ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση αρ. 1086/99
ΕΝΩΠΙΟΝ:
Σ. ΝΙΚΗΤΑ, Δ.Aναφορικά με το Άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ -
1. Ανδρέα Δρουσιώτη
2. Παναγιώτας Δρουσιώτη, και οι δύο από τη Λεμεσό
Αιτητών
- και -
Δήμου Λεμεσού
Καθού η αίτηση
---------------------------
Ημερομηνία:
4 Ιουλίου, 2001Για τους αιτητές: Γ. Αγαπίου
Για τον καθού η αίτηση: Α. Νεοκλέους
----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι αιτητές είναι ιδιοκτήτες κατοικίας στην ενορία Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στη Λεμεσό. Είναι κτισμένη σε 2 οικόπεδα με αρ. 138 και 174 του Φ/Σχ. LIV/49.6.II. Με αίτηση τους (αρ. 327/98) ζήτησαν από το Δήμο Λεμεσού (καθού η αίτηση), ως Πολεοδομική Αρχή, άδεια για να επιφέρουν προσθηκομετατροπές στην κατοικία τους. Αφορούν βασικά την περίφραξη της.
Η αίτηση απορρίφθηκε με επιστολή του Δημοτικού Συμβουλίου, που απέστειλε στους αιτητές ο δημοτικός μηχανικός εκ μέρους του. Με την παρακάτω αιτιολογία:
“Το Δημοτικό Συμβούλιο Λεμεσού σε συνεδρίαση του έχει αποφασίσει την απόρριψη της αιτούμενης Πολεοδομικής Άδειας γιατί η αιτούμενη περίφραξη στο σύνορο του δρόμου έχει ύψος 2.00 μ. ενώ το Τοπικό Σχέδιο προνοεί 1.20 μ. Το μπάρ της πισίνας βρίσκεται στο χώρο των 3.00 μ. Υπάρχει περίφραξη στο ανατολικό και δυτικό σύνορο πέραν των 2.10 μ. που προνοεί το Τοπικό Σχέδιο.”
Οι αιτητές επέμειναν. Διαμαρτυρήθηκαν γραπτώς (επιστολή τους ημερ. 30/6/99) και αξίωσαν επανεξέταση. Προφανώς, επειδή το διάβημα τους έμεινε αναπάντητο κατέθεσαν την κρινόμενη προσφυγή με αίτημα θεραπείας:
“Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση του Δήμου Λεμεσού που κοινοποιήθηκε στους αιτητές με επιστολή ημερομηνίας 27/6/99, και με την οποία απορρίφθηκε αίτηση τους αρ. Π.Α. 327/98 για χορήγηση Πολεοδομικής Άδειας για Προσθήκες σε υφιστάμενη οικοδομή, είναι άκυρη και/ή στερημένη οποιουδήποτε εννόμου αποτελέσματος.”
Η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε κατά πλειοψηφία στις 28/1/99. Προηγουμένως, η περίπτωση απασχόλησε την πολεοδομική επιτροπή στην οποία σημειώθηκε πάλιν διαφορά απόψεων. Ένας από τους λόγους ακύρωσης, που εξετάζεται κατά προτεραιότητα, αφορά τη σύνθεση του συλλογικού οργάνου που πήρε την απόφαση. Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι πάσχει η επίδικη απόφαση διότι παραβρέθηκε και έλαβε μέρος στη συζήτηση και στη συνέχεια στη λήψη της απόφασης ο δημοτικός μηχανικός κ. Χ. Στυλιανίδης.
Η παρουσία του εν λόγω υπαλλήλου του Δήμου προκύπτει από το παρακάτω απόσπασμα των πρακτικών της απόφασης:
“Ο Δημοτικός Μηχανικός, κ. Χ. Στυλιανίδης, πρόσθεσε ότι υπάρχει περίφραξη στο σύνορο του δρόμου ύψους 2 μ., ενώ το Τοπικό Σχέδιο προνοεί 1.20 μ. Το μπαρ της πισίνας βρίσκεται στο χώρο των 10 π. και κατά τη γνώμη του αυτό δε θεωρείται ως βοηθητική οικοδομή, δεδομένου ότι υπάρχει δυνατότητα να χωροθετηθεί σε άλλο σημείο του οικοπέδου. Επιπλέον υπάρχει περίφραξη η οποία αυξάνει το ύψος της βοηθητικής οικοδομής στα 5.50 μ. περίπου. Όσον αφορά το δικαιολογητικό ότι οι πισίνες πρέπει να είναι μακρυά από γειτονικά τεμάχια, πιστεύει ότι θα μπορούσε να φυτευθεί πρασινάδα, για αποφυγή της περίφραξης από μπετόν. Για τους πιο πάνω λόγους δεν συστήνει την κατά παρέκκλιση χορήγηση άδειας όσον αφορά τα ύψη των περιτοιχισμάτων και τη χωροθέτηση των βοηθητικών οικοδομών στα 10 π.”
Αντικρούοντας το επιχείρημα για κακή σύνθεση, ο δικηγόρος του Δήμου ανέφερε ότι ο κ. Στυλιανίδης εξέθεσε τις απόψεις του, που είχαν μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα, πάνω σε αμιγώς τεχνικά θέματα χωρίς να μετάσχει περαιτέρω στη διαδικασία λήψης της απόφασης. Κατά την αντίληψη του - και θα χρησιμοποιήσω ακριβώς αυτό που είπε - “έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι η παρουσία του προσώπου αυτού δεν αναφέρεται ούτε στον κατάλογο των παρόντων ούτε καταγράφεται η αποχώρηση του γιατί η παρουσία του υπήρξε εμβόλιμος”.
Ο δικηγόρος του Δήμου πρόβαλε και ένα άλλο, επικουρικό επιχείρημα: ότι, εν πάση περιπτώσει, η παρουσία του δημοτικού μηχανικού, που κατατόπισε απλώς το Δημοτικό Συμβούλιο, ήταν νόμιμη. Παρέχεται κάλυψη από τις διατάξεις του Δεύτερου Πίνακα του βασικού νόμου, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρ. 2 του Ν. 54(1)/99, που τροποποιεί τους περί Δήμων Νόμους του 1985 (αρ. 2) έως του 1992. Παραθέτω εδώ τη διάταξη:
“2. (α) Οι συνεδριάσεις του Συμβουλίου είναι δημόσιες.
(β) Το Συμβούλιο μπορεί, αν το θεωρήσει αναγκαίο, να συνέλθει σε μυστική συνεδρίαση ύστερα από σχετική απόφασή του που λαμβάνεται με την απλή πλειοψηφία των παρόντων και ψηφιζόντων συμβούλων.”
Κατά την εισήγηση, αφού δε λήφθηκε απόφαση για κλειστή συνεδρίαση, οποιοσδήποτε και όχι μόνο ο μηχανικός του Δήμου μπορούσε να παρεβρίσκεται στο χώρο που διεξάχθηκε η συνεδρίαση. Με κανένα τρόπο λοιπόν η παρουσία του δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αντίκειται είτε στη χρηστή διοίκηση είτε στην αρχή της αμεροληψίας. Εξάλλου, συμπλήρωσε ο συνήγορος, καμιά τέτοια αρχή δεν μπορεί να βρίσκεται πάνω από τις ρητές νομοθετικές διατάξεις.
Παρατηρώ ότι στο Πέμπτο Μέρος του Νόμου υπό την επικεφαλίδα “Διοίκησις Δήμων” απαντάται το άρθρ. 43 το οποίο ορίζει ότι:
“Η σύγκλησις των συνεδριάσεων του συμβουλίου και αι εργασίαι κατά την διάρκειαν αυτών ρυθμίζονται διά κανονισμών εκδιδομένων προς τον σκοπόν αυτόν, από καιρού εις καιρόν, υπό του συμβουλίου:
Νοείται ότι .................................................. ...........”
Η κανονιστική ρύθμιση του θέματος υλοποιήθηκε το 1993 με τη θέσπιση του περί Συγκλήσεως και Λειτουργίας του Δημοτικού Συμβουλίου Κανονισμού του Δήμου Λεμεσού του 1993 (Κ.Δ.Π. 58/94). Θεωρώ σκόπιμο να παραθέσω τον καν. 4:
“4. (α) Οι συνεδριάσεις του Συμβουλίου είναι δημόσιες και γίνονται στα Γραφεία του Δήμου ή σ’ οποιοδήποτε άλλο χώρο που ο Δήμαρχος ή το Συμβούλιο, όπως προνοείται στους παρόντες Κανονισμούς, θα ορίσει εκ των προτέρων με δημόσια γνωστοποίηση η οποία πρέπει να ανακοινωθεί τουλάχιστο σαράντα οκτώ ώρες πριν από την προκαθορισμένη συνεδρίαση.
(β) Κανένα πρόσωπο από το ακροατήριο που παρίσταται στις δημόσιες συνεδριάσεις του Συμβουλίου δεν μπορεί να μετέχει ή παρεμβαίνει κατά οποιοδήποτε τρόπο στις εργασίες του Συμβουλίου.”
Έχω διεξέλθει με προσοχή τις σχετικές νομοθετικές και κανονιστικές πρόνοιες μεταξύ των οποίων και οι καν. 15 και 16, που ρυθμίζουν τη λειτουργία του Συμβουλίου κατά τις συνεδριάσεις. Διαπιστώνω ότι, εκτός των μελών του Συμβουλίου, δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν των συνεδριάσεων άλλα πρόσωπα και να λαμβάνουν ενεργά μέρος σε αυτές. Τέτοια δραστηριότητα επιφυλάσσεται από το νόμο και τους κανονισμούς μόνο για τα πρόσωπα που περιλαμβάνονται στην κατά νόμο συγκρότηση του συλλογικού αυτού οργάνου: βλ. και άρθρ. 11 του νόμου, που προσδιορίζει τον αριθμό των συμβούλων. Καμιά διάταξη δεν προβλέπει τη συμμετοχή στις συνεδριάσεις του δημοτικού μηχανικού.
Παρόλο που ο δημοτικός μηχανικός δεν καταγράφεται μεταξύ των παρόντων εντούτοις είναι σαφές από τη συνέχεια (παρέθεσα ήδη το σχετικό απόσπασμα του πρακτικού) παρέστη στη συνεδρίαση. Στα πρακτικά δεν αναφέρεται ότι ο κ. Στυλιανίδης αποχώρησε κατά την ουσιαστική συζήτηση ή αποσύρθηκε πριν τη λήψη της απόφασης. Μπορεί επομένως βάσιμα να υποτεθεί, έχοντας υπόψη το παραπάνω απόσπασμα, ότι παρέμεινε και είχε μάλιστα τον αποφασιστικό ρόλο, αφού εκφράζοντας τις απόψεις του εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης για την έκδοση της πολεοδομικής άδειας. Η παράβαση των κανόνων που διέπουν τη σύνθεση και λειτουργία των συλλογικών οργάνων συνιστά, όπως έχει κατά κόρον λεχθεί, λόγο ακύρωσης διοικητικής πράξης. Όπως ανέφερα πρόσφατα στις προσφ. αρ. 283 και 356/97 Α. Ζήνωνος κ.α. ν. Ε.Δ.Υ. ημερ. 19/1/01:
“Η αυστηρή ενατένιση του θέματος από τη νομολογία αποσκοπεί στην προστασία του αρμόδιου οργάνου από οποιαδήποτε παρέμβαση, οσοδήποτε απομακρυσμένη και αν φαίνεται. Την ίδια αυστηρή προσέγγιση τηρεί και η Ελληνική Νομολογία .................................”
Δε βλέπω πως ο κανόνας μπορεί να ατονήσει, όπως φαίνεται να εισηγείται ο Δήμος, επειδή οι συνεδριάσεις είναι δημόσιες. Δεν είναι εδώ άσχετη η υπογράμμιση του κανόνα 4(β) που δεν θέλει καμιά ανάμιξη ή παρέμβαση από το κοινό που παρακολουθεί τις συνεδριάσεις. Ο κανόνας εξυπηρετεί την αρχή της διαφάνειας, αλλά δε μεταβάλλει τους κανόνες που αφορούν τη σύνθεση και λειτουργία ενός συλλογικού οργάνου.
Η προσφυγή πετυχαίνει. Η επίδικη απόφαση ακυρώνεται. Με έξοδα εναντίον του Δήμου.
Σ. Νικήτας, Δ.
Κασ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο