(2002) 4 ΑΑΔ 92
[*92]22 Ιανουαρίου, 2002
[ΚΑΛΛΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
(Υπόθεση Αρ. 695/2000)
ΝΑΤΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
ΔΗΜΟΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ, ΩΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΙΑ
ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ,
Καθ’ ων η αίτηση.
___________________
(Υπόθεση Αρ. 934/2000)
ΝΑΤΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΟΥ,
Αιτήτρια,
v.
ΔHΜΟΥ ΛΕΥΚΩΣIΑΣ, ΩΣ ΤΗΣ ΑΡΜΟΔΙΑΣ ΑΡΧΗΣ
ΔΥΝΑΜΕΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙ ΟΔΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Συνεκδικαζόμενες Υποθέσεις Αρ. 695/2000, 934/2000)
Έννομο Συμφέρον ― Περιοίκου να προσβάλει την πολεοδομική άδεια υπέρ γειτονικού στην ιδιοκτησία του ακινήτου.
Πολεοδομία και Χωροταξία ― Πολεοδομική άδεια ― Η απαίτηση δέουσας έρευνας και λήψης υπόψη όλων των σχετικών παραγόντων ― Περιστάσεις υπό τις οποίες διαπιστώθηκε παράλειψη συνεκτίμησης των απόψεων των περιοίκων στην κριθείσα περίπτωση.
Διοικητική Πράξη ― Αιτιολογία ― Έλλειψη αιτιολογίας της απόφασης [*93]χορήγησης πολεοδομικής άδειας λόγω παραγνώρισης των ενστάσεων των περιοίκων στην κριθείσα περίπτωση ― Περιστάσεις.
Πολεοδομία και Χωροταξία ― Η πολεοδομική άδεια ως θεμέλιο της άδειας οικοδομής ― Νομολογιακά πορίσματα ― Ακύρωση της πολεοδομικής άδειας συνεπάγεται και την ακυρότητα της άδειας οικοδομής που εκδόθηκε στη βάση αυτής.
Η αιτήτρια προσέβαλε με τις συνεκδικασθείσες προσφυγές την πολεοδομική άδεια που εξουσιοδοτούσε τη δημιουργία μπυραρίας σε γειτονικό της οικίας της ακίνητο καθώς και την άδεια οικοδομής που εκδόθηκε προς εκτέλεση της πολεοδομικής άδειας.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας τις επίδικες αποφάσεις, αποφάσισε ότι:
1. Με τους ισχυρισμούς της η αιτήτρια έχει πιθανολογήσει ότι με την επίδικη άδεια θα προκληθεί επιδείνωση των όρων διαβίωσής της. Ακολουθεί πως έχει στοιχειοθετήσει έννομο συμφέρον εντός της έννοιας του Άρθρου 146.2 του Συντάγματος. Η τυχόν ύπαρξη παράλληλου αγώγιμου δικαιώματος για οχληρία εντός της σφαίρας του ιδιωτικού ή αστικού δικαίου δεν αποτελεί κώλυμα για την άσκηση προσφυγής, εφόσον στοιχειοθετείται έννομο συμφέρον.
2. Ενώ η διοίκηση είχε καταστήσει τις απόψεις των περιοίκων – περιλαμβανομένης και της αιτήτριας – ένα σχετικό και ουσιώδη παράγοντα, και είχε αρχίσει την έρευνά της με σκοπό να διαπιστώσει ποιες ήταν οι απόψεις τους, η έρευνα παρέμεινε ατελής, γιατί η διοίκηση δεν είχε προβεί σε έρευνα για να διαπιστώσει κατά πόσο η προτεινόμενη ανάπτυξη θα είχε σαν συνέπεια τις επιπτώσεις που είχαν επικαλεσθεί οι ενιστάμενοι - περιλαμβανομένης και της αιτήτριας – θόρυβο, οχληρία, επηρεασμό των ανέσεων της περιοχής, υποβάθμιση της περιοχής κ.λ.π..
Η διοίκηση δεν φαίνεται να έχει λάβει υπόψη σε οποιοδήποτε βαθμό τις απόψεις των ενισταμένων – περιλαμβανομένης και της αιτήτριας – τις οποίες η ίδια είχε καταστήσει ένα ουσιώδη και σχετικό παράγοντα.
Παράλειψη διεξαγωγής δέουσας έρευνας, η οποία προξενεί έλλειψη γνώσης των ουσιωδών γεγονότων, αποτελεί από μόνη της λόγο ακύρωσης λόγω της παράβασης των αρχών του διοικητικού δικαίου. Η σχετική απόφαση καθίσταται το προϊόν πλημμελούς άσκησης της σχετικής διακριτικής ευχέρειας και ακυρώνεται [*94]επειδή ισοδυναμεί με απόφαση αντίθετη προς το νόμο και καθ’ υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας. Η ίδια αρχή ισχύει και σε σχέση με απόφαση που έχει ληφθεί χωρίς επαρκή γνώση και έρευνα όλων των σχετικών παραγόντων και χωρίς να δοθεί η δέουσα βαρύτητα σε ένα σχετικό παράγοντα. Ακολουθεί πως η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει ν’ ακυρωθεί.
3. Σε σχέση με την εισήγηση για έλλειψη αιτιολογίας, το κατά πόσο μια διοικητική πράξη είναι αιτιολογημένη ή όχι, εξαρτάται από τα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που την περιβάλλουν. Η αιτιολογία πρέπει να παρέχει στο Δικαστή τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για την διακρίβωση της νομιμότητας της διοικητικής πράξης.
Η ίδια η διοίκηση είχε εν προκειμένω καταστήσει τις απόψεις των επηρεαζομένων ένα ουσιώδη και σχετικό παράγοντα. Είχε μάλιστα διαμορφώσει και σχετικό έντυπο για την υποβολή τους. Η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης έπρεπε να περιέχει με τη δέουσα και αναγκαία επάρκεια, σαφήνεια και πληρότητα τη θέση της διοίκησης επί των απόψεων των επηρεαζομένων. Η διοίκηση έχει απλώς κάμει αναφορά στις απόψεις των επηρεαζομένων και δεν έχει διατυπώσει οποιαδήποτε θέση. Η προσβαλλόμενη απόφαση τυγχάνει αναιτιολόγητη. Η προσβαλλόμενη με την Προσφυγή Αρ. 695/2000 απόφαση ακυρώνεται και γι’ αυτό το λόγο.
4. Η ακύρωση της πολεοδομικής άδειας, η οποία αποτέλεσε το θεμέλιο και την προϋπόθεση για την παροχή της επίδικης στην Προσφυγή Αρ. 934/00 άδειας οικοδομής, αφαιρεί από την προσβαλλόμενη απόφαση το βάθρο της νομιμότητας και οδηγεί στην ακύρωσή της.
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Χαραλάμπους v. Δημοκρατίας (Αρ. 1) (1996) 3 Α.Α.Δ. 73,
Thanos Club Hotels Ltd v. Ε.Τ.Ε.Κ. κ.ά. (2000) 3 Α.Α.Δ. 323,
Xapolytos a.o. v. Republic (1967) 3 C.L.R. 703,
Frangides a.o. v. Republic (1968) 3 C.L.R. 90,
Iordanou v. Republic (1967) 3 C.L.R. 245,
[*95]Andreou v. Republic (1973) 3 C.L.R. 101,
Hadjipaschali v. Republic (1980) 3 C.L.R. 101,
Zinieris v. Republic (No. 2) (1975) 3 C.L.R. 224,
Economou v. Republic (1970) 3 C.L.R. 420,
Paphitis v. Republic (1967) 3 C.L.R. 300,
Ioannides v. Republic (1972) 3 C.L.R. 318,
Δημοκρατία v. Ματθαίου (1990) 3 Α.Α.Δ. 2452,
Φιλιππίδης v. Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 1314,
Tryfon v. Republic (1968) 3 C.L.R. 28,
Carayiannis v. Republic (1969) 3 C.L.R. 341,
Christides v. Republic (1966) 3 C.L.R. 732,
Kyprianides v. Republic (1965) 3 C.L.R. 519,
Pissas v. Republic (1974) 3 C.L.R. 476,
Φράγκου v. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270,
Sofocleous v. Republic (No. 1) (1972) 3 C.L.R. 56,
Mavrommatis v. Educational Service Committee (1974) 3 C.L.R. 226,
Ζαντής v. Επάρχου Λευκωσίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 4841.
Προσφυγές.
Μ. Τριανταφυλλίδης, για την Αιτήτρια.
Α. Παπασιάντης, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Α. Ευσταθίου, για τα Ενδιαφερόμενα μέρη.
Cur. adv. vult.
[*96]ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Η Χριστίνα Τύμβιου (το Ε.Μ.) είναι ιδιοκτήτρια οικοδομής (η επίδικη οικοδομή) στη Λευκωσία (ενορία Τρυπιώτης – Γωνία Μέδοντος και Στασίνου). Την 7.11.97 ο Δήμος Λευκωσίας εξέδωσε πολεοδομική άδεια με αρ. 2118 (η Άδεια με αρ. 2118) για αλλαγή χρήσης ενός καταστήματος της επίδικης οικοδομής σε «μπυραρία». Στη συνέχεια, στις 20.9.99, ο Δήμος Λευκωσίας εξέδωσε την πολεοδομική άδεια με αρ. 2611 (η άδεια με αρ. 2611) για «επαναδιαχωρισμό ισογείου, αλλαγή χρήσης διαμερίσματος του 1ου ορόφου σε οδοντοτεχνικό εργαστήριο και εσωτερικές τροποποιήσεις στο ισόγειο, στον 1ο και 2ο όροφο». Ακολούθως την 3.4.2000 ο Δήμος Λευκωσίας εξέδωσε την πολεοδομική άδεια με αρ. 2736 (η άδεια με αρ. 2736) «για έγκριση τροποποιημένων σχεδίων σε σχέση με την εκδοθείσα πολεοδομική άδεια 2118 ημερ. 7.11.97».
Την έκδοση των πιο πάνω πολεοδομικών αδειών ακολούθησε – στις 22.6.2000 – η έκδοση άδειας οικοδομής με αρ. 3314 η οποία καλύπτει τις πιο πάνω τρεις πολεοδομικές άδειες (με αρ. 2118, 2611 και 2736).
Με την Προσφυγή Αρ. 695/2000 η αιτήτρια επιδιώκει την ακύρωση της πολεοδομικής άδειας με αρ. 2736 και με την Προσφυγή 934/2000 η αιτήτρια επιδιώκει την ακύρωση της άδειας οικοδομής με αρ. 3314. Οι δύο προσφυγές έχουν συνεκδικαστεί. Η αιτήτρια έχει προβάλει τους πιο κάτω ισχυρισμούς στο δικόγραφο της προσφυγής της:
«1. Είναι ιδιοκτήτρια κατοικίας, στη Λευκωσία, όπου διαμένει με την οικογένεια της, και η οποία ευρίσκεται σε απόσταση μόνο δέκα ποδών από το κατάστημα που αναφέρεται στο Μέρος Ι του Πίνακα Α.
2. Η λειτουργία μπυραρίας στο εν λόγω κατάστημα, ένεκα της επίδικης απόφασης των Καθ’ ων η Αίτηση, θα καταστήσει, λόγω διαφόρων μορφών αφόρητης οχληρίας, ανυπόφορη τη διαβίωση στην κατοικία της Αιτήτριας, κατά τρόπο που θίγονται έννομα συμφέροντα της, με την έννοια του Άρθρου 146.2 του Συντάγματος.
3. Η Αιτήτρια, ως εκ τούτου, καταχωρεί την παρούσα Προσφυγή προσβάλλοντας την επίδικη απόφαση των Καθ’ ων η Αίτηση για τους λόγους που αναφέρονται στο Μέρος ΙΙ του Πίνακα Α.»
[*97]Πριν από τη χορήγηση της επίδικης άδειας ο Δήμος Λευκωσίας ζήτησε τις απόψεις της αιτήτριας και 18 άλλων «επηρεαζομένων» (βλ. επιστολή του ημερ. 3.11.99). Τους τόνισε ότι οι απόψεις τους θα ληφθούν σοβαρά υπόψη πριν την τελική λήψη απόφασης από το Δημοτικό Συμβούλιο Λευκωσίας «θα κρατηθούν εμπιστευτικές και θα χρησιμοποιηθούν μόνο για τους σκοπούς αυτής της διαβούλευσης» (Η υπογράμμιση είναι του Δικαστηρίου). Οι απόψεις της αιτήτριας και των άλλων επηρεαζομένων διατυπώθηκαν πάνω σε ειδικό για το σκοπό έντυπο. Παραθέτω τις απόψεις της αιτήτριας:
«Αυτό το υποστατικό δεν είναι κατάστημα αλλά αποθήκη του καταστήματος του Προπό, η οποία είναι 10 πόδια μόνο από τα δωμάτια μας και έχει τέτοια ηχητική που όταν κάποιος μιλά είναι σαν να είναι μέσα στο σπίτι μας. Το άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι τα αυτοκίνητα του Προπό και σας παρακαλώ να δείτε πως θα το επιλύσετε.»
Το σχετικό έντυπο περιλαμβάνει και ορισμό του όρου «επηρεασμός των ανέσεων περιοχής»*. Ένσταση στην επίδικη ανάπτυξη υποβλήθηκε και από άλλους 16 επηρεαζόμενους. Οι τελευταίοι πρόβαλαν λόγους οχληρίας, υποβάθμισης της περιοχής, θορύβου, υποβιβασμού του φυσικού περιβάλλοντος, ηχορύπανσης, δυσμενούς επηρεασμού των συνθηκών διαβίωσης και επιδείνωσης των ανέσεων των κατοίκων της περιοχής.
Εκτός από τις ενστάσεις οι οποίες περιέχονται στο πιο πάνω ειδικό έντυπο η αιτήτρια και 15 άλλοι επηρεαζόμενοι υπέβαλαν ακόμη ένα διάβημα προς το Δήμαρχο και τα Μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Λευκωσίας. Με επιστολή τους ημερ. 24.5.2000 ανέφεραν ότι το τοπογραφικό σχέδιο που τους «εστάλη δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα». Υπέδειξαν τη «σωστή τοποθεσία του υποστατικού το οποίο πρόκειται να μετατραπεί σε μπυραρία και το οποίο για τριάντα χρόνια ήταν αποθήκη». Η επιστολή καταλήγει ως εξής:
[*98]«Είμεθα βέβαιοι ότι γνωρίζετε ότι στην περιοχή αυτή υπάρχουν αρκετές κατοικίες και ότι η δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου που θα κλείνει τις πρωινές ώρες, με τα πολλά αυτοκίνητα τα οποία θα σταθμεύουν έξω από τα σπίτια μας, με τις φωνές και με όλες εκείνες τις ενοχλήσεις που προκαλούν τέτοιου είδους επιχειρήσεις, θα κάνουν την ζωή μας ανυπόφορη.
Είμεθα βέβαιοι ότι το Δημοτικό Συμβούλιο Λευκωσίας θα χειρισθεί το θέμα υπεύθυνα και θα αποδεχθεί την άποψη ότι ο χαρακτήρας της περιοχής αυτής δεν επιτρέπει την δημιουργία τέτοιου είδους κέντρων, και ότι ως πολίτες έχουμε το δικαίωμα ήσυχης και αξιοπρεπούς διαμονής στα σπίτια μας.»
Ο Δημοτικός Μηχανικός είχε ταχθεί υπέρ της χορήγησης της επίδικης πολεοδομικής άδειας. Παραθέτω το σχετικό μέρος της εισήγησής του:
«Ουσιαστικοί παράγοντες:
1. ι. Η παρούσα αίτηση αφορά τροποποίηση των εγκριθέντων σχεδίων της εκδοθείσας Πολεοδομικής άδειας αρ. 2118 για αλλαγή χρήσης του καταστήματος σε μπυραρία με σκοπό την μείωση των απαιτούμενων χώρων στάθμευσης και να τυγχάνει της έγκρισης του ΚΟΤ και της Πυροσβεστικής η ανάπτυξη.
ιι. Τα πιο πάνω θέματα επιφυλάχθηκαν με τον ειδικό όρο ΙΙ της ΠΑ 2118, όπως επιλυθούν πριν την παραλαβή της αίτησης για άδεια οικοδομής.
2. Ο ΚΟΤ και η Πυροσβεστική στην παρούσα αίτηση, καθώς και η Υγειονομική Υπηρεσία του Δήμου Λευκωσίας συστήνει την ανάπτυξη υπό όρους.
3. Απόψεις γειτόνων: Ζητήθηκαν οι απόψεις των γειτόνων από 19 τεμάχια (90 έντυπα απόψεων). Απάντησαν από 8 τεμ (20 έντυπα) και στο σύνολό τους οι απόψεις (17 έντυπα από οικιστικές αναπτύξεις και 3 έντυπα από εμπορικές αναπτύξεις) είναι αρνητικές για την εξεταζόμενη ανάπτυξη λόγω έλλειψης χώρου στάθμευσης στην περιοχή, θορύβου από την χρήση της μπυραρίας, επηρεασμού των ανέσεων των κατοίκων της περιοχής και πιθανή υποβάθμιση της περιοχής από την προτεινόμενη χρήση.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου [*99]Λευκωσίας και τους ουσιαστικούς παράγοντες εισηγούμαι έγκριση χορήγησης της αιτούμενης Πολεοδομικής άδειας με τους όρους, μεταξύ άλλων, των πιο κάτω:
Στο στάδιο υποβολής της αίτησης για άδεια οικοδομής να αντιμετωπίζονται τα πιο κάτω θέματα:
1. Εξαγορά του ενός επιπλέον απαιτούμενου χώρου στάθμευσης για £5.000 πριν την έκδοση της άδειας οικοδομής.
2. Έγκριση του ΚΟΤ.
3. Συμμόρφωση με τους όρους της Υγειονομικής Υπηρεσίας.»
Παρόμοια ήταν και η θέση της Τεχνικής Επιτροπής του Δήμου Λευκωσίας. «Αφού έλαβε υπόψη τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου και τους ουσιαστικούς παράγοντες, όπως καταγράφονται στην αξιολόγηση της αίτησης, αποφάσισε να εισηγηθεί έγκριση χορήγησης πολεοδομικής άδειας, σύμφωνα και με την εισήγηση της Υπηρεσίας και τους όρους, μεταξύ άλλων, που καταγράφονται σ’ αυτή».
Η αίτηση για χορήγηση της επίδικης πολεοδομικής άδειας εξετάστηκε από το Δημοτικό Συμβούλιο στη συνεδρία του ημερ. 16.3.2000. Σύμφωνα με το σχετικό πρακτικό το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε την πιο πάνω εισήγηση της Τεχνικής Επιτροπής.
Η προδικαστική ένσταση.
Η κα. Ευσταθίου, εκ μέρους του Ε.Μ., πρόβαλε προδικαστική ένσταση. Ισχυρίστηκε ότι η αιτήτρια δεν νομιμοποιείται εις το να προσβάλει τις επίδικες αποφάσεις διότι:
(α) Δεν υπάρχει ίδιον και/ή ενεστώς και/ή άμεσο και/ή προσωπικό έννομο συμφέρον «ως προνοεί η παραγ. 2 του Άρθρου 146 του Συντάγματος».
(β) Το αίτημα της αιτήτριας εμπίπτει στο χώρο του αστικού δικαίου και αφορά το αστικό αδίκημα της οχληρίας «εάν υφίστανται βεβαίως οι προϋποθέσεις για τη θεμελίωση αστικού αδικήματος εναντίον των Ε.Μ.».
Η προσβαλλόμενη απόφαση απευθύνεται σε τρίτο άτομο – το Ε.Μ.. Δεν αφορά άμεσα την αιτήτρια. Οι αρχές που διέπουν την στοιχειοθέτηση έννομου συμφέροντος σε τέτοιες περιπτώσεις έχουν διατυπωθεί στην Χαραλάμπους ν. Δημοκρατίας (Αρ. 1) [*100](1996) 3 Α.Α.Δ. 73, 82, 83 και στην Thanos Club Hotels Ltd v. Ε.Τ.Ε.Κ. κ.ά. (2000) 3 Α.Α.Δ. 323. Κρίθηκε ότι νομιμοποίηση υπάρχει μόνο όπου κάποιος έχει την ιδιότητα περιοίκου – που σημαίνει αμεσότητα λόγω εγγύτητας χώρου οπότε η έννοια του έννομου συμφέροντος επεκτείνεται και στους ιδιοκτήτες ακινήτων οι οποίοι πιθανολογούν ότι με την επίδικη άδεια θα προκληθεί επιδείνωση των όρων διαβίωσής τους.
Υιοθετώ τα νομολογηθέντα στις πιο πάνω δύο υποθέσεις και δεν παρίσταται ανάγκη να τα επαναλάβω. Στην παρούσα υπόθεση η αιτήτρια ισχυρίσθηκε – και δεν έχει αντικρουσθεί:
(α) ότι η κατοικία, όπου διαμένει με την οικογένεια της, ευρίσκεται σε απόσταση μόνο δέκα ποδών από το επίδικο κατάστημα,
(β) ότι η λειτουργία μπυραρίας θα καταστήσει, λόγω διάφορων μορφών αφόρητης οχληρίας, ανυπόφορη τη διαβίωση στην κατοικία της αιτήτριας.
Θεωρώ ότι με τους πιο πάνω ισχυρισμούς της έχει πιθανολογήσει ότι με την επίδικη άδεια θα προκληθεί επιδείνωση των όρων διαβίωσης της. Ακολουθεί πως έχει στοιχειοθετήσει έννομο συμφέρον εντός της έννοιας του άρθρου 146.2 του Συντάγματος. Για το λόγο αυτό η προδικαστική ένσταση απορρίπτεται. Η τυχόν ύπαρξη παράλληλου αγώγιμου δικαιώματος για οχληρία εντός της σφαίρας του ιδιωτικού ή αστικού δικαίου δεν αποτελεί κώλυμα για την άσκηση προσφυγής εφόσον στοιχειοθετείται έννομο συμφέρον.
Λόγοι ακύρωσης.
(Α) Προσφυγή Αρ. 695/2000.
Έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας.
Ο κ. Τριανταφυλλίδης, εκ μέρους της αιτήτριας, υπέβαλε ότι δεν φαίνεται να έχει γίνει οποιαδήποτε έρευνα σχετικά με τις πιο πάνω ενστάσεις ή να έχει ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με αυτές. Υπέβαλε, επίσης, ότι η έλλειψη αιτιολογημένης απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου Λευκωσίας, σχετικά με την επίδικη πολεοδομική άδεια, ιδίως εφόσον υπήρξαν ενστάσεις εναντίον της έκδοσης της, καθιστά άκυρη τη διαδικασία έκδοσης της, καθόσον είναι και αδύνατος ο δικαστικός έλεγχος σχετικά με αυτή.
[*101]Με την αποστολή της πιο πάνω επιστολής ημερ. 3.11.99 (βλ. σελ. 97, πιο πάνω) προς την αιτήτρια ο Δήμαρχος Λευκωσίας τόνισε ότι οι απόψεις της «θα ληφθούν σοβαρά υπόψη πριν από τη λήψη απόφασης». Ο Δήμαρχος έχει, επομένως, καταστήσει τις απόψεις της αιτήτριας ένα ουσιώδη και σχετικό παράγοντα.
Περαιτέρω με το ειδικό έντυπο του Δήμου στο οποίο οι επηρεαζόμενοι – και η αιτήτρια – πρόβαλαν τις απόψεις τους έχουν προσδιορισθεί οι παράμετροι της ένστασης. Αυτή πρέπει να έχει σχέση με τον «επηρεασμό των ανέσεων της περιοχής». Μάλιστα (βλ. σελ. 97, πιο πάνω) το έντυπο περιέχει και ορισμό του ορίου «επηρεασμός των ανέσεων περιοχής».
Από την εξέταση του περιεχομένου της ένστασης της αιτήτριας (βλ. σελ. 97, πιο πάνω) προκύπτει ότι αυτή εμπίπτει εντός της έννοιας του όρου «επηρεασμός των ανέσεων περιοχής». Το ίδιο ισχύει και σε σχέση με την ένσταση των άλλων επηρεαζομένων.
Στην εισήγηση του Δημοτικού Μηχανικού γίνεται αναφορά στο περιεχόμενο των ενστάσεων. Δεν υπάρχει, όμως, οποιαδήποτε διαπίστωση σε σχέση με την εγκυρότητα και την επίδρασή τους στη λήψη της προσβαλλόμενης απόφασης. Τέλος το γεγονός των ενστάσεων δεν μνημονεύεται με οποιοδήποτε τρόπο στην εισήγηση της Τεχνικής Επιτροπής (βλ. σελ. 99, πιο πάνω).
Διαπιστώνω, επομένως, ότι ενώ η διοίκηση είχε καταστήσει τις απόψεις των περιοίκων – περιλαμβανομένης και της αιτήτριας – ένα σχετικό και ουσιώδη παράγοντα, και είχε αρχίσει την έρευνα της με σκοπό να διαπιστώσει ποιές ήταν οι απόψεις τους, η έρευνα παρέμεινε ατελής γιατί η διοίκηση δεν είχε προβεί σε έρευνα για να διαπιστώσει κατά πόσο η προτεινόμενη ανάπτυξη θα είχε σαν συνέπεια τις επιπτώσεις που είχαν επικαλεσθεί οι ενιστάμενοι, περιλαμβανομένης και της αιτήτριας – θόρυβο, οχληρία, επηρεασμό των ανέσεων της περιοχής, υποβάθμιση της περιοχής κλπ..
Περαιτέρω διαπιστώνω ότι η διοίκηση δεν φαίνεται να έχει λάβει υπόψη σε οποιοδήποτε βαθμό τις απόψεις των ενισταμένων – περιλαμβανομένης και της αιτήτριας – τις οποίες η ίδια – επαναλαμβάνω – είχε καταστήσει ένα ουσιώδη και σχετικό παράγοντα.
Ο σχετικός λόγος ακύρωσης θα κριθεί υπό το φως των πιο πάνω διαπιστώσεων μου για έλλειψη έρευνας και παράλειψη λήψης υπόψη ενός σχετικού παράγοντα.
[*102]Παράλειψη διεξαγωγής δέουσας έρευνας, η οποία προξενεί έλλειψη γνώσης των ουσιωδών γεγονότων, αποτελεί από μόνη της λόγο ακύρωσης λόγω της παράβασης των αρχών του διοικητικού δικαίου. Η σχετική απόφαση καθίσταται το προϊόν πλημμελούς άσκησης της σχετικής διακριτικής ευχέρειας και ακυρώνεται επειδή ισοδυναμεί με απόφαση αντίθετη προς το νόμο και καθ’ υπέρβαση ή κατάχρηση εξουσίας (Βλ. Xapolytos a.o. v. Republic (1967) 3 C.L.R. 703, Frangides a.o. v. Republic (1968) 3 C.L.R. 90, Iordanou v. Republic (1967) 3 C.L.R. 245, Andreou v. Republic (1973) 3 C.L.R. 101, Hadjipaschali ν. Republic (1980) 3 C.L.R. 101, Zinieris ν. Republic (No. 2) (1975) 3 C.L.R. 224, Economou ν. Republic (1970) 3 C.L.R. 420, Paphitis ν. Republic (1967) 3 C.L.R. 300, Ioannides ν. Republic (1972) 3 C.L.R. 318, Δημοκρατία ν. Ματθαίου (1990) 3 Α.Α.Δ. 2452 και Φιλιππίδης ν. Δημοκρατίας (1997) 4 Α.Α.Δ. 1314). Η ίδια αρχή ισχύει και σε σχέση με απόφαση που έχει ληφθεί χωρίς επαρκή γνώση και έρευνα όλων των σχετικών παραγόντων και χωρίς να δοθεί η δέουσα βαρύτητα σε ένα σχετικό παράγοντα (Βλ. Tryfon v. Republic (1968) 3 C.L.R. 28, 42, Carayiannis v. Republic (1969) 3 C.L.R. 341, Christides v. Republic (1966) 3 C.L.R. 732, Kyprianides v. Republic (1965) 3 C.L.R. 519, Andreou, πιο πάνω και Φιλιππίδης, πιο πάνω). Ακολουθεί πως η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει ν’ ακυρωθεί.
Σε σχέση με την εισήγηση για έλλειψη αιτιολογίας το κατά πόσο μια διοικητική πράξη είναι αιτιολογημένη ή όχι εξαρτάται από τα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά που την περιβάλλουν (Pissas v. Republic (1974) 3 C.L.R. 476 και Φράγκου ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270). Η αιτιολογία πρέπει να παρέχει στο Δικαστή τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για την διακρίβωση της νομιμότητας της διοικητικής πράξης (Φράγκου, πιο πάνω) και με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος (Sofocleous v. Republic (Νο. 1) (1972) 3 C.L.R. 56, 60, Mavromatis v. Educational Service Committee (1974) 3 C.L.R. 226).
Λαμβάνω υπόψη τα πραγματικά περιστατικά τα οποία περιβάλλουν την παρούσα υπόθεση. Ιδιαίτερα λαμβάνω υπόψη ότι η ίδια η διοίκηση είχε καταστήσει τις απόψεις των επηρεαζομένων ένα ουσιώδη και σχετικό παράγοντα. Είχε μάλιστα διαμορφώσει και σχετικό έντυπο για την υποβολή τους. Θεωρώ, υπό τις περιστάσεις, ότι η αιτιολογία της προσβαλλόμενης απόφασης έπρεπε να περιέχει με τη δέουσα και αναγκαία επάρκεια, σαφήνεια και πληρότητα τη θέση της διοίκησης επί των απόψεων των επηρεαζομένων. Η διοίκηση έχει απλώς κάμει αναφορά στις απόψεις των [*103]επηρεαζομένων και δεν έχει διατυπώσει οποιαδήποτε θέση. Θεωρώ, επομένως, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση τυγχάνει αναιτιολόγητη. Η προσβαλλόμενη με την Προσφυγή Αρ. 695/2000 απόφαση ακυρώνεται και γι’ αυτό το λόγο.
(Β) Προσφυγή Αρ. 934/2000.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί (βλ. σελ. 96) η προσβαλλόμενη με την Προσφυγή Αρ. 934/2000 άδεια οικοδομής καλύπτει τις πιο πάνω τρεις πολεοδομικές άδειες περιλαμβανομένης και της προσβαλλόμενης με την Προσφυγή Αρ. 695/2000.
Στη Ζαντή ν. Επάρχου Λευκωσίας (1992) 4 Α.Α.Δ. 4841 (απόφαση Πική, Δ., όπως ήταν τότε) λέχθηκε:
«Η πολεοδομική άδεια αποτελεί το θεμέλιο, την προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης για την παροχή άδειας οικοδομής. Χωρίς το θεμέλιο αυτό δεν παρέχεται εξουσία στην αρμόδια, βάσει του Κεφ. 96, αρχή να εξετάσει τη δυνατότητα παροχής άδειας οικοδομής. Ο κάτοχος πολεοδομικής άδειας ο οποίος απευθύνεται για άδεια οικοδομής, δεσμεύεται εκ προοιμίου από αυτή εφόσο αυτό τούτο το δικαίωμα του για ανάπτυξη στοιχειοθετείται από τους όρους της. Η άδεια οικοδομής ορθά χαρακτηρίζεται ως άδεια για την εκτέλεση των εγκριθέντων με την πολεοδομική άδεια έργων. Η εξουσία της αρμόδιας αρχής περιορίζεται ουσιαστικά στον καθορισμό των όρων της εκτέλεσης.»
Η ακύρωση της πολεοδομικής άδειας, η οποία αποτέλεσε το θεμέλιο και την προϋπόθεση για την παροχή της επίδικης άδειας οικοδομής, αφαιρεί από την προσβαλλόμενη απόφαση το βάθρο της νομιμότητας και οδηγεί στην ακύρωσή της.
Για τους πιο πάνω λόγους οι προσφυγές επιτυγχάνουν. Οι προσβαλλόμενες με τις δύο προσφυγές αποφάσεις ακυρώνονται με έξοδα. Καμιά διαταγή για τα έξοδα του Ε.Μ..
Οι προσφυγές επιτυγχάνουν με έξοδα.
* Ο ορισμός έχει ως εξής:
«επηρεασμός των ανέσεων περιοχής σημαίνει το δυσμενή επηρεασμό των συνθηκών διαβίωσης των ατόμων που κατοικούν, εργάζονται ή παραθερίζουν σε μια περιοχή ή το δυσμενή επηρεασμό παρακείμενης χρήσης σε βαθμό που υπερβαίνει το όριο του λογικά και γενικά αποδεκτού, σαν αποτέλεσμα της δημιουργίας ή αναμενόμενης δημιουργίας θορύβου, καπνού, κονιορτού, οσμών, δονήσεων, ηχορύπανσης ή άλλης ρύπανσης ή μόλυνσης του περιβάλλοντος, συνθηκών κυκλοφοριακής ανασφάλειας ή συμφόρησης ή αισθητικού, κοινωνικού, πολιτιστικού ή άλλου υποβιβασμού του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος από υφιστάμενη ή προτεινόμενη ανάπτυξη.»
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο