ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Υπόθεση Αρ. 988/2001
ΕΝΩΠΙΟΝ: ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗ, Δ.
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Ιφιγένειας Πετροκώστα
Αιτήτριας
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας
Καθ΄ων η Αίτηση
--------------
27 Ιουνίου 2002
Για την Αιτήτρια: κ. Α. Κωνσταντίνου.
Για τους Καθ΄ων η Αίτηση: κα Ε. Αντωνίου, δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα.
Για το Ενδιαφερόμενο Μέρος: κ. Π. Πολυβίου.
----------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Η Αιτήτρια κα Πετροκώστα προσβάλλει την προαγωγή του Ενδιαφερόμενου Μέρους κ. Μιχαήλ στη θέση Οικονομικού Διευθυντή στο Υπουργείο Οικονομικών. Οι υποβληθείσες αιτήσεις σε ανταπόκριση της δημοσίευσης της θέσης διεβιβάσθησαν στη Συμβουλευτική Επιτροπή για ετοιμασία της έκθεσής της. Η Συμβουλευτική Επιτροπή έκρινε ότι ένας υποψήφιος δεν ήταν προσοντούχος, ενώ δύο άλλοι υποψήφιοι απέσυραν τις αιτήσεις των. Οι εναπομείναντες πέντε υπεβλήθησαν σε προφορική εξέταση. Η γενική εντύπωση της Συμβουλευτικής Επιτροπής ως προς την απόδοση των υποψηφίων ήταν, για την κα Πετροκώστα:
"Οι απαντήσεις που έδωσε στις ερωτήσεις γνώσεων που υποβλήθηκαν ήταν κατά κανόνα ακριβείς, σαφείς και πλήρως τεκμηριωμένες, εκτός πολύ περιορισμένων εξαιρέσεων που οι γνώσεις ή και η τεκμηρίωσή τους ήταν περιορισμένη.
Οι απαντήσεις όσον αφορά τα ερωτήματα που τέθηκαν για διαπίστωση της προσωπικότητας και των ικανοτήτων της σε θέματα που αφορούν τα καθήκοντα της θέσης και τα απαιτούμενα γι΄αυτή προσόντα έδειξαν ότι πρόκειται για άτομο υπεύθυνο, με γενικά ορθή κρίση.
Η προσέγγιση στην ανάπτυξη θεμάτων "διευθυντικής" έδειξε άτομο με ικανότητες διοίκησης προσωπικού.
Γενική Εντύπωση: "Πάρα Πολύ Καλή"."
Και για τον κ. Μιχαήλ:
Οι απαντήσεις που έδωσε στις ερωτήσεις γνώσεων που υποβλήθηκαν ήταν ολοκληρωμένες, σαφείς, πλήρως τεκμηριωμένες και δοσμένες με αναλυτική προσέγγιση. Έκανε αίσθηση η ενημέρωσή του σε όλη την ευρύτητα και την πολυπλοκότητα των καθηκόντων της θέσης. Οι απαντήσεις όσον αφορά τα ερωτήματα που τέθηκαν για διαπίστωση της προσωπικότητας και των ικανοτήτων σε θέματα που αφορούν τα καθήκοντα της θέσης και τα απαιτούμενα γι΄αυτή προσόντα, έδειξαν ότι κατέχει σε εξαιρετικά ψηλό βαθμό την ικανότητα οργάνωσης, κατεύθυνσης και ελέγχου της εργασίας του. Έδειξε με την προσέγγιση του στην ανάπτυξη των θεμάτων ότι επιθυμεί και επιδιώκει τη συνεργασία και διαθέτει ορθή κρίση, σπάνια ψυχραιμία, αυτοπεποίθηση, άνεση και μπορεί να αντεπεξέλθει με ταχύτητα και πλήρη αποτελεσματικότητα στα καθήκοντα της θέσης.
Γενική Εντύπωση: "Εξαίρετος"."
Η Συμβουλευτική Επιτροπή έκρινε περαιτέρω ότι τόσο η κα Πετροκώστα όσο και ένας άλλος υποψήφιος (που αργότερα απεσύρθη) είχαν το προνοούμενο στο σχέδιο υπηρεσίας ως πλεονέκτημα του μεταπτυχιακού διπλώματος. Σύστησε δε τέσσερις υποψήφιους, μεταξύ των οποίων η κα Πετροκώστα και ο κ. Μιχαήλ.
Η ΕΔΥ, η οποία υιοθέτησε το πόρισμα της Συμβουλευτικής Επιτροπής ως προς, μεταξύ άλλων, την κατοχή του πλεονεκτήματος μόνο από την κα Πετροκώστα (εφ΄όσον ο άλλος υποψήφιος που το κατείχε απεσύρθη), κάλεσε τους συστηθέντες υποψήφιους σε προφορική συνέντευξη στην παρουσία του Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου που συμμετείχε και ο ίδιος σε αυτή με ερωτήσεις. Ο Γενικός Διευθυντής, αφού αξιολόγησε την κα Πετροκώστα ως "Καλή" και τον κ. Μιχαήλ ως "Πάρα Πολύ Καλό" στην προφορική εξέταση, σύστησε τον κ. Μιχαήλ. Η ΕΔΥ αξιολόγησε την απόδοση της κας Πετροκώστα ως εξής:
"Καλή. Διαθέτει αρκετές εμπειρίες για τις ευθύνες της θέσης. Παραταύτα, προσήγγιζε τα θέματα επιφανειακά, χρησιμοποιούσε πολύ αδύναμη επιχειρηματολογία για τεκμηρίωση των απόψεών της και δεν ολοκλήρωσε τις απαντήσεις της. Ήταν ανήσυχη."
Και τον κ. Μιχαήλ ως εξής:
"Πάρα πολύ καλός. Διαθέτει αρκετές εμπειρίες για τις ευθύνες της θέσης και είναι ενήμερος για την όλη κατάσταση της κυπριακής οικονομίας. Προσεγγίζει τα θέματα ολόπλευρα και με κριτική διάθεση, παίρνει σαφείς θέσεις έναντι προβλημάτων και τεκμηριώνει τις απόψεις του με σταθερότητα και πειστική επιχειρηματολογία."
Με βάση όλα τα ενώπιον της δεδομένα, η ΕΔΥ επέλεξε τον κ. Μιχαήλ, αναφέροντας τα εξής:
"Επιλέγοντας τον Μιχαήλ, η ΕΔΥ έλαβε υπόψη ότι αυτός είχε την υψηλότερη αξιολόγηση τόσο από τη Συμβουλευτική Επιτροπή όσο και από την Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας κατά την ενώπιόν της προφορική εξέταση, όπου αξιολογήθηκε στο επίπεδο του Εξαίρετος από τη Συμβουλευτική Επιτροπή και του Πάρα πολύ καλός από την Επιτροπή, και έχει επίσης τη σύσταση του Γενικού Διευθυντή.
Όσον αφορά την αξία, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στις Ετήσιες Υπηρεσιακές Εκθέσεις, με έμφαση στα τελευταία χρόνια στα οποία αποδίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα, ο Μιχαήλ έχει την ίδια αξία με τους υπόλοιπους υποψηφίους, αξιολογηθείς ως καθόλα εξαίρετος, επιπρόσθετα όμως, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, έχει την υπέρ του σύσταση του Γενικού Διευθυντή, που προσθέτει στο στοιχείο της αξίας.
Η Επιτροπή επιλέγοντας τον Μιχαήλ, δεν παρέλειψε να λάβει υπόψη ότι η υποψήφια Πετροκώστα Ιφιγένεια διαθέτει το πλεονέκτημα που προβλέπεται στο Σχέδιο Υπηρεσίας, ενώ ο επιλεγείς δεν το διαθέτει. Συγκρινόμενος όμως με την Πετροκώστα, ο Μιχαήλ κρίνεται υπέρτερος, γιατί αξιολογήθηκε σε υψηλότερο επίπεδο τόσο στην ενώπιον της Συμβουλευτικής Επιτροπής προφορική εξέταση όσο και στην ενώπιον της Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας προφορική εξέταση και, επιπλέον, διαθέτει την υπέρ του σύσταση του Γενικού Διευθυντή, η οποία αποτελεί ένα ανεξάρτητο στοιχείο προσδιορισμού της αξίας των υποψηφίων, το οποίο προσδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα στον παράγοντα αξία.
Η Επιτροπή, τέλος, δεν παρέλειψε να λάβει υπόψη ότι η Πετροκώστα υπερέχει σε αρχαιότητα έναντι του Μιχαήλ, στοιχείο όμως, που σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, έχει περιορισμένη σημασία στην περίπτωση πλήρωσης θέσεων, όπως η θέση του Οικονομικού Διευθυντή, που είναι θέσεις σε διευθυντικό επίπεδο και θέσεις Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής."
Ο ευπαίδευτος συνήγορος για την κα Πετροκώστα εισηγείται κατ΄αρχή ότι η σύσταση του Διευθυντή ήταν τρωτή ως συγκρουόμενη με τα στοιχεία των φακέλων. Ο κ. Κωνσταντίνου δέχεται ότι το άρθρο 34(9) του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου του 1990 (Ν. 1/90) δεν απαιτεί να είναι αιτιολογημένη η σύσταση του Διευθυντή, παρατηρεί όμως, ορθά, παραπέμποντας και στη σχετική νομολογία, ότι τούτο δεν σημαίνει ότι η σύσταση μπορεί να είναι αντίθετη με τα στοιχεία των φακέλων. Η εισήγηση του κ. Κωνσταντίνου έχει και μια άλλη πτυχή, ότι, μια σύσταση που είναι τόσο λακωνική και μη εμπεριέχουσα αιτιολογία όπως στην προκειμένη περίπτωση που ο Γενικός Διευθυντής είπε απλώς ότι συστήνει τον κ. Μιχαήλ, μόνο σχεδόν
μηδαμινή σημασία μπορεί να έχει. Αναφέρεται επί τούτου στα λεχθέντα από το Νικολάου, Δ., στην υπόθεση Παρέλλη κ.α. ν. Δημοκρατίας, 1033/97, 30.12.1999, σ. 4, τα οποία, θεωρώντας ότι περιέχουν την par excellence άποψη της νομολογιακής αρχής, ακολουθώ:"Διατηρώ την άποψη ότι η σημασία της σύστασης δεν μπορεί ποτέ να μην είναι ανάλογη με τα όποια ερείσματα της: τα στοιχεία, τους παράγοντες και τη δόμηση των συνειρμών που οδηγούν στην κατάληξη να προτιμηθεί ο ένας αντί ο άλλος. Αν αφενός το διαθέσιμο υλικό ομιλεί αφεαυτού, η σύσταση τίποτε δεν προσθέτει. Και αν, αφετέρου, αυτό το υλικό δεν καθιστά αυτονόητη την κατάληξη, η σύσταση χωρίς εξήγηση μοιάζει αυθαίρετη. Τι είναι τέλος πάντων που ξέρει ή τι είναι που πιστεύει ο Διευθυντής και δεν το αποκαλύπτει; Ως θέμα αρχής, η σύσταση θα πρέπει να μην έχει παρά μόνο μηδενική αξία και στη μια περίπτωση και στην άλλη. Αλλά, εφόσον ο νόμος επιτρέπει την αναιτιολόγητη σύσταση και εφόσον επικρατεί ακόμα νομολογιακά η άποψη πως, ως εκ τούτου, θα πρέπει να της αποδοθεί σημασία, αυτή δεν μπορεί εντούτοις να υπερβαίνει κατά πολύ τη μηδενική."
Εδώ πρόκειται για κλασσική περίπτωση απόδοσης ουσιαστικής σημασίας σε σύσταση που μόνο σχεδόν μηδενική σημασία μπορούσε να έχει. Είναι κοινό έδαφος ότι η κα Πετροκώστα και ο κ. Μιχαήλ ήσαν ισοδύναμοι σε αξία, έχοντας βαθμολογηθεί "Εξαίρετα" σε όλα τα στοιχεία κατά τα τελευταία επτά έτη. Τούτο εξάλλου είπε και η ΕΔΥ. Η κα Πετροκώστα όμως υπερείχε κατά τέσσερα χρόνια σε αρχαιότητα και πείρα του κ. Μιχαήλ και μόνο αυτή είχε το πλεονέκτημα του σχεδίου υπηρεσίας. Ο Γενικός Διευθυντής δεν εξήγησε καθόλου γιατί, παρά τη σαφή αυτή συνολική υπεροχή της κας Πετροκώστα στα αντικειμενικά κριτήρια, εν τούτοις επέλεξε να συστήσει τον κ. Μιχαήλ. Να υποθέσουμε ότι εβάρυνε η άποψη του ως προς την απόδοση του κ. Μιχαήλ κατά την προφορική εξέταση; Και έτσι να ήταν όμως - και μόνο υπόθεση μπορούμε να κάνουμε - η ίδια η αξιολόγηση του της απόδοσης των υποψηφίων κατά την προφορική εξέταση ήταν εξ ίσου λακωνική όσο και η σύσταση του και δεν εδικαιούτο μεγαλύτερης αξίας. Εξ άλλου, μια σύσταση που θα βασίζετο σε υποκειμενικά κρινόμενη υπεροχή στην προφορική εξέταση ενάντια σε τέτοια αντικειμενικά στοιχεία όπως το πολύ σημαντικό του πλεονεκτήματος και το σημαντικό της αρχαιότητας και της πείρας θα ήταν δύσκολο να
δικαιολογηθεί. Εν πάση περιπτώσει δε, η έλλειψη συνολικού συσχετισμού των ενώπιον του Γενικού Διευθυντή στοιχείων σε συνάρτηση με την καταλληλότητα για την υπό πλήρωση θέση που συνιστά πάγιο καθήκον του Διευθυντή (Republic v. Haris (1985) 3 CLR 106), καθιστούσε τη σύσταση του Γενικού Διευθυντή τόσο αποστασιοποιημένη από τα αντικειμενικά στοιχεία των φακέλων που η αξία της να απέληγε να είναι όντως μηδαμινή. Κυρίως μάλιστα εφ΄όσον η κα Πετροκώστα είχε το πλεονέκτημα του σχεδίου υπηρεσίας, το οποίο, όπως υπέδειξε ο Πικής, Δ. (ως ήτο τότε) στην υπόθεση Κωνσταντινίδη ν. Δημοκρατίας, 81/89, 14.2.1990, σ.8, στην οποία αναφέρεται ο κ. Κωνσταντίνου:"... είναι παράγοντας ουσιώδους σημασίας για τον καθορισμό των διεκδικήσεων των υποψηφίων για διορισμό ή προαγωγή σε δημόσια θέση. Κρίνεται αντικειμενικά ως σημαντικό στοιχείο για την επιτυχή εκπλήρωση των υποχρεώσεων της θέσης η οποία θα πληρωθεί. Σύμφωνα με τη νομολογία, κατοχή του πρόσθετου προσόντος επαυξάνει ουσιωδώς τις διεκδικήσεις του κατόχου για κατάληψη της θέσης."
Είναι για τούτο εξ άλλου που πρέπει να δίδεται ειδική αιτιολογία προκειμένου περί μη επιλογής του υποψηφίου που διαθέτει το πλεονέκτημα.
Η ΕΔΥ προσέδωσε ουσιαστική σημασία στη σύσταση του Διευθυντή, αναφερόμενη σε αυτή επανειλημμένα στο σκεπτικό της και μάλιστα τονίζοντας ότι "προσθέτει στο στοιχείο της αξίας" και "αποτελεί ένα ανεξάρτητο στοιχείο προσδιορισμού της αξίας των υποψηφίων, το οποίο προσδίδει μεγαλύτερη βαρύτητα στον παράγοντα αξία". Δεν εξετάζω αν η άποψη αυτή ήταν νομικά πεπλανημένη
επί των ίδιων των δικών της όρων. Το βέβαιο είναι ότι η ΕΔΥ προσέδωσε ουσιαστική αξία σε μια σύσταση που εστερείτο παντελώς αξίας.Αν και δεν είναι αναγκαίο, θεωρώ αρμόζον να πω ότι συμφωνώ και με μια άλλη εισήγηση του κ. Κωνσταντίνου. Η γενική εντύπωση της Συμβουλευτικής Επιτροπής ως προς την απόδοση της κας Πετροκώστα και του κ. Μιχαήλ κατά την ενώπιον της προφορική εξέταση αναφερόταν σε γνώσεις και σε ικανότητες οργάνωσης, κατεύθυνσης και ελέγχου εργασίας, συνεργασίας, διοίκησης, κρίσης, κλπ. Όλα αυτά όμως εμπεριέχονται στα ήδη βαθμολογούμενα, και ασφαλώς δεν αναμένεται η διαπίστωση και ουσιαστικά η επαναξιολόγηση τους μέσα από μια προφορική εξέταση που κατ΄ουδένα τρόπο θα μπορούσε να της επιτραπεί να αλλοιώσει ή να διαγράψει τη διαχρονικά και αντικειμενικά καταγραφείσα αξία του υπαλλήλου. Είτε λοιπόν η αξιολόγηση της Συμβουλευτικής Επιτροπής περιέχει διαφοροποίηση των στοιχείων των φακέλων και έτσι καθίσταται αναιτιολόγητη είτε στερείται της ουσιαστικής αξίας που η ΕΔΥ της προσέδωσε.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται με £500 έξοδα υπέρ της Αιτήτριας και εναντίον της Δημοκρατίας.
Δ. Χατζηχαμπής
Δ.
/ΚΧ"Π
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο