ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ.
893/2000 και 916/2000
Ενώπιον
: ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗ, Δ.Αναφορικά με τα Άρθρα 28 και 146 του Συντάγματος
Υπόθεση Αρ. 893/2000
Μεταξύ
:Κώστα Κυριάκου από τη Λευκωσία
Αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας
Κα θ΄ ης η αίτηση
- - - - - -
Υπόθεση Αρ. 916/2000
Μεταξύ
:Βραχίμη Ι. Χατζηχάννα από τη Λευκωσία
Αιτητή
- και -
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω
Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας
Καθ΄ ης η αίτηση
- - - - - -
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
: 17.9.2002Για τον αιτητή στη Προσφυγή αρ. 893/2000: κ. Α.Σ. Αγγελίδης.
Για τον αιτητή στην Προσφυγή αρ. 916/2000: Εμφανίζεται ο αιτητής προσωπικά.
Για την καθ΄ης η αίτηση: κα Ρ. Παπαέτη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας.
Για το ενδιαφερόμενο μέρος Κ. Φραγκόπουλο: κ. Μ. Φιλίππου.
- - - - - -
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με τις προσφυγές, που συνεκδικάστηκαν λόγω ταυτότητας πραγματικού και νομικού υπόβαθρου, οι αιτητές ζητούν δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση της καθ΄ης η αίτηση με την οποία προήγαγε τον Κυριάκο Φραγκόπουλο (ενδιαφερόμενο μέρος) στη μόνιμη θέση Διευθυντή Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Υπουργείο Εσωτερικών, από την 1.6.2000, είναι άκυρη.
Τα πραγματικά γεγονότα, στο βαθμό που ενδιαφέρουν για τους σκοπούς των προσφυγών, είναι τα ακόλουθα:
Επειδή η θέση ήταν πρώτου διορισμού και προαγωγής, δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας και ζητήθηκαν αιτήσεις. Αφού υποβλήθηκαν 21 συνολικά αιτήσεις, μεταξύ των οποίων εκείνες των αιτητών και του ενδιαφερόμενου μέρους, ο Γραμματέας της καθ΄ης η αίτηση τις έστειλε στον τότε Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών Δρα Α. Παναγιώτου, ως Πρόεδρο της αρμόδιας Συμβουλευτικής Επιτροπής, με την παράκληση να συνέλθει η Συμβουλευτική Επιτροπή και, αφού ενεργήσει σύμφωνα με τα εδάφια (5), (6), (7) και (10) του άρθρου 34 του περί Δημόσιας Υπηρεσίας Νόμου, αποστείλει στην καθ΄ης η αίτηση την έκθεσή της μαζί με τις συστάσεις της. Σε μεταγενέστερο στάδιο, ο Γραμματέας της καθ΄ης η αίτηση διαβίβασε στη Συμβουλευτική Επιτροπή και τους προσωπικούς φακέλους και τους φακέλους ετήσιων υπηρεσιακών εκθέσεων των υποψηφίων. Ακολούθως, η Συμβουλευτική Επιτροπή, ύστερα από σειρά συνεδριάσεων, με επιστολές του Προέδρου της, ημερομηνίας 10.2.2000 και 29.3.2000, διαβίβασε στην καθ΄ης η αίτηση τις εκθέσεις της μαζί με τα τέσσερα ονόματα των υποψηφίων τους οποίους σύστηνε ως τους καταλληλότερους για προαγωγή στη θέση. Μεταξύ αυτών περιλαμβανόταν ο αιτητής στην προσφυγή 893/2000, όχι όμως και ο αιτητής στην προσφυγή 916/2000. Περιλαμβανόταν, επίσης, το ενδιαφερόμενο μέρος. Στη συνέχεια, η καθ΄ης η αίτηση, αφού σε πρώτο στάδιο αποφάσισε να καλέσει σε προφορική εξέταση τους τέσσερις συστηθέντες από τη Συμβουλευτική Επιτροπή, καθώς και ένα άλλο υποψήφιο (όχι τον αιτητή στην προσφυγή 916/2000), στη συνεδρία της 11.5.2000 δέχθηκε σε προφορική εξέταση τους πέντε υποψήφιους, στην παρουσία του νέου Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών κ. Κ. Τριανταφυλλίδη, στη δε επόμενη συνεδρία (της 12.5.2000), αφού πρώτα αξιολόγησε την απόδοση των υποψήφιων κατά την προφορική εξέταση, και, στη συνέχεια, ασχολήθηκε με τη γενική αξιολόγηση και σύγκρισή τους, έχοντας υπόψη και τη σύσταση του νέου Γενικού Διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών, επέλεξε το ενδιαφερόμενο μέρος ως το καταλληλότερο για προαγωγή και το προήγαγε στη θέση από την 1.6.2000.
Προσφυγή 893/2000
Προβάλλεται ως λόγος ακυρώσεως ότι η επίδικη απόφαση πάσχει για το λόγο ότι ο Διευθυντής δεν είχε αρμοδιότητα και κακώς εξέφρασε άποψη ενώπιον της καθ΄ης η αίτηση αναφορικά με την απόδοση των υποψηφίων κατά την προφορική εξέταση χωρίς, μάλιστα, να την αιτιολογήσει. Σύμφωνα με το δικηγόρο του αιτητή, το άρθρο 34(9) του Νόμου 1/90, προκειμένου περί θέσεων πρώτου διορισμού και προαγωγής, προβλέπει μεν για συστάσεις του Διευθυντή, δεν προβλέπει όμως και για αρμοδιότητά του να εκφράσει άποψη αναφορικά με την απόδοση των υποψηφίων κατά την προφορική εξέταση και, μάλιστα, χωρίς να την αιτιολογήσει.
Ο προβαλλόμενος λόγος ακυρώσεως δεν ευσταθεί. Σύμφωνα με τη νομολογία, η άποψη του Διευθυντή για την απόδοση των υποψηφίων κατά τη συνέντευξη δεν αποτελεί κριτήριο επιλογής. Είναι απλώς παράγοντας για τη διαμόρφωση άποψης από την Επιτροπή αναφορικά με την απόδοση των υποψηφίων. Σχετικό είναι το ακόλουθο απόσπασμα από την Ιωνά κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1989) 3 ΑΑΔ 1775, στη σελίδα 1788:
«Οι εντυπώσεις του Διευθυντή του Τμήματος και η εκτίμησή του για την απόδοση των υποψηφίων σε συνεντεύξεις δεν αποτελούν σύσταση με το νόημα του Άρθρου 44(3). Στην υπόθεση
Republic v. Zachariades (1986) 3 C.L.R. 852, 856, αποφασίστηκε, ότι η απόδοση των υποψηφίων στη συνέντευξη είναι διαδικασία, η οποία βοηθά την αξιολόγηση των υποψηφίων κυρίως αναφορικά με την αξία και σε κάποιο βαθμό με τα προσόντα. Στην υπόθεση Republic v. Panayiotides (1987) 3 C.L.R. 1081, ο κ. Τριανταφυλλίδης Πρ., όπως ήταν τότε, εκδίδοντας την Απόφαση της Ολομέλειας είπε τα εξής στη σελ. 1090:-«In this respect we should stress that it was not legitimate for the Commission to take into account, as part of its reasoning, the way in which the Director of Medical and Public Health Services had evaluated the performance of the respondent and of the interested pa
rty when interviewed, namely nearly `very good΄ and `very very good΄, respectively and to rely on it as justifying its preference for the interested party instead of the respondent.The evaluation made by the Director of Medical and Public Health Services was only a factor to be used by the Commission in making its own final evaluation of the performance of the candidates concerned when interviewed, and not an independent criteria to be relied on as part of the final reasoning of the appellant Public Service Commission.»
Σημειώνω ότι τόσο το άρθρο 44(3) του Νόμου 33/67, στο οποίο γίνεται αναφορά στην Ιωνά, όσο και το άρθρο 34(9) του Νόμου 1/90, δεν προβλέπουν ρητά για αξιολόγηση της «συνέντευξης», κατά το άρθρο 44(3), ή της «προφορικής εξέτασης», κατά το άρθρο 34(9), από το Διευθυντή. Ούτε, βέβαια, ότι αυτή πρέπει να είναι αιτιολογημένη.
Όσον αφορά την εισήγηση του δικηγόρου του αιτητή ότι ο ίδιος Γενικός Διευθυντής, ως Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής, είχε διατυπώσει κρίση, ως μέλος συλλογικού οργάνου, χαρακτηρίζοντας τόσο τον αιτητή όσο και το ενδιαφερόμενο μέρος ως εξαίρετους, ενώ ενώπιον της ΕΔΥ εξέφρασε διαφορετική άποψη, χαρακτηρίζοντας τον μεν αιτητή ως «πολύ καλό», το δε ενδιαφερόμενο μέρος ως «πάρα πολύ καλό», παρατηρώ ότι, όπως έχω ήδη αναφέρει, ο Γενικός Διευθυντής ο οποίος προήδρευε της Συμβουλευτικής Επιτροπής ήταν άλλος από το Γενικό Διευθυντή ο οποίος έλαβε μέρος στη διαδικασία ενώπιον της καθ΄ης η αίτηση και, επομένως, η δική του εκτίμηση μπορούσε να είναι διαφορετική από εκείνη του προηγούμενου Διευθυντή.
Προβάλλεται, επίσης, ως λόγος ακυρώσεως ότι η επίδικη απόφαση είναι προϊόν πλάνης περί τα πράγματα γιατί λήφθηκε χωρίς να προηγηθεί η δέουσα έρευνα με αποτέλεσμα η καθ΄ης η αίτηση να αποτύχει να επιλέξει τον καταλληλότερο υποψήφιο για προαγωγή που ήταν ο αιτητής. Τα σχετικά αποσπάσματα από το πρακτικό της καθ΄ης η αίτηση της 12.5.2000 (Παράρτημα 8 στην Ένσταση) έχουν ως εξής:
«………………………………………………………………
Στη συνεδρία παρευρίσκετο και ο Γενικός Διευθυντής, Υπουργείο Εσωτερικών, ο οποίος αξιολόγησε την απόδοση των υποψηφίων κατά την προφορική εξέταση στη χθεσινή συνεδρία της ημερομηνίας 11.5.00 (θέμα Β.(1)(1) των πρακτικών). Αυτή έχει ως εξής:
………………………………………
3. Κυριάκου Κώστας: Πολύ καλός.
………………………………………
5. Φραγκόπουλος Κυριάκος: Πάρα πολύ καλός.
Ακολούθως ο Γενικός Διευθυντής σύστησε για προαγωγή τον Φραγκόπουλο Κυριάκο.
Στο σημείο αυτό ο Γενικός Διευθυντής αποχώρησε από τη συνεδρία.
Στη συνέχεια η Επιτροπή, υπό το φως και των σχετικών κρίσεων του Γενικού Διευθυντή, προέβη στην αξιολόγηση της απόδοσης των υποψηφίων, η οποία έχει ως εξής:
………………………………………………………………….
3.
ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΩΣΤΑΣ: (Πλειοψηφία: Πρόεδρος, Αναστασίου, Στυλιανού, Δημητρίου): Πολύ καλός. Είναι πάρα πολύ καλά ενημερωμένος για τις ευθύνες της θέσης και παίρνει σαφείς θέσεις έναντι προβλημάτων τα οποία επιδιώκει να αναλύει λεπτομερώς, σε μερικές περιπτώσεις, όμως, τείνει να εκφεύγει του θέματος και να γενικολογεί. Κάποια κενά παρουσίασε, επίσης, στη γνώση της Νομοθεσίας που διέπει τη λειτουργία της Δημόσιας Υπηρεσίας.………………………………………………………………….
5. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ: (Πλειοψηφία: Πρόεδρος, Αναστασίου, Στυλιανού, Δημητρίου): Πάρα πολύ καλός.
Διαθέτει αρκετές εμπειρίες για τις ευθύνες της θέσης. Γνωρίζει, επίσης, σε βάθος τα προβλήματα που υπάρχουν σ΄ό,τι αφορά τη διαχείριση Τουρκοκυπριακών περιουσιών και έχει σαφείς θέσεις για αντιμετώπιση και επίλυσή τους. Κάποιες ελλείψεις παρουσίασε σ΄ό,τι αφορά τη Νομοθεσία που διέπει τη λειτουργία της Δημόσιας Υπηρεσίας.………………………………………………………………….
Ακολούθως η Επιτροπή ασχολήθηκε με τη γενική αξιολόγηση και σύγκριση των υποψηφίων.
Η Επιτροπή έλαβε δεόντως υπόψη την έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής, τα προσόντα των υποψηφίων σε σχέση με τα καθήκοντα της θέσης, όπως επίσης και τα υπόλοιπα στοιχεία των αιτήσεων, το περιεχόμενο των Προσωπικών Φακέλων και των Φακέλων των Ετήσιων Υπηρεσιακών Εκθέσεων των υποψηφίων που είναι δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς και την απόδοση των υποψηφίων κατά την ενώπιόν της προφορική εξέταση και τη σύσταση του Γενικού Διευθυντή.
Η Επιτροπή έλαβε υπόψη τις Εμπιστευτικές/Υπηρεσιακές Εκθέσεις των υποψηφίων στο σύνολό τους, όπως αυτές έγιναν τελικά δεκτές από την ίδια, με ιδιαίτερη έμφαση στα τελευταία χρόνια. Όσον αφορά τις Υπηρεσιακές Εκθέσεις που υποβλήθηκαν για το 1990, η Επιτροπή τις προσήγγισε με βάση τη σχετική απόφαση που πήρε στη συνεδρία της με ημερομηνία 2.7.97 (θέμα Ω.(1) των πρακτικών), στο βαθμό που συνάδει με τα στοιχεία της παρούσας διαδικασίας.
Η Επιτροπή έλαβε επίσης υπόψη τα προσόντα των υποψηφίων καθώς και την αρχαιότητά τους.
Κατά την εξέταση του θέματος, η πλειοψηφία της Επιτροπής, (του Μέλους κ. Θ. Θεοφίλου εξαιρουμένου), έκρινε ότι ο υποψήφιος Φραγκόπουλος Κυριάκος υπερέχει γενικά των υπολοίπων. Αυτός, έχει κατά τα τελευταία έτη ίσες ή και υπέρτερες αξιολογήσεις από τους υπόλοιπους υποψηφίους, έχει αξιολογηθεί από τον Πρόεδρο και τα τρία Μέλη (πλην του κ. Θ. Θεοφίλου) σε ψηλότερο επίπεδο για την απόδοση του στην ενώπιόν της Επιτροπής προφορική εξέταση και, επιπλέον, έχει την υπέρ του σύσταση του Γενικού Διευθυντή, στοιχείο που προσθέτει στην αξία.
………………………………………………………………….
Περαιτέρω, η πλειοψηφία σημείωσε ότι δυο υποψήφιοι, οι Κυριάκου Κώστας και Γεωργιάδης Χαράλαμπος, προηγούνται σε αρχαιότητα του επιλεγέντος, όμως η αρχαιότητα – παρόλο που λαμβάνεται υπόψη και συνεκτιμάται – δεν μπορεί να έχει καθοριστική σημασία για την πλήρωση μιας διευθυντικής θέσης, λαμβανομένης μάλιστα υπόψη της γενικής υπεροχής του Φραγκοπούλου όπως πιο πάνω αναλυτικά καταγράφεται.
………………………………………………………………….
Συμπερασματικά, η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη όλα τα ενώπιόν της στοιχεία, έκρινε κατά πλειοψηφία (Πρόεδρος και κ.κ. Αναστασίου, Δημητρίου και Στυλιανού) ότι ο ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ Κυριάκος υπερέχει γενικά των άλλων υποψηφίων και τον επέλεξε ως τον πιο κατάλληλο για διορισμό στη μόνιμη θέση Διευθυντή Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών, Υπουργείο Εσωτερικών.»
Από το πιο πάνω πρακτικό είναι, κατά την άποψή μου, πρόδηλο ότι η καθ΄ης η αίτηση ερεύνησε με τη δέουσα προσοχή όλα τα στοιχεία που θα μπορούσαν να ληφθούν υπόψη για την επιλογή του καταλληλότερου υποψηφίου για προαγωγή. Εύλογα δε κατέληξε στο ενδιαφερόμενο μέρος, αφού αυτό είχε υπέρ του τη σύσταση του Διευθυντή, που συνιστά κριτήριο επιλογής σύμφωνα με το άρθρο 34(9) του Νόμου, είχε καλύτερη απόδοση από τον αιτητή κατά την προφορική εξέταση («πάρα πολύ καλός» – «πολύ καλός») που, επίσης, συνιστά κριτήριο επιλογής σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, και, κατά τα τελευταία έτη, είχε βαθμολογηθεί με οκτώ «εξαίρετος», όπως και ο αιτητής. Το μόνο στοιχείο υπεροχής του αιτητή ήταν η αρχαιότητα. Όμως, σύμφωνα με τη νομολογία, στην περίπτωση υψηλόβαθμων θέσεων, η αρχαιότητα δεν έχει ουσιαστική σημασία, ενώ, αντίθετα, αυξημένη βαρύτητα μπορεί να δοθεί στο αποτέλεσμα της προφορικής εξέτασης. (Βλ., μεταξύ άλλων, Σιακκά ν. Δημοκρατίας, ΑΕ1711, ημερομηνίας 19.7.1999
, Δημοκρατία ν. Μιχαηλίδη, ΑΕ2536 και 2542, ημερομηνίας 26.11.1999 και Πούρος κ.ά. ν. Δημοκρατίας, ΑΕ2847, 2857 – 2858, ημερομηνίας 30.4.2000).Ο αιτητής απέτυχε να αποδείξει, ως εβαρύνετο, λόγον ακυρώσεως της προσβαλλόμενης απόφασης.
Προσφυγή 916/2000
Σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης, μεταξύ των απαιτούμενων προσόντων περιλαμβάνεται και «δεκαετής τουλάχιστον ευδόκιμη διοικητική πείρα σε υπεύθυνη θέση, κατά προτίμηση στη Δημόσια Υπηρεσία, από την οποία πενταετής στη διαχείριση περιουσιών». Επειδή, κατά τη
συνέντευξη για την πλήρωση της θέσης, η Συμβουλευτική Επιτροπή ζήτησε από τον αιτητή στοιχεία για την πείρα του στη διαχείριση περιουσιών, αυτός, με επιστολή του ημερομηνίας 11.10.1999, αντίγραφο της οποίας κοινοποίησε και στην καθ΄ης η αίτηση, απέστειλε τρεις σχετικές βεβαιώσεις: μια του Επάρχου Λευκωσίας, ημερομηνίας 10.5.1999, μια του Διευθυντή του Οργανισμού Γεωργικής Ασφάλισης, ημερομηνίας 2.6.1999, και μια του πρώην Ανώτερου Γεωργικού Λειτουργού, ημερομηνίας 3.8.1999. Η Συμβουλευτική Επιτροπή, αφού μελέτησε τις εν λόγω βεβαιώσεις και τις αντιπαρέβαλε με το περιεχόμενο των προσωπικών φακέλων και των φακέλων υπηρεσιακών εκθέσεων του αιτητή, όπως και με επιστολή του Επάρχου Λευκωσίας, ημερομηνίας 11.2.2000, έκρινε ότι αυτός δεν κατείχε το υπό εξέταση προσόν, ήτοι την πενταετή πείρα στη διαχείριση περιουσιών. Το ίδιο θέμα απασχόλησε και την καθ΄ης η αίτηση κατά τη συνεδρία της 10.4.2000. Το σχετικό πρακτικό έχει ως εξής:«Ειδικά σ΄ό,τι αφορά τη μη κατοχή από μέρους του Χατζηχάννα Βραχίμη της απαιτούμενης πενταετούς ευδόκιμης πείρας στη διαχείριση περιουσιών, η Επιτροπή δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι αυτός προσκόμισε έγγραφα από τους κ.κ. Γεώργιο Νεοκλέους και Ιορδάνη Ιορδάνους, πρώην προϊσταμένους του στο Τμήμα Γεωργίας, σχετικά με την πείρα του στις Τουρκοκυπριακές Περιουσίες κατά την περίοδο 1975 μέχρι 1980, όμως σημείωσε ότι το θέμα αυτό είχε εξεταστεί από την ίδια την Επιτροπή στα πλαίσια επανεξέτασης (θέμα Ω.(3) των πρακτικών της συνεδρίας της Επιτροπής ημερομηνίας 10.3.00). Τα στοιχεία που οι δύο πρώην δημόσιοι υπάλληλοι αναφέρουν δεν προσθέτουν ή δεν διαφοροποιούν τα όσα οι Έπαρχος, Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας, και Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας ανέφεραν σε σχετικές επιστολές τους στα πλαίσια της εν λόγω επανεξετάσης και, ως εκ τούτου, η Επιτροπή,
Προβάλλεται, μεταξύ άλλων, ως λόγος ακυρώσεως ότι οι πιο πάνω διαπιστώσεις, αρχικά της Συμβουλευτικής Επιτροπής και, συνέχεια, της καθ΄ης η αίτηση, ότι ο αιτητής δεν κατείχε το προσόν της πενταετούς πείρας στη διαχείριση περιουσιών, είναι προϊόν πλάνης περί τα πράγματα η οποία οφείλεται στη μη δέουσα έρευνα των σχετικών στοιχείων, όπως αυτά προέκυπταν από τις τρεις βεβαιώσεις που απέστειλε ο αιτητής, αφενός, σε αντιπαραβολή με τις επιστολές προς την καθ΄ης η αίτηση του Διευθυντή Τμήματος Γεωργίας, ημερομηνίας 9.2.2000, και του Επάρχου Λευκωσίας, ημερομηνίας 11.2.2000, αφ΄ ετέρου, επιστολές οι οποίες διαβιβάστηκαν στην καθ΄ης η αίτηση στα πλαίσια της επανεξέτασης της πλήρωσης της θέσης Διευθυντή Διαχείρισης Τουρκοκυπριακών Περιουσιών που παρέμεινε κενή ύστερα από την ακύρωση από το Ανώτατο Δικαστήριο απόφασης της καθ΄ης η αίτηση σε ότι αφορούσε την, από 15.7.1998, προαγωγή του Ανδρέα Φιλιππίδη στην εν λόγω θέση. (Βλ. σχετικά Βρ. Χ»Χάννας ν. ΕΔΥ, Προσφυγή αρ. 736/98 / 16.12.1999
).Ο προβαλλόμενος λόγος ακυρώσεως ευσταθεί.
Οι τρεις βεβαιώσεις που απέστειλε ο αιτητής στη Συμβουλευτική Επιτροπή και στην καθ΄ης η αίτηση είχαν ως ακολούθως:
(α) Βεβαίωση Επάρχου Λευκωσίας, 10.5.1999:
«Βεβαιούται ότι ο κος Βραχίμης Χατζηχάννας, Επαρχιακός Γεωργικός Λειτουργός στο Τμήμα Γεωργίας εργάστηκε στον Κλάδο Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών στην Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας από το 1975 μέχρι το 1980. Εκτελούσε καθήκοντα που αφορούσαν την Προστασία και Διαχείριση των Τ/Κ Περιουσιών.
2. Ο κος Χ»Χάννας πληρωνόταν οδοιπορικά και υπερωρίες από το ταμείο Τ/Κ Περιουσιών κατά τη πιο πάνω αναφερόμενη περίοδο.»
(β) Βεβαίωση Διευθυντή ΟΓΑ (Γ. Νεοκλέους), 2.6.1999:
«Βεβαιούται ότι ο κ. Βραχίμης Ι. Χατζηχάννας, Γεωργικός Λειτουργός Α΄ στο Τμήμα Γεωργίας, εργάσθηκε υπό την άμεση επίβλεψη και εποπτεία μου στις Τουρκοκυπριακές Περιουσίες (Τ/Κ) από το 1975 μέχρι το 1977.
Τόσο κατά την περίοδο 1975-77, όσο και μετέπειτα, μέχρι το 1980, εξ όσων γνωρίζω, εργάστηκε σε στενότατη συνεργασία με τους Λειτουργούς του γραφείου του Επάρχου. Ασχολήθηκε και εργάσθηκε και υπερωριακά με όλα τα θέματα που αφορούσαν τις Τ/Κ περιουσίες.
Η εργασία του περιελάμβανε σχεδόν καθημερινές και επιτόπιες έρευνες στις κοινότητες της Επαρχίας Λευκωσίας που είχαν Τ/Κ περιουσίες και επιπλέον επί τόπου επισκέψεις στα κτήματα, στις δενδρώδεις καλλιέργειες, στις διατρήσεις, στα αρδευτικά, στις φυτείες, σε εσπεριδόκηπους, σε μηχανήματα, στα υποστατικά, στα σιτηρά, σε ελαιώνες, στις Τ/Κ οικίες, σε τεμένη, σε ξηρική γη, σε αρδευόμενη γη, στους Τ/Κ βοσκότοπους, σε κτηνοτροφικές περιοχές, σε κτηνοτροφικά υποστατικά και γενικά σε κάθε Τ/Κ περιουσία, για εξέταση αιτήσεων, παραπόνων, ενστάσεων και προβλημάτων κάθε μορφής. Ελάμβανε τακτικά μέρος στις συνεδρίες των υπεπιτροπών καθώς και της Επαρχιακής Επιτροπής Προστασίας και Διαχείρισης Τ/Κ περιουσιών.»
(γ) Βεβαίωση πρώην Ανώτερου Γεωργικού Λειτουργού (Ι. Ιορδάνου), 3.8.1999:
«Βεβαιούται ότι κατά την περίοδο 1978-80 εκτελούσα καθήκοντα Επαρχιακού Γεωργικού Λειτουργού στο Επαρχιακό Γεωργικό Γραφείο Λευκωσίας και ότι μεταξύ του προσωπικού, που εργαζόταν υπό την άμεση επίβλεψη και εποπτεία μου, συμπεριλαμβανόταν και ο κ. Βραχίμης Χ»Χάννας, Γεωργικός Λειτουργός Α΄, ο οποίος καθόλη την εν λόγω περίοδο συνέχισε να εκτελεί τα ίδια ακριβώς καθήκοντα που εκτελούσε και προηγουμένως, ότε Επαρχιακός Γεωργικός Λειτουργός Λευκωσίας ήτο ο κ.
Σε γενικές γραμμές, ο κ. Χ»Χάννας εκτελούσε τα συνήθη καθήκοντα του περιφερειακού γεωργικού λειτουργού στην περιφέρεια Ιδαλίου και επιπρόσθετα επιλαμβανόταν και υποθέσεων που είχαν σχέση με τις Τ/Κ περιουσίες.
Εξόσων γνωρίζω, ο κ. Χάννας βρισκόταν σε συχνή και στενή συνεργασία με τους λειτουργούς του Γραφείου Επάρχου Λευκωσίας για θέματα Τ/Κ περιουσιών.»
Η επιστολή του Διευθυντή Τμήματος Γεωργίας προς την καθ΄ης η αίτηση, της 9.2.2000, όπως αυτή συνοψίζεται στο θέμα Ω(3) των πρακτικών της συνεδρίας της Επιτροπής της 10.3.2000, ανέφερε τα εξής:
«- κατά την περίοδο 1975/1976 ο Χατζηχάννας, ως Περιφερειακός Γεωργικός Λειτουργός Ιδαλίου, συμμετείχε στις δραστηριότητες που αφορούσαν τη διαχείριση Τ/Κ περιουσιών για τις κοινότητες της περιφέρειάς του. Ο βαθμός απασχόλησής του με θέματα που αφορούσαν τη διαχείριση Τ/Κ περιουσιών δεν μπορεί εκ των υστέρων να διαπιστωθεί με ακρίβεια, όμως σημαντικό μέρος της εργασίας που αφορούσε τις Τ/Κ γαίες της επαρχίας Λευκωσίας είχε αναληφθεί κατά την περίοδο αυτήν από άλλο Λειτουργό, ο οποίος προσελήφθη ειδικά για το σκοπό αυτό και ο οποίος μέχρι τα μέσα του 1978 ασχολείτο αποκλειστικά με θέματα διαχείρισης Τ/Κ περιουσιών και παρακάθητο στις συνεδριάσεις της Επαρχιακής Επιτροπής Λευκωσίας και της Υπεπιτροπής
- στον Χατζηχάννα δεν είχαν ανατεθεί κατά την περίοδο αυτή συντονιστικά ή άλλα εξειδικευμένα καθήκοντα σε σχέση με τη διαχείριση Τ/Κ περιουσιών. Τα κύρια καθήκοντά του ήταν αυτά του Περιφερειακού Γεωργικού Λειτουργού και η συμμετοχή του στις εργασίες της Υπεπιτροπής Προστασίας και Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών εξεπήγαζε από την ιδιότητά του αυτή,
- ο ρόλος του στην Υπεπιτροπή ήταν βοηθητικός και συμβουλευτικός και αφορούσε κατά κύριο λόγο συμμετοχή στην παρουσίαση και εξέταση διαφόρων παραπόνων/αιτημάτων που υποβάλλοντας από γεωργούς και κτηνοτρόφους σε σχέση με τη γη και τα υποστατικά που τους είχαν παραχωρηθεί. Ενίοτε συμμετείχε επίσης σε κλιμάκια για την επιτόπια εξέταση καταγγελιών για παράνομες επεμβάσεις σε Τ/Κ περιουσίες.
Η επιστολή του Επάρχου Λευκωσίας προς την καθ΄ης η αίτηση, της 11.2.2000, όπως αυτή συνοψίζεται στο ίδιο πρακτικό, ανέφερε τα εξής:
«- συμμετείχε στην εν λόγω Επιτροπή για περίοδο 3 ½ χρόνων, ήτοι από 29.12.76 μέχρι 28.7.80,
- ο ρόλος του ήταν καθαρά συμβουλευτικός όσον αφορά τη διάθεση και αξιοποίηση των Τ/Κ κλήρων,
- ο χρόνος που διέθετε για το σκοπό αυτό δεν μπορεί να καθοριστεί, αλλά, εν πάση περιπτώσει, ήταν πολύ περιορισμένος σε σύγκριση με τα καθήκοντά του στο Τμήμα Γεωργίας, και δεν του είχαν ανατεθεί κατά την περίοδο αυτή συντονιστικά ή άλλα εξειδικευμένα καθήκοντα σε σχέση με τη διαχείριση Τ/Κ περιουσιών.
Από το περιεχόμενο των πιο πάνω βεβαιώσεων και επιστολών, σε συνδυασμό με το πρακτικό της καθ΄ης η αίτηση της 10.4.2000 (πιο πάνω), διαπιστώνω τα ακόλουθα:
(α) Στο πρακτικό της 10.4.2000 δεν γίνεται καμιά αναφορά στη βεβαίωση του Επάρχου Λευκωσίας της 10.5.1999, όπου αναφέρεται ρητά ότι από το 1975 μέχρι το 1980 ο αιτητής «Εκτελούσε καθήκοντα που αφορούσαν την Προστασία και Διαχείριση των Τ/Κ Περιουσιών».
(β) Η αναφορά στο πρακτικό της 10.4.2000 ότι «Τα στοιχεία που οι δύο πρώην δημόσιοι υπάλληλοι (Γ. Νεοκλέους και Ι. Ιορδάνους) αναφέρουν δεν προσθέτουν ή δεν διαφοροποιούν τα όσα οι Έπαρχος, Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας, και Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας ανέφεραν σε σχετικές επιστολές τους…» δεν είναι ορθή. Οι βεβαιώσεις του Διευθυντή του ΟΓΑ Γ. Νεοκλέους, της 2.6.1999, και του πρώην Ανώτερου Γεωργικού Λειτουργού Ι. Ιορδάνους, της 3.8.1999, διαφοροποιούν ουσιωδώς τα όσα αναφέρονται στις επιστολές του Διευθυντή Τμήματος Γεωργίας, της 9.2.2000, και του Επάρχου Λευκωσίας, της 11.2.2000. Από τις δύο βεβαιώσεις, αν μάλιστα αυτές αναγνωσθούν σε συνδυασμό με τη βεβαίωση του Επάρχου Λευκωσίας της 10.5.1999, προκύπτει, τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως, ότι ο αιτητής διέθετε το προσόν της πενταετούς πείρας στη διαχείριση περιουσιών, ενώ, αντίθετα, από τις επιστολές του Διευθυντή Τμήματος Γεωργίας και του Επάρχου Λευκωσίας δεν συνάγεται κάτι τέτοιο. Συγκεκριμένα, στη βεβαίωση του Γ. Νεοκλέους αναφέρεται ότι ο αιτητής «…εργάσθηκε υπό την άμεση επίβλεψη και εποπτεία μου στις Τουρκοκυπριακές Περιουσίες (Τ/Κ) από το 1975 μέχρι το 19
77. …….. Ασχολήθηκε και εργάσθηκε και υπερωριακά με όλα τα θέματα που αφορούσαν τις Τ/Κ περιουσίες. Η εργασία του περιελάμβανε σχεδόν καθημερινές και επιτόπιες έρευνες στις κοινότητες της Επαρχίας Λευκωσίας…». Στη δε βεβαίωση του Ι. Ιορδάνους αναφέρεται ότι ο αιτητής, κατά την περίοδο 1978-1980 «…συνέχισε να εκτελεί τα ίδια ακριβώς καθήκοντα που εκτελούσε και προηγουμένως, ότε Επαρχιακός Γεωργικός Λειτουργός Λευκωσίας ήτο ο κ. Γεώργιος Νεοκλέους.», και «…επιλαμβανόταν και υποθέσεων που είχαν σχέση με τις Τ/Κ περιουσίες.».(γ) Η επιστολή του Διευθυντή του Τμήματος Γεωργίας της 9.2.2000 και η επιστολή του Επάρχου Λευκωσίας της 11.2.2000 συγκρούονται μεταξύ τους σε ουσιώδες σημείο εφόσον, ενώ ο Διευθυντής του Τμήματος Γεωργίας αναφέρει ότι, κατά την περίοδο 1975/1976, ο αιτητής «συμμετείχε στις δραστηριότητες που αφορούσαν τη διαχείριση Τ/Κ περιουσιών για τις κοινότητες της περιφέρειάς του», αν και «ο βαθμός απασχόλησής του με θέματα που αφορούσαν τη διαχείριση Τ/Κ περιουσιών δεν μπορεί εκ των υστέρων να διαπιστωθεί με ακρίβεια» ήταν, όμως, «περιορισμένος», ο Έπαρχος Λευκωσίας αναφέρει ότι ο αιτητής συμμετείχε στην Επιτροπή Διαχείρισης Τ/Κ Περιουσιών για περίοδο 3 ½ χρόνων, όμως, «Ο ρόλος του ήταν καθαρά συμβουλευτικός όσο αφορά τη διάθεση και αξιοποίηση των Τ/Κ κλήρων.».
Ενόψει των πιο πάνω, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η διαπίστωση της Συμβουλευτικής Επιτροπής και, στη συνέχεια, της καθ΄ης η αίτηση, ότι ο αιτητής δεν κατείχε το προσόν της πενταετούς πείρας στη διαχείριση περιουσιών, ήταν όντως προϊόν ενδεχόμενης ουσιώδους πλάνης περί τα πράγματα λόγω μη επαρκούς έρευνας και ορθής αξιολόγησης των ενώπιόν τους στοιχείων, όπως αυτά περιείχοντο στις τρεις βεβαιώσεις που απέστειλε ο αιτητής, αφενός, και τις δύο επιστολές προς την καθ΄ης η αίτηση, τις επιστολές, δηλαδή
, του Διευθυντή Τμήματος Γεωργίας της 9.2.2000 και του Επάρχου Λευκωσίας της 11.2.2000, αφετέρου.Ως αποτέλεσμα:
Η προσφυγή 893/2000 απορρίπτεται με έξοδα εις βάρος του αιτητή.
Η προσφυγή 916/2000 επιτυγχάνει με έξοδα υπέρ του αιτητή.
Ρ. Γαβριηλίδης
Δ.
/ΧΤΘ
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο