ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΡ. 166/2002.
ΕΝΩΠΙΟΝ
: Π. ΚΑΛΛΗ, Δ.Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος.
Μεταξύ:
Σπύρου Κόκκινου,
Αιτητή
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας,
Καθ’ ων η αίτηση.
_________________
11 Ιουλίου, 2002
.Για τον αιτητή: Α.Σ. Αγγελίδης και Κ. Χ‘‘ Ιωάννου.
Για τους καθ’ ων η αίτηση: Δ. Κούσιου (κα.), Δικηγόρος της Δημοκρατίας
εκ μέρους του Γ-Ε.
Για το Ε/Μ: Σπ. Ευαγγέλου.
_____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Ο αιτητής είναι Βοηθός ’Εφορος Εταιρειών και Επίσημος Παραλήπτης 1ης Τάξης, στο Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη. Ήταν υποψήφιος για τη θέση Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη, Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη (η επίδικη θέση). Με απόφαση της ημερ. 2.1.2002 (η προσβαλλόμενη απόφαση) η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (η Ε.Δ.Υ.) αποφάσισε την προαγωγή της Στάλως Παπαϊωάννου (το Ε.Μ.) στην επίδικη θέση. Με την παρούσα προσφυγή ο αιτητής επιδιώκει την ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Τα σχέδια υπηρεσίας.
Η επίδικη θέση είναι θέση Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής. Τα απαιτούμενα προσόντα είναι τα εξής:
«
Προσόντα:-(α)
Διά Πρώτον Διορισμόν:-Δικηγόρος εγγεγραμμένος δυνάμει του περί Δικηγόρων Νόμου, έχων πενταετή τουλάχιστον άσκησιν του επαγγέλματος μετά πλήρους γνώσεως και πείρας της σχετικής νομοθεσίας. ΄Απταιστος γνώσις της Ελληνικής και Αγγλικής ή της Τουρκικής και Αγγλικής και επαρκής γνώσις εμπορικής λογιστικής.
(β) Διά Προαγωγήν
:-Ικανοποιητική υπηρεσία εις την θέσιν του Βοηθού Επισήμου Παραλήπτου και ’Εφορου μετά πλήρους γνώσεως της σχετικής νομοθεσίας και επαρκούς γνώσεως εμπορικής λογιστικής.
Πρωτοβουλία και ικανότης να διευθύνη τμήμα και να φέρεται μετ’ ευγενείας αλλά σταθερότητος προς μέλη του κοινού και να ελέγχη κατώτερον προσωπικόν.»
Η σταδιοδρομία των υποψηφίων
.Ο αιτητής διορίσθηκε στη θέση Βοηθού Επίσημου Παραλήπτη και Εφόρου 2ης Τάξης από την 1.9.86. Κατέχει τη θέση του Βοηθού Εφόρου Εταιρείων και Επίσημου Παραλήπτη, 1ης Τάξης από την 1.9.89.
Το Ε/Μ διορίσθηκε στη θέση του Βοηθού Επίσημου Παραλήπτη και Εφόρου 2ης Τάξης από την 2.7.90. Κατέχει τη θέση του Βοηθού Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη 1ης Τάξης από την 1.10.92.
Οι ετήσιες υπηρεσιακές εκθέσεις
.Σύμφωνα με τις υπηρεσιακές εκθέσεις των ετών 1992-2000 και οι δυο υποψήφιοι έχουν βαθμολογηθεί με το βαθμό «εξαίρετα» σε όλα τα στοιχεία αξιολόγησης.
Τα ακαδημαϊκά προσόντα των υποψηφίων
.Αιτητής
:Ενδιαφερόμενο Μέρος
:Οι δυο υποψήφιοι παρακολούθησαν σειρά μαθημάτων που οργάνωσε η Νομική Υπηρεσία (9/90-7/91, 9/91-5/92, 9/92-7/93, 9/93-6/94). Παρακολούθησαν, επίσης, εκπαιδευτική σειρά σε θέματα προνομιών Ευρεσιτεχνίας Εμπορικών Σημάτων, Βιομηχανικών Σχεδίων και Πνευματικής Ιδιοκτησίας, Παγκόσμια Οργάνωση Πνευματικής Ιδιοκτησίας (WIPO), Ελβετία (Ο αιτητής την περίοδο 8.9.90-28.9.90, το Ε.Μ. την περίοδο 10.9.91-18.10.91).
Η διαδικασία ενώπιον της Ε.Δ.Υ.
:Στη συνεδρία της ημερ. 27.11.2001 η Ε.Δ.Υ. εξέτασε τις αιτήσεις όπως και το περιεχόμενο των Προσωπικών Φακέλων και των Φακέλων των Ετήσιων Υπηρεσιακών Εκθέσεων του αιτητή και του Ε/Μ «που είναι ήδη δημόσιοι υπάλληλοι και κατέχουν τη θέση Βοηθού Εφόρου και Επίσημου Παραλήπτη, 1ης Τάξης». ’Εκρινε ότι αυτοί είναι προσοντούχοι, με βάση τις πρόνοιες του Σχεδίου Υπηρεσίας για διεκδίκηση της θέσης ως θέση προαγωγής.
Στη συνεδρία της ημερ. 4.12.2001 η Ε.Δ.Υ. αποφάσισε όπως οι πιο πάνω δυο υποψήφιοι «οι οποίοι πληρούν τις απαιτήσεις του σχεδίου υπηρεσίας της υπό πλήρωση θέσης, κληθούν σε προφορική εξέταση ενώπιον της».
Η προφορική εξέταση των υποψηφίων έλαβε χώραν την 2.1.2002 στην παρουσία του Γενικού Διευθυντή, Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού (ο Γενικός Διευθυντής).
Κατά την προφορική εξέταση τόσο ο Γενικός Διευθυντής όσο και η Ε.Δ.Υ. υπέβαλαν στους υποψηφίους ερωτήσεις, μεταξύ άλλων, «πάνω σε θέματα που άπτονται των καθηκόντων της υπό πλήρωση θέσης καθώς και των απαιτήσεων του Σχεδίου Υπηρεσίας, με σκοπό τη διαπίστωση των γνώσεων, της κρίσης, της προσωπικότητας, της πρωτοβουλίας, της διοικητικής και διευθυντικής ικανότητας των υποψηφίων, της ικανότητάς τους για επικοινωνία
, περιλαμβανομένης της έκφρασης, ολοκλήρωσης σκέψης, σαφήνειας, πειστικότητας και γενικά της ικανότητας τους να ανταποκριθούν στα καθήκοντα και τις απαιτήσεις της θέσης».Μετά το πέρας της προφορικής εξέτασης ο Γενικός Διευθυντής αξιολόγησε την απόδοση των υποψηφίων σ’ αυτήν ως εξής:
- ΚΟΚΚΙΝΟΣ Σπύρος: Σχεδόν πολύ καλός
- ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ Στάλω: Σχεδόν εξαίρετη
Ακολούθως ο Γενικός Διευθυντής σύστησε για προαγωγή την Παπαϊωάννου Στάλω (Ε.Μ.) και αποχώρησε από τη συνεδρία.
Στη συνέχεια η Ε.Δ.Υ., υπό το φως και των σχετικών κρίσεων του Γενικού Διευθυντή, προέβη στην αξιολόγηση της απόδοσης των υποψηφίων, η οποία έχει ως εξής:
«1.
ΚΟΚΚΙΝΟΣ Σπύρος: Σχεδόν πολύ καλός. Στο γνωστικό αντικείμενοδεν απέδωσε τα αναμενόμενα για το επίπεδο της θέσης που διεκδικεί. Στις απαντήσεις του απέφευγε να επικεντρωθεί στην ουσία των θεμάτων και εξέφρασε απόψεις που σε αρκετές των περιπτώσεων έδειχναν έλλειψη κρίσης. Υστέρησε στην ιεράρχιση προτεραιοτήτων, στη σφαιρική θεώρηση προβλημάτων και στην υποβολή ολοκληρωμένων εισηγήσεων για επίλυσή τους.
2.
ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ Στάλω: Σχεδόν εξαίρετη. ’Εχει ολοκληρωμένηθεώρηση των προβλημάτων που υφίστανται στο Τμήμα Εφόρου
Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη και των προτεραιοτήτων που
πρέπει να προωθηθούν. Προσεγγίζει τα θέματα σφαιρικά, αναλύει με
επιστημονικότητα καταστάσεις, διεισδύει στην ουσία τους και εισηγείται
αποτελεσματικούς τρόπους επίλυσης τους. Διαθέτει ευελιξία σκέψεως,
πολύ καλή κρίση και πειστικότητα.»
Η απόφαση της Ε.Δ.Υ..
Κατά τη γενική αξιολόγηση και σύγκριση των υποψηφίων η Ε.Δ.Υ. έλαβε δεόντως υπόψη τα προσόντα των υποψηφίων σε σχέση με τα καθήκοντα της θέσης, όπως επίσης και τα υπόλοιπα στοιχεία των αιτήσεων, το περιεχόμενο των Προσωπικών Φακέλων και των Φακέλων των Ετήσιων Υπηρεσιακών Εκθέσεων των υποψηφίων που είναι και οι δύο δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και την απόδοση των υποψηφίων κατά την ενώπιον της προφορική εξέταση και τη σύσταση του Γενικού Διευθυντή.
’Ελαβε, επίσης, υπόψη τις Εμπιστευτικές/Υπηρεσιακές Εκθέσεις των υποψηφίων στο σύνολό τους, όπως αυτές έγιναν τελικά δεκτές από την ίδια, με ιδιαίτερη έμφαση στα τελευταία χρόνια, τα προσόντα των υποψηφίων καθώς και την αρχαιότητα τους.
Αφού έλαβε υπόψη όλα τα ενώπιόν της στοιχεία, περιλαμβανομένων και των καθιερωμένων κριτηρίων στο σύνολό τους, η Ε.Δ.Υ. έκρινε ότι η ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ Στάλω (το Ε.Μ.) υπερέχει του ανθυποψηφίου της, την επέλεξε ως πιο κατάλληλη και αποφάσισε να προσφέρει σ’ αυτήν προαγωγή στη μόνιμη θέση Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη, Τμήμα Εφόρου Εταιρειών και Επίσημου Παραλήπτη.
Επιλέγοντας της Παπαϊωάννου Στάλω, η Ε.Δ.Υ. έλαβε υπόψη ότι αυτή «χαρακτηρίστηκε σε αρκετά υψηλότερο επίπεδο από τον Κόκκινο Σπύρο στην ενώπιόν της προφορική εξέταση, διαθέτει τη σύσταση του Γενικού Διευθυντή και, από πλευράς αξίας, όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στις Ετήσιες Υπηρεσιακές Εκθέσεις, με έμφαση τα τελευταία χρόνια στα οποία αποδίδεται ιδιαίτερη βαρύτητα, δεν υστερεί του Κόκκινου. Η Ε.Δ.Υ. παρατήρησε ότι η επιλεγείσα είναι κάτοχος τίτλου UTTER Barrister “ο οποίος αν και δεν απαιτείται από το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης, ούτε αποτελεί πλεονέκτημα ή πρόσθετο προσόν, εντούτοις, έχει σχέση με τα καθήκοντα και τις ευθύνες της θέσης και προσδίδει στην επιλεγείσα ευχέρεια για εκτέλεση των καθηκόντων της θέσης με μεγαλύτερη επιτυχία». (Η υπογράμμιση είναι του Δικαστηρίου)
Καταλήγοντας στην πιο πάνω απόφαση η Ε.Δ.Υ. σημείωσε ότι ο Κόκκινος Σπύρος έχει αρχαιότητα έναντι της επιλεγείσας, δεδομένου όμως ότι η υπό πλήρωση θέση είναι διευθυντική (θέση Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής), έκρινε ότι η εν λόγω αρχαιότητα έχει περιορισμένη σημασία και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να ανατρέψει τη γενική υπεροχή της επιλεγείσας, όπως αυτή παρατίθεται αναλυτικά πιο πάνω.
Οι λόγοι ακύρωσης
.Ο κ. Χατζηϊωάννου, εκ μέρους του αιτητή, υπέβαλε ότι η Ε.Δ.Υ. εσφαλμένα «ασχολήθηκε με το προσόν του Utter Barrister πο κατέχει το Ε.Μ. ως παρέχων ευχέρεια στην άσκηση των καθηκόντων» γιατί, σύμφωνα με τον περί Δικηγόρων Νόμο, αυτό το προσόν είναι ένα από τα προσόντα που απαιτούνται ως προϋπόθεση για εγγραφή του κατόχου του ως ασκούμενου δικηγόρου και που παρέχει το δικαίωμα να παρακαθήσει ο κάτοχος του στις εξετάσεις του Νομικού Συμβουλίου για να εγγραφεί ως δικηγόρος και να αποκτήσει άδεια άσκησης του επαγγέλματος. Σύμφωνα με τον ευπαίδευτο συνήγορο «η εγγραφή στο μητρώο δικηγόρων και η απόκτηση άδειας άσκησης του επαγγέλματος είναι υπέρτερον προσόν του Utter Barrister γι’ αυτό και απαιτείται από το σχέδιο υπηρεσίας της επίδικης θέσης η εγγραφή στο μητρώο δικηγόρων και η πενταετής άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος». Το προσόν του Utter Barrister – κατέληξε ο κ. Χατζηϊωάννου – δεν προσθέτει τίποτε στο πιστοποιητικό εγγραφής στο μητρώο δικηγόρων και στην πείρα άσκησης του επαγγέλματος καθ’ όσον αφορά την ευχέρεια άσκησης των καθηκόντων της επίδικης θέσης.
Στην Πολυβίου ν. Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατονομής Βαρών, Α.Ε. 2801/20.9.2001 και οι τρεις υποψήφιοι είχαν το απαιτούμενο από την παράγραφο 3(1) ακαδημαϊκό προσόν, η οποία απαιτεί:-
«(1) Πανεπιστημιακό δίπλωμα ή τίτλος ή ισότιμο προσόν σε ένα τουλάχιστο από τα ακόλουθα θέματα ή συνδυασμό των θεμάτων αυτών: Οικονομικά, Διοίκηση Επιχειρήσεων, Δημόσια Διοίκηση, Νομικά (περιλαμβανομένου του Barrister-at-Law), Διαχείριση Περιουσιών, Πολιτικές Επιστήμες.»
Επιλέγοντας τα Ε.Μ. το διορίζον όργανο παρέθεσε την πιο κάτω αιτιολογία:
«Επιλέγοντας την υποψήφια Ευσταθίου Λουκία η εν λόγω πλειοψηφία του Δ.Σ., πλην των ακαδημαϊκών προσόντων της, έλαβε υπόψη το περιεχόμενο των σπουδών της το οποίο συνάδει σε αυξημένο βαθμό με τα καθήκοντα της θέσης και γενικά τις δραστηριότητες του Φορέα καθώς επίσης και την 13 χρόνων εργασιακή πείρα της, σε διευθυντική θέση.
Επιλέγοντας την υποψήφια Σοφοκλέους Χ‘‘ Κυριάκου Σοφία, η ίδια πλειοψηφία του Δ.Σ. έκρινε ότι, υπερέχει των άλλων υποψηφίων γιατί το περιεχόμενο των σπουδών της συνάδει σε αυξημένο βαθμό με τα καθήκοντα της θέσης. ’Εκρινε επίσης ότι η Σοφοκλέους υπερέχει της Πολυβίου που έχει το ίδιο Πανεπιστημιακό Δίπλωμα γιατί όπως φαίνεται από τα στοιχεία του φακέλου της έχει παρακολουθήσει στο Cyprus College μαθήματα στη συλλογή και ανάλυση πληροφοριών το οποίο θεωρήθηκε ιδιαίτερα χρήσιμο σε σχέση με τα καθήκοντα της υπό πλήρωση θέσης.»
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο δέχθηκε ως επαρκή την πιο πάνω αιτιολογία. Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου (απόφαση Νικήτα, Δ.) ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση. ’Εθεσε το θέμα ως εξής:
«Η όλη προσέγγιση του Δ.Σ. στο θέμα των προσόντων υπήρξε λανθασμένη, όπως επίσης και η επικρότηση της από την πρωτόδικη απόφαση. Αυτό που έγινε ήταν, ουσιαστικά, να καταστεί καθοριστικό κριτήριο ή υπερκριτήριο επιλογής το συγκεκριμένο πτυχίο, ενώ, με βάση τα διαζευκτικά προσόντα, έχουν απόλυτη ισοδυναμία. Διαφορετικά δεν θα είχε σημασία η ευρύτητα προσόντων που θεσπίζει το Σχέδιο Υπηρεσίας και η συνακόλουθη πλατειά επιλογή, που διασφαλίζει η ποικιλομορφία των απαιτούμενων πτυχίων. Η διάκριση που έγινε δεν μπορεί να δικαιολογηθεί. Δεν θα επαναλάβουμε το μέρος της απόφασης που παραθέσαμε, από το οποίο προκύπτει ότι η ‘υπεροχή σε προσόντα’ είναι εκείνο που στην ουσία υπαγόρευσε τη ληφθείσα απόφαση. Η περίπτωση της κας Λ. Ευσταθίου είναι πιο κτυπητή γιατί έχουμε ακριβώς το ίδιο δίπλωμα.
Η νομολογία δεν έχει καθιερώσει τέτοιο κανόνα. Η παραπάνω παρατήρηση του Προέδρου του Δικαστηρίου στην Θεοδόσης Χρίστου ν. Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λάρνακας, Α.Ε. 2146/4.9.98, περιορίζεται στα γεγονότα της υπόθεσης εκείνης. ’Αλλωστε αμέσως μετά διευκρινίζεται ότι:-
‘Το πρωτόδικο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η απόφαση λήφθηκε μέσα στα πλαίσια των εξουσιών του Συμβουλίου και υπό το πρίσμα των υπηρεσιακών στοιχείων των υποψηφίων. Εφόσο διοικητική απόφαση λαμβάνεται μέσα στο νενομισμένο πλαίσιο και υπό το φως του συνόλου των σχετικών στοιχείων, ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορεί να ακυρωθεί είναι ότι αυτή δεν ήταν εύλογα επιτρεπτή’.»
Παρόμοια προσέγγιση του διορίζοντος οργάνου αντιμετωπίσθηκε ανάλογα από το Δικαστήριο στην Μιλλώσιας κ.α. ν. Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου, Υποθ. 311/99/25.5.2001 (απόφαση Νικήτα, Δ.):
«Στην προκείμενη περίπτωση, παρά τη διευκρίνηση της Επιτροπής φαίνεται ότι στην πράξη δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στα ακαδημαϊκά προσόντα και συγκεκριμένα το πτυχίο των Ε.Μ. και επέδρασε στη λήψη της επίδικης απόφασης. Δεν έχει άλλο νόημα, πιστεύω, η αναφορά σε ‘υπέρτερα ακαδημαϊκά προσόντα’.
.................................. .................................................. ......
Κατά τη γνώμη μου, με βάση ό,τι προεκτάθηκε, έχει θεμελιωθεί η ύπαρξη πλάνης αναφορικά με το χαρακτήρα και την εμβέλεια των προαπαιτουμένων από το σχέδιο υπηρεσίας, που είχε ρόλο στη διαμόρφωση της τελικής απόφασης. Αν μη τι άλλο αιωρείται βάσιμη υποψία ότι η Επιτροπή πλανήθηκε στο θέμα αυτό, στοιχείο που, πάλιν, οδηγεί
στο αυτό αποτέλεσμα: την ακυρότητα της απόφασης.»Στην Παπαδοπούλου κ.α. ν. Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Στέγης, Α.Ε. 2947/29.5.2002 τα απαιτούμενα από το σχέδιο υπηρεσίας προσόντα ήταν τα εξής:
«(α) Μέλος ενός αναγνωρισμένου Σώματος
Επαγγελματιών Λογιστών του Ηνωμένου
Βασιλείου ή οποιουδήποτε άλλου Σώματος
το οποίο ήθελε κριθεί από τον Οργανισμό ως
ισοδύναμο πανεπιστημιακό δίπλωμα ή/και
τίτλος ή ισότιμο προσόν σε κατάλληλο θέμα
π.χ. Οικονομικά, τη Διοίκηση Επιχειρήσεων,
Τραπεζικά ή άλλο συναφές θέμα.
.................................. ..................................
(στ) Πείρα σε Τραπεζικά ή συναφή ιδρύματα
ή Οργανισμούς και/ή μεταπτυχιακές Σπουδές
θα θεωρηθούν επιπρόσθετο προσόν.»
Ο εφεσείων ήταν κάτοχος τίτλου Β.Α. μετά διακρίσεως στη Δημόσια Διοίκηση από το Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο της Βηρυτού και κάτοχος τίτλου Master στη Δημόσια Διοίκηση με διατριβή στη Χρηματοδότηση Στέγης στην Κύπρο και για τον ίδιο Οργανισμό Χρηματοδοτήσεως Στέγης. Το Ε.Μ. ήταν κάτοχος διπλώματος της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών
και Εμπορικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών και Πιστοποιητικού Μέλους του Chartered Association of Certified Accountants (ACCA).Tο Ε.Μ. προτιμήθηκε έναντι των άλλων υποψηφίων για τους πιο κάτω λόγους:
«Από τους εξωτερικούς υποψηφίους, ο Ανδρέας Γεωργίου έχει την περισσότερη και την πιο ευρεία πείρα σχετική με τα καθήκοντα της θέσης. Σε σχέση με τους εσωτερικούς υποψηφίους, ο κος Γεωργίου προτιμήθηκε γιατί είναι Μέλος Ανεγνωρισμένου Σώματος Επαγγελματιών Λογιστών ενώ κανένας από τους εσωτερικούς υποψηφίους δεν έχει αυτό το προσόν. Με την κατοχή του προσόντος αυτού, ο κος Γεωργίου θεωρήθηκε ότι είναι ο πιο κατάλληλος για την αποτελεσματική εκτέλεση των καθηκόντων της θέσης που ζητούνται από το Σχέδιο Υπηρεσίας. Στα καθήκοντα της θέσης στο Σχέδιο Υπηρεσίας αναφέρονται τα εξής:
‘Μεριμνά για την ετοιμασία, συλλογή και τήρηση οικονομικών και στατιστικών στοιχείων ή και την οργάνωση και τήρηση κατάλληλου λογιστικού συστήματος και την ετοιμασία του προϋπολογισμού και άλλων εκθέσεων ή καταστάσεων’.
Το Συμβούλιο έκρινε ότι ένας που είναι Μέλος ενός αναγνωρισμένου Σώματος Επαγγελματιών Λογιστών του Ηνωμένου Βασιλείου είναι σε καλύτερη θέση να οργανώνει και να τηρεί το λογιστικό σύστημα του Οργανισμού και να ετοιμάζει διάφορες λογιστικές εκθέσεις και καταστάσεις από κάποιο που δεν έχει τέτοιο προσόν. Ο Οργανισμός διαχειρίζεται γύρω στα £150,000,000 και είναι απαραίτητο όπως υπάρχει κατάλληλο λογιστικό σύστημα με τους κατάλληλους ελέγχους που να διασφαλίζει την αξιοπιστία των λογαριασμών και τη διασφάλιση των περιουσιακών στοιχείων του Οργανισμού. Για το λόγο αυτό θεωρήθηκε ότι ο κος Γεωργίου ως προσοντούχος εγκεκριμένος Λογιστής θα είναι σε καλύτερη θέση να εκτελεί τα καθήκοντα της θέσης όπως αυτά προνοούνται από το Σχέδιο Υπηρεσίας.»
Το Πρωτόδικο Δικαστήριο δέχθηκε την πιο πάνω αιτιολογία. Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου (απόφαση Γαβριηλίδη, Δ.) ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση. ’Εκρινε ότι:
«Από το περιεχόμενο των πιο πάνω πρακτικών είναι πρόδηλο ότι, ενώ σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας τα βασικά προσόντα τόσο του εφεσείοντα όσο και του ενδιαφερόμενου προσώπου ετίθεντο στο ίδιο επίπεδο και εθεωρούντο εξ ίσου κατάλληλα για την υπό πλήρωση θέση, χωρίς, δηλαδή, οποιαδήποτε διάκριση ή προτίμηση, το Συμβούλιο, ξεφεύγοντας από το νομικό πλαίσιο του Σχεδίου Υπηρεσίας, προσέδωσε, για τους λόγους που, εν πάση περιπτώσει, εξήγησε, μεγαλύτερη βαρύτητα στο βασικό προσόν του ενδιαφερομένου προσώπου έναντι των βασικών προσόντων των άλλων υποψηφίων. Το έθεσε, δηλαδή, σε διαφορετικό επίπεδο από εκείνα και το θεώρησε πιο κατάλληλο για την υπό πλήρωση θέση. Με τον τρόπο αυτό, και χωρίς να έχει νομικά τέτοιο δικαίωμα, το Συμβούλιο τροποποίησε ουσιαστικά το Σχέδιο Υπηρεσίας, μετατρέποντας το προσόν του Μέλους Αναγνωρισμένου Σώματος Επαγγελματιών Λογιστών από βασικό, σε πλεονέκτημα
(Βλ. και Δημοκρατία ν. Πογιατζή, Α.Ε. 2767/20.9.2001: «Δεν είναι εφικτή ή παραδεκτή η σύγκριση ανόμοιων εναλλακτικών προσόντων ή, ακόμα, του ίδιου κατ’ ουσίαν προσόντος για προτίμηση του ενός προσόντος έναντι του άλλου»).
Η επίδικη θέση είναι θέση Πρώτου Διορισμού και Προαγωγής. Οι δυο υποψήφιοι είχαν διεκδικήσει την επίδικη θέση ως θέση προαγωγής. Το απαιτούμενο από τα Σχέδια Υπηρεσίας για σκοπούς προαγωγής ακαδημαϊκό προσόν είναι «εγγεγραμμένος δικηγόρος δυνάμει του περί Δικηγόρων Νόμου» (βλ. σχέδια υπηρεσίας της θέσης Βοηθού Επίσημου Παραλήπτη και Εφόρου). Σύμφωνα με το άρθρο 4 (δ) (ιι) του περί Δικηγόρων Νόμου, Κεφ. 2 (όπως έχει τροποποιηθεί) ο κάτοχος του προσόντος «Barrister-at-Law» δικαιούται να εγγραφεί ως δικηγόρος. Διαπιστώνω, επομένως, ότι το επίμαχο προσόν του Ε.Μ. είναι το ακαδημαϊκό προσόν που απαιτείται από τα σχέδια υπηρεσίας. Από μόνο του το εν λόγω προσόν ήταν ικανό να καταστήσει δυνατή την εγγραφή του Ε.Μ. στο μητρώο δικηγόρων – αν βεβαίως συνέτρεχαν και οι προϋποθέσεις των εδαφίων (α), (β) (γ), (ε) και (στ) του άρθρου 4 – και θα το καταστούσε υποψήφιο για την επίδικη θέση. Δεν αντιμετωπίζουμε εδώ περίπτωση όπου το προσόν είναι πρόσθετο προσόν πέρα από τα απαιτούμενα προσόντα οπόταν διαδραμαζίζει ρόλο η συνάφεια του προς τα καθήκοντα της θέσης. Τυγχάνουν επομένως εφαρμογής τα νολογηθέντα στην Πολυβίου (πιο πάνω). Η επίδικη προσέγγιση της Ε.Δ.Υ. έχει καταστήσει το περιεχόμενο των σπουδών του Ε.Μ. καθοριστικό κριτήριο. Όπως και στην υπόθεση Πολυβίου (πιο πάνω) αυτό που έγινε «ήταν ουσιαστικά να καταστεί καθοριστικό κριτήριο ή υπερκριτήριο επιλογής το συγκεκριμένο πτυχίο» ενώ με βάση τα σχέδια υπηρεσίας έχει απόλυτη ισοδυναμία με όλα τα πτυχία νομικής που αναγνωρίζονται από τον περί Δικηγόρων Νόμο.
Τυγχάνουν, επίσης, εφαρμογής τα νομολογηθέντα στην Παπαδοπούλου (πιο πάνω). Το σχέδιο υπηρεσίας απαιτεί εγγραφή στο μητρώο δικηγόρων. Ο περί Δικηγόρων Νόμος δεν κάμνει διάκριση μεταξύ του πτυχίου νομικής του αιτητή και του Ε.Μ.. Τα θέτει στο ίδιο επίπεδο. Είναι και τα δύο βασικά προσόντα. Στην παρούσα υπόθεση όπως και στην υπόθεση Παπαδοπούλου (πιο πάνω) η Ε.Δ.Υ. προσέδωσε μεγαλύτερη βαρύτητα στο βασικό προσόν του Ε.Μ. και το έθεσε σε διαφορετικό επίπεδο. Το μετέτρεψε από βασικό σε πλεονέκτημα.
Η Ε.Δ.Υ. έχει επομένως ενεργήσει πεπλανημένα Για το λόγο αυτό η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται.
Περαιτέρω ο κ. Χατζηϊωάννου υπέβαλε ότι η Ε.Δ.Υ. απέδωσε ανεπίτρεπτη βαρύτητα στο αποτέλεσμα της προφορικής εξέτασης. Ο αιτητής – σύμφωνα με τον κ. Χατζηϊωάννου – υπερείχε σε αξία, προσόντα και αρχαιότητα και δεν είναι «δυνατό μια ευδόκιμος εξαίρετη δεκαπενταετής υπηρεσία χωρίς κανένα ψεγάδι να ανατραπεί από τις εντυπώσεις στην προφορική εξέταση». ’Εχει νομολογηθεί ότι σε υψηλόβαθμες θέσεις το αποτέλεσμα της προφορικής εξέτασης αποτελεί στοιχείο στο οποίο μπορεί να δοθεί αυξημένη βαρύτητα (Πούρος ν. Χ‘‘ Στεφάνου κ.α., Α.Ε. 2847, 2857, 2858/30.4.2001, Χατζηλούκα ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2775/29.6.2001) και ότι η αρχαιότητα δεν έχει ιδιαίτερη σημασία (Μικελλίδου ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2701/27.2.2001). Ωστόσο αυτές οι θέσεις της νομολογίας δεν τυγχάνουν εφαρμογής όπου ο υποψήφιος που υπερέχει σε αρχαιότητα δεν υστερεί σε αξία. Η αρχή αυτή προκύπτει από τα νομολογηθέντα στην Δημοκρατία ν. Αντωνίου κ.α., Α.Ε. 2878, 2881 και 2882/12.11.2001 από την οποία παραθέτω το σχετικό απόσπασμα:
«Ο Μιχαήλ Αντωνίου ήταν αρχαιότερος του ενδιαφερόμενου προσώπου στη θέση Πρώτου Διοικητικού Λειτουργού κατά δέκα χρόνια. Προάχθηκε σ’ αυτή από το 1985 και επί σειρά ετών χειριζόταν θέματα πολιτικής αεροπορίας. Η απόδοσή του, όπως την καταγράφουν οι ετήσιες εμπιστευτικές/υπηρεσιακές εκθέσεις, ήταν σταθερά εξαίρετη και, πάντως, όπως διαπίστωσε και η ίδια η ΕΔΥ ήταν καλύτερη, έστω οριακά
Εν τούτοις, ο Γενικός Διευθυντής σύστησε το ενδιαφερόμενο πρόσωπο ως υπερέχοντα, παραπέμποντας σε συνεκτίμηση, για σκοπούς σύγκρισης των υποψηφίων που ήταν δημόσιοι υπάλληλοι, στα κριτήρια της αξίας, των προσόντων και της αρχαιότητας. Δεν απαιτείτο από το Νόμο να ήταν αιτιολογημένη η σύσταση και συζητήθηκε πρωτοδίκως αν περιέχει αιτιολόγηση η οποία, σε τέτοια περίπτωση, θα υπόκειτο σε έλεγχο. Δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται να επεκταθούμε προς τέτοιες κατευθύνσεις. Ο συνάδελφος μας στο τέλος δεν συμπεριέλαβε και τη σύσταση ως στοιχείο που προσθέτει στη συγκριτική καταλληλότητα του ενδιαφερόμενου προσώπου. Θεώρησε πως μόνο τα αποτελέσματα της προφορικής εξέτασης απέληγαν να τον ευνοούν και, όπως είδαμε, εξέτασε το ζήτημα της βαρύτητας που τους προσδόθηκε. Ορθά, όπως κρίνουμε και εμείς. Είναι θεμελιωμένο πως η σύσταση χάνει τη δύναμη της όταν απλώς αναπαράγει τα στοιχεία των φακέλων αλλά εδώ δεν εξαγόταν και νόημα από τη σύσταση ώστε, όσο και αν δεν έπασχε κατά τύπο, να εδικαιολογείτο να της προσδοθεί οποιαδήποτε βαρύτητα. Στα δύο κριτήρια στα οποία παρέπεμψε (αξία, αρχαιότητα) υπερέχει ο Μ. Αντωνίου και στο τρίτο (προσόντα) ήταν ίσοι.
Η εντύπωση από την προφορική εξέταση είναι βέβαια παράγοντας σχετικός προς την αξία των υποψηφίων ιδιαίτερα στις περιπτώσεις θέσεων όπως η παρούσα. Ανάλογα μάλιστα με τους συσχετισμούς, ενδεχομένως και αποφασιστικής σημασίας. Εδώ όμως το γεγονός ότι το ενδιαφερόμενο πρόσωπο κρίθηκε ως γενικά σχεδόν εξαίρετος ενώ ο Μ. Αντωνίου ως πολύ καλός υπερνίκησε, ως στοιχείο συγκριτικής αξίας, την επί σειρά ετών αναγνωρισθείσα αντικειμενικά και συγκριτικά ψηλή αξία του Μ. Αντωνίου μαζί
, βέβαια, και με όσα συνεπαγόταν η κατά δέκα ολόκληρα χρόνια αρχαιότητά του έναντι του ενδιαφερόμενου προσώπου.Συμφωνούμε με το συνάδελφο μας πως δόθηκε υπέρμετρη βαρύτητα στις συνεντεύξεις από την προφορική εξέταση. Η Δημοκρατία επικαλέστηκε νομολογία αναφορικά με τη σχετικά μειωμένη αξία της αρχαιότητας στην περίπτωση θέσεων που βρίσκονται ψηλά στην ιεραρχία. Αυτό, όμως, σε συνάρτηση προς τα άλλα κριτήρια, ιδίως εκείνο της αξίας. Σε σχέση με την οποία διαχρονικά, κάθε άλλο παρά υστερούσε ο Μ. Αντωνίου έναντι του ενδιαφερόμενου προσώπου. Ενώ, όπως ήδη σημειώσαμε, και ως προς τα προσόντα ήταν ίσοι.
Οι εφέσεις των Στ. Βασιλείου και Ι. Δημητρίου επιτυγχάνουν. Ως προς το θέμα τους η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται και η απόφαση της ΕΔΥ ακυρώνεται και με αναφορά στην κατοχή από το ενδιαφερόμενο πρόσωπο του προσόντος της πολύ καλής γνώσης θεμάτων πολιτικής αεροπορίας. Η έφεση της Δημοκρατίας απορρίπτεται. Τα έξοδα, περιλαμβανομένων και εκείνων της πρωτόδικης διαδικασίας επιδικάζονται σε βάρος της Δημοκρατίας.»
Τα γεγονότα της Αντωνίου (πιο πάνω) τυγχάνουν πλήρους εφαρμογής στην παρούσα υπόθεση. Ο αιτητής υπερείχε σε αρχαιότητα – κατά τρία σχεδόν έτη – η απόδοση του όπως καταγράφουν οι υπηρεσιακές εκθέσεις ήταν σταθερά εξαίρετη και δεν υστερούσε σε προσόντα του Ε.Μ.. ’Εναντι των ακαδημαϊκών προσόντων του Ε.Μ. είχε πολύ μεγαλύτερης διάρκειας άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος και δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι το απαιτούμενο από τα σχέδια υπηρεσίας ακαδημαϊκό προσόν είναι «εγγεγραμμένος δικηγόρος στην Κύπρου δυνάμει του περί Δικηγόρων Νόμου». Επομένως η διάρκεια της άσκησης αποτελεί προσόν που επαυξάνει τις διεκδικίσεις των υποψηφίων (βλ. Δημοκρατία ν. Παπαχριστοδούλου, Α.Ε. 2993, 2995/5.6.2002: «’Εχουμε την άποψη ότι η πείρα στο δικηγορικό επάγγελμα δεν αποτελεί εξωγενές στοιχείο κρίσης. Τα απαιτούμενα από τα σχέδια υπηρεσίας της επίδικης θέσης προσόντα περιλαμβάνουν Πανεπιστημιακό Δίπλωμα ή Τίτλο ‘σε ένα τουλάχιστο από τα ακόλουθα θέματα ή συνδυασμό των θεμάτων αυτών: Νομικά (περιλαμβανομένου και του Barrister-at-Law)
, Δημόσια Διοίκηση, Κοινωνικές Επιστήμες ...’. Είναι κατά την κρίση μας αυτονόητο ότι πείρα στο δικηγορικό επάγγελμα επαυξάνει τις γνώσεις ενός υποψηφίου στα νομικά. Είναι, επίσης, αυτονόητο ότι υποψήφιος του οποίου οι νομικές γνώσεις είναι επαυξημένες είναι σε καλύτερη θέση να εκτελέσει τα καθήκοντα της θέσης από ένα υποψήφιο ο οποίος κατέχει απλώς δίπλωμα στα νομικά.»).Λαμβανομένων λοιπόν υπόψη των στοιχείων της αξίας, στο οποίο διαχρονικά ο αιτητής ουδέποτε υστέρησε του Ε.Μ., της αρχαιότητας και των προσόντων, θεωρώ ότι δόθηκε υπέρμετρη βαρύτητα στην απόδοση του Ε.Μ. στην προφορική εξέταση.
Το αποτέλεσμα της προφορικής εξέτασης δεν μπορεί να έχει τόση αποφασιστικότητα έστω και σε υψηλόβαθμες θέσεις στην περίπτωση ενός διαχρονικά εξαίρετου υπαλλήλου ο οποίος υπερέχει σε αρχαιότητα και δεν υστερεί σε προσόντα. Η Ε.Δ.Υ. έχει επομένως ενεργήσει καθ’ υπέρβαση και κατάχρηση εξουσίας. Η απόφαση της ακυρώνεται και γι΄ αυτό το λόγο.
Ο κ. Χατζηϊωάννου υπέβαλε, επίσης, ότι η Ε.Δ.Υ. παράνομα επηρεάστηκε από την εντύπωση του Γενικού Διευθυντή από την προφορική εξέταση που δεν έπρεπε να δοθεί αλλά ούτε καν έπρεπε να παρίσταται ο Γενικός Διευθυντής κατά την προφορική εξέταση. Οι πιο πάνω εισηγήσεις δεν ευσταθούν. Δεν βρίσκουν έρεισμα στη νομολογία (βλ. Κολιός ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. 2556/19.7.2000). Ο Διευθυντής μπορούσε να παραστεί, να αξιολογήσει την προφορική εξέταση και να διατυπώσει την άποψη του.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται με έξοδα. Καμιά διαταγή για τα έξοδα του Ε.Μ..
Π. ΚΑΛΛΗΣ,
Δ.
/ΕΑΠ.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο