(2002) 4 ΑΑΔ 658
[*658]17 Ιουλίου, 2002
[ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Α. Κ. ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ & ΥΙΟI,
Αιτητές,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚHΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΚΕΝΤΡΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ,
Καθ’ ων η αίτηση.
(Υπόθεση Αρ. 113/2000)
Συνταγματικό Δίκαιο ― Επίσημες γλώσσες ― Άρθρο 3 του Συντάγματος ― Περιεχόμενο ρύθμισης και διαπίστωση παράβασης της ρητής συνταγματικής επιταγής στην κριθείσα περίπτωση σύνταξης προκήρυξης προσφορών του δημοσίου μόνο στην αγγλική γλώσσα.
Προσφορές ― Γλώσσα σύνταξης της προκήρυξης ― Άρθρο 3 του Συντάγματος περί επισήμων γλωσσών της Δημοκρατίας ― Η ρύθμιση των περί Προσφορών του Δημοσίου (Γενικοί Κανονισμοί) του 1999 (Κ.Δ.Π. 104/99), Καν. 4(2)) δεν μπορεί να υπερισχύσει του Συντάγματος ― Περιστάσεις παράβασης της ρητής συνταγματικής επιταγής στην κριθείσα περίπτωση ― Νομολογιακά πορίσματα ― Συνέπειες.
Διοικητικό Δίκαιο ― Προπαρασκευαστική διοικητική πράξη ― Κρίθηκε τρωτή στην κριθείσα περίπτωση με αποτέλεσμα να συμπαρασύρει σε ακυρότητα και την τελική διοικητική απόφαση.
Έννομο Συμφέρον ― Προσφοροδότη που κρίθηκε εκτός προδιαγραφών να προσβάλει την κατακύρωση ― Οι ειδικές περιστάσεις στην κριθείσα περίπτωση όπου η παράβαση των όρων ήταν ενσυνείδητη, έγινε με επιφύλαξη δικαιωμάτων του προσφοροδότη και ετίθετο και θέμα γλώσσας σύνταξης της προκήρυξης των προσφορών.
Οι αιτητές προσέφυγαν κατά της κατακύρωσης προσφοράς για την ετοιμασία νέας τηλεπικοινωνιακής νομοθεσίας (για σκοπούς [*659]εναρμόνισης προς το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο) παρά το γεγονός ότι η δική τους προσφορά είχε προαποκλειστεί ως εκτός προδιαγραφών.
Το Ανώτατο Δικαστήριο, ακυρώνοντας την επίδικη απόφαση, αποφάσισε ότι:
1. Το Άρθρο 3 του Συντάγματος προβλέπει ότι επίσημες γλώσσες της Δημοκρατίας είναι η ελληνική και η τουρκική. Νομοθετικές, εκτελεστικές και διοικητικές πράξεις και έγγραφα συντάσσονται σε αμφότερες τις επίσημες γλώσσες και εφ’ όσον δυνάμει ρητής διάταξης του Συντάγματος απαιτείται έκδοση, εκδίδονται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, σε αμφότερες τις επίσημες γλώσσες.
Οι καθ’ ων η αίτηση με τη σύνταξη της προκήρυξης της επίδικης προσφοράς στα αγγλικά, δεν έχουν συμμορφωθεί με τη ρητή συνταγματική αυτή επιταγή. Η δικαιολογία για την παράλειψη αυτή δεν είναι ικανοποιητική. Η επιθυμία επίδειξης ενδιαφέροντος από το εξωτερικό δεν είναι αρκετός λόγος για την παράβαση του Συντάγματος.
Είναι αλήθεια ότι σύμφωνα με τον Κανονισμό 4(2) των περί Προσφορών του Δημοσίου (Γενικοί Κανονισμοί), του 1999, Κ.Δ.Π. 104/99, τα έγγραφα του διαγωνισμού συντάσσονται στην ελληνική γλώσσα και/ή όπου συντρέχουν ειδικοί λόγοι στην αγγλική, αλλά οι Κανονισμοί αυτοί δεν υπερισχύουν του Συντάγματος. Εξ άλλου η επιθυμία για επίδειξη ενδιαφέροντος και από ξένους οίκους δεν συνιστά ειδικό λόγο, αφού η προκήρυξη μπορούσε να γίνει και στα αγγλικά.
Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε και προηγουμένως εκφράσει την απαρέσκειά του για τη συνήθεια οι όροι προσφορών να συντάσσονται στην αγγλική.
Η προπαρασκευαστική πράξη είναι σαφώς τρωτή και έτσι αναπόφευκτα και η τελική διοικητική πράξη θα πρέπει να ακυρωθεί.
2. Οι αιτητές ακολούθησαν τους όρους της προσφοράς, αλλά ενσυνείδητα δεν έδωσαν τις πληροφορίες που απαιτούνταν στα παραρτήματα Β, D, F, G και Η των όρων προκήρυξης, για τους λόγους που εξηγούν. Αμφισβήτησαν την εγκυρότητα των προδιαγραφών και επιφύλαξαν το δικαίωμα να ζητήσουν [*660]ακύρωση της διαδικασίας.
Oι αιτητές δεν στερούνται εννόμου συμφέροντος. Υπέβαλαν προσφορά και συνεπώς νομιμοποιούνται. Στην ουσία υπέβαλαν προσφορά με επιφύλαξη, ακριβώς για να διατηρήσουν το έννομό τους συμφέρον. Παραμένει ανοικτό κατά πόσο, ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος δεν υποβάλλει προσφορά, λόγω του ότι η προκήρυξη δεν έγινε στα ελληνικά, έχει υπό ορισμένες προϋποθέσεις έννομο συμφέρον να την αμφισβητήσει.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
Αναφερόμενες Υποθέσεις:
Panayiotis Georgiou (Catering) Ltd v. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 221,
Ντίνος Κρητιώτης και Υιός Λτδ v. Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, Υπόθ. Αρ. 700/98, ημερ. 6.3.2000.
Προσφυγή.
Α. Σ. Αγγελίδης, για τους Αιτητές.
Στ. Μέσσιου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η αίτηση.
Cur. adv. vult.
ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ, Δ.: Τον Οκτώβρη του 1998, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την ανάθεση σε εξειδικευμένο οίκο συμβούλων την υλοποίηση σχετικών αποφάσεών του για την ετοιμασία νέας τηλεπικοινωνιακής νομοθεσίας στα πλαίσια της εναρμόνισης της Κύπρου με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τη δημιουργία του θεσμικού πλαισίου που θα διέπει τη λειτουργία του νέου εθνικού ρυθμιστικού φορέα. Για υλοποίηση της απόφασης ζητήθηκαν προσφορές, τόσο μέσω του εγχώριου τύπου, όσο και στην ιστοσελίδα του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών στο διαδίκτυο. Παράλληλα αντίγραφο της ανακοίνωσης εστάλη σε όλους τους οργανισμούς που είχαν επιδείξει ενδιαφέρον για ανάληψη του έργου.
Οι προσφορές ανοίχτηκαν στις 25.6.1999 και παραλήφθηκαν από τη Διεύθυνση Τηλεπικοινωνιών του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων, το οποίο ανέλαβε και τη σύσταση επιτροπής αξιολόγησης. Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης κρίθηκε ανα[*661]γκαίο όπως ζητηθεί παράταση της ισχύος των προσφορών για έξι ακόμα μήνες, πρόταση που έγινε αποδεκτή από όλους τους προσφοροδότες.
Το Υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων απέστειλε στις 20.12.1999 την έκθεση αξιολόγησης του τεχνικού μέρους της προσφοράς στο Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών.
Η επιτροπή δεν αξιολόγησε την προσφορά που υπέβαλαν οι αιτητές γιατί αυτοί, ενσυνείδητα, δεν είχαν ακολουθήσει τους όρους της προκήρυξης και δεν έδωσαν τις πληροφορίες που απαιτούνταν σε συγκεκριμένα παραρτήματα.
Κατά τη συνεδρία του ημερ. 30.12.1999, το Κεντρικό Συμβούλιο Προσφορών ανέβαλε τη λήψη απόφασης και αποφάσισε να ζητήσει διευκρινίσεις από τη Νομική Υπηρεσία. Στις 5.1.2000, αφού επανεξέτασε την έκθεση αξιολόγησης, συμφώνησε με την εισήγηση του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων για άνοιγμα των οικονομικών φακέλων των έξι πρώτων προσφοροδοτών και ακολούθως, στις 13.1.2000, κατακύρωσε την προσφορά στο χαμηλότερο κατ’ αξιολόγηση προσφοροδότη. Εναντίον της πιο πάνω κατακύρωσης καταχωρήθηκε η παρούσα προσφυγή.
Οι αιτητές ισχυρίζονται ότι η προσβαλλόμενη πράξη είναι άκυρη γιατί η προπαρασκευαστική της πράξη, δηλαδή η δημοσίευση των προδιαγραφών, είναι άκυρη, γιατί συντάχθηκαν, αντί σε μια από τις επίσημες γλώσσες της Δημοκρατίας, μόνο στα αγγλικά. Οι αιτητές είχαν ζητήσει, τόσο προφορικά, όσο και γραπτώς, το κείμενο των προδιαγραφών στα ελληνικά, όμως με επιστολή του Υπουργείου Συγκοινωνιών και Έργων ημερ. 2.6.1999, πληροφορήθηκαν ότι η σύνταξη των όρων προσφορών και προδιαγραφών κατά κανόνα γίνεται στην ελληνική, εκτός αν συντρέχουν ειδικοί λόγοι, όπως π.χ. στην περίπτωση που οι προσφορές είναι διεθνείς. Σε μια τέτοια περίπτωση, για να είναι δυνατή η ευρεία συμμετοχή, οι όροι και οι λοιπές απαιτήσεις συντάσσονται συνήθως στην αγγλική γλώσσα που χρησιμοποιείται ευρέως. Στην ίδια επιστολή περιέχεται παραδοχή ότι οι όροι θα μπορούσαν να εκδίδονται ταυτόχρονα και στα ελληνικά, άνκαι η παράλειψη αυτή, κατά τη γνώμη τους, δεν δημιουργεί ουσιαστικά προβλήματα, ούτε περιορίζει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τη συμμετοχή στις προσφορές.
Το Άρθρο 3 του Συντάγματος προβλέπει ότι επίσημες γλώσ[*662]σες της Δημοκρατίας είναι η ελληνική και η τουρκική. Νομοθετικές, εκτελεστικές και διοικητικές πράξεις και έγγραφα συντάσσονται σε αμφότερες τις επίσημες γλώσσες και εφ’ όσον δυνάμει ρητής διάταξης του Συντάγματος απαιτείται έκδοση, εκδίδονται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, σε αμφότερες τις επίσημες γλώσσες. Το εδάφιο (3) του Άρθρου 3 προβλέπει ακόμα ότι, διοικητικά ή άλλα επίσημα έγγραφα που απευθύνονται σε Έλληνα ή Τούρκο συντάσσονται αντιστοίχως στην ελληνική ή τουρκική γλώσσα.
Οι καθ’ ων η αίτηση με τη σύνταξη της προκήρυξης της προσφοράς στα αγγλικά, δεν έχουν συμμορφωθεί με τη ρητή συνταγματική αυτή επιταγή. Η δικαιολογία για την παράλειψη αυτή δεν είναι ικανοποιητική. Η επιθυμία επίδειξης ενδιαφέροντος από το εξωτερικό δεν είναι αρκετός λόγος για την παράβαση του Συντάγματος. Αν οι καθ’ ων η αίτηση επιθυμούσαν επίδειξη ενδιαφέροντος από διεθνείς οίκους, δεν είχαν παρά να προνοήσουν για την έκδοση των όρων και στα αγγλικά.
Είναι αλήθεια ότι σύμφωνα με τον Κανονισμό 4(2) των περί Προσφορών του Δημοσίου (Γενικοί Κανονισμοί), του 1999, Κ.Δ.Π. 104/99, τα έγγραφα του διαγωνισμού συντάσσονται στην ελληνική γλώσσα και/ή όπου συντρέχουν ειδικοί λόγοι στην αγγλική, αλλά οι Κανονισμοί αυτοί δεν υπερισχύουν του Συντάγματος. Εξ άλλου η επιθυμία για επίδειξη ενδιαφέροντος και από ξένους οίκους δεν συνιστά ειδικό λόγο, αφού η προκήρυξη μπορούσε να γίνει και στα αγγλικά.
Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε και προηγουμένως εκφράσει την απαρέσκειά του για τη συνήθεια οι όροι προσφορών να συντάσσονται στην αγγλική. Στην υπόθεση Panayiotis Georgiou (Catering) Ltd v. Δημοκρατίας (1997) 3 Α.Α.Δ. 221, 229, ο Δικαστής Αρτεμίδης σχολιάζει ότι οι όροι των εγγράφων του διαγωνισμού είναι ανεπίτρεπτα διατυπωμένοι στην αγγλική. Εξ άλλου στην υπόθεση Ντίνος Κρητιώτης και Υιός Λτδ ν. Αρχής Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, Υπόθ. Αρ. 700/98, ημερ. 6.3.2000 είχα την ευκαιρία να σημειώσω ότι η προκήρυξη προσφορών στα αγγλικά συνιστά ενέργεια που ίσως από μόνη της να αποτελεί και λόγο ακύρωσης.
Η προπαρασκευαστική πράξη είναι σαφώς τρωτή και έτσι αναπόφευκτα και η τελική διοικητική πράξη θα πρέπει να ακυρωθεί.
[*663]Οι καθ’ ων η αίτηση ήγειραν προδικαστική ένσταση ισχυριζόμενοι ότι οι αιτητές δεν έχουν έννομο συμφέρον να εγείρουν την παρούσα προσφυγή, γιατί η προσφορά τους θεωρήθηκε από την αρμόδια επιτροπή αξιολόγησης ως εκτός προδιαγραφών, αφού δεν πληρούσε ουσιώδεις όρους του διαγωνισμού. Υπέβαλαν ότι οι αιτητές παρέβηκαν ουσιώδη όρο της προκήρυξης, αφού παρέλειψαν να προσκομίσουν επαρκή στοιχεία ώστε να είναι δυνατή η αξιολόγηση της προσφοράς τους.
Οι αιτητές ακολούθησαν τους όρους της προσφοράς, αλλά ενσυνείδητα δεν έδωσαν τις πληροφορίες που απαιτούνταν στα παραρτήματα Β, D, F, G και Η των όρων προκήρυξης, για τους λόγους που εξηγούν. Αμφισβήτησαν την εγκυρότητα των προδιαγραφών και επιφύλαξαν το δικαίωμα να ζητήσουν ακύρωση της διαδικασίας.
Oι αιτητές δεν στερούνται εννόμου συμφέροντος. Υπέβαλαν προσφορά και συνεπώς νομιμοποιούνται. Στην ουσία υπέβαλαν προσφορά με επιφύλαξη, ακριβώς για να διατηρήσουν το έννομό τους συμφέρον. Κατά τη γνώμη μου παραμένει ανοικτό κατά πόσο, ακόμα και στην περίπτωση που κάποιος δεν υποβάλλει προσφορά, λόγω του ότι η προκήρυξη δεν έγινε στα ελληνικά, έχει υπό ορισμένες προϋποθέσεις έννομο συμφέρον να την αμφισβητήσει.
Η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη πράξη ακυρώνεται, με έξοδα εναντίον των καθ’ ων η αίτηση, όπως θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή.
Η προσφυγή επιτυγχάνει με έξοδα.
cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο