(2000) 4 ΑΑΔ 657
[*657]14 Ιουλίου, 2000
[ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚA ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤAΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 346/1999)
ΑΝΤΕΝΝΑ Τ.V. ΛΤΔ,
(ΠΡΩΗΝ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΤΕΝΝΑ Ρ.Τ. ΛΤΔ),
Αιτητές,
v.
1. ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
2. ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 347/1999)
ΑΝΤΕΝΝΑ Τ.V. ΛΤΔ,
(ΠΡΩΗΝ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΝΤΕΝΝΑ Ρ.Τ. ΛΤΔ),
Αιτητές,
v.
1. ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
2. ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 348/1999)
LEROANTEL ESTATES LIMITED,
Αιτητές,
v.
1. ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
2. ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ’ων η αίτηση.
[*658](Υπόθεση Αρ. 349/1999)
ΛΟΥΚΗΣ ΠΑΠΑΦΙΛΙΠΠΟΥ,
Αιτητής,
v.
1. ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
2. ΡΑΔΙΟΦΩΝΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΚΥΠΡΟΥ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 346/1999, 347/1999, 348/1999, 349/1999)
Οργανισμοί Δημοσίου Δικαίου ― Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου ― Η υπέρ του εισπραττόμενη, μέσω των λογαριασμών της Α.Η.Κ., εισφορά ― Νομική φύση και εγκυρότητα από τη νομολογία.
Συνταγματικό Δίκαιο ― Συνταγματικότητα νόμου ― Ο περί Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (Επιβολή Εισφοράς) Νόμος του 1979 (Ν.14/79) ― Δεν παραβιάζει το Σύνταγμα ― Υιοθέτηση της δεσμευτικής νομολογίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Οι αιτητές αμφισβήτησαν το κύρος της σε βάρος της επιβολής εισφοράς υπέρ του ΡΙΚ μέσω των λογαριασμών της ΑΗΚ, με το αιτιολογικό ότι ο Νόμος που την εξουσιοδοτούσε (Ν. 14/79) αντέκειτο στα Άρθρα 24 και 28 του Συντάγματος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, απορρίπτοντας τις προσφυγές, αποφάσισε ότι:
Η Alecos Constantinides v. The Electricity Authority of Cyprus (1972) 3 C.L.R. 798, αποτελεί δεσμευτικό προηγούμενο. Δεν εντοπίζεται στη γραπτή αγόρευση του ευπαίδευτου δικηγόρου των αιτητών βάσιμος λόγος διαφοροποίησης από τον λόγο (ratio decidenti) της Alecos Constantinides, ούτε υφίσταται δυνατότητα εγκατάλειψης του δεσμευτικού προηγούμενου που δημιουργεί η απόφαση. Η Alecos Constantinides από της εκδόσεώς της επανειλημμένα έχει αναφερθεί με επιδοκιμασία από το Ανώτατο Δικαστήριο σε υποθέσεις αναγόμενες στην αναθεωρητική του δικαιοδοσία, με βάση το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος και μάλιστα σε υποθέσεις φορολογικού δικαίου.
Η φύση της φορολογίας εν τη ευρεία εννοία του όρου σε συνάρ[*659]τηση προς το Άρθρο 24 του Συντάγματος συζητήθηκε στην Apostolou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 509, στην οποία έγινε επίσης αναφορά στην Alecos Constantinides με επιδοκιμασία.
Η δημιουργία ιδιωτικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών, που στο μεταξύ μεσολάβησε από της έκδοσης της απόφασης στην Alecos Constantinides, δεν αναιρεί το καθήκον προς επιτέλεση των σκοπών του ΡΙΚ ως οργανισμού δημόσιας ωφέλειας. Με αυτό ως δεδομένο, η επιβολή και είσπραξη εισφοράς προς όφελος του ΡΙΚ ήταν μέτρο που καθιστούσε βιώσιμη τη λειτουργία του και αποτελούσε ζήτημα δημοσίου συμφέροντος. Αυτή ακριβώς η διαπίστωση, ότι δηλαδή η εισφορά προς όφελος του ΡΙΚ συμβάλλει στο να διατηρείται βιώσιμη η λειτουργία του ΡΙΚ και ότι πρόκειται για ζήτημα δημοσίου συμφέροντος, επισημάνθηκε στην Alecos Constantinides και εξακολουθεί να ισχύει μέχρι την πρόσφατη δημοσίευση του περί Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (Επιβολή Εισφοράς) (Τροποποιητικού) (Αρ. 2) Νόμου του 2000 (Ν.64(I)/2000) με τον οποίο καταργήθηκε η εισφορά από 1.7.2000.
Οι προσφυγές απορρίπτονται με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Constantinides v. The Electricity Authority of Cyprus (1972) 3 C.L.R. 798,
Apostolou a.ο. v. Republic (1984) 3 C.L.R. 509.
Προσφυγές.
Συνεκδικαζόμενες προσφυγές από τους αιτητές, κατόχους μετρητών κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της ΑΗΚ κατά της επιβολής, σε λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος, οι οποίοι αποστάληκαν, κονδυλίου πληρωτέων εισφορών ή πληρωτέων καθυστερημένων εισφορών για λογαριασμό και προς όφελος του ΡΙΚ.
Χρ. Χριστοφίδης, για τους Αιτητές.
Γ. Κακογιάννης, για τους Καθ’ ων η αίτηση Αρ.1.
Π. Πολυβίου, για τους Καθ’ ων η αίτηση Αρ.2.
Cur. adv. vult.
ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ.: Η καθ’ ης η αίτηση αρ. 1, Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, (στο εξής "η Αρχή") είναι οργανισμός δημόσιας ωφέλει[*660]ας που έχει ιδρυθεί δυνάμει του περί Αναπτύξεως Ηλεκτρισμού Νόμου Κεφ. 171. Η Αρχή είναι ο αποκλειστικός προμηθευτής και πωλητής ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο.
Δυνάμει του άρθρου 43Α του Κεφ. 171 όπως έχει τροποποιηθεί από το άρθρο 2 του Νόμου 31/79 η Αρχή έχει εξουσία να προβαίνει σε διευθετήσεις με οποιαδήποτε άλλη δημόσια αρχή ή πρόσωπο ώστε να καθίσταται δυνατή η είσπραξη από την Αρχή για λογαριασμό της τοιαύτης δημόσιας αρχής ή προσώπου παντός ποσού οφειλομένου εις αυτή ή αυτό και υπό τέτοιους όρους τους οποίους θα έκρινε εύλογο.
Το καθ’ ου η αίτηση 2 Ραδιοφωνικό Ιδρυμα Κύπρου (στο εξής "το ΡΙΚ") είναι οργανισμός δημόσιας ωφέλειας και ιδρύθηκε με τον περί Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου Νόμο, Κεφ. 300Α.
Ο περί Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (Επιβολή Εισφοράς) Νόμος του 1979 (Ν. 14/79) καθιέρωσε μηχανισμό είσπραξης από την Αρχή επιβαλλόμενης εισφοράς στους κατόχους μετρητή κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της Αρχής προς όφελος του ΡΙΚ. Η εισφορά υπολογίζεται επί της καταναλισκόμενης κατά διμηνία ηλεκτρικής ενέργειας από καταναλωτές εμπορικής χρήσης με βάση τις ενδείξεις του μετρητή και κλιμακούται ανάλογα σύμφωνα με τις πρόνοιες του άρθρου 4 του Νόμου.
Οι αιτητές όλων των συνεκδικαζόμενων προσφυγών είναι κάτοχοι μετρητή κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας της Αρχής. Οι αιτητές στις προσφυγές 346/99 και 347/99 είναι καταναλωτές και κάτοχοι τέτοιου μετρητή από το 1993, οι αιτητές στην προσφυγή 348/99 κατέχουν μετρητή από 31.5.1991 και ο αιτητής στην προσφυγή 349/99 είναι καταναλωτής και κάτοχος μετρητή από το 1992. Στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των αιτητών μιας εκάστης των συνεκδικαζόμενων προσφυγών με αντίστοιχη ημερομηνία λογαριασμού 31.1.99, 15.1.99, 3.2.99 και 1.3.99 περιλαμβάνεται κονδύλι πληρωτέων εισφορών και ή πληρωτέων καθυστερημένων εισφορών για λογαριασμό και όφελος του ΡΙΚ.
Οι αιτητές αρνήθηκαν να καταβάλουν το ποσό της πληρωτέας εισφοράς προς όφελος του ΡΙΚ η οποία αντιστοίχως περιλαμβάνεται στους πιο πάνω λογαριασμούς και με τις συνεκδικαζόμενες αυτές προσφυγές επιδιώκουν ακύρωση της πράξης και/ή απόφασης για επιβολή της πληρωτέας εισφοράς, που κοινοποιήθηκε σ’ αυτούς μέσω των προαναφερθέντων λογαριασμών. Λόγω ταυτότητας των νομικών σημείων και ζητημάτων που εγείρονται στις προ[*661]σφυγές κρίθηκε πρόσφορη η συνεκδίκασή τους.
Αποτελεί κοινό έδαφος ότι η προσβαλλόμενη πράξη ή απόφαση για επιβολή εισφοράς για λογαριασμό και όφελος του ΡΙΚ λήφθηκε με βάση τις πρόνοιες του περί Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (Επιβολή Εισφοράς) Νόμου του 1979 και τροποποιήσεων μέχρι το 1998 (στο εξής "ο Νόμος").
Είναι η θέση των αιτητών ότι ο Νόμος είναι ή κατέστη αντισυνταγματικός για τους πιο κάτω λόγους:
(α) Παραβιάζει το άρθρο 24.1 του Συντάγματος επειδή επιβάλλει φορολογία ή εισφορά δυσανάλογη προς τις δυνάμεις των φορολογουμένων και επειδή η ύπαρξη και συντήρηση του ΡΙΚ δεν αποτελεί ή και έπαυσε να αποτελεί δημόσιο βάρος ή να εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον μετά τη δημιουργία ιδιωτικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών.
(β) Παραβιάζει το άρθρο 28.1 του Συντάγματος επειδή δημιουργεί δυσμενή διάκριση σε βάρος των αιτητών (στις προσφυγές 346/99 και 347/99) οι οποίοι εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον καλύτερα και με μεγαλύτερη θεαματικότητα από το ΡΙΚ.
(γ) Παραβιάζει την αρχή της ισότητας που προστατεύει το άρθρο 28.1 του Συντάγματος διότι φορολογεί ιδιωτικό τηλεοπτικό σταθμό υπέρ του ΡΙΚ και δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού ή και ευνοϊκές συνθήκες σε οργανισμό ο οποίος φθίνει τόσο οικονομικά όσο και από άποψη θεαματικότητας και ακροαματικότητας.
(δ) Μετά από τη ψήφιση των Νόμων αρ. 120/90, 29(1)/92 και 7(1)/98 η υπόθεση Alecos Constantinides v. The Electricity Authority of Cyprus (1972) 3 C.L.R. 798, κατέστη εσφαλμένη και/ή μη ισχύουσα νομολογία.
Στην Alecos Constantinides v. The Electricity Authority of Cyprus (ανωτέρω) κρίθηκε ότι η προβλεπόμενη από το νόμο εισφορά υπέρ του ΡΙΚ συνιστά φορολογία και ότι ο νόμος ο οποίος παρέχει το δικαιοδοτικό πλαίσιο για επιβολή της εισφοράς στα υποκείμενα στην πληρωμή της εισφοράς πρόσωπα κλπ είναι συνταγματικός εφόσον δεν αντίκειται στα άρθρα 24 και 28.1 του Συντάγματος.
Οι αιτητές επανερχόμενοι τώρα επί του θέματος αμφισβητούν την ορθότητα της Alecos Constantinides και εισηγούνται ότι η επί[*662]δικη εισφορά δεν συνιστά φορολογία αλλά ανταποδοτικό τέλος και ότι ο Νόμος παραβιάζει τα άρθρα 24 και 28.1 του Συντάγματος.
H Alecos Constantinides (ανωτέρω) αποτελεί δεσμευτικό προηγούμενο. Δεν έχω εντοπίσει στη γραπτή αγόρευση του ευπαίδευτου δικηγόρου των αιτητών βάσιμο λόγο για να αποστώ από τον λόγο (ratio decidenti) της Alecos Constantinides ούτε διατηρώ δυνατότητα εγκατάλειψης του δεσμευτικού προηγούμενου που δημιουργεί η απόφαση. Η Alecos Constantinides από της εκδόσεως της επανειλημμένα έχει αναφερθεί με επιδοκιμασία από το Ανώτατο Δικαστήριο σε υποθέσεις αναγόμενες στην αναθεωρητική του δικαιοδοσία με βάση το άρθρο 146.1 του Συντάγματος και μάλιστα σε υποθέσεις φορολογικού δικαίου.
Η φύση της φορολογίας εν τη ευρεία εννοία του όρου σε συνάρτηση προς το άρθρο 24 του Συντάγματος συζητήθηκε στην Apostolou and Others v. Republic (1984) 3 C.L.R. 509, στην οποία έγινε επίσης αναφορά στην Alecos Constantinides με επιδοκιμασία.
Η δημιουργία ιδιωτικών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών, που στο μεταξύ μεσολάβησε από της έκδοσης της απόφασης στην Alecos Constantinides, δεν αναιρεί το καθήκον προς επιτέλεση των σκοπών του ΡΙΚ ως οργανισμού δημόσιας ωφέλειας. Με αυτό ως δεδομένο, η επιβολή και είσπραξη εισφοράς προς όφελος του ΡΙΚ ήταν μέτρο που καθιστούσε βιώσιμη τη λειτουργία του και αποτελούσε ζήτημα δημοσίου συμφέροντος. Αυτή ακριβώς η διαπίστωση, ότι δηλαδή η εισφορά προς όφελος του ΡΙΚ συμβάλλει στο να διατηρείται βιώσιμη η λειτουργία του ΡΙΚ και ότι πρόκειται για ζήτημα δημοσίου συμφέροντος, επισημάνθηκε στην Alecos Constantinides και εξακολουθεί να ισχύει μέχρι την πρόσφατη δημοσίευση του περί Ραδιοφωνικού Ιδρύματος Κύπρου (Επιβολή Εισφοράς) (Τροποποιητικού) (Αρ. 2) Νόμου του 2000 (Ν. 64(1)/2000) με τον οποίο καταργήθηκε η εισφορά από 1.7.2000.
Κατόπιν των όσων έχουν ειπωθεί καταλήγω στο συμπέρασμα ότι ο νόμος είναι συνταγματικός. Ενόψει της κατάληξης, θεωρώ ότι παρέλκει η εξέταση των λοιπών ζητημάτων που εγείρονται στην αίτηση εφόσον τούτα συμπλέκονται ή συναρτώνται με το ζήτημα της συνταγματικότητας του νόμου.
Οι προσφυγές αποτυγχάνουν και απορρίπτονται με έξοδα.
Οι προσφυγές απορρίπτονται με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο