσιμότητα υπαλλήλου, είναι το γεγονός ότι, σε δεδομένη περίπτωση, και παρά τη συνδρομή λόγων που την υποστηρίζουν, η διαθεσιμότητα του υπαλλήλου θεωρείται ότι θα επηρεάσει αρνητικά τη λειτουργία της υπηρεσίας.
Δεδομένου ότι, για τους λόγους που αμέσως εξήγησα, οι υπό (2) και (3) λόγοι πάνω στους οποίους στήριξε την απόφασή της η καθ’ ης η αίτηση δεν ευσταθούν, ο δε υπό (1) λόγος δεν είναι, από μόνος του, επαρκής, έπεται ότι η απόφαση πάσχει λόγω εσφαλμένης και ανεπαρκούς αιτιολογίας και, ως εκ τούτου, είναι ακυρωτέα.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται βάσει του Άρθρου 146(4)(β) του Συντάγματος.
[*692]
H προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο