(2001) 4 ΑΑΔ 502
[*502]29 Ιουνίου, 2001
[ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
ΒΡΑΧΙΜΗΣ XΑΤΖΗΧΑΝΝΑΣ,
Αιτητής,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (ΑΡ. 3),
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1093/2000)
Δημόσιοι Υπάλληλοι ― Σχέδια Υπηρεσίας ― Καθορισμός θέσης πρώτου διορισμού και προαγωγής ως μόνο προαγωγής ειδικά για την πρώτη πλήρωσή της ― Κρίθηκε αντισυνταγματική και ultra vires του Ν. 1/90.
Ο αιτητής προσέβαλε την προαγωγή των ενδιαφερομένων μερών στη θέση Πρώτου Διοικητικού Λειτουργού παρόλο που ο ίδιος δεν κατείχε τα απαιτούμενα για προαγωγή προσόντα βάσει του οικείου σχεδίου υπηρεσίας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
Υπήρχαν εν προκειμένω πέντε θέσεις Πρώτου Διοικητικού Λειτουργού προς πλήρωση. Η ΕΔΥ, επιλαμβανόμενη του θέματος, αποφάσισε κατ’ αρχήν ότι, αν και η θέση ήταν πρώτου διορισμού και προαγωγής, η πλήρωση θα ήταν ως θέσης προαγωγής μόνο με βάση τη σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας (Σ.Υ.11-2000) ότι “Για την πρώτη πλήρωση της θέσης μετά την έγκριση του παρόντος Σχεδίου Υπηρεσίας, η θέση θα είναι προαγωγής μόνο” και δεδομένου ότι η πλήρωση των εν λόγω θέσεων ήταν η πρώτη πλήρωση μετά την έγκριση του σχεδίου υπηρεσίας.
Η επίμαχη σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας είναι ultra vires του Νόμου και αντίθετη με την αρχή της ισότητας. Κατ’ αρχήν, είναι βέβαια δυνατό να κριθεί η νομιμότητα του σχεδίου υπηρεσίας [*503]εφ΄όσον αυτό δεν προσβάλλεται ευθέως αλλά στα πλαίσια προσφυγής κατά των αποτελεσμάτων της εφαρμογής του. Το επίδικο θέμα είναι κατά πόσο η ίδια η σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας που καθιστούσε τον αιτητή μη προσοντούχο είναι νόμιμη. Υιοθετείται η απόφαση του Χρυσοστομή, Δ., στην υπόθεση Κινέζος ν. Δημοκρατίας (1998) 4(Β) Α.Α.Δ. 730, η οποία είναι πανομοιότυπη προς την προκειμένη.
Εδώ η σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας αναιρούσε, ως προς την πρώτη πλήρωση, την ίδια τη φύση της θέσης ως πρώτου διορισμού και προαγωγής, δηλαδή ανοικτή σε όλους και όχι μόνο στους κατόχους της αμέσως κατώτερης θέσης, περιορίζοντάς την έτσι στους τελευταίους και μετατρέποντάς την από θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής σε θέση προαγωγής μόνο. Αυτό ήταν και αντίθετο με την αρχή της ισότητας και ultra vires των Άρθρων 25, 26, 27 και 28 του Νόμου 1/90 και ιδιαίτερα του Άρθρου 28 (1)(β), (2).
Το ίδιο το σχέδιο υπηρεσίας καθόρισε τη θέση ως πρώτου διορισμού και προαγωγής και δεν ήταν επιτρεπτό να ανατραπεί αυτός ο καθορισμός με τη σημείωση.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Meletis v. Cyprus Ports Authority a.o. (1987) 3 C.L.R. 1984,
Κινέζος v. Δημοκρατίας (1998) 4(Β) Α.Α.Δ. 730.
Προσφυγή.
Προσφυγή από τον αιτητή κατά της προαγωγής δύο ενδιαφερομένων μερών στη θέση Πρώτου Διοικητικού Λειτουργού.
Ο Αιτητής εμφανίζεται αυτοπροσώπως.
Ρ. Παπαέτη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ΄ων η Αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ.: Ο Αιτητής κ. Χατζηχάννας προσβάλλει την προαγωγή των Ενδιαφερομένων Μερών κυρίων Λάμπρου και Φιλίππου στη θέση Πρώτου Διοικητικού Λειτουργού.
Υπήρχαν πέντε τέτοιες θέσεις προς πλήρωση. Η ΕΔΥ, επιλαμβα[*504]νόμενη του θέματος, αποφάσισε κατ΄αρχήν ότι, αν και η θέση ήταν πρώτου διορισμού και προαγωγής, η πλήρωση θα ήταν ως θέσης προαγωγής μόνο με βάση τη σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας (Σ.Υ.11-2000) ότι “Για την πρώτη πλήρωση της θέσης μετά την έγκριση του παρόντος Σχεδίου Υπηρεσίας, η θέση θα είναι προαγωγής μόνο” και δεδομένου ότι η πλήρωση των εν λόγω θέσεων ήταν η πρώτη πλήρωση μετά την έγκριση του σχεδίου υπηρεσίας. Αυτό απέκλειε τον κ. Χατζηχάννα ο οποίος δεν κατείχε την αμέσως κατώτερη θέση του Ανώτερου Διοικητικού Λειτουργού αλλά κατείχε τη θέση Διοικητικού Λειτουργού Α’.
Ο κ. Χατζηχάννας δεν αμφισβητεί ότι το πιο πάνω σχέδιο υπηρεσίας δεν τον κάλυπτε αφού η σημείωση περιόριζε την πρώτη πλήρωση της θέσης σε πλήρωση προαγωγής. Λέγει όμως ότι τα προηγούμενα σχέδια υπηρεσίας τον εκάλυπταν εφ΄όσον δεν περιείχαν τέτοιο περιορισμό και παραπέμπει μάλιστα σε ευάριθμες προηγούμενες προσφυγές του σε σχέση με τη θέση Πρώτου Διοικητικού Λειτουργού δυνάμει προηγούμενων σχεδίων υπηρεσίας στις οποίες επέτυχε ακυρωτική απόφαση. Η βασική του εισήγηση είναι ακόλουθα ότι η αλλαγή του σχεδίου υπηρεσίας το 2000 με την εισαγωγή της εν λόγω σημείωσης ήταν αντισυνταγματική ως παραβιάζουσα την αρχή της ισότητας και της καλής πίστης αλλά και ultra vires ως αυθαίρετη και καθ΄υπέρβαση εξουσίας.
Η ευπαίδευτη συνήγορος για τη Δημοκρατία, εισηγούμενη ότι ο κ. Χατζηχάννας στερείται εννόμου συμφέροντος καθ΄όσον δεν ήταν, ως άνω, προσοντούχος δυνάμει της σημείωσης του ισχύοντος σχεδίου υπηρεσίας, επιχειρηματολογεί ότι δεν υπήρξε παραβίαση της αρχής της καλής πίστης αφού η δυνατότητα τροποποίησης του σχεδίου υπηρεσίας εμπίπτει στην αρμοδιότητα της διοίκησης. Και, περαιτέρω, ότι το εν λόγω σχέδιο υπηρεσίας δεν είναι ultra vires του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου του 1990, Ν. 1/90.
Οι προηγούμενες προσφυγές του κ. Χατζηχάννα σε συνάρτηση με τα προηγούμενα σχέδια υπηρεσίας δεν είναι βέβαια σχετικές αφού εκρίθησαν με βάση τα δικά τους δεδομένα. Ούτε συνιστούν απόδειξη του ισχυρισμού για έλλειψη καλής πίστης της διοίκησης ως προς την τροποποίηση του σχεδίου υπηρεσίας, στην οποία, όπως ορθά παρατηρεί η κα Παπαέτη, η διοίκηση είχε δικαίωμα να προβεί. Συμφωνώ όμως ευθέως με τον κ. Χατζηχάννα κατά τα λοιπά, ότι δηλαδή η επίμαχη σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας είναι ultra vires του Νόμου και αντίθετη με την αρχή της ισότητας. Κατ΄αρχή, είναι βέβαια δυνατό να κριθεί η νομιμότητα του σχεδίου υπηρεσίας εφ΄όσον αυτό δεν προσβάλλεται ευθέως αλλά στα πλαίσια προσφυ[*505]γής κατά των αποτελεσμάτων της εφαρμογής του (Meletis v. Cyprus Ports Authority and Another (1987) 3 C.L.R. 1984). Ο κ. Χατζηχάννας έχει λοιπόν έννομο συμφέρον να εγείρει το θέμα, και όντως τούτο δεν αμφισβητείται καν από την κα Παπαέτη. Κατά δεύτερο λόγο, το επίδικο θέμα δεν είναι, ακόλουθα, κατά πόσο ο κ. Χατζηχάννας ήταν προσοντούχος δυνάμει του σχεδίου υπηρεσίας, που δεν ήταν ως εκ της σημείωσης, ώστε να μην είχε έννομο συμφέρον, όπως εισηγείται η κα Παπαέτη, αλλά κατά πόσο η ίδια η σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας που τον καθιστούσε μη προσοντούχο είναι νόμιμη. Και ως προς τούτο ο κ. Χατζηχάννας ασφαλώς έχει έννομο συμφέρον. Και κατά τρίτο λόγο, είμαι σε απόλυτη συμφωνία με την απόφαση του Χρυσοστομή, Δ., στην υπόθεση Κινέζος ν. Δημοκρατίας (1998) 4 Α.Α.Δ. 730, η οποία είναι πανομοιότυπη προς την προκειμένη. Και εκεί θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής περιορίσθηκε στο σχέδιο υπηρεσίας σε πρόσωπα που ήδη κατείχαν μόνιμη θέση δασκάλου ή νηπιαγωγού, αποκλείοντας έτσι όσους, όπως ο Αιτητής, που υπηρετούσε στη Μέση Εκπαίδευση, δεν κατείχαν τέτοια μόνιμη θέση και απολήγοντας ουσιαστικά σε μετατροπή της θέσης από θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής σε θέση προαγωγής. Ο Χρυσοστομής, Δ., έθεσε το θέμα ως εξής στη σ. 734:
“Είναι η θέση του αιτητή ότι οι πιο πάνω πρόνοιες του σχεδίου υπηρεσίας συγκρούονται με την ίδια τη φύση της θέσης που καθορίζεται ως πρώτου διορισμού και προαγωγής, αφού αποκλείονται υποψήφιοι που δεν υπηρετούν στη Δημοτική ή Προδημοτική Εκπαίδευση, με αποτέλεσμα το σχέδιο υπηρεσίας να βρίσκεται εκτός του πλαισίου του εξουσιοδοτικού του νόμου (είναι ultra vires). Είναι επίσης η θέση του ότι οι ίδιες πρόνοιες παραβιάζουν την αρχή της ισότητας που διασφαλίζεται με το Άρθρο 28 του Συντάγματος, εφόσον θέση που είναι και πρώτου διορισμού δεν είναι ανοικτή για όλους, αλλά μόνο για ορισμένη κατηγορία ατόμων, για όσους δηλαδή κατέχουν θέση δασκάλου στη Δημοτική Εκπαίδευση ή Νηπιαγωγού.”
Και απεφάνθη στις σελίδες 736-737:
“Στο άρθρο 26 του Νόμου 10/69 καθορίζονται οι κατηγορίες των θέσεων και στο άρθρο 27 προβλέπεται ποιες κατηγορίες θέσεων προκηρύσσονται. Η θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής προκηρύσσεται για να καταστεί δυνατή η διεκδίκηση από υποψήφιους εντός και εκτός υπηρεσίας (Βλ. Smyrnios v. Republic (1983) 3 C.L.R. 125, Republic and Another v. Aristotelous (1982) 3 C.L.R. 497). Στην Aristotelous (ανωτέρω), που είναι [*506]απόφαση της Ολομέλειας, αναφέρεται στη σελ. 507:
“... A distinction is drawn by the law between a first entry and promotion post on the one hand, and a promotion post on the other. The need for advertisement in the first case signifies the difference between the two. A first entry and promotion post is open to everyone who has the qualifications envisaged in the relevant scheme of service, whereas the filling of a promotion post is limited to those in the service holding a post immediately below that to be filled.”
Οι πρόνοιες του Νόμου είναι σαφείς ως προς την κατηγορία της θέσης με τον προσδιορισμό της σαν θέσης πρώτου διορισμού και προαγωγής. Ο προσδιορισμός αυτός καθιστά τη θέση ανοικτή στον καθένα που κατέχει τα προσόντα του σχεδίου υπηρεσίας και δεν περιορίζεται σ΄αυτούς που κατέχουν την αμέσως κατώτερη, όπως συμβαίνει με τις θέσεις προαγωγής ή σε υποψήφιους που προέρχονται από μόνο μια κατηγορία.
Αντίθετα με τη ρητή νομοθετική διάταξη, το σχέδιο υπηρεσίας με την εισαγωγή της παραγράφου 1 στα Απαιτούμενα Προσόντα, κατέστησε τη θέση όχι ανοικτή σε όλους, αλλά περιορισμένη μόνο σ’ εκείνους που κατέχουν μόνιμη θέση Δασκάλου ή Νηπιαγωγού στη Δημοτική, Προδημοτική ή Ειδική Εκπαίδευση και έτσι αποκλείστηκε ο αιτητής, ο οποίος υπηρετεί στη μέση εκπαίδευση.
Με την πρόνοια της παραγράφου 1 τέθηκε φραγμός στη διεκδίκηση της θέσης από όλους που κατέχουν τα υπόλοιπα προσόντα και την περιόρισε σε εκείνους που αναφέρει η παράγραφος 1, ενώ ο Νόμος κατέστησε τη θέση ανοικτή με το να την καταστήσει θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής. Ο περιορισμός αυτός είναι ultra vires σε σχέση με το Νόμο και ανατρέπει αυθαίρετα την ίση δυνατότητα υποβολής αιτήσεως από όλους που κατέχουν τα άλλα προσόντα της θέσης, όπως προνοεί ο Νόμος. Ο αιτητής έτυχε αδικαιολόγητης δυσμενούς διάκρισης.
Κατά συνέπεια, οι πρόνοιες της παραγράφου 1 του σχεδίου υπηρεσίας που περιορίζουν τη θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής σε θέση που περιορίζεται στα πρόσωπα που κατέχουν μόνιμη θέση Δασκάλου ή Νηπιαγωγού στη Δημοτική, Προδημοτική ή Ειδική Εκπαίδευση, είναι άκυρες, γιατί είναι ultra vires σε σχέση με τα άρθρα 25, 26 και 27 του Νόμου 10/69 (όπως τροποποιήθηκε) και παράλληλα αντισυνταγματικές, γιατί παραβιά[*507]ζουν την αρχή της ισότητας.”
Συμφωνώ με το σκεπτικό και με κάθε λέξη αυτού, που έχει πλήρη εφαρμογή και στην προκειμένη υπόθεση. Εδώ η σημείωση του σχεδίου υπηρεσίας αναιρούσε, ως προς την πρώτη πλήρωση, την ίδια τη φύση της θέσης ως πρώτου διορισμού και προαγωγής, δηλαδή ανοικτή σε όλους και όχι μόνο στους κατόχους της αμέσως κατώτερης θέσης, περιορίζοντας την έτσι στους τελευταίους και μετατρέποντας την από θέση πρώτου διορισμού και προαγωγής σε θέση προαγωγής μόνο. Αυτό ήταν και αντίθετο με την αρχή της ισότητας και ultra vires των άρθρων 25, 26, 27 και 28 του Νόμου και ιδιαίτερα του άρθρου 28 (1)(β), (2) το οποίο προνοεί ότι:
“28.-(1)Για σκοπούς διορισμού ή προαγωγής οι θέσεις διαιρούνται στις ακόλουθες κατηγορίες:
(α) ...................................................................................................
(β) θέσεις Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής, στις οποίες πρόσωπα που δεν είναι στη δημόσια υπηρεσία μπορούν να διοριστούν ή υπάλληλοι μπορούν να διοριστούν ή προαχθούν.
(γ) ...................................................................................................
(2) Η κατηγορία κάθε θέσης ορίζεται στο οικείο σχέδιο υπηρεσίας.
..............................................................................................”
Το ίδιο το σχέδιο υπηρεσίας καθόρισε τη θέση ως πρώτου διορισμού και προαγωγής και δεν ήταν επιτρεπτό να ανατραπεί αυτός ο καθορισμός με τη σημείωση.
Δεν θα εξετάσω βέβαια τις υπόλοιπες εισηγήσεις του κ. Χατζηχάννα. Ο εξ αρχής παράνομος αποκλεισμός του συμπαρασύρει σε παρανομία όλα όσα ακολούθησαν.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Η Δημοκρατία θα καταβάλει τα έξοδα του Αιτητή.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
[*508]
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο