(2001) 4 ΑΑΔ 1236
[*1236]31 Δεκεμβρίου, 2001
[ΚΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤO ΑΡΘΡO 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 1583/1999)
1. MARKETWAY,
2. PUBLICIS GROUP,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1610/1999)
1. GREMONA ADVERTISING LTD,
2. MCCANN ERICKSON ATHENS,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 1623/1999)
1. PANDORA ADVERTISING LTD,
2. ΟGLLVY & MATHER,
Αιτητές,
ν.
ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 1583/1999, 1610/1999, 1623/1999)
[*1237]Προσφορές ― Διόρθωση λαθών ή παραλείψεων των προσφοροδοτών μετά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών ― Νομολογιακά πορίσματα ― Παραβίαση της αρχής της χρηστής διοίκησης και της ίσης μεταχείρισης στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις.
Διοικητικό Όργανο ― Συλλογικά όργανα ― Σύνθεση ― Όροι νομιμότητας ― Η απαίτηση πρόσκλησης όλων των μελών και της συνέχειας της παρουσίας τους κατά τις διαδοχικές συνεδρίες ― Περιστάσεις παραβίασής τους στην κριθείσα περίπτωση.
Οι αιτητές προσέφυγαν κατά της κατακύρωσης της επίδικης προσφοράς στο ενδιαφερόμενο μέρος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Οι αιτητές υπέβαλαν ότι η απόφαση του Κ.Ο.Τ. όπως επιτρέψει την υποβολή επιπρόσθετων στοιχείων για συμπλήρωση της ελλειπούς προσφοράς του Ε.Μ. σε σχέση με τον όρο 2.2 για ορισμό συνεργάτη του στην Κύπρο σε χρόνο μεταγενέστερο της ημερομηνίας λήξης της καταχώρισης των προσφορών παραβιάζει τις νομολογιακά καθιερωμένες αρχές της χρηστής διοίκησης και της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών.
Στην παρούσα υπόθεση το Διοικητικό Συμβούλιο του Κ.Ο.Τ. διαπίστωσε ότι το Ε.Μ. δεν είχε συμμορφωθεί με τους όρους 2.2 και 2.3. Έκρινε ότι πιθανόν να έχουν παρερμηνευθεί και αποφάσισε να ζητήσει από το Ε.Μ. να υποβάλει - αν επιθυμεί - τα σχετικά στοιχεία.
Το θέμα που εγείρεται με τον πιο πάνω λόγο ακύρωσης έχει επιλυθεί από τη Νομολογία.
Στην παρούσα υπόθεση οι όροι της προσφοράς δεν παρέχουν την δυνατότητα στη διοίκηση να επεμβαίνει για να διορθώνει λάθη ή παραλείψεις των προσφοροδοτών.
Περαιτέρω ο λόγος που έχει επικαλεσθεί η διοίκηση - παρερμηνεία των όρων 2.2 και 2.3 από το Ε.Μ. και από ορισμένους άλλους οίκους - δεν ευσταθεί.
Αυτό που είχε ενώπιόν της η Διοίκηση κατά τον κρίσιμο χρόνο ήταν η συμμόρφωση 28 προσφοροδοτών με τους δύο επίμαχους όρους και η μη συμμόρφωση άλλων 9 προσφοροδοτών. Η κρίση [*1238]της διοίκησης περί παρερμηνείας των δύο όρων δεν υποστηρίζεται από οποιοδήποτε στοιχείο, το οποίο βρισκόταν ενώπιόν της κατά τον κρίσιμο χρόνο.
Η επίδικη ενέργεια της διοίκησης παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών.
2. Οι αιτητές στις Προσφυγές 1583/99 και 1610/99 υπέβαλαν ότι η σύνθεση/συγκρότηση του αποφασίζοντος οργάνου έπασχε.
Το πραγματικό υπόβαθρο του πιο πάνω λόγου ακύρωσης έχει ως εξής:
(α) Από τις συνεδριάσεις ημερ. 4.10.99 και 5.10.99 απουσίαζε το Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Τ. Κυθραιώτης.
(β) Το Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ι. Μεταξάς που ήταν παρών κατά τις ημερ. 4.10.99 και 5.10.99, απουσίαζε από τη συνεδρία της 19.8.99.
Στην παρούσα υπόθεση δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον του Δικαστηρίου από το οποίο να προκύπτει ότι ο κ. Κυθραιώτης είχε προσκληθεί στις κρίσιμες συνεδρίες.
Κατά τη συνεδρία ημερ. 19.8.99 λήφθηκε και απόφαση που αφορούσε την υποβολή και την αξιολόγηση των προσφορών. Το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου κ. Μεταξάς απουσίαζε από τη συνεδρία ημερ. 19.8.99 αλλά ήταν παρών στις συνεδρίες 4.10.99 και 5.10.99.
Δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον του Δικαστηρίου που να δεικνύει ότι στη συνεδρία της 4.10.99 έγινε οποιαδήποτε ενημέρωση στον κ. Μεταξά για τα όσα αποφασίστηκαν στην απουσία του. Στην απουσία τέτοιας ενημέρωσης δεν μπορούσε να λάβει χώραν έγκυρα απόφαση στις συνεδρίες ημερ. 4.10.99 και 5.10.99. Ακολουθεί πως η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί και για αυτό το λόγο.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Tamassos Tobacco Supplies and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60,
Α.Η.Κ. v. Hydrotech Water and Environmental Engineering Ltd [*1239](1999) 3 Α.Α.Δ. 333,
Ντίνος Κρητιώτης και Υιοί Λτδ v. Α.ΤΗ.Κ., Υπόθ. Αρ. 700/98, ημερ. 6.3.2000,
Αδελφοί Κάτσιου (Στυλιώτες) Λτδ v. Α.ΤΗ.Κ., Υπόθ. Αρ. 524/2000, ημερ. 9.11.2001,
A. J. Pericleous (Services) Ltd v. Δημοκρατίας (2000) 4 Α.Α.Δ. 224.
Προσφυγές.
Συνεκδικαζόμενες προσφυγές των αιτητών κατά της απόφασης του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού με την οποία η προσφορά για την παγκόσμια διαφημιστική εκστρατεία του για τα έτη 2000 και 2001 κατακυρώθηκε στους Bates Dorland Ltd, το E.M.
Γ. Σεραφείμ για Τ. Παπαδόπουλο, για τους Αιτητές στην Υπόθ. Αρ. 1583/99.
Α. Παπαχαραλάμπους, για τους Αιτητές στην Υπόθ. Αρ. 1610/99.
Ξ. Ξενόπουλος, για τους Αιτητές στην Υπόθ. Αρ. 1623/99.
Μ. Τριανταφυλλίδης, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Αλ. Ευαγγέλου, για τα Ενδιαφερόμενα Μέρη.
Cur. adv. vult.
ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Οι πιο πάνω προσφυγές έχουν συνεκδικαστεί. Στρέφονται κατά της απόφασης του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού (ο Κ.Ο.Τ.) με την οποία η προσφορά για την παγκόσμια διαφημιστική εκστρατεία του για τα έτη 2000 και 2001 κατακυρώθηκε στους Bates Dorland Ltd (το Ε.Μ.).
Οι αιτητές και στις τρεις προσφυγές ισχυρίσθηκαν ότι η προεπιλογή της προσφοράς του Ε.Μ. ήταν παράνομη.
Έρεισμα του πιο πάνω λόγου ακύρωσης ήταν τα πιο κάτω γεγονότα:
Στη συνεδρία του ημερ. 2.9.98 το Διοικητικό Συμβούλιο του Κ.Ο.Τ. αποφάσισε όπως μη αξιολογηθούν περαιτέρω οι προτάσεις του Ε.Μ. και ορισμένων άλλων οίκων γιατί δεν πληρούν τους όρους 2.2 και 2.3* της πρόσκλησης ενδιαφέροντος για προεπιλογή. Κατά τη συζήτηση της αίτησης του Ε.Μ. το Διοικητικό Συμβούλιο του Κ.Ο.Τ. συζήτησε τρεις εναλλακτικές λύσεις:
(α) Να μην προχωρήσει στην αξιολόγηση του.
(β) Να προχωρήσει στην αξιολόγηση και εκεί να ληφθούν υπόψη οι ελλείψεις της αίτησης.
(γ) Να ζητηθούν επιπρόσθετα στοιχεία/διευκρινίσεις από τον υπό εξέταση οίκο.
Στο τέλος το Διοικητικό Συμβούλιο «αποφάσισε ως σωστότερη την επιλογή (α). Απεφάσισε όπως ο οίκος αυτός μη «αξιολογηθεί περαιτέρω γιατί δεν πληρεί τον όρο 2.2 των όρων προκήρυξης ενδιαφέροντος για συνεργάτη στην Κύπρο».
Στη συνεδρία του ημερ. 8.10.98 αφού συζήτησε το θέμα της αξιολόγησης των Διαφημιστικών Οίκων αποφάσισε:
«(α) ότι προσανατολίζεται στο να εγκρίνει την αποστολή σχετικών επιστολών στους οίκους που έχουν απορριφθεί αφού εκ πρώτης όψεως δεν πληρούσαν τους όρους 2.2 και 2.3 των όρων προκήρυξης ενδιαφέροντος ενόψει του ότι είτε δεν ανέφεραν το Κυπριακό γραφείο με το οποίο θα συνεργαστούν είτε δεν έδωσαν πληροφορίες για τους συνεργάτες τους στο εξωτερικό στις χώρες που ενδιαφέρει τον Οργανισμό, τους οποίους να καλεί να υποβάλουν την πρόταση τους σ’ ότι αφορά τους όρους 2.2 και 2.3, και
[*1241](β) όπως το όλο θέμα τεθεί υπόψη του Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας και Τουρισμού πριν τη λήψη οριστικής απόφασης.»
Ακολούθησε νέα συνεδρία του Διοικητικού Συμβουλίου ημερ. 15.10.98. Το Διοικητικό Συμβούλιο αφού επανεξέτασε το όλο θέμα αποφάσισε όπως:
«(α) τροποποιήσει τις προηγούμενες σχετικές του αποφάσεις ημερ. 2.9.1998 και 24.9.1998 σύμφωνα με τις οποίες εννέα διαφημιστικοί οίκοι είχαν αποκλειστεί από την περαιτέρω διαδικασία αξιολόγησης καθώς εκ πρώτης όψεως δεν πληρούσαν τους όρους 2.2 κα 2.3 των όρων προκήρυξης ενδιαφέροντος, και
(β) αποσταλεί με fax επιστολή στους εν λόγω οίκους στην οποία να αναφέρεται ότι επειδή πιθανόν οι όροι 2.2 και 2.3 να έχουν παρερμηνευθεί και σαν αποτέλεσμα αριθμός οίκων δεν έχει υποβάλει όλα τα απαραίτητα στοιχεία που ζητούνται στους σχετικούς όρους, αν επιθυμούν να υποβάλουν τα εν λόγω στοιχεία το αργότερο μέχρι τις 2.30 μ.μ. της 23ης Οκτωβρίου 1998.»
Σαν αποτέλεσμα της πιο πάνω απόφασης το Ε.Μ. με επιστολή του ημερ. 21.10.98 όρισε για πρώτη φορά ως συνεργάτη του στην Κύπρο το γραφείο Success Advertising Co. Ltd. Σημειώνεται ότι με επιστολή τους ημερ. 8.10.98 οι δικηγόροι ενός άλλου οίκου – του Mediamik SA Belmont-Sur-Lausanne – ο οποίος είχε αποκλισθεί για τον ίδιο λόγο, πληροφόρησαν το Διοικητικό Συμβούλιο:
(1) Ότι περιήλθε σε γνώση τους ότι κατά την προκαταρκτική επιλογή αποκλείσθηκε ο πελάτης τους για λόγους που είναι αντίθετοι προς το περιεχόμενο της πρόσκλησης.
(2) Ότι ο πελάτης τους είναι πρόθυμος και έτοιμος να εγκαθιδρύσει ένα πλήρως λειτουργικό γραφείο στην Κύπρο για τη διεξαγωγή της διαφημιστικής εκστρατείας του Οργανισμού σε όλη τη διάρκεια της συνεργασίας του με τον Κ.Ο.Τ. αν στο τέλος της ημέρας θα επιλεγεί.
(3) Ότι στην προσφορά δόθηκε η διεύθυνση του δικηγορικού οίκου ως διεύθυνση επαφής επί προσωρινής βάσεως και αυτό εμπίπτει εντός των προνοιών του όρου 2.2.
Η επιστολή των δικηγόρων του εν λόγω οίκου κατέληγε ως εξής:
[*1242]«Υπό τις περιστάσεις και αν οι πληροφορίες μας είναι σωστές καλείσθε να επανεξετάσετε την αίτηση των πελατών μας προτού λάβετε οποιαδήποτε τελική απόφαση. Περιττόν να λεχθεί ότι οι πελάτες μας επιφυλάσσουν πλήρως τα δικαιώματα τους αν αποκλεισθούν από την προεπιλογή για εσφαλμένους και ανεπαρκείς λόγους.»
Οι αιτητές υπέβαλαν ότι η απόφαση του Κ.Ο.Τ. όπως επιτρέψει την υποβολή επιπρόσθετων στοιχείων για συμπλήρωση της ελλειπούς προσφοράς του Ε.Μ. σε σχέση με τον όρο 2.2 για ορισμό συνεργάτη του στην Κύπρο σε χρόνο μεταγενέστερο της ημερομηνίας λήξης της καταχώρισης των προσφορών παραβιάζει τις νομολογιακά καθιερωμένες αρχές της χρηστής διοίκησης και της ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών.
Στην παρούσα υπόθεση το Διοικητικό Συμβούλιο του Κ.Ο.Τ. διαπίστωσε ότι το Ε.Μ. δεν είχε συμμορφωθεί με τους πιο πάνω όρους 2.2 και 2.3. Έκρινε ότι πιθανόν να έχουν παρερμηνευθεί και αποφάσισε να ζητήσει από το Ε.Μ. να υποβάλει – αν επιθυμεί – τα σχετικά στοιχεία.
Το θέμα που εγείρεται με τον πιο πάνω λόγο ακύρωσης έχει επιλυθεί από τη Νομολογία. Στην Tamassos Tobacco Supplies and Co. v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 60 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε) το θέμα τέθηκε ως εξής:
«Στο διοικητικό δίκαιο ισχύει η αρχή της καλής πίστης που αποβλέπει στη διασφάλιση σύμμετρης λειτουργίας των διοικητικών οργάνων και τον αποκλεισμό της αυθαιρεσίας. Η αρχή αυτή γίνεται δεκτή και από τη νομολογία των κυπριακών δικαστηρίων (βλ. μεταξύ άλλων, Vassiliou v. Republic (1982) 3 C.L.R. 220, Papadopoulou v. Republic (1984) 3 C.L.R. 332, και Droushiotis v. C.B.C. (1984) 3 C.L.R. 546). Η αρχή της καλής πίστης δεν επιτρέπει εκτροπή απο τις αρχές του διοικητικού δικαίου ή τη λειτουργία της Διοίκησης έξω από τους κανόνες της χρηστής διοίκησης. Η πρόσκληση των εφεσιβλήτων για την προσκόμιση του πληρεξουσίου συνιστούσε εκτροπή από τη σύννομη λειτουργία του διοικητικού οργάνου η οποία άφησε αμετάβλητο το νομικό καθεστώς ως προς την εγκυρότητα της προσφοράς των εφεσειόντων.»
Η ίδια γραμμή έχει υιοθετηθεί και στην Α.Η.Κ. ν. Hydrotech Water and Environmental Engineering Ltd (1999) 3 Α.Α.Δ. 333 (απόφαση Ηλιάδη, Δ.):
[*1243]«Έχει νομολογιακά καθιερωθεί ότι η εκ των υστέρων υποβολή στοιχείων τα οποία είναι ουσιώδη κατά την αξιολόγηση μιας προσφοράς είναι ανεπίτρεπτη, γιατί παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών (Ίδε Medcon Construction and Others v. The Republic (1968) 3 C.L.R. 535). H Διοίκηση δεν μπορεί να επεμβαίνει για να διορθώνει τα λάθη ή τις παραλείψεις ενός προσφοροδότη όταν μια τέτοια ενέργεια δεν δικαιολογείται από τους όρους της προσφοράς.»
(Βλ. και Ντίνος Κρητιώτης και Υιοί Λτδ ν. Α.ΤΗ.Κ., Υπόθ. Αρ. 700/98, ημερ. 6.3.2000 (απόφαση Νικολαΐδη, Δ.) και Αδελφοί Κάτσιου (Στυλιώτες) Λίμιτεδ ν. Α.ΤΗ.Κ., Υπόθ. Αρ. 524/2000, ημερ. 9.11.2001).
Στην παρούσα υπόθεση οι όροι της προσφοράς δεν παρέχουν την δυνατότητα στη διοίκηση να επεμβαίνει για να διορθώνει λάθη ή παραλείψεις των προσφοροδοτών.
Περαιτέρω θεωρώ ότι ο λόγος που έχει επικαλεσθεί η διοίκηση – παρερμηνεία των όρων 2.2 και 2.3 από το Ε.Μ. και από ορισμένους άλλους οίκους – δεν ευσταθεί για τους πιο κάτω λόγους:
Αυτό που είχε ενώπιον της η Διοίκηση κατά τον κρίσιμο χρόνο ήταν η συμμόρφωση 28 προσφοροδοτών με τους δύο επίμαχους όρους και η μη συμμόρφωση άλλων 9 προσφοροδοτών. Η κρίση της διοίκησης περί παρερμηνείας των δύο όρων δεν υποστηρίζεται από οποιοδήποτε στοιχείο, το οποίο βρισκόταν ενώπιον της κατά τον κρίσιμο χρόνο. Το μόνο στοιχείο ήταν η πιο πάνω επιστολή των δικηγόρων του Mediamik SA Belmont-Sur-Lausanne ημερ. 8.10.98 (βλ. σελ. 1241-1242, πιο πάνω). Ωστόσο στην επιστολή δεν γίνεται λόγος για παρερμηνεία. Μάλιστα τονίζεται ότι ο πιο πάνω οίκος είχε συμμορφωθεί με τον όρο 2.2.
Κρίνω επομένως ότι η διαπίστωση της διοίκησης περί παρερμηνείας δεν δικαιολογείται από οποιοδήποτε στοιχείο το οποίο βρισκόταν ενώπιον της. Δεν υπήρχε οτιδήποτε ενώπιον της που να δείχνει ότι η παράλειψη του Ε.Μ. να συμμορφωθεί με τους πιο πάνω πολύ ουσιώδης όρους οφειλόταν σε παρερμηνεία. Η επίδικη ενέργεια της διοίκησης παραβιάζει τις αρχές της χρηστής διοίκησης και ίσης μεταχείρισης των προσφοροδοτών και για τους λόγους αυτούς οδηγεί σε ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
[*1244]Δεύτερος λόγος ακύρωσης.
Οι αιτητές στις Προσφυγές 1583/99 και 1610/99 υπέβαλαν ότι η σύνθεση/συγκρότηση του αποφασίζοντος οργάνου έπασχε.
Το πραγματικό υπόβαθρο του πιο πάνω λόγου ακύρωσης έχει ως εξής:
(α) Από τις συνεδριάσεις ημερ. 4.10.99 και 5.10.99 απουσίαζε το Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Τ. Κυθραιώτης.
(β) Το Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ι. Μεταξάς. που ήταν παρών κατά τις ημερ. 4.10.99 και 5.10.99, απουσίαζε από τη συνεδρία της 19.8.99.
Σε σχέση με την απουσία του κ. Κυθραιώτη οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των αιτητών υπέβαλαν ότι πουθενά δεν αποκαλύπτεται μέσα από το διοικητικό φάκελο της υπόθεσης ποιός ο λόγος της απουσίας του και ειδικότερα εάν αυτός προσκλήθηκε έγκαιρα και νομότυπα όπως παραστεί στις επίδικες συνεδριάσεις. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει οτιδήποτε από το οποίο να προκύπτει η πρόσκληση όλων των μελών του Συμβουλίου οδηγεί την επίδικη απόφαση σε ακυρότητα, λόγω κακής σύνθεσης ή/και συγκρότησης του αποφασίζοντος οργάνου. Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι παρέπεμψαν στην A.J. Pericleous (Services) Ltd v. Δημοκρατίας (2000) 4 Α.Α.Δ. 224.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ’ ων η αίτηση ανέφερε ότι η επίδικη απόφαση «ελήφθη σε δύο συνεχόμενες συνεδρίες του Διοικητικού Συμβουλίου των καθ’ ων η αίτηση, στις 4.10.99 και στις 5.10.99». Ανέφερε, επίσης, ότι στις πιο πάνω συνεδρίες ημερ. 4.10.99 και 5.10.99 «παρέστεισαν ο Πρόεδρος, ο Αντιπρόεδρος και όλα τα άλλα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των καθ’ ων η αίτηση, εκτός του κ. Κυθραιώτη».
Στην A. J. Pericleous (πιο πάνω) έγινε αναφορά στο πιο κάτω απόσπασμα από το σύγγραμμα του Ηλία Γ. Κυριακόπουλου «Ελληνικόν Διοικητικόν Δίκαιον», Β΄ Γενικόν Μέρος, έκδοση τέταρτη, σελ. 23:
“Όπως νομίμως συνεδριάση το συλλογικόν όργανον, δέον ν’ απευθυνθή νομοτύπως και εμπροθέσμως κλήσις προς πάντα τα μέλη αυτού, κατά τα ειδικώτερον εν τη ειδική νομοθεσία οριζόμενα ...................................................................................................
[*1245]Παράλειψις της νομοτύπου κλήσεως συνεπάγεται το ανίσχυρον της ληφθείσης αποφάσεως και αν έτι ετέλει το συλλογικόν όργανον εν απαρτία. Σ.Ε. 346/1933, 810/1936.”
Έγινε, επίσης, αναφορά στα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας 1929-59 σελ. 110-111: “Δεν αρκεί η παρουσία των συγκροτούντων νόμιμον απαρτίαν μελών, ίνα θεωρηθή το συλλογικόν όργανον ως συντεθειμένον νομίμως, αλλά δέον να προκύπτη συνάμα ότι η Διοίκησις κατέστησε δυνατήν την παρουσίαν απάντων των μελών του οργάνου δι’ εγκαίρου προσκλήσεως των, όπως παραστώσιν εις την συνεδρίασιν....... Η πρόσκλησις των μελών του συλλογικού οργάνου δέον να προκύπτη είτε εξ αποδεικτικού επιδόσεως της σχετικής προσκλήσεως, είτε εκ βεβαιώσεως του μέλους: 1845 (53), 658 (57), 2208 (58), είτε εξ ετέρων εγγράφων: 913 (59), ουχί πάντως μεταγενεστέρων της συνεδριάσεως του οργάνου: 1845 (53), 558 (57), 913 (59). Πράξις συλλογικού οργάνου εκδοθείσα κατά παράβασιν των ως άνω αρχών είναι ακυρωτέα ένεκα κακής συνθέσεως αυτού”.
Η απόφαση στην A. J. Pericleous Ltd (πιο πάνω) καταλήγει ως εξής:
«Στην κρινόμενη περίπτωση δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον του δικαστηρίου από το οποίο να προκύπτει η πρόσκληση των μελών του Κεντρικού Συμβουλίου όπως απαιτείται από το Νόμο και από τις πιο πάνω αρχές του διοικητικού δικαίου. Έπεται πως η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ανίσχυρη και ακυρώνεται.»
Ομοίως και στην παρούσα υπόθεση δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον του Δικαστηρίου από το οποίο να προκύπτει ότι ο κ. Κυθραιώτης είχε προσκληθεί στις πιο πάνω συνεδρίες. Για το λόγο αυτό η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ανίσχυρη και ακυρώνεται.
Οι ευπαίδευτοι συνήγοροι των αιτητών έχουν θέσει και θέμα απουσίας του μέλους κ. Μεταξά από τη συνεδρία ημερ. 19.8.99.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ’ ων η αίτηση υποστήριξε ότι στις 19.8.99 το Διοικητικό Συμβούλιο ασχολήθηκε με την μελέτη της σύνταξης των συμβολαίων συνεργασίας με το Διαφημιστικό Οίκο που θα επιλεγόταν, και όχι με την επιλογή του. Επομένως η απουσία του κ. Μεταξά από τη συνεδρία ημερ. 19.8.99 «δεν τον εμπόδισε εν όψει της φύσεως της συνεδρίας στις 19.8.99 από του να μετάσχει στις αποφασιστικής φύσεως συνεδρίες στις 4.10.99 και 5.10.99».
[*1246]
Σύμφωνα με τα πρακτικά της συνεδρίας ημερ. 19.8.99 το Διοικητικό Συμβούλιο μελέτησε επισταμένα το κείμενο του συμβολαίου συνεργασίας με το νέο διαφημιστικό οίκο, που υποβλήθηκε μαζί με τις δύο νέες σελίδες 2 και 17 και αποφάσισε όπως γίνουν οι ακόλουθες διορθώσεις:
«(α) Για σκοπούς υποβολής προσφορών να ζητηθούν ποσοστά προμήθειας για τις διαφημιστικές δαπάνες στα ΜΜΕ (Media expenditure) από τον Οργανισμό ύψους μεταξύ £4 εκ. και £8 εκ. τόσο για τον πρώτο χρόνο (παραγωγή νέου δημιουργικού μέρους) όσο και για το δεύτερο χρόνο για επανάληψη της χρήσης του ίδιου δημιουργικού μέρους ή μικροδιαφοροποιήσεις του ιδίου δημιουργικού μέρους καθώς και για παραγωγή νέου δημιουργικού.
(β) Για σκοπούς αξιολόγησης των προσφορών να ληφθούν υπόψη τα ποσά των £4 εκ. και των £8 εκ. και να εξαχθεί ο μέσος όρος των δύο. Στο Παράρτημα 1 (Appendix) διατυπώνεται ο τρόπος υπολογισμού της αμοιβής και αποτελεί μέρος των Πρακτικών αυτών.
(γ) Η αμοιβή του διαφημιστικού οίκου να υπολογιστεί πάνω στο κατώτατο ποσό των £4 εκ., δηλαδή έστω και αν η συνολική δαπάνη για διαφημίσεις σε όλες τις χώρες που καλύπτονται από το συμβόλαιο είναι κάτω των £4 εκ. Η αμοιβή να υπολογιστεί πάνω στο ποσό των £4 εκ.
(δ) Η επιστολή που θα σταλεί στους ενδιαφερόμενους διαφημιστικούς οίκους και το συμβόλαιο στο οποίο να περιληφθούν και τα έξι ποσά της αμοιβής, να τροποποιηθούν ανάλογα σύμφωνα με τα (α), (β) και (γ) πιο πάνω.
(ε) Διαγράφεται η φράση “upto an amount equal to 10%” από τον όρο 22 της σελίδας 16 του συμβολαίου.»
Από το περιεχόμενο των παραγ. (α) και (β) πιο πάνω διαπιστώνω ότι κατά τη συνεδρία ημερ. 19.8.99 λήφθηκε και απόφαση που αφορούσε την υποβολή και την αξιολόγηση των προσφορών. Διαπιστώνω, επίσης, ότι το μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου κ. Μεταξάς απουσίαζε από τη συνεδρία ημερ. 19.8.99 αλλά ήταν παρών στις συνεδρίες 4.10.99 και 5.10.99.
Στα Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας (πιο [*1247]πάνω) σελ. 112, αναφέρονται τα εξής:
«Η διαδικασία συζητήσεως και λήψεως αποφάσεως επί ωρισμένου θέματος δέον να διεξάγεται απ’ αρχής μέχρι τέλους ενώπιον των αυτών μελών του συλλογικού οργάνου, διότι ούτως εξασφαλίζεται η παρ’ εκάστου μέλους γνώσις και στάθμισις πάντων των κατά την διαδικασίαν προκυψάντων στοιχείων. Εάν η διαδικασία παρατείνηται εις πλείονας συνεδριάσεις, η σύνθεσις του συλλογικού οργάνου δέον να παραμείνη αναλλοίωτος καθ’ όλας τας συνδριάσεις ταύτας: 343, 1171(39), 73(43), 1024-1027(47), 978(48), 1628, 1854(53), 103(57), 1128(58), 527(59). Επελθούσης αλλοιώσεως της συνθέσεως κατά τινα των συνδριάσεων διά της συμμετοχής μελών μη μετασχόντων εις τα προηγούμενας συνεδριάσεις, το συλλογικόν όργανον δεν δύναται να λάβη εγκύρως απόφασιν κατά την τελευταίαν συνεδρίασιν, ει μη εφ’ όσον κατά την συνεδρίασιν ταύτην επαναληφθή πλήρως και εξ υπαρχής η προηγηθείσα διαδικασία και συζήτησις, ότε θεωρείται ότι η συζήτησις της υποθέσεως ήρξατο και ετερματίσθη εγκύρως κατά την τελευταίαν συνεδρίασιν: 343, 1171(39), 73(43), 1024-1027(47), 978(48), 1628(53), 103(57), 1128(58), 527(59).»
Ανάλογη είναι και η τοποθέτηση του Γ.Μ. Παπαχατζή στο «Σύστημα του Ισχύοντος στην Ελλάδα Διοικητικού Δικαίου», Τόμος Α και Β, έκτη έκδοση, σελ. 227:
«Για να εξασφαλίζεται όσο το δυνατό ορθή κρίση του συλλογικού οργάνου πρέπει κατά τη νομολογία να διεξάγεται ενώπιον των ιδίων μελών η ‘διαδικασία’ συζητήσεως και λήψεως αποφάσεως επί ενός θέματος απ’ αρχής μέχρι τέλους. Έτσι το κάθε μέλος είναι σε θέση να γνωρίζει όλα τα συντρέχοντα ως προς το πραγματικό υλικό της υποθέσεως στοιχεία και να τα σταθμίζει δεόντως. Αν η ‘διαδικασία’ παραταθεί επι σειράν συνεδριάσεων, η σύνθεση του συλλογικού οργάνου πρέπει να μένει αμετάβλητη σε όλες αυτές τις συνεδριάσεις. Πλην αν στην τελευταία συνεδρίαση η εν γένει ύστερα από μια αλλαγή συνθέσεως και προσέλευση νέων μελών, ενημερωθούν και κατατοπισθούν τα νέα μέλη επί του πραγματικού υλικού. Κι η ενημέρωση αυτή πρέπει να γίνει με πλήρη και εξ αρχής επανάληψη της προηγηθείσης ‘διαδικασίας’ και της συζητήσεως και να γίνει μνεία της στα πρακτικά. Σε τέτοια περίπτωση θεωρείται ότι η συζήτηση της υποθέσεως άρχισε και τερματίσθηκε εγκύρως στην τελευταία μόνο συνεδρίαση.»
Στην παρούσα υπόθεση δεν υπάρχει οτιδήποτε ενώπιον μου που να δεικνύει ότι στη συνεδρία της 4.10.99 έγινε οποιαδήποτε ενημέ[*1248]ρωση στον κ. Μεταξά για τα όσα αποφασίστηκαν στην απουσία του. Στην απουσία τέτοιας ενημέρωσης δεν μπορούσε να λάβει χώραν έγκυρα απόφαση στις συνεδρίες ημερ. 4.10.99 και 5.10.99. Ακολουθεί πως η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί και για αυτό το λόγο.
Για τους πιο πάνω λόγους οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται στην ολότητά της. Καμιά διαταγή για τα έξοδα του Ε.Μ..
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο